اصطلاحات و مدخل ها
-
برهان إنی
1455 اصطلاحات فلسفی
«برهان إنّي» آن است كه در آن از وجود معلول به وجود علّت استدلال شود؛ يعنى حدّ اوسط آن موجب نسبت اكبر به اصغر در ذهن شود. مانند اينكه از علايم بيمارى به نوع بيمارى پى ببرند، يا از بالا رفتن ستون ج
-
برهان تضایف عشق
1267 اصطلاحات فلسفی
این برهان از راه وجود عشق در انسان وارد میشود که خلاصهاش این است:
هر چند حکیمان و عارفان، عشق را حقیقتی جاری در کلیهی موجودات د
-
برهان تقابل قطبین
1005 طبقهبندی نشده
منبع اصلی محتوای این برهان مطالبی است که اهل عرفان در کتابهای عرفانی بیان کردهاند. و تطبیق آن بر وجود برهان تمانع
- برهان شرّ
1380 اصطلاحات فلسفییکی از مسائلی که مادیگرایان و منکران خدا برای انکار وجود خالق هستی به آن استدلال میکنند وجود «شر» است. مهمترین نقدی که بر این استدلال وارد میشود آن است که معتقدان به چنین برهانی، شر را به صورت
- برهان صدیقین
1712 اصطلاحات فلسفیبراهین اثبات وجود خدا را میتوان از جهتی به دو دسته تقسیم نمود، یک دسته از براهین، مخلوقات را واسطۀ استدلال قرار میدهند و با کمک مخلوقات به خداوند میرسند، ولی در دسته دیگر از براهین، مخلوقات واسط
- برهان فرجه
1260 طبقهبندی نشده«برهان فرجه» برگرفته از روایتی است كه هشام بن حكم از امام صادق(ع) نقل کرده و <
- برهان لمّی
1486 اصطلاحات فلسفی«برهان لمّی» استدلال از وجود علت برای اثبات وجود معلول است که نتیجهای یقینی در پی دارد. برهان لمّ هم علّت وجود مطلوب را در عالم خارج بيان میكند و هم علّت تصديق به آنرا. بنابراين سير ذهن از علّ
- برهان محبت
1275 طبقهبندی نشدهبرهان محبت، برهانی است که حضرت ابراهیم(ع) از طریق آن به نفى ربوبيت غير خدا و اث
- برهان نظم
4326 طبقهبندی نشدهیکی از براهین اثبات وجود خداوند، «برهان نظم» است که با استفاده از نظم موجود در جهان آفرینش، در صدد اثبات وجود آفریننده و نظمدهنده میباشد.
- برهان وجوب و امکان
1624 طبقهبندی نشدهتوضیح برهان وجوب و امکان به طور خلاصه این است که: به یقین در جهان خارج موجودی هست. این موجود اگر واجب الوجود باشد، ادعای ما (که وجود خداون
- برهان وجودی آنسلم
1428 اصطلاحات فلسفییکی از براهین اثبات وجود خدا، «برهان وجودی آنسلم» است. این برهان در قرن یازدهم میلادی(قرن پنجم قمری)، از سوی «قدیس سنت آنسلم» مطرح شد، و به نام ارائه کنندهی آن شهرت یافت.
تقریر این برهان چ
- برهانهای خداناباوران
380 اصطلاحات فلسفیوجود خداوند و آفرینندهای برای جهان هستی، مطلبی واضح و روشن بوده و با برهانهای گوناگونی به اثبات آن پرداخته شده است.
با این وجود، برخی منکران خداوند تلاش نم
- بریر بن خضیر همدانی
971 شخصیتها- بشارت، تبشیر، مژده
13662 سرفصلهای قرآنیهمانگونه که گاه خداوند و فرستادگانش مردم را انذار کرده و آنان را از افتادن در دام شیطان برحذر میدارند، در طرف مقابل، بارها و بارها افرادی
- بشر بن حسن بن علی
971 شخصیتها- بشیر بن عمر (عمرو) حضرمی
1432 شخصیتهایکی از
- بصیر (از صفات پروردگار)
7429 سرفصلهای قرآنیواژهی «بصیر» به معنای بسیار «بینا» یک واژهی قرآنی و یکی از اسمای حسنا و صفات ذاتی الهی است که در قرآن فراوان به کار رفته است. بصیر در مو
- بعث حقیقی
1830 اصطلاحات فقهی - اصولی«بعث» به معنای برانگیختن و تشویق میباشد..اگر آمر(دستور دهنده)، حقیقتاً خواستار آن باشد که دستور او به عنوان یک قانون به مرحله اجرا برسد، «بعث حقیقی» در دستور او وجود خواهد داشت و از این رو گفته می
- بقیع
1734 مکانها و مناطقبقیع معروفترین و کهنترین قبرستان مسلمانان است که در شهر مدینه در کشور عربستان قرار دارد و به «بقیع الغرقد» هم شهرت دارد. بقیع در شرق <
- بقیة الله
1438 سرفصلهای قرآنیدر لغت، «بقیه» به باقیماندهای گفته میشود که از چیزی باقی میماند.
در فرهنگ شیعی، به امام زمان(عج) «بقیة الله» میگویند و میتوان گفت که استفاده از این لقب برای حضرتشان برگرفته از آیه 86 س
- بکر بن حی تیملی
1325 شخصیتهابر اساس گزارش منابع تاریخی یکی از شهدای کربلا و یکی از افرادی که در رکاب امام حسین(
- بلال بن رباح ، بلال حبشی
1777 شخصیتهابلال پسر رباح و حمامه بود که از حبشه به حالت اسارت به شبه جزیره عربستان آورده شده بود. با توجه به سیاهچرده بودن و اصالت حبشی، به بلال حبشی معروف شد. او بردۀ مردى به نام «امية بن خلف» از سران قريش
- بنی اسرائیل
20567 سرفصلهای قرآنی«اسرائیل» نام دیگر حضرت یعقوب(ع) است؛ از اینرو به فرزندان و نوادگان ایشان «بنیاسرائیل» گفته میشود. علاوه بر آن در مواردی، عنوان «بنیاسرائیل» به «قوم یهود» گفته م
- بنی امیه ، امویان
3039 فرقهها، مذهبها، گروههابنیامیه در زمان جاهلیت از توانگران قریش بودند که شغل آنها تجارت و بازرگانی بود. عداوت و دشمنی بنیامیه با بنیهاشم به پیش از بنی عباس ، عباسیان
2619 فرقهها، مذهبها، گروههابنی عباس از نسل عباس بن عبد المطلب، عموی پیامبر اسلام(ص) بودند که از سال 123 تا
- بنیامین (ع)
5054 سرفصلهای قرآنیبنیامین کوچکترین پسر یعقوب نبی(ع) است که با یوسف پیامبر(ع) از یک مادر بودند.
تاریخ از بنیامین و زندگی او مطالب در خور توجهی را ثبت نکرده است. در قرآن کریم نیز به نام او تصریح نشده است، بلک
- به در میگویند که دیوار بشنود
2225 ضرب المثلهااین ضرب المثل در مواردی مورد استفاده قرار میگیرد که فردی به ظاهر مخاطب قرار میگیرد، ولی مخاطب واقعی فرد دیگری است. «إیاک أعني و اسمعي یا جاره» مشابه این ضرب المثل در زبان عربی میباشد. در آیات قر
- بیت المال
2509 اصطلاحات فقهی - اصولیدر متون دینی، عنوان «بيت المال» اصطلاحى عام است که شامل تمام درآمدهاى عمومى مسلمانان میشود كه اختیار آن در تصرّف حكومت اسلامى است. از رهگذر نگرشى فراگير به
- بیت معمور (البیت المعمور، خانه آباد)
1727 سرفصلهای قرآنی«بیت المعمور» به معنای خانهی آباد، اصطلاحی قرآنی است که در آیه 4 سورهی طور به آن اشاره شده است. اینکه منظور از آن چیست و چگونه خانهای است، مفسران میگویند:
بيت المعمور همان خانهی كعبه
- پاسخ حلّی
1682 طبقهبندی نشده«پاسخ حلی» آن است که جهات نقص استدلال، اشتباهات و مغالطههایی که ضمن استدلال طرف مقابل رخ داده را برای او بازگو کرده و بر این اساس، استدلال او را به چالش بکشیم. مانند آنکه در پاسخ به فردی که دلایل
- پاسخ نقضی
2152 طبقهبندی نشدهاگر در برابر استدلال طرف مقابل، به بررسی اشکالات و مغالطههای موجود در استدلال او پرداخته نشده و در مرحله اول تنها به او گفته شود که با چنین استدلالی، باید موضوع دیگری که خودت آن را قبول داری نیز ب
- پلورالیسم ، تکثرگرایی دینی
678 اصطلاحات کلامیاصل «تیغ اوکام»، اصلی منسوب به «ویلیام اوکام»، منطقدان و فیلسوف انگلیسی است. اوکام در قرن ۱۴ میلادی، اصلی را مطرح کرد که به نام «تیغ اوکام»، «اُستُرهٔ اوکام»، «اصل امساک»، یا «اصل اختصار تبیین» شن
- پیامبر اسلام(ص)، محمد(ص)
11600 پیامبرانپیامبر گرامی اسلام(ص) حضرت محمد(ص) در عام الفیل، (سال 570 میلادی) در مکه مکرمه، در شعب ابیطالب منطقهای در نزدیکی مسجدالحرام، دیده به جهان گشود. پدران ایشان به ترتیب عبارتاند از: عبدالله، عبدالمط
- پیری ، سالمندی ، کِبَر ، شیخوخه
2815 سرفصلهای قرآنیانسانها اعم از مرد و زن در پنجاه سال دوم عمر خود و بنابر برخی تعریفها بعد از گذراندن حدود 65 سال از زندگی خود به سن پیری میرسند. از این
- برهان شرّ
پرسش های اتفاقی
-
در جریان اصلاحات ارضی، زمینی موقوفه به کشاورزان واگذار شده است. آیا این زمین از وقفیت خارج شده است؟
18440 تصرف در موقوفات 1394/07/28چنانچه زمینی وقف شود و ضرورتی در خروج آن از وقف وجود نداشته باشد، زمین باید به مصرف اولی بر طبق وقف برگردانده شود. و در صورت عدم امکان، قیمتش محاسبه و صرف نزدیکترین کار به نیت واقف شود. البته به صورت کلی در اینگونه موارد اگر ...
-
آیا از نگاه دانشمندان، نهج البلاغه به عنوان یک منبع اسلامی معتبر، مورد وثوق و قابل اطمینان است؟
15824 درایه الحدیث 1388/11/10نهج البلاغه دریای بی کرانی از معارف اسلامی درباره مبدأ و معاد، آفرینش، وحی، فرشتگان، جهان مجرد، عالم ملکوت، سیاست، تعلیم، تربیت، عرفان، اخلاق، فضایل نفسانی، عدالت، تقوا، زهد،سیر و سلوک، جهاد، نیایش و... است.این کتاب بزرگ و ارزشمند، گوشه های از سخنان انسان کاملی است که ...
-
پاسخ این شبهه که «اگر خدا وجود داشت همه قبول می کردند» چیست؟
16670 پروردگار. نامها و ویژگی ها 1389/03/24باور به یک واقعیت یا انکار آن باعث تغییر واقعیت نمی شود و در مورد خداوند هم باید گفت که اعتقاد به وجود خداوند (چه باور چه انکار چه تشکیک) غیر از وجود خداوند در واقعیت امر است.
-
اگر برخی از احکام و مسائل اسلام با استدلالهاى عقلى ما تضاد یا تناقض داشته باشد و ما براى یافتن پاسخ و راه انطباق تلاش کنیم و به پاسخ نرسیم، وظیفه چیست؟
19294 زبان دین 1386/07/04عقل، حجّت درونى انسانها است که آنها را در مسیر کمال راهبرى میکند و شریعت(دین)، حجت بیرونى است براى نجات انسانها از گرداب آلودگیها و سوق دادن آنها به سوى کمال و سعادت انسانى. بر این اساس ممکن نیست حجت ظاهر و باطن با یکدیگر تعارض ...
-
سید ابن باقی کیست و چه گزارشهایی در مورد او وجود دارد؟
1726 تاريخ بزرگان 1401/07/23سید علی بن حسین بن باقی،[i] معروف به سید بن باقی از علمای قرن هفتم هجری[ii] و معاصر ابن طاووس بود.[iii]در برخی از منابع نسب وی، سید علی بن حسین بن حسان بن باقی قرشی[iv] و در منابع متأخر سید علی ...
-
آیا در مذهب جعفرى (شیعه) هنگامى که آیه سجده در وسط نماز خوانده شود سجده مىشود؟
11097 • دیگر احکام مرتبط با نماز 1392/01/19نظر فقهای شیعه در مسئله مورد پرسش چنین است: اگر نماز گزار، یکى از چهار سورهاى را که آیۀ سجده واجب دارد عمداً بخواند، نمازش باطل است.[1] و اگر اشتباهاً مشغول خواندن آن شود، چنانچه پیش از رسیدن به آیۀ سجده بفهمد، باید آن ...
-
مراد از صبغه خدا در قرآن چیست؟ آیا پیامبر خدا (ص)، خاندان او و قرآن، تجلی از صبغه خدا، جهت نجات مردم در دنیا و آخرت هستند؟
27892 تفسیر 1390/10/21بنابر آنچه در روایات و تفاسیر آمده، منظور از "صِبْغَةَ اللّهِ" در آیه شریفه "صِبْغَةَ اللّهِ وَ مَنْ احْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً"،[1] اسلام و یا میثاقی است که خداوند در عهد الست (عالم ذر)[2] در باره ولایت ...
-
حضرت مسیح(ع) فرمود: «مردهها را زنده و بیماران را شفا دادم، اما با وجود تلاشی که برای درمان افراد احمق داشتم، موفقیتی به دست نیاوردم»؛ آیا افرادی که از هوشی کمتری برخوردارند، به صورت جبری باید در ضلالت و گمراهی باشند؟!
15798 حدیث 1397/05/161. معنای لغوی احمق واژه احمق از ریشه «حمق» به معنای کمعقلی[1] و سادهلوحی و نادانی[2] است. و «احمق» به کسی گفته میشود که کلام او بر فکرش مقدّم باشد؛ یعنی فکر نمیکند کلامی که میگوید صحیح است یا غلط. ...
-
دو واژه «ذریعه» و «وسیله» چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
1755 بیشتر بدانید 1401/02/19واژهی «وسیله» که در قرآن کریم نیز مورد استفاده قرار گرفته، از ریشهی «وسل» جمع آن «وسیل» و «وسائل» است، و به معنای چیزی است که به کمک آن میتوان به غیر رسید.[1]واژهی «ذریعه» نیز از ریشهی «ذرع» بوده و به معنای دستاویز ...
-
آیا غیبت امام زمان(عج) نشانگر آن است که مردم زمان حضور در مقایسه با افراد زمان غیبت، لیاقت و قابلیت بیشتری در بهرهوری از معنویات داشتند؟
8731 وظیفۀ شیعیان در زمان غیبت 1393/03/31بیگمان حضور امام معصوم(ع) فواید و آثاری دارد که این آثار را نمیتوان در زمان غیبت یافت، اما حضور امام(ع) تنها به دلیل لیاقت معاصران ایشان نیست تا غیبت را لزوماً به دلیل عدم شایستگی تمام افراد موجود در زمان غیبت بدانیم. معاصر بودن با یک پیامبر و ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
883936 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
752513 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
730189 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
642918 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
642318 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
638695 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576433 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
576214 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
558581 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558534 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...