آخرین پرسش ها و پاسخ ها
-
میل جنسی به دختران خردسال نشانی از بیماری پدوفیلی است، پس چرا اسلام ازدواج با کودکان را مجاز میداند؟
41نخست باید گفت؛ اجازه ازدواج با دختران خردسال از طرف اسلام، برای کمک به بیماران دچار انحراف جنسی و مشکلات روانی برای سوء استفاده جنسی از خردسالان نیست؛ چرا که از نظر شرع، یکی از شرایط عقد ازدواج آن است که اگر دو طرف عقد(مرد و
-
آیا امام باقر(ع) با بازکردن چشم برزخی ابوبصیر، باطن حاجیان را به او نشان داد که به صورت میمون و خوک بودند؟!
55 حدیثهمانگونه که در پرسش آمده، بر اساس گزارشی، ابوبصیر در یکی از سالها در مراسم حجّ همراه امام باقر(ع) طواف میکرد.او میگوید: از سر و صدای حاجیان و تکبیرهای آنان به شگفت آمدم و به امام عرضه داشتم:«ما اکثر الحجیج و أَعْظَم الضَجیج»؛ چقدر تعداد حاجیان زیاد شده ...
-
منظور از عبارت «لیس منا»؛(از ما نیست) که روایات آمده، چیست؟
65 حدیثخداوند مشرکان و گناهکارانی که به نوعی وابسته به یکی از اولیای خدا هستند را از آنان نمیداند، مانند آنچه قرآن کریم از نوح پیامبر(ع) نقل میکند، زمانی که آنحضرت از خداوند درخواست نمود که خدایا فرزندم از اهل من است و او را نجات ده، ...
-
آیا قرآن در نقل سخن دیگران، عین عبارات آنان را بیان نموده و یا تنها نقل معنا میکند؟ به عنوان نمونه، تفاوت آیات 112 و 114 سوره اعراف را با آیات 37 و 42 سوره شعراء در ارتباط با گفتگوی فرعون و اطرافیان ملاحظه نمایید.
73 تفسیربرخی از داستانها در قرآن کریم چندین بار و در سورههای مختلف تکرار شده است. اختلاف در الفاظ این داستانها نشان میدهد که خدای متعال این داستانها را نه به صورت نقل به لفظ؛ بلکه به صورت نقل به معنا بیان کرده است. در برخی آیات، گفتوگوها را خلاصه ...
-
نماز استغفار چگونه خوانده میشود؟
115بر اساس گزارش برخی منابع، در مورد نماز استغفار از رسول خدا(ص) نقل شده است:هنگامی که رزق و روزیت کم شد و در کارت گره افتاد، خواسته خود را به درگاه حق ببر و نماز استغفار را ترک نکن.گزارش یادشده نماز استغفار را اینگونه توصیف میکند:این نماز ...
-
آیا شهیدی به نام «هلال بن حجاج» در میان شهدای عاشورا وجود داشت؟
107 تاريخ بزرگاندر بعضی از منابع گزارش شده است، یکی از شهدای کربلا که در دفاع از امام حسین(ع) به شهادت رسید، هلال بن حجّاج بود. وی پس از وهب بن وهب نصرانى و قبل از عبدالله بن مسلم بن عقیل،[1] در حالی که این رجز ...
-
چه مشتقاتی از ریشه «درس» در قرآن وجود دارد و معنای آنها چیست؟
110 تفسیرواژه «درس» به معنای استمرار تلاوت(پیوسته خواندن) است.[1] به کهنهشدن یک اثر نیز «درس الاثر» گویند؛ زیرا با گذشت زمان کهنه شده است.[2] به آموختن علم و دانش نیز درس گفته میشود: «وَ دَرَسُوا ما فِیهِ»،[3] أی علموه.[4]در یک جمعبندی ...
-
کاربرد واژه «جحد» در قرآن چیست؟
96 تفسیرابتدا باید گفت؛ در قرآن کریم، دوازده بار از مشتقات ریشه (ج ح د) استفاده شده است.لغتشناسان در معنای «جحد» میگویند: «جحد» انکار چیزى است که در دل ثبوتش مسلم شده، و یا اثبات چیزی است که در قلب نفى آن به ثبوت رسیده است.[1]به عبارت ...
-
واژههای برگرفته از ریشههای «عسر» و «یسر» در قرآن به چه معنا است؟
156 تفسیرریشههای «عسر» و «یسر» در برابر یکدیگرند. به عنوان نمونه واژۀ «عُسر» در معناى صعب، تنگ، دشوار، بدخلق، مشکل، سخت و سختشدن روزگار به کار مىرود و در مقابلش «یُسر»، به معنای آسان و راحتی است.[1]ریشه «یسر» با 44 مرتبه تکرار و ریشه «عسر» با 12 مرتبه در ...
-
«کرامت» به چه معنا است و چه مشتقاتی از ریشه «کرم» در قرآن وجود دارد؟
190 تفسیرمشتقاتی از ریشه «ک ر م» 47 بار در قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته است.«کرامت» به معناى «دورى از پستى» و «فرومایگى» است، و فرد «کریم» در مقابل فرد «لئیم» قرار میگیرد.[1] «کرم» اگر وصف خدای متعال واقع شود، مراد از آن احسان و نعمت ...
-
چرا در میان 124000 پیامبر، حتی یک زن هم به این مقام برانگیخته نشد؟!
305 حدیثدر مورد این پرسش که چرا تمام پیامآوران الهی مرد بودند، و حتی بک زن هم به این مقام نرسید، باید گفت:نبوّت و رسالت علاوه بر ابلاغ پیام الهی به مردم، به کارهای اجرایی هم نیاز دارد. در این راستا خصوصیات بدنی و جسمی مردان به گونهای است ...
-
آیا دستورالعمل «فاتحه کبیره» معتبر است؟
224 حدیثدر فضای مجازی از فردی نقل میشود که وی از آیت الله بهجت(ره) دستورالعملی برای رفع گرفتاری دریافت کرده است. طبق این نقل، آیت الله بهجت به وی توصیه کرده است که برای اموات، فاتحه کبیره بخواند. بدین ترتیب که ابتدا سوره حمد، توحید، کافرون، فلق و ناس را یک ...
-
اگر زنی تنها یک لحظه از شوهر خود نافرمانی کند؛ اما در مقابل سینههای خود را طبخ نماید و در اختیار او قرار دهد، باز هم جایش دوزخ خواهد بود! آیا چنین روایتی داریم و معتبر است؟!
378همانگونه که در پرسش آمده در گزارشی منسوب به پیامبر(ص) در بیان حق شوهر بر زن آمده است:اگر زنی یکی از سینههایش را بپزد و دیگری را کباب کند، حق شوهرش را ادا نکرده است. اگر یک لحظه از شوهرش سرپیچی کند، به پایینترین نقطه جهنم ...
-
«خرطوم» در قرآن به چه معنا است؟ و آیه «سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ» در صدد بیان چیست؟
389 تفسیرواژه «خرطوم» تنها یکبار در قرآن و در آیه 16 سوره قلم آمده است:«سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ»؛[1]به زودى که بر بینیاش داغ میگذاریم.در دانش لغت، خرطوم به معنای بینى بوده و بیشتر در مورد بینى فیل مورد استفاده قرار میگیرد و معمولا هنگامی در مورد بینی انسان به ...
-
روایات چه چیزهایی را سبب فقر برشمردهاند؟
252 حدیثروایات متعددی وجود دارد که برخی از رفتارها و عملکردها را مقدمهای برای فقر برمیشمرند. این روایات البته هر کدام باید جداگانه مورد بررسی سندی و متنی قرار گیرند؛ اما در اینجا جدا از این بررسیها به دو روایت در این زمینه اشاره میکنیم.الف) روایتی از پیامبر(ص) نفل شده ...
-
چه گروهی در قرآن با نام «مؤتفکه» و یا «مؤتفکات» معرفی شدهاند؟
335 تفسیردر یک آیه از قرآن کریم، «مؤتفکه» به صورت مفرد، و در دو آیه دیگر «مؤتفکات» به صورت جمع آمده است که تمام موارد ناظر به شهر و یا شهرهای ویران شده و اهالی آنها است:«وَ الْمُؤْتَفِکَةَ أَهْوى»؛[1]و مؤتفکه را نابود کرد.«...وَ الْمُؤْتَفِکاتِ أَتَتْهُمْ رُسُلُهُمْ ...
-
آیا صحیح است که پیامبر(ص) توجه ویژهای به انصار داشتند؟
163 حدیثانصار به گروهی از ساکنان اصلی شهر مدینه(یثرب) گفته میشود که از پیامبر اسلام(ص) و مسلمانانی که از مکه به آن شهر مهاجرت کرده بودند (مهاجران) میزبانی کرده و آنها را در شهر و خانه خود پناه دادند. از پیامبر(ص) روایات متعددی در مدح ...
-
منظور از «ثقلان» در آیه 31 سوره الرحمن و دیگر مشتقات ریشه «ثقل» در قرآن چیست؟
328 تفسیرمشتقاتی که برگرفته از ریشه «ثقل» باشند، تقریبا تمامی آنها ناظر به نوعی از سنگینیاند.به عنوان نمونه «ثِقَل» بر وزن «عِنَب» به معنای سنگینى و «ثقیل» به معنای سنگین است. البته اصل این سنگینی در اجسام بوده؛ اما حسب مورد در معانى و امور غیر حسی نیز استفاده میشود.
-
منظور از طهارتی که در قرآن از آن یاد میشود چه نوع طهارتی است؟
360 تفسیردر قرآن بیش از سیبار از مشتقات واژه «ط ه ر» استفاده شده است؛ مانند: «یُطَهِّرَکُمْ» «تَطْهِیرا»، «أَطْهَر»، «مُطَهَّرَة».«طهارت» از ریشهی «طهر»، به معنای پاکى و پاکیزگی، ضد نجس و نجاست است.[1] اعم از اینکه طهارت مادی باشد یا معنوی.[2]راغب نیز در مفردات میگوید: طهارت ...
-
تهلیل چیست و امام علی(ع) چه آیاتی را به عنوان آیات تهلیل اعلام نموده است؟
264 حدیث«تهلیل» به معنای گفتن عباراتی ناظر به توحید و در رأس آنها گفتن «لا إله إلّا الله» است. و به طور طبیعی «آیات تهلیل» به آیاتی گفته میشود که اینگونه عبارات در آنها مشاهده شود.[1]علامه مجلسی به نقل از کتاب روایی کهنی که نزد او بوده و به ...
-
اکنون امام زندهای داریم که تمام امور دنیا تحت نظارت او است. در چنین شرایطی آیا توسل جستن به دیگر ائمه(ع) معنایی خواهد داشت؟
195امام زمان(عج) از سوی خدای متعال ولی و سرپرست این عصر و زمان انتخاب شده است؛ از اینرو همه امور با تأیید ...
-
در آیاتی از قرآن، از واژه «أو» استفاده شده است که نوعی تردید را میرساند. چنین تردیدی در مورد خداوند چه معنایی دارد؟!
357 تفسیرپرسش شما ناظر به این آیه است:«وَ أَرْسَلْناهُ إِلى مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ یَزیدُونَ»؛ و او را به سوى یکصد هزار نفر، یا بیشتر فرستادیم.نظیر این آیه، آیات دیگری هم در قرآن آمده است که در آنها از کلمه «او» استفاده شده است؛ مانند:«عُذْراً أَوْ نُذْراً»؛ (که جاى عذر ...
-
در سوره اسراء اعلام شده است تمام مردم در قیامت با امامشان محشور میشوند. مراد از این «امام» کیست؟
453 تفسیردر آیه «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ...»[1] اعلام شده است تمام مردم در قیامت با امامشان محشور میشوند؛ اما در مورد اینکه مراد از امام در این آیه کیست، ابتدا باید گفت؛ واژه «امام» در لغت به معناى هر پیشوا و هر مقتدایی است.قرآن کریم نیز ...
-
برقراری عدالت وظیفه خدا است یا مردم؟
192عدالت خداوند را میتوان با موضوعاتی مانند خلقت و آفرینش، کیفر و پاداش و ... مرتبط دانست بدین ترتیب که به عنوان نمونه، در آفرینش انسان -با توجه به هدف آفرینش او که تکامل و جانشینی خدا در روی زمین است- عدالت خداوند اقتضا دارد که ...
-
امام باقر(ع) با چه استدلالی از قرآن کریم فرمود که نام «شیعه» نام زیبایی است و شیعیان باید به آن افتخار کنند؟!
258 حدیثآنچه در پرسش آمده، محتوای گفتوگوی ابوبصیر با امام باقر(ع) است:«... عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع أَنَّهُ قَالَ: لِیَهْنِئْکُمُ الِاسْمُ! قُلْتُ: وَ مَا هُوَ جُعِلْتُ فِدَاکَ؟! قَالَ: الشِّیعَةُ! قِیلَ: إِنَّ النَّاسَ یُعَیِّرُونَنَا بِذَلِکَ! قَالَ: أَ مَا تَسْمَعُ قَوْلَ اللَّهِ: وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ وَ قَوْلَهُ: فَاسْتَغاثَهُ الَّذِی ...
همانگونه که میدانیم، عفو و گذشت یکی از سفارشات مکتب حیات بخش اسلام است که رسولش منادی این ارزش اخلاقی و خود در عمل بدان پایبند بوده. این صفت و ارزش اخلاقی در مورد مردم عادی در همه جای دنیا و در تمام زمانها کاری شایسته و قابل تحسین است، اما در مورد افراد جانی و درنده خو، به نظر میرسد چندان پسندیده نباشد؛ چرا که ممکن است چنین افرادی در هر لحظه و در هر جا برای مردم جامعه مایۀ تهدید و هراس باشند؛ از همین رو است که پیامبر (ص) دستور قتل وحشى را صادر فرموده بودند. و مسلمانان نیز سخت به دنبال اجرای آن بودند که وحشى به طائف گریخت و ساکن آنجا شد. منتها پس از مدتی، هنگامی که نمایندگان مردم طائف به حضور پیامبر (ص) آمدند، او هم همراه ایشان آمد و به حضور رسول خدا (ص) رسید، شهادتین گفت و اسلام آورد. رسول خدا (ص) از او پرسید: تو وحشى هستى؟ گفت: آرى. فرمود: فرمود عمویم حمزه را چگونه كشتی؟ او جریان كشتن حضرت حمزه را از آغاز تا انجام شرح داد. پیامبر گریست و قطرات اشك از سیمای نورانیش سرازیر شد، در عین حال وحشی مشمول عفو پیامبر قرار گرفت و آزاد شد، اما حضرتش فرمود: خودت را از نظرم دور بدار. وحشى مىگوید: از آن پس هر گاه پیامبر (ص) را مىدیدم خودم را از او مخفی میکردم.[2]
این سخن پیامبر خطاب به وحشی میتواند از چند زاویه مورد توجه باشد:
1. عدهای معتقدند که اسلام آوردن وحشی تظاهر به اسلام بود، برای در امان ماندن از مرگ. از این رو چون به ظاهر اسلام آورد و ایمانش واقعی نبود پیامبر اینگونه فرمود.[3] روشن است با توجه به روایتی که در ذیل آیه 106 سوره توبه در باره «مرجون لامر الله»[4] آمده، این نظر نمیتواند مورد قبول واقع شود.
2. همچنین میتواند چنین توجیه داشته باشد که هر انسانی در هر مرتبه از کمال معنوی باشد، دارای عواطف انسانی است و طبیعی است که پیامبر اسلام نیز از این قاعده اسثتنا نخواهد بود؛ از این رو، بدون اینکه او را از حضور در جامعه منع کند، فرمود در جلو چشمانم ظاهر نشو که با هر بار دیدنت به یاد آن جنایت بزرگ افتاده و قلبم جریحه دار خواهد شد. اگر غیر از این بود، دستور به اخراج و تبعید وی میداد، در حالی که چنین نکرد، و این خود بهترین شیوه گذشت است.
3. تفسیر رحمانیتر این سخن آن است که پیامبر خواست با این سخن، وحشی از خجالت و شرمندگی در امان باشد؛ چراکه هر وقت چشمش به چشمان مبارک پیامبر رحمت میافتاد، از جنایتی که در حق آنحضرت مرتکب شد، احساس شرم و خجالت میکرد. معنای سخن رسول خدا این است که برو و به زندگی عادی خویش بپرداز و در صدد جبران گذشته باش.
گفتنی است؛ این توجیه نمونههایی نیز در تاریخ دارد، آنجا که
یسع بن حمزه میگوید؛ در مجلس امام رضا (ع) بودم؛ با هم صحبت میكردیم؛ عده زیادى نیز در خدمتش بودند كه از مسائل حلال و حرام میپرسیدند؛ در این هنگام مردى بلند قد و گندم گون وارد شد، گفت ای پسر رسول خدا سلام علیكم، من مردى از دوستان و ارادت مندان شما هستم، از مكه مىآیم، پول خود را گم كردم و آنقدر كه مرا به وطنم برساند ندارم، اگر صلاح بدانید به من كمک فرمایید تا به شهر خود برسم، در آنجا من داراى ثروتم و خدا مرا از نعمت خویش بهرهمند كرد، وقتى به شهر خود رسیدم آنچه به من عنایت كردهاى از طرف شما صدقه میدهم، من خود نمیتوانم از صدقه استفاده كنم. امام فرمود خدا رحمتت كند بنشین، حضرت شروع كرد با مردم به صحبت كردن تا همه متفرق شدند، آن مرد با سلیمان جعفرى و خثیمه و من باقى ماندیم. امام فرمود اجازه می دهید من وارد اندرون شوم. سلیمان عرض كرد خدا شما را موفق كند. امام (ع) وارد اطاق شد و لحظه ای در آن جا بود، بعد در را باز كرد و همان پشت در ایستاد دست خود را خارج نمود، از بالاى در فرمود خراسانى كجا است؟
عرض كرد من این جا هستم، فرمود این دویست دینار را بگیر و از آن براى مخارج خویش استفاده كن و به آن تبرک جو، نمی خواهد از طرف من صدقه بدهى، برو كه مرا نبینى و من ترا نبینم. آن مرد خارج شد، سلیمان عرض كرد خیلى به او لطف كردید و مورد شفقت خویش قرارش دادید؛ چرا صورت خود را از او پوشاندى، فرمود ترسیدم خوارى سؤال را در چهرهاش مشاهده كنم. كسى كه كار بد را شیوع دهد خوار است و هر كه پنهان نماید خدایش او را مى آمرزد.[5]
بنابر این، با توجه به مطالب بیان شده، برخورد پیامبر اسلام (ص) با وحشی تعامل رحمانی است، با هر رویکردی که به این موضوع نگاه کنیم!
[1]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفي حجج الله علی العباد، ج 1، ص 83، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، 1413ق؛ طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، ج 1، ص 180، اسلامیه، تهران، چاپ سوم، 1390ق؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج 1، ص 322، دار الفکر، بیروت، چاپ اول، 1417ق؛ استر آبادی، احمد بن یحیی، آثار احمدی(تاریخ زندگانی پیامبر اسلام و ائمه اطهار)، ص 172، 173، میراث مکتوب، تهران، چاپ اول، 1374ش؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ، 20، ص 55، نشر اسلامیه، تهران، بی تا.
[2]. ر. ک: ابن اثیر، أسد الغابة، ج 4، ص 663، دار الفكر، بیروت، 1409ق؛ واقدی، محمد بن عمر، المغازى، ترجمه، مهدوى دامغانى، محمود، ص 661، مركز نشر دانشگاهى، تهران، چاپ دوم، 1369ش؛ ابن اثیر جزری، الکامل فی التاریخ، ج 2، ص 251، دارالصادر، بیروت، 1385ش.
[3]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسير القمي، ج1، ص: 30، دار الکتاب، قم، 1367ش.
[5]. كلينى، كافي، ج 4، ص 23-24، دار الكتب الإسلامية، تهران، 1365 ش؛ مجلسی، محمد باقر، زندگانى حضرت على بن موسى الرضا عليه السلام، (ترجمه بحار الأنوار، ج 49)، خسروى، موسى، ص 92، اسلامیه، تهران، 1380ش.