جستجوی پیشرفته
بازدید
8212
آخرین بروزرسانی: 1397/08/06
خلاصه پرسش
«اصحاب شمال» که در قرآن از آنان یاد شده، چه کسانی هستند و چه ارتباطی با «اصحاب مشئمه» دارند؟
پرسش
اصحاب شمال چه کسانی هستند؟
پاسخ اجمالی
اصطلاح «اصحاب شمال» ترکیبی از دو واژه «اصحاب» به معنای یاران، دوستان، ملازمان، و «شِمال» به ‌معنای چپ، مقابل «یمین» به معنای راست است.[1]
«اصحاب شِمال» در اصطلاح قرآن کسانی هستند که در اثر تکذیب، کفر، انکار مبدأ و معاد و گمراهی، خود را از رتبه انسانیّت ساقط نموده‌‏اند، و در روز رستاخیز نامه اعمال خود را با دست چپشان دریافت می‌‌کنند.
اصطلاح «اصحاب الشمال» دو بار و به صورت پیاپی در آیه 40 واقعه آمده است: «وَ أَصْحابُ الشِّمالِ ما أَصْحابُ الشِّمال»؛ و یاران چپ، و چیست یاران چپ؟
البته از این گروه با اصطلاح «اصحاب المشئمه» نیز در قرآن یاد شده است؛ مانند: آیه ‌9 سوره واقعه: «وَ أَصْحابُ الْمَشْئَمَةِ ما أَصْحابُ الْمَشْئَمَة». و آیه 19 سوره بلد: «وَ الَّذینَ کَفَرُوا بِآیاتِنا هُمْ أَصْحابُ الْمَشْأَمَة».
در قرآن کریم از اصحاب شمال با عناوین دیگری نیز یاد‌شده است؛ مانند: «مکذّبین»؛ «ضالّین»، «کافر»، «أعمی».
«اصحاب شمال» و «اصحاب مشأمه» در حقیقت دو ویژگی برای یک گروه، اما از دو منظر است، بدین ترتیب که به دوزخیان «اصحاب شمال» می‌گویند؛ از این جهت که دست چپ ایشان را گرفته و به سوى جهنّم می‌کشند، یا به این جهت که پرونده اعمالشان را به دست چپشان خواهند داد، و عنوان «اصحاب مشئمه» از آن‌رو لایق آنان است که سرنوشت شومی را برای خود رقم زده و در قیامت دچار بدبختی و پریشانی شده‌اند.[2]
در روایات و تفاسیر برای «اصحاب شمال» و «اصحاب مشأمه» مصادیقی نیز بیان شده است. به عنوان نمونه از امام علی(ع) نقل شده است: مراد از «اصحاب مشئمه» همان یهود و نصارا هستند که خداوند در مورد آنان فرمود: «الَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یَعْرِفُونَهُ کَما یَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ وَ إِنَّ فَرِیقاً مِنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ یعلمون. الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِینَ»؛[3] اهل کتاب همان‌گونه که فرزندانشان را می‌‏شناسند، به حقانیّت ‌پیامبر اسلام(ص) نیز آگاهند. البتّه گروهى از آنان با وجود این دانش، حق را پنهان می‌کنند، حق از سوى پروردگارت [نازل شده‏] است، هرگز از دو دلان مباش. پس چون آنچه را می‌شناختند انکار کردند، خداوند روح ایمان را از آنان ربود و در کالبدشان سه روح را جاى داد: روح نیرو، روح شهوت و روح پیکر. آن‌گاه آنها را در ردیف چهارپایان قرار داد و فرمود: «إِنْ هُمْ إِلَّا کَالْأَنْعامِ»؛[4] آنان جز مانند چهارپایان نیستند؛ زیرا جانور چهارپا به روح نیرو، بار بردارد و به روح شهوت، علف خورد و به روح پیکر، راه رود.[5]
 
 

[1]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 464، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.
[2]. ر.ک: طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج ‏9، ص 333، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
[3]. بقره، 146- 147.
[4]. فرقان، 44.
[5]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول ص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 190- 191 قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • مراد از کلمة الله بودن عیسی و کلماتی که آدم(ع) با آن توبه کرد چیست؟
    24481 تفسیر 1392/04/12
    خداوند متعال در قرآن کریم می‌‌فرماید: «إِنَّمَا الْمَسیحُ عیسَى ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقاها إِلى‏ مَرْیَمَ وَ رُوحٌ مِنْه»؛[1] همانا مسیح، عیسى فرزند مریم فقط فرستاده خدا، و کلمه (و مخلوق) او است، که او را به مریم القا نمود. در آیه ...
  • مثل خدا چه کسی است که مثل او نیست؟
    15939 تفسیر 1388/07/20
    به تصریح آیات بسیاری از قرآن کریم و نیز به فرمان عقل، خداوند، مانند و شبیهی ندارد و با توجه به ادبیات عرب، ترجمۀ ارائه شدۀ شما از این آیه صحیح نبوده و بنابر این جستجو از مثل مثل خداوند موردی نخواهد داشت. "مثل" در ...
  • آیا مداومت بر ذکر لا اله الا الله موجب فقر می شود؟
    129211 شبهه شناسی 1390/11/20
    از دیدگاه شریعت و روایات معصومین همه اذکار الهی مستحب بوده و اثرات مطلوب بسیاری بر آنها مترتب است با این حال دعوی بی معرفت و بدون عمل و در تضاد با خواستۀ قلبی در تمامی اعمال شرعی - اعم از ایمان، صلاة و قرائت قرآن همچنین اوراد و اذکار ...
  • اگر امامان نبودند دنیا برپا می شد؟
    19753 دانش، مقام و توانایی های معصومان 1389/12/21
    اصولا برای به وجود آمدن جهان نیاز به واسطه هایی است که اگر نباشند، جهان نیز محقق نمی شود. از همین باب وجود انسان های کامل به عنوان واسطه برای برپائی عالم ضروری است. ...
  • ورع و تقوا چه تفاوتی با هم دارند؟!
    46341 حدیث 1394/02/22
    اگر چه در نظر اول میان «تقوا» و «ورع» تفاوتی به نظر نمی‌رسد؛ چرا که هر دو به معنای پرهیز و خویشتن‌داری است، اما با توجه به سفارشات فراوان معصومان(ع)،[1] نسبت به ورع، به نظر می‌رسد تفاوت‌های میان این دو فضیلت اخلاقی وجود داشته باشد.
  • واژه «امتثال» در لغت، فقه و اصول فقه چه معنایی دارد؟
    9780 مبانی فقهی و اصولی 1397/04/26
    «امتثال» به معنای پیروی و دنباله‌روی است.[1] و در اصطلاح اصول فقه، موافقت خارجى و عملى با شارع را امتثال گویند.[2] فرق امتثال با اطاعت «امتثال» بجا آوردن عمل مطلوب پروردگار با انگیزه تقرّب الهى است. ولی «اطاعت» صرف پیروى ...
  • چرا نظام هستی احسن است و اکمل نیست؟
    6998 کلیات 1392/11/12
    اگر منظور از نظام هستی، بخشی از این نظام هستی است که الآن بالفعل موجود است؛ در این صورت می‌توان پذیرفت که نظام هستی اکمل نیست؛ زیرا کمال برخی از موجودات به تدریج به دست می‌آید. بنابراین، صورت فعلی آنها اکمل نیست. به عبارت دیگر، برخی از موجودات ...
  • در چه روزهایی از ماه جمادی الأول یا جمادی الثانی انجام عقد مناسب است؟
    50039 Laws and Jurisprudence 1389/03/20
    ازدواج یک عمل مستحب و مورد پسند اسلام است و در همه ایام سال جایز است و در برخی از ایام بهتر و مناسب تر است. اما برخی از ایام؛ مانند شهادت امامان معصوم و بزرگداشت هایی که اجرای مراسم ازدواج در آنها شاید بی احترامی محسوب شود اگر ...
  • زبان هر ملتی نشان از فرهنگ و تعالی رشد یک جامعه دارد، چطور زبان عربی با چنین فصاحتی در قبایل بیابان نشین به وجود آمده است؟
    6691 علوم قرآنی 1393/02/02
    ۱. این طور نیست، گروه یا ملتی اگر دارای چند امتیاز از امتیازات فرهنگی و یا اجتماعی بودند، حتماً دارای امتیازات دیگر هم باشند. 2. هیچ ملتی را بی‌فرهنگ نمی‌توان گفت، بلکه فرهنگ‌ها متفاوت است. در آن زمان، زبان عربی تنها غنای ساختاری در گرامر و بلاغت داشته ...
  • آیا حضرت فاطمه(س) در مراسم عروسی دختری یهودی شرکت کرد و از غذای آنان تناول نمود؟!
    6607 حدیث 1400/04/21
    نخست باید گفت؛ رسول اکرم(ص) برای تحقق آرمان‌ها و اهداف بزرگ اسلام که دعوت تمام انسان‌ها به اسلام و مهیا نمودن فضایی آرام و به دور از تضادهای دینی، قومی و قبیله‌ای بود، نیاز به آن داشت که تفاخر و تضادهای قومی و ...

پربازدیدترین ها