Ətraflı axtarış
Baxanların
6627
İnternetə qoyma tarixi: 2010/04/22
Sualın xülasəsi
Әҝәр Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҹанишини әввәлдән мәлум идисә, онда нәјә ҝөрә Пејғәмбәрин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҹанишинлији Исламын илк әввәлиндә, дәвәтә мүсбәт ҹаваб вермәк мәсәләси илә бирҝә ортаја гојулмушдур?
Sual
Әҝәр Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҹанишини әввәлдән мәлум идисә, онда нәјә ҝөрә Пејғәмбәрин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҹанишинлији Исламын илк әввәлиндә, дәвәтә мүсбәт ҹаваб вермәк мәсәләси илә бирҝә ортаја гојулмушдур?
Qısa cavab

Шиә етигадына ҝөрә имамәт  Аллаһ-таала тәрәфиндән тәјин олунмасына бахмајараг, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) тәрәфиндән исә елан олунмуш бир мәнсәбдир. Чүнки, Имам, исмәт мәгамына малик олмалыдыр вә бу мәгама, јәни, исмәт, вилајәт мәгамын јалныз, Аллаһ вә Пејғәмбәри кимин лајиг олдуғу билир. Амма, о мәнсәбин заһирдә ислама дәвәтлә шәртләнмәсинин (Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) илк дәвәтиндә јахын гоһумларыны ислама дәвәт етдикдә имамәт мәсәләсини исламы гәбул етмәклә шәртләндирди) бир сыра сәбәбләри вар, онлардан бәзиләри ашағыдакылардыр:

1. Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бу иши јеринә јетирди ки, инсанлар үчүн һөҹҹәти тамамласын. Ҝәләҹәкдә башгалары демәсинләр ки, нәјә ҝөрә бизи ҹанишинлијә сечмәди? Чүнки, Әлидән (әлејһиссалам) башга бу мәҹлисә һеч ким өз истәји илә Пејғәмбәрин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) мәҹлисинә ҝәлмәмишди. Бу мөвзуда һеч бир етираз јолу јохдур.

 2. Бу әмәллә, Әлинин (әлејһиссалам) о ҝүндә диҝәрләринә нисбәтән үстүнлүјү вә фәзиләти мәлум олду. Бунунла да мәлум олду ки, Ислам Пејғәмәбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) тәнһа галдығы вә дүшмәнләри илә мүгабиләдә чәтинлик чәкдији ҝүнләрдә өз шүҹаәти, сәхавәт вә иманы илә ашкарда вә ҝизлиндә, һеч бир  горху вә ваһимә һисси кечирмәдән Илаһи Пејғәмбәрә (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) неҹә көмәклик етмишдир.

 3. Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҹәмијјәтдә ики әсас вәзифәси варды вә о Һәзрәт чалышырды ки, ҹәмијјәт ондан сонра әсл һәгигәтин ардынҹа олсун вә  инһирафа дүшмәсин. Онлардан бири ҹәмијјәтин әсас вә мөһкәмлијини тәмин едән имамәт мәсәләси иди. Чүнки, пак вә мәсум Имамы вә рәһбәри олмајан ҹәмијјәт мәһвә мәһкумдур. Диҝәри исә һәзрәт Әлинин (әлејһиссалам) шәхсијјәтинин ҹәмијјәтдә гәбул олунмасы мәсәләси иди.  

  4. Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҝәләҹәк үммәтләр үчүн јашынын аз олмасына бахмајараг Әлинин (әлејһиссалам) өз ҹанишини кими сечмәсини бәјан етмәк истәјирди. Имамәт мәнсәби илаһи мәнсәб олмасына бахмајараг, һәр ҹүр бәһанә вә мүхалифәтин гаршысыны алмагдан өтрү бу мәнсәбә сечилмәнин мүәјјән гане едиҹи сәбәбләрини бәјан етмәк лазым иди.

  5. Әслиндә, бу әмәл, инсанын өз әмәлләриндә ихтијар саһиби олмасы илә ујғундур. Неҹә ки, шијә алимләри бу әгидәдирләр. Бу маҹәранын Лөвһи-мәһвузда әввәлҹәдән мәлум олмасына бахмајараг, һәм Гурејш башчылары Пејғәмбәрин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҹанишинлик дәвәтини өз ихтијарлары илә гәбул етмәдиләр вә һәм дә Һәзрәти Әли (әлејһиссалам) өз ихтијары илә бу дәвәти гәбул едир. Амма, илаһи тофигләрин (һидајәт) вә зәлаләт јолларынын инсанын үзүнә ачылмасы үчүн лазым олан шәраитин вүҹуда ҝәлмәси онун өз ихтијарындадыр. Неҹә ки, Гуран ајәләриндә дә инсанын өз әмәлләри илә үзүнә һидајәт вә зәлаләт јолларынын  ачылмасы шәраити бәјан едилир.

  6.  Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) өз јахынларынын (јавмул-инзар) ислама тәрәф дәвәт етмәси һадисәси бәјан едир ки, ислам ҹәмијјәтиндә һәр шеј инсанларын өз ихтијар вә ирадәләри әсасында тәнзимләнир вә исламда һеч бир ҹәбр, зоракылыг, ајры-сечкилик вә диктаторлуг јохдур. Әксинә, исламда гоһумлуг әлагәләри вә јахынлыг дејил, мәһз инсанларын илаһи мејарлар әсасында олан ләјагәтләри онлар үчүн мәсулијјәтләри гәбул етмәјә зәминә јарадыр.

Ətreaflı cavab

Шиә етигадына ҝөрә имамәт Аллаһ-таала тәрәфиндән тәјин олунмасына бахмајараг, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) тәрәфиндән исә елан олунмуш бир мәнсәбдир. Чүнки, Имам, исмәт мәгамына малик олмалыдыр вә бу мәгама, јәни, исмәт, вилајәт мәгамын јалныз, Аллаһ вә Пејғәмбәри кимин лајиг олдуғу билир. Амма, о мәнсәбин заһирдә ислама дәвәтлә шәртләнмәсинин (Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) илк дәвәтиндә јахын гоһумларыны ислама дәвәт етдикдә имамәт мәсәләсини исламы гәбул етмәклә шәртләндирди) бир сыра сәбәбләри вар, онлардан бәзиләри ашағыдакылардыр:

1.Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бу иши јеринә јетирди ки, инсанлар үчүн һөҹҹәти тамамласын. Ҝәләҹәкдә башгалары демәсинләр ки, нәјә ҝөрә бизи ҹанишинлијә сечмәди? Чүнки, Әлидән (әлејһиссалам) башга һеч ким өз истәји илә Пејғәмбәрин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) мәҹлисинә ҝәлмәмишди. Бу мөвзуда һеч бир етираз јери галмамышдыр.

Һеч дә белә дејилди ки, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бирбаша Әлидән (әлејһиссалам) башга ҹанишинлијә һеч кимин ләјагәти олмадығыны онлара бәјан едә билмәсин. Әксинә, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) чалышырды ки, бу мәсәләни тәбии шәкилдә дәлил вә бурһанла елә бәјан етсин ки, мөвзу һәм мүсәлманларын гәлбләринә раһат јатсын вә мәсәләни јахшы дәрк етсинләр, һәм дә Пејғәмбәрин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) өзүнә гаршы кимләрдәсә кин вә дүшмәнчилик јаранмасын (хилафәт мәсәләсиндә олдуғу кими).[1] Диҝәр ҹәһәтдән Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) билирди ки, бәзиләри әслән һеч бир иш ҝөрмәјә ләјагәтләри јохдур, јахуд, ишин өһдәсиндән ҝәлә билмәзләр. Мәсәлән, Хәндәк[2] дөјүшүндә олдуғу кими, сәһабәләр арасында Әмр ибни Әбдуввәд кими бир пәһләванла, Һәзрәти Әлидән (әлејһиссалам) башга кимсәнин үзбәүз олмаға ләјагәти чатмады. Һәмчинин, Хејбәр дөјүшүндә Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бир чохларыны дүшмәнлә вурушмагдан өтрү мүбаризәјә јоллады амма һеч ким Хејбәр галасыны фәтһ етмәјә мүвәффәг олмады вә мәғлуб олдулар.[3] (Бу дөјүшдә јалныз Әли (әлејһиссалам) Хејбәри фәтһ едиб галиб ҝәлир). Һәмчинин, Бәраәт (Төвбә) сурәсини Мәккәдә гираәт етмәкдән өтрү сәһабәләрдән бирини јоллады лакин сонра ону јары јолдан гајтарды вә Әлини (әлејһиссалам) бу ишә вәзифәләндирди.[4]  

 2. Бу әмәллә Әлинин (әлејһиссалам) о ҝүн диҝәрләринә нисбәтән үстүнлүјү вә фәзиләти мәлум олду. Бунунла да мәлум олду ки, Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) тәнһа галдығы вә дүшмәнләри илә мүгабиләдә чәтинлик чәкдији ҝүнләр дә өз шүҹаәти, сәхавәт вә иманы илә ашкарда вә ҝизлиндә, һеч бир горху вә ваһимә һисси кечирмәдән Илаһи Пејғәмбәрә (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) неҹә көмәклик етмишдир. Мәслән, Хејбәр дөјүшүндә Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бујурду: “Ислам бајрағыны елә шәхсин әлинә верәҹәјәм ки, һәмишә һүҹум едәр вә һеч вахт гачмаз!”[5]  Бахмајараг ки, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) әввәлҹәдән билирди ки, бу ишин өһдәсиндән јалныз һәзрәти Әли (әлејһиссалам) ҝәләҹәк. Јахуд, Хәндәк дөјүшүндә Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) әввәлҹә шәраити һазырлады, сонра Әлини (әлејһиссалам) дөјүшә јоллады. Бунунла да Пејғәмбәр (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Һәзрәт Әлинин (әлејһиссалам) диҝәрләринә үстүнлүјүнү вә фәзиләтини мөһкәм дәлилләрлә бәјан едир вә бу фәзиләти тәкмилләшдирмәк үчүн бујурур: “Бу ҝүн бүтүн Ислам бүтүн күфрлә үзбәүздүр!”[6] Јахуд, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) чох вахт Мәдинәдән чыханда Әлини (әлејһиссалам) өз јериндә гојарды вә бунунла да Һәзрәт Әлинин (әлејһиссалам) башгаларындан үстүнлүјүнү вурғулајырды. Әҝәр бүтүн бунлар олмасајды, мүсәлманлардан чоху Әлини (әлејһиссалам) диҝәрләринә үстүнүлүјүнү гәбул етмәз вә мәсәлә онлара шүбһәли ҝөрүнәрди. Хүсусилә, о заманда Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) дүшмәнләри вә мүнафигләр чалышардылар ки, исламда тәфригә салсынлар, Һәзрәтин тәблиғатыны пуча чыхартсынлар вә беләликлә өз чиркин мәгсәдләринә чатсынлар.

 3. Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҹәмијјәтдә ики әсас вәзифәси варды вә о Һәзрәт чалышырды ки, ҹәмијјәт ондан сонра әсл һәгигәтин ардынҹа олсун вә инһирафа дүшмәсин. Онлардан бири ҹәмијјәтин әсас вә мөһкәмлијини тәмин едән имамәт мәсәләси иди. Чүнки, пак вә мәсум Имамы вә рәһбәриз ҹәмијјәт мәһвә мәһкумдур. Диҝәри исә һәзрәт Әлинин (әлејһиссалам) шәхсијјәтинин ҹәмијјәтдә гәбул олунмасы мәсәләси иди.

 4. Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҝәләҹәк үммәтләр үчүн јашынын аз олмасына бахмајараг Әлини (әлејһиссалам) ҹанишини кими сечилмәсини бәјан етмәк истәјирди. Имамәт мәнсәби илаһи мәнсәб олмасына бахмајараг, һәр ҹүр бәһанә вә мүхалифәтин гаршысыны алмагдан өтрү бу мәнсәбә сечилмәнин мүәјјән гане едиҹи сәбәбләрини бәјан етмәк лазым иди. Чүнки, әҝәр Һәзрәт өз зәманәсинин ҹәмијјәти илә мәшврәтсиз вә суал етмәдән бу иши ҝөрсәјди, Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) зәманәсинин ҹәмијјәти тәҹҹүблә Һәзрәти гынајардылар ки, неҹә ола биләр ки, аз јашлы бир ушағы өзүнә ҹанишин кими сечиб?! Сонракы үммәтләр дә мәлумдур ки, нә Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) адәт вә ганунларыны дәрк етмиш, нә ону ҝөрмүш вә нә дә о Һәзрәтин сәһабәләринин фәзиләт вә үстүнлүјүндән хәбәрләри вар иди. Буна ҝөрә дә тарихдә һәмишәлик Һәзрәт Әлинин (әлејһиссалам) диҝәрләринә үстүнлүјү вә фәзиләтләри һәкк олмалы вә галмалы иди. Белә олмасајды, мүхалифләр дәлил ҝәтирәрдиләр ки, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Әлини (әлејһиссалам) филан иш үчүн сечмәмиш вә ја бу ишдә о Һәзрәтин диҝәрләринә нисбәтән үстүнлүк, фәзиләт вә ләјагәтинин даһа чох олдуғуну исбат етмәк чәтин оларды.

   5. Әслиндә, бу әмәл, инсанын өз әмәлләриндә ихтијар саһиби олмасы илә ујғундур. Неҹә ки, шијә алимләри бу әгидәдирләр. Бу маҹәранын Лөвһи-мәһвузда әввәлҹәдән мәлум олмасына бахмајараг, һәм Гурејш башчылары Пејғәмбәрин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҹанишинлик дәвәтини өз ихтијарлары илә гәбул етмәдиләр вә һәм дә Һәзрәти Әли (әлејһиссалам) өз ихтијары илә бу дәвәти гәбул едир. Амма, илаһи тофигләрин (һидајәт) вә зәлаләт јолларынын онун үзүнә ачылмасы үчүн лазым олан шәраитин вүҹуда ҝәлмәси онун өз ихтијарындадыр. Неҹә ки, Гуран ајәләриндә дә инсанын өз әмәлләри илә үзүнә һидајәт вә зәлаләт јолларынын ачылмасы шәраити бәјан едилир.

    6. Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) өз јахынларынын (јавмул-инзар) ислама тәрәф дәвәт етмәси һадисәси бәјан едир ки, ислам ҹәмијјәтиндә һәр шеј инсанларын өз ихтијар вә ирадәләри әсасында тәнзимләнир вә исламда һеч бир ҹәбр, зоракылыг, ајры-сечкилик вә диктаторлуг јохдур. Әксинә, исламда гоһумлуг әлагәләри вә јахынлыг дејил, мәһз инсанларын илаһи мејарлар әсасында олан ләјагәтләри онлар үчүн мәсулијјәтләри гәбул етмәјә зәминә јарадыр.

 Бәлкә дә, азадлығын ән јахшы тәзаһүрү инсанларла мәсләһәтләшмәк вә онларын нәзәрләрини өјрәнмәкдир. Исламда мәшвәрәтә хүсуси диггәт јетирилир. Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) чох јүкәс зәкасы, илаһи елми, исмәт вә вәһј алмаг мәгамына малик олмасына бахмајараг һәмишә мүсәлманлары мәшвәрәтә вә нәзәрләрини онунла бөлүшмәјә дәвәт едәрди. Әлбәттә, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) әсл илаһи һөкмләрдә һеч кимлә мәшвәрәт етмәз вә јалныз, илаһи вәһјә табе оларды, амма, бәзи һөкмләрин ҹәмијјәтдә неҹә иҹра олунмасында мүсәлманларла мәшврәт едәрди. Неҹә ки, Гуранын бәзи сурәләриндә бу мөвзуја ишарә олунмушдур.[7] Али Имран сурәсиндә сәһабәләрлә мәшвәрәт әмри она ҝөрә верилир ки, Үһүд дөјүшүндә мәшвәрәт олунмуш мөвзулар мүвәффәгијјәтлә иҹра олунмады. Бәзиләри дүшүнүрдүләр ки, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бир даһа сәһабәләри илә мәшвәрәт етмәз.[8]  Пејғәмбәр (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Бәдр дөјүшүндә дә Һүбаб ибни Мәнзәр вә саир сәһабәләри илә мәшвәрәт етмишдир.[9]

Инсанларла мәшвәрәт етмәкдән бир нечә һәдәф вар:

1.Мүсәлманларын нәзәријјәләрини бир-биринә јахынлашдырмаг вә онларын арасында достлуг вә үлфәт јаратмаг;

 2. Ҹәмијјәтдә фәрдләрә вә онларын шәхсијјәтләринә әһәмијјәт вермәк, истедадларын ачылмасына шәраит јаратмаг. Чүнки, мәшвәрәтдә фәрдләрин ләјагәт вә истедадлары мәлум олур вә фәрдин шәхсијјәти формалашыр;

 3. Ислам үммәтинә, Ислам Пејғәмбәрини (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) мәшвәрәт мөвзусунда нүмүнә кими гәрар вермәк. Неҹә ки, Гуранда охујуруг: ”Һəгигəтəн, Аллaһын Рəсулу Аллaһa, гијaмəт ҝүнүнə үмид бəслəјəнлəр вə Аллaһы чox зикр eдəнлəр үчүн ҝөзəл өрнəкдир!”[10]

 4. Гәләбә вә мәғлубијјәтләрин бир нәфәрә јох бүтүн ҹәмијјәтә аид олмасы вә ҹәмјјәтин һәм гәләбәдә вә һәм дә мәғлубијјәтдә шәрик олмасы.



[1] Билазәри, Әнсабул-әшраф, 1-ҹи ҹилд, сәһ-580; Ибни Гәтибә Дијнури, Әл-Имамәт вәс-сијасәт, сәһ-9; Мәсуди, Муруҹуз-Зәһәб, 2-ҹи ҹилд, сәһ-304.

[2] Сүбһани Ҹәфәр, Фуруғи әбәдијјәт, сәһ-545; Биһарул-Әнвар, 20-ҹи ҹилд, сәһ-227.

[3] Тарихи Тәбәри, 2-ҹи ҹилд, сәһ-300; Сүбһани Ҹәфәр, Фуруғи әбәдијјәт, сәһ-467; Ибни Һәҹәр Әсгәлани, Әл-Исабә, 2-ҹи ҹилд, сәһ-508; вә саир...

[4] Биһарул-Әнвар, 21-ҹи ҹилд, сәһ-266-дан сонра; Тәфсир Әл-Мизан, 9-ҹу ҹилд, сәһ-162; вә саир ...

[5] Сүбһани Ҹәфәр, Фуруғи әбәдијјәт, сәһ-647; Сиреји Һәләби, 3-ҹү ҹилд, сәһ-41.

[6] Сүбһани Ҹәфәр, Фуруғи әбәдијјәт, сәһ-647; Сиреји Һәләби, 3-ҹү ҹилд, сәһ-41.

[7] Али Имран сурәси, 159; Шура сурәси, 38; тәфсир Әл-Мизан, 4-ҹү ҹилд, сәһ-70; Мәҹәмәул-Бәјан, Али Имран сурәсинин 159-ҹу ајәсинин шәрһи.

[8] Әд-Дуррул-Мәнсур, 2-ҹи ҹилд, сәһ-80-90; тәфсир Әл-Мизан, 4-ҹү ҹилд, сәһ-70.

[9] Сәһиһ Мүслүм, 5-ҹи ҹилд, сәһ-170; Әл-Бидајә вән-ниһајә, 3-ҹү ҹилд, сәһ-263.

[10] Әһзаб сурәси, 21-ҹи ајә.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Kamala yetişmək yolu
    5403 Əməli əxlaq 2011/08/23
    Бу суалын хүласә ҹавабы јохдур. Изаһлы ҹавабы сечин. ...
  • Nə üçün din siyasət əhatəsinə daxil olur?
    9774 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/15
    Dinin siyasətdən ayrı olması nəzəriyyəsi, dinin insan həyatının müxtəlif mərhələlərindən kənar olmasını himayət edir. Bu nəzəriyyəyə əsasən, insanlar öz ağıl və elmi çərçivəsində maarif, siyasət, qəzavət, iqtisadi, ticarət, əxlaq və ictimai rəftarlarla bağlı qanunları tanımağa malik və onları sadir etməyə qadirdirlər; odur ki, insan öz həyatını idarə ...
  • İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın at və qılınca qiyam edəcəyi barəsində izah verin: bu məsələ düzdürmü? Müharibə təyyarələri ilə necə döyüşə bilər?
    5702 Qədim kəlam 2012/04/19
    Rəvayətlərdə gələn şahidlərə diqqət yetirməklə imam Zaman (əleyhis-salam)-ın at və qılıncla qiyam etməsi kinayə mənasını – qəhr və qələbə mənası daşıyır. Necə ki, Quranda deyilən “at ilxılarından olan qüvvə ilə silahlanın” cümləsi insanın güclənərək düşmənə hücum etməsinə səbəb olan hər növ silaha şamildir: istər nizə olsun, istərsə ...
  • Öhdəsində xüms olan şəxs hal- hazırda onların xümsünü verməyə imkanı yoxdur. Bu şəxs nə etməlidir?
    5294 Xumsun hesablanması və onun ödənmə qaydası 2013/02/03
    Ümumiyyətlə xüms ili çatmış şəxs malının xümsünü vermədən öz malındaan istifadə edə bilməz. Əgər xümsü verməzdən əvvəl həmin maldan istifadə edərsə həmin miqdar xümsə zamindir. Və əgər xümsü bir dəfəyə ödəyə bilmirsə öz məhəlləsində və yaxud tanıdığı yerin təqlid etdiyi qanuni mərcə təqlidin nümayəndəsindən bu barədə şəriətin ...
  • Şiə nəzərindən məhərrəm ayının pişvazına getməyin mənası vardırmı?
    5905 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/18
    Şəhidlərin sərvəri İmam Hüseyn (əleyhis-salam) üçün əzadarlıq və matəm mərasimi təşkil etmək məsum imamların (əleyhimus-salam) tərəfindən təşviq edilən sünnət və qanunlardan biridir. Bu mərasimin əsası məhz onların təşviqi ilə qoyulmuşdur.[1] Amma onun necə keçirilməsinə gəldikdə isə, haram işlərlə yanaşı olmayıncaya qədər heç bir eybi yoxdur. ...
  • Xarici kəsrət və nəfsi kəsrətin mənası nədir?
    6393 وحدت وجود 2013/07/15
    Kəsrət: Kəsrət və vəhdət məntiqi tərifə ehtiyacı olmayan məlum mənalardandır. Ona görə də, onlara edilən tərif ləfzi tərif və ismin izahıdır. Məsələn kəsrətin tərifində belə deyilir: "Kəsrət bölünmə heysiyyətidir". Yəni qisimləri var. Bölünə bildiyinə görə ona kəsrət deyilir.[1] Xarici və nəfsi kəsrət: Xarici ...
  • Əgər behişt nemətləri yorucu və bezdirici deyilsə, onda behişt əhli bir ləzzətdən necə əl çəkərək başqası ilə məşğul olurlar?
    5355 Qədim kəlam 2012/06/23
    Belə nəzərə çarpır ki, bu sualın mənşəyi bir növ bu dünyanın xüsusiyyətlərini axirət məsələləri ilə müqayisə etmək və dünyanın nöqsan, eyib, xəstəlik, ölüm, süstlük, xoşagəlməz hadisələr və s. xüsusiyyətlərini meyar qərar verməkdir, halbuki Quran və rəvayətlərə əsasən axirət aləminin xüsusiyyətləri bu dünya ilə uyğun gəlmir.
  • Hansı baxışlar haram və günah sayılır?
    16071 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/13
    Allah Qurani kərimdə naməhrəmə baxmaq barəsində buyurur: «قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم»[1]Mömin kişilərə de ki, gözlərini haram edilmiş şeylərdən çevirsinlər." «و ...
  • Kilsədə namaz qılıb, Allaha ibadət etmək olarmı?
    9837 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/05/19
    Kilsəyə daxil olmağın eybi yoxdur. Əks halda əgər bir müsəlman şəxsin oraya daxil olması kilsəyə meylin artmasına səbəb olarsa yaxud müsəlman oraya getməklə onun etiqadı sarsılarsa və yoldan kənara çıxmaqa səbəb olarsa, ağıl və şəriət hökm verir ki, müsəlman məscidə meylin azalmasına səbəb olacaq hərəkətlər etməsin. Həmçinin ...
  • Aya əxlaqla düşüncənin rabitəsi vardırmı?
    5543 Əməli əxlaq 2012/02/07
    Əxlaq başqa elmləri kimi iki hissəyə bölünür:A: Əməli B: Nəzəriyyə. Əxlaqa aid qanun və məsələləri öyrənməyin bir başa düşüncəylə rabitəsi vardır; yəni hər nə qədər insanın düşüncə qüvvəsi yüksək ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    162769 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    154447 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    117601 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    109486 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    98124 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    91128 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53244 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    44705 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    43581 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    42708 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...