دموکراسی شیوه‌ای است برای اداره جامعه، و احترام به رأی اکثریت و آزادی‌های فردی و مدنی و... از ویژگی‌های بارز آن است. اگرچه تلازمی بین اکثریت و حقانیت نیست، اما اکثریت می‌تواند فعلیت‌بخش باشد، یا با مقبولیت خود زمینه‌‌ساز تحقق حکومتی گردد. از دیدگاه اسلام، تا مردم و اکثریت، حکومتی را نپذیرند عملا زمینه‌‌های تحقق حکومت فراهم نیست.

از دیدگاه اسلام مردم حق تعیین سرنوشت خود را دارند و در پرتو حکومت اسلامی از آزادی‌‌های فردی و اجتماعی بهره می‌برند. البته اسلام بعضی از مولفه‌‌های دموکراسی به مفهوم غربی آن‌را نمی‌پذیرد.

پدر ام البنین‌ ابوالمجْل‌ حزّام‌ بن‌ خالد، از قبیله‌ی بنی‌کلاب بود.[1] برخی از علمای معاصر نام مادرش‌ را ثمامه‌ دختر سهیل‌ بن‌ عامر بن‌ مالک ‌ذکر کرده‌اند.[2] در مورد تاریخ ولادت حضرت ام ‏البنین(س) اطلاعی در دست نیست و تاریخ‌نگاران سال ولادت او را ثبت نکرده‌اند.

حضرت امّ البنین، مادر حضرت عباس(ع) بود که پس از شهادت حضرت فاطمه(س) به همسرى حضرت علی(ع) درآمد.[3] نام ام البنین «فاطمه بنت حزام»، بود.[4] وی بانویی با شرافت، از خانواده‌اى ريشه‌دار و دلاور و نسبت به فرزندان حضرت زهرا(س) نيز بسيار مهربان بود. ثمره‌ی ازدواج امام على(ع) با او چهار پسر بود، به نام‌هاى: عباس، جعفر، عبداللّه و عثمان،[5] كه هر چهار فرزندش روز عاشورا در ركاب سيد الشهدا به شهادت رسيدند.[6]

امّ البنين، پس از شهادت فرزندانش، همه روزه به بقیع می‌رفت و به ياد فرزندان شهيدش مرثيه‌های بسیار سوزناکی می‌خواند و مردم مدینه نيز به ندبه و نوحه او گوش فرا می‌دادند، تا جایی که مروان بن حکم - این دشمن اهل‌بیت- نیز به نوحه‌خوانی او حاضر شده و می‌گریست.[7]

ام البنين در مدينه از دنیا رفت و در قبرستان بقيع به خاک سپرده شد. اما از سال و چگونگی وفات ام البنین، در منابع دسته اول روایی و تاریخی چیزی ذکر نشده است. البته برخی متأخران با استناد به منابعی سال وفات وی را روز سیزدهم جمادی الثانی سال 64 هجری قمری نوشته‌اند،[8] اما با توجه به این‌که منابع مورد استناد توسط نویسندگان یکی دو قرن اخیر، در دسترس نبوده و نیز قابلیت چندانی برای استناد تاریخی ندارند از ردّ و یا تأیید آن معذوریم.

[1]. ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد‏، الطبقات الكبرى، ج ‏3، ص 14، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1418ق.

[2]. سماوی، محمد بن طاهر، إبصار العين في أنصار الحسين(ع)‏، ص 56، قم، دانشگاه شهيد محلاتى‏، چاپ اول، 1419ق.‏

[3]. بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الاشراف، ج ‏2، ص 192، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق؛ سبط بن جوزی‏، تذکرة الخواص من الأمة فی ذکر خصائص الأئمة، ص 168، قم، منشورات الشریف الرضی‏، چاپ اول، 1418ق؛ امین، ‏سید حسن، مستدرکات ‏اعیان ‏الشیعة، ج ‏1، ص 326، بیروت، دار التعارف للمطبوعات‏، 1403ق. 

[4]. ابن عنبه‏ حسنى‏، سید احمد بن على‏، عمدة الطالب في أنساب آل أبى طالب‏، ص 327، قم، انصاريان، ‏1417ق‏؛ عاملى‏، سيد محسن امين، لواعج الأشجان في مقتل الحسين(ع)‏، ص 136، بیروت، دار الأمير للثقافة و العلوم‏، چاپ اول،  1996م‏.

[5]. أنساب الأشراف، ج ‏2، ص 192؛ الطبقات الکبری‏، ج ‏3، ص 14.

[6]. الطبقات الکبری‏، ج ‏3، ص 14؛ شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏1، ص 354، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق؛ لواعج الأشجان، ص 136. 

[7]. ابوالفرج اصفهانى،‏ على بن حسين‏، مقاتل الطالبيين‏، ص 90، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا؛ مجلسی، محمدباقر، جلاء العيون‏، ص 678، قم، سرور، چاپ نهم، 1382ش؛ لواعج الأشجان، ص 139.

[8]. برخی در فضای مجازی چنین نگاشته‌اند: در کتاب کنز المطالب نوشته شده به تاریخ 1321 هجری قمری نوشته علّامه سیّد محمّد باقر قره­باقی همدانی در باب سال و روز وفات حضرت ام البنین به نقل از کتاب اختیارات طی حدیثی از اعمش آمده است: «روز سیزدهم جمادی الثّانی که مصادف با جمعه بود بر امام زین العابدین وارد شدم. ناگهان فضل بن عبّاس(ع) وارد شد و در حالی که گریه می‌کرد، گفت: جدّه‌ام ام البنین از دنیا رفت. شما را به خدا ببینید چطور این روزگار فریب‌کار، خاندان کساء را در یک ماه دوبار عزادار کرد».

مرحوم قره باقی می‌نویسد: پس از چندی از خبر دیگری مندرج در حاشیه کتاب وقایع الشّهور و الایام تألیف بیرجندی اطلاع یافتم که به نقل از اعمش نوشته شده است: «در سیزدهم جمادی الثّانی و در سال 64 هـ.ق ام البنین وفات یافت و در قبرستان بقیع به قول مشهور دفن گردید».

پیرامون شخصیت وجودی و مقام معنوی فاطمۀ زهرا (س) بسی کتاب‌ها نگاشته شده و سخن‌های فراوانی بیان شده است، اما اگر هزاران برابر آن نیز از قلمرو ذهن و اندیشۀ بشر به درآید و صورت گفتار یا نوشتار پذیرد، باز قطره‌ای باشد از اقیانوس بی‌کرانۀ فضیلت‌های حضرتش. در آسمان معرفت حضرت زهرا(س)، برترین اندیشه‌های بشری، حیران و تیز پروازترین عقل‌ها، سرگردان‌اند. برای دست‌یابی به ساحل دریای معرفت آن بانوی بزرگ باید به سراغ قرآن کریم و احادیث معصومان(ع) رفت.

حضرت عیسی(ع) از بزرگ‌ترین پیامبران الهی است. نام این بزرگوار در ردیف چهار پیامبر اولوالعزم دیگر قرار دارد. او خلقتی شبیه به آفرینش حضرت آدم(ع) دارد؛ به این معنا که خداوند او را بدون این‌که پدری داشته باشد، از مادرش، مریم عذراء(س) که دختری پاک‌دامن بود، به دنیا آورد.[1]

حضرت زینب(س) دختر امام علی(ع)[1] و حضرت زهرا(س)[2] است.[3] تاریخ دقیق تولد حضرت زینب(س) مشخص نیست، اما آنچه که مسلم است، این است که ایشان در زمان حیات پیامبر(ص) به دنیا آمد و آن‌حضرت را درک کرده بود.[4] البته برخی از نویسندگان معاصر با توجه به قرائنی تولد ایشان را در سال پنجم هجرت دانسته و از برخی نقل می‌کنند که این تولد در روز پنج جمادی‌الاولی بود،[5] اما مستند قابل اتکایی برای این گزارش‌ها نیافتیم.

یكی از زشت‌ترین خصلت‌های آدمی و از رذایل اخلاقی، روحیه استکبار و خود بزرگ بینی است. این صفت در آموزه‌های دینی ما به شدت مورد نکوهش قرار گرفته است. قرآن كریم در آیات متعدد از خطر استکبار، افکار، عقاید و عملکردهای باطل مستکبران سخن به میان آورده است. از نگاه قرآن مستکبران به دلیل داشتن صفت زشت و خطرناک احساس علو و برتری و خود بزرگ بینی، از اطاعت و پرستش خداوند متعال امتناع می‌ورزند.

ارتباط با خدا مشروط به زمان و مکان خاصی نیست، بلکه آنچه در ارتباط با خدا مهم است، این است که دعا از صميم قلب بوده و همراه با اخلاص کامل و احساس نیاز شخص به درگاه خدای مهربان باشد. اگر دعا تنها و تنها متوجه به خدا باشد و در آن شرک و ريایی وجود نداشته باشد، بدون شک، خداوند متعال دير يا زود آن‌را اجابت خواهد کرد.[1]

تمام مورخان اتفاق نظر دارند که امام سوم شیعیان در شهر مدینه متولد شده است، اما در مورد تاریخ ولادت امام حسین(ع) اختلاف نظرهای اندکی وجود دارد. شیخ طوسی(متوفای 460ق‏) ولادت آن‌حضرت را در روز سوّم ماه شعبان سال چهارم هجرت دانسته‌،[1] اما شیخ مفید(متوفای 413ق)،[2] همچنین برخی از مورّخان اهل‌سنت،[3] ولادت حضرتشان را شب پنجم شعبان همان سال می‌دانند.

ابن شهر آشوب ضمن درج گزارش اخیر به همزمانی میلاد سیدالشهداء با جنگ خندق و میلاد حضرتشان در یکی از روزهای پنج‌شنبه، يا سه‌شنبه نیز اشاره کرده است.[4]

امام علی بن الحسین(ع) معروف به سجاد و زین العابدین، چهارمین امام شیعیان است. آن‌حضرت در سال 38 قمری در شهر مدینه، و در زمانی به دنیا آمد كه جد بزرگوارش امام علی بن ابی‌طالب(ع) پس از سال‌ها خانه‌نشینی زمام‌دار مسلمانان شد. سید الساجدین دوران رشد خود را در عهد امامت عمو و پدرشان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) سپری کرد. حضرتشان در حماسه‌ی عاشورا نیز حضور داشت، اما به دلیل بیماری نتوانست در جنگ شرکت کند. پس از آن، حدود 34 سال، امامت و رهبری شیعیان را بر عهده داشت. این دوره، برای امام و شیعیان دوره‌ای سخت بود و شیعیان به شدّت تحت فشار امویان قرار داشتند. آن‌حضرت از راه‌های گوناگون توانست شیعیان خالص را در اطراف خویش گرد‌آورد و از دست‌آوردهای پیامبر(ص) و امامان پیش از خود پاسداری کند و به نشر معارف دینی بپردازد. از مهم‌ترین یادگارهای امام سجاد(ع)؛ دعاهای آن‌حضرت است که سرشار از مفاهیم عالی اخلاقی، عبادی و سیاسی است. برخی از این دعاها در کتاب بسیار نفیسی به نام صحیفه سجادیه گرد آمده است. رساله‌ای هم از آن‌حضرت به جا مانده که به رساله حقوق معروف است.

امام سجاد(ع) در سال 94 یا 95 ق به تحریک ولید بن عبد الملک اموی مسموم و به شهادت رسید، و در کنار امام مجتبی(ع) در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.

برای دریافت اطلاعات مرتبط با امام زین العابدین(ع) علاوه بر پاسخ‌هایی که در ذیل آمده، می‌توانید دیگر پاسخ‌های موجود در سرفصل امام سجاد(ع) را نیز ملاحظه فرمایید.

 دستور کلی برای خواندن نمازهای مستحبی، به صورت دو رکعتی است. بنابراین، اگر توصیه به چهار رکعت نماز مستحبی در موردی شده باشد، لازم است دو نماز دو رکعتی خواند.[1]

اما راجع به خواندن این نماز در ایام دیگر سال، در خود روایت تصریح به اجازه این کار شده است که متن روایت به صورت کامل چنین است: