Ətraflı axtarış
Baxanların
5667
İnternetə qoyma tarixi: 2010/11/10
Sualın xülasəsi
İlahi kitabda hər rətb və yabis var, kitabdan məqsəd, mövcud Quandırmı? Rətb və yabisdən məqsəd nədir? Onlar necə varlıqdır?
Sual
İlahi kitabda hər rətb və yabis var, kitabdan məqsəd, mövcud Quandırmı? Rətb və yabisdən məqsəd nədir? Onlar necə varlıqdır?
Qısa cavab

Bəzi ayələrdə "kitabi mubin" qeyd olunub və ondan məqsəd Qurani kərim olmasına baxmayaraq, amma bu ayə və buna oxşar ayələrdə ki, ilahi elmin sənədini açıqlayırlar, "kitabi mubindən" məqsəd, varlıqlar yaranmamışdan qabaq, ilahi elmin mərhələsidir ki, onun özü digər kitab və lövhələrə şamildir, onun keyfiyyət və miqdarı, bizə məlum deyil.

"Rətb və yabis" bu ayələrdə hər bir şeyə işarədir. Və xüsusi bir şeyə işarə deyil. Ətraflı cümlədən sonra gələn qısa cümlə növündəndir. Yəni buyurur: Qeybin açarları yalnız onun yanındadır. Və (heç kəsin onlardan məlumat yoxdur, məgər onlar ki, Allah özü onları ondan xəbərdar edir) və həmçinin dənizdə və Quruda olanların hamısından xəbərdardır. Hətta düşən hər bir yarpağa da Allahın elmi var. bunu buyurandan sonra, digər kiçik misallar vurmur və deyir (xülasə) hər yaş və quru kitabi mubində yazılıb və biz ondan xəbərdarıq.

Ətreaflı cavab

Quran ayələri, rəvayət, filosof, kəlam alimləri və təfsirçilərin açıqlamalarından bu istifadə olur ki, ilahi elm üç cür araşdırılır:[1]

a). Allahın öz zat və sifətinə elmi və Allahın öz zatının tələb etdiyi şeylərə elmi. Bu mərhələyə "elmi zati" deyilir. Bu elm Allahın zatı və zatı sifətlərinə nisbət, dəyişilən deyilir və burda ayənin məqsədi deyil.

b). Məxluqat yaranandan sonra, Allahın məxluqata olan elmi varlıqlar yaranandan sonra, onların kiçik hadisələrinə olan elmi, bu iki tərəfin müqayisəsindən alınan elimdir. Yəni Allah alim və hadisələr məlumdur. İki tərəfli olduğuna görə, bu elm varlıqların dəyişilməsi və müxalifliyinə görə, çoxlu və dəyişilən olur və onların zamana aid olduğuna görə, zamanlıdırlar. Bu elmə "feli elm" deyilir və feli sifətlərdən sayılır. Amma bu müqayisə də burada qəsd olunmur.

c). Varlıqlara və onların kiçik hadisələrinə olan elm, yaranmamışdan öncə. Yəni Allah səma, yer və onların varlıqlarının yaranmasından və hadisələrin yaranmasından qabaq, onların bütün mərhələlərinə və onların necə yaranması və hadisələrinə elmi var.

bu elm ümumi varlıqlardan yuxarı olan bir varlıqda təcəlli ta pıbdır ki, ona "kitabi mubin" ya ummul- kitab deyir və "lövhi məfhuz" və isbat və məhv lövhünə şamil olur. Deməli bu elmin iki hissəsi var. Qeyb hissəsi bə bir hissə zaman keçdikcə hamıya məlum olur. bir hissəsi sabit və dəyişməzdir, o biri hissə is isbat və məhv ola bilər.

deməli kitabi mubundən məqsəd, bu qism[2] ayələrdə, Allahın bütün varlıqlara olan elmidir, onların yaranmasından və onların fəaliyyətindən qabaq. Ənam surəsinin 59- cu ayəsində rətb və yabisdən (hər yaş və quru) məqsəd, bütün o varlıqlardır ki, bir cürə və bir şərtlə, bunların ikisindən birinin qisminə aid olurlar.

Rətb və yabis bir- birinə ziddir. Yəni bütün varlıqlar bunların ikisindən birinin qisminə aid olur. nə bunların ikisinə də və ya heç birinə heç bir varlıq şamil ola bilməz.

Deməi bunların ikisinin birlikdə bir ayədə qeyd olması, varlıq aləminin bütün məxluqlarına işarədir. Ona görə də bunlar üçün xüsusi bir məna təyin olmur, baxmayaraq ki, bəzi rəvayətlərdə[3] bunun üçün misallarda tapılır, məsələn düşmüş uşaq əkin, yabis üçün və hələ götürülməyən isə rətb üçün misal vurulublar, amma onlar nümunə olaraq gətiriliblər.

Amma digər ayələrdə[4] kitabi mubin Quranın özüdür. Allahın varlıqların yaranmasından qabaq onlara olan xüsusi elminin təcəllisi məqsəd deyil. Ayələrin məna və məqsədini müəyyənləşdirmək üçün, qabaqkı və sonrakı ayələrə diqqət etmək lazımdır. Məsələn birinci qisimdə Allahın elminin genişliyinə işarə edir, amma ikinci qisimdə vəhy və ayə nazil etmək və sarlə birgədir.

Amma onların hər ikisində kitabi mubinin lüğəvi mənası eynidir. Yəni aşkar və işıqlı bir kitab ki, onda heç bir xəta və naməlumsuzluq yoxdur.

Mənbələr:

  1. Qurani kərim.

  2. Misbah Yəzdi, Məhəmməd Təqi, maarifi Quran, cild 1- 3, səh 182- 194

  3. Təbatəbayi, Məhəmməd Hüseyn, Əl- mizanın tərcüməsi, sild 7, səh 176- 184- 211- 212- 119- 150- 417

  4. Qumi Məşhədi Məhəmməd ibni Məhəmməd Rza, Kənzud- dəqayiq, cild 4, səh 342- 344

  5. Təbərisi, Əbu Əli Fəzl ibni Həsən, Məcməul- bəyan, cild 2, səh 311

  6. Məkarim Şirazi, Nasir, Təfsiri nümunə, cild 8, 9, 15, 18

  7. Təyyib, Seyyid Əbdül- Hüseyn, Ətyəbul- bəyan, səh 91- 92

 



[1] - Müraciət edin: Məarifi Quran, cild 1- 3, səh 186- 194

[2] - Ənam surəsi, ayə 6, Səba surəsi, ayə 3, Nəml surəsi, ayə 75, Hud surəsi, ayə 6, Yunis surəsi, ayə 61

[3] - Müraciət edin: Əl- mizanın tərcüməsi, cild 7, səh 212, Kənzüd- dəqayiq, cild 7, səh 342- 344

[4] - Qisəs surəsi, ayə 2, Nəml surəsi, ayə 1, Şüəra surəsi, ayə 2, Hicr surəsi, ayə 1, Yusif surəsi, ayə 1, Maidə surəsi, ayə 15

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    162769 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    154449 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    117602 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    109488 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    98125 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    91130 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53244 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    44706 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    43581 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    42708 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...