واژه «جعفر» در اصل به معنای «نهر» و «رودخانه» است.[1] اما عده‌ای از لغت‌شناسان آن‌را به نوع خاصی از رودخانه معنا کرده‌اند. بعضی آن‌را به معنای رودخانه بزرگ و وسیع دانسته،[2] و عده‌ای معنای آن‌را رودی دانسته‌اند که مملو از آب باشد.[3] البته قول دیگری نیز وجود دارد که آن‌را به معنای نهر کوچک دانسته است.[4] در این میان، عرب زبانان این واژه را برای شتری که شیر فراوان داشته باشد، نیز مورد استفاده قرار داده‌اند؛ از آن‌رو که بین شیر این شتر و نهر پرآب، نوعی تشابه برقرار است.[5]
گفته می‌شود که واژه «جعفر» از دو کلمه «جعف» و «جفر» تشکیل شده است؛ «جعف» به معنای به زمین زدن و به زمین انداختن، و «جفر» به معنای حُفره بزرگ.[6] این تفسیر، با همان معنای رودخانه بزرگ و وسیع نیز هم‌خوان است که در بستری بزرگ قرار گرفته و هر چه که در مقابل آن قد علم کرده باشد را به زمین می‌زند.
در همین راستا، از واژه «جعفر» به عنوان نامی برای اشخاص نیز استفاده می‌شود، که به نوعی اشاره به بزرگی و وسعت روح فردی دارد که این نام بر او نهاده شده است. این نام از اسامی معروف و مشهور عرب بوده که از گذشته رواج داشته است و افراد بسیاری مانند جعفر بن ابی‌طالب پسر عموی پیامبر اسلام(ص) که در جنگ موته به شهادت رسید و امام جعفر صادق(ع) به این نام مزیّن بودند.
 

---