شیعه چه می گوید(طبقه بندی موضوعی:معرفت شناسی)
-
آیا محال‌بودن تسلسل، نافی ازلیت خداوند نیست؟
502 1402/08/21 --- مشابه ---تسلسل به معنای استمرار بی‌پایان سلسله علت و معلول است ؛ یعنی سلسله علت و معلول بدون ختم‌شدن به علتی که معلول نباشد ، استمرار یابد ؛ از نظر عقلی چنین امری محال خواهد بود. توضیح این‌که حکیمان بر این ب
-
چرا وجود را بسیط می‌دانیم و حد نداشتن وجود معنایش چیست؟
1932 1401/04/28 معقول ثانیبسیط بودن حقیقت وجود امری بدیهی و روشن است ؛ زیرا اگر مرکب باشد یا از اجزای موجود ترکیب می‌یابد یا از اجزای معدوم ؛ ترکیب از اجزای معدوم به معنای عدم ترکیب است و ترکیب از اجزای موجود به معنای ترکیب ی
-
حضور و وابستگی موجودات مادی به خداوند چگونه قابل توجیه است؟ ارتباط یک موجود مادی با صورت عقلی و مثالی‌اش چگونه است؟
1893 1401/02/29 علم غیب. در مورد پرسش اول می‌توان مشکل را به این صورت حل کرد که بر اساس فلسفه‌ی اسلامی و حکمت متعالیه ، عالم ماده از ان جهت که معلول عالم عقول و عالم مثال است ، وجودش عین تعلق و وابستگی به ان عوالم است ، پس
-
قاعده «العرض لا یبقی زمانین»؛(عرض در دو زمان به یک حالت باقی نمی‌ماند) را توضیح دهید؟
1821 1400/12/14 جوهر و عرضعرض در دو زمان به یک حالت باقی نمی‌ماند ، بلکه همواره متجدد است و در هر ان در حال تغییر است . این قاعده را نخستین بار متکلمان اشعری به بحث گذاشته و برای اثبات ان برهان اقامه کرده‌اند. قدمای معتزله نیز
-
اصطلاح تحصیل حاصل به چه معنا است؟
11044 1400/11/11 معرفت شناسیتحصیل حاصل ؛ کنایه از دریافت دریافته است ؛ یعنی به دست اوردن چیزی که شخص از قبل ، ان‌را دارد. در مواردی که مورد طلب موجود باشد ، تحصیل حاصل محال است ؛ مانند پر کردن ظرف پر. کاربرد اصلی این قاعده در مب
-
انقلاب ماهیت یا انقلاب حقیقت چیست؟
2474 1400/11/06 ماهیتانقلاب حقیقت یا ماهیت ، عبارت است از: این‌که ماهیت چیزی ، از ان نظر که ماهیت ان شى است ، بر حسب معنا و مفهوم به ماهیت شى دیگر منقلب شود. این‌گونه انقلاب از نظر عقل محال است ؛ زیرا ماهیت ، از ان جهت که
-
با توجه به روایتی که منشأ دانش را قلب خود انسانها می‌داند، آیا علم‌آموزی با شیوه کنونی در حوزه‌های دینی توجیهی خواهد داشت؟!
2663 1400/09/03 حدیثانچه در پرسش امده ، ناظر به روایتی است که از امام علی ع در برخی منابع نقل شده است: لیس العلم فی السما فینزل الیکم ، و لا فی تخوم الارض فیخرج لکم ؛ و لکن العلم مجبول فی قلوبکم تادبوا باداب الروحانیین
-
آیا در تورات و انجیل هم مانند قرآن به امتحان و حکمت الهی اشاره شده است؟
2095 1400/08/05 ابتلا و امتحانحکمت و ازمایش الهی همانگونه که در قران امده ، در تورات و انجیل هم به ان اشاره شده است: ازمایش و حکمت الهی در تورات ان‌گاه خدا به حضرت موسی ع فرمود: حال از اسمان برای ایشان نان می‌فرستم. هر کس بخواهد
-
آیا بر اساس حدیثی از امام صادق(ع)، مردم هیچ وسیله‌ای برای شناخت نداشته و نیازی هم نیست که به شناخت و معرفت برسند؟!
2950 1400/02/20 حدیثهدف اصلی افرینش انسان ، رسیدن به کمال و سعادت واقعی و دست‌یازیدن به مقام شامخ انسانی و راه‌‌یابی به عالم ملکوت است که این همه در پرتو شناخت و معرفت و عبودیت و بندگی اگاهانه به پیشگاه حضرت احدیت میسور
-
برهان اَسدّ و اخصر فارابی چیست؟
5253 1399/11/02 ابطال دور و تسلسلبرهان اسد و اخصر یکى از براهین ابطال تسلسل در وجود ، و از براهین اثبات واجب الوجود است. اسد به معنای محکم‌ترین و اخصر به معنای کوتاه‌ترین است. و برهان اسد و اخصر به معنای محکم‌ترین و کوتاه‌ترین برها
-
منظور از ذات‌گرایی ارسطویی چیست؟
4978 1399/06/10 جوهر و عرضمقصود از ذات‌گرایی این است که اشیا در خارج و بیرون از ذهن ما ، وجود مستقل دارند ، و وجود انها بستگی به اندیشه و ذهن ما ندارد. از دید یک ذات‌گرا ، هر شی مجموعه‌‌ای از صفاتی است که ماهیت فردی ان نامیده
-
آیا جنیان و حیواناتی مانند حشرات هم دارای قوه عاقله هستند؟ آیا لازمه دین‌داری و تکلیف، داشتن قوه عاقله است؟
3841 1399/03/25 معاد و قیامتبه نظر می‌رسد درک و شعور حیوانات ، حتی شناخت انها نسبت به خداوند و یا مسائل معنوی ، درکی غریزی است ، نه کسبی و اختیاری ؛ از این‌رو حیوانات دارای پیشرفت ، ترقی و تکامل نیستند ؛ زندگی حیواناتی که چند ه
-
آیا در روایات برای بهره‌گیری و استفاده از وجود خویشتن سفارشی وجود دارد؟
3096 1399/01/07 خود آگاهی و خود فراموشیمعرفت نفس و خودشناسی ، [ 1 ] به معنای شناخت تمام استعدادها و نیروها ، برای رسیدن به کمال مورد تاکید ایات و روایات است. امام علی ع در این باره می‌فرماید: خودشناسی سودمندترین دانش‌ها است . [ 2 ]
-
آیا علم فطری انسان نسبت به خدای متعال از نوع علم حضوری است؟ اگر جواب مثبت است؛ چرا این علم از طرف انسان مورد غفلت واقع می‌شود، در حالی‌که علم در تضاد با غفلت است؟
3565 1398/12/12 علم حضوری و حصولیمعلومات بدیهی و فطری [ 1 ] گاهی مجهول و ناشناخته می‌گردند ؛ زیرا علوم و معلومات ، هر چند بدیهی و فطری باشند ، تا نفس و روح انسان به ان توجه نکند ، مجهول و ناشناخته‌اند ؛ به همین جهت ، علم به تمام بدیه
-
«گر بدیدی حس حیوان، شاه را / پس بدیدی گاو و خر الله را»!
آیا این شعر مولوی کفرآلود نیست؟!
6759 1398/09/24 انسان شناسیگر بدیدی حس حیوان ، شاه را / پس بدیدی گاو و خر ، الله را این بیت از مجموعه اشعار مثنوی مولوی بوده ؛ [ 1 ] و مقصود از ان تبیین محدوده‌ی قوای ادراکی انسان است ؛ که با حواس ظاهری نمی‌توان امور غیر محس
-
«ادب قلبی» چیست و چه ارتباطی با «قلب سلیم» دارد؟!
6185 1398/04/18 عرفان عملی و اخلاققلب انسان مخزن حب ، و حرم الهی است که نباید امری غیر خدایی را در ان جایگزین کرد: القلب حرم الله فلا تسکن حرم الله غیر الله ؛ [ 1 ] قلب جایگاه ایمان است و از همین‌رو است که خدای متعال در قران می‌فرماید
-
چگونه می‌توان اثبات کرد که هر موجود مجرد مستقلى داراى علم است؟
4495 1397/11/30 تجرد ادراکاتدر نظر حکیمان ، علم عبارت است از: حصول امر مجرد براى امر مجرد. در توضیح این مطلب می گویند: حصول و وجود علم براى شخص عالم از جمله چیزهایى است که شکى در ان نیست ، ولی نه هرنوع حصولى به هر کیفیتى ، بلکه
-
آیا ممکن است عقل انسان به مطلبی یقین پیدا کند که صد در صد مخالف با دین است؟
4446 1397/10/08 علم حضوری و حصولیاز نظر عقلی محال است انسان در یک ان ، دو یقین متناقض پیدا کند ؛ زیرا یقین به معنای اعتقاد صد درصد است که هیچ گونه احتمال خلاف داده نمی شود ، و نقیض ان قابل احتمال نیست. بنابراین هر جا ادعا شود که علم
-
چرا برخی دعاها، شناخت پیامبر(ص) را تنها بعد از شناخت خداوند، امکان‌پذیر می‌داند؟ آیا موضوع برعکس نبوده و نباید از طریق پیامبران خدا را بشناسیم؟!
7256 1397/09/01 دعاامام صادق ع به زراره سفارش فرمود تا در زمان غیبت امام مهدی عج این دعا خوانده شود: اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف نبیک اللهم عرفنی رسولک فانک ان لم تعرفنی رسولک لم اعرف حجتک اللهم عرفن
-
منظور از اراده در فلسفه شوپنهاور چیست؟
10066 1397/07/30 معرفت شناسیارتور شوپنهاور -از فلاسفه المانی قرن هجدهم- در فلسفه خویش ، اعیان [ 1 ] یا بازنمودهای ذهن را به چهار دسته تقسیم می کند: 1. بازنمودهای شهودی-تجربی کامل اشیائی که موضوع علومی نظیر فیزیکی و شیمی هستند .
-
آیا علوم طبیعی جدید می‌توانند حقایق را آن‌گونه که هستند کشف کنند؟
5558 1397/07/18 معرفت شناسی1. بی گمان علوم به طور کلی به دنبال کشف حقایق هستند ، اما باید توجه داشت که این موضوع ، غیر از ان است که علوم موجود ، حقایق را ان گونه که هستند کشف نموده باشند. به عبارت دیگر ، در گذشته علوم و معارف
-
تفاوت «تأویل معرفت‌شناسانه» با «تأویل وجودشناسانه» در چیست؟
5074 1396/09/11 معرفت شناسیمعرفت شناسی یا شناخت شناسی شاخه ای از فلسفه است که به چیستی و امکان معرفت شناخت و راه های حصول ان می پردازد. بنیادی ترین سؤال های فلسفی ، سؤال های معرفت شناسی هستند. سؤالاتی ؛ مانند: شناخت یعنی چه ؟
-
چرا بر اساس حس نمی‌توان متافیزیک - غیر از واجب الوجود - را نفی و یا اثبات کرد؟
5855 1396/07/10 معرفت شناسیهر چند حس ، اولین منبع ادراکی انسان است ، اما منابع و ابزار ادراک انسان منحصر در حس نیست ؛ بلکه رتبه حس پایین تر از نیروی عقل است ؛ حس به عنوان یکی از ابزار در خدمت عقل است ؛ زیرا هر چند معمولا درک مو
-
معرفت، علم و بصیرتی که در دعای مرزداران صحیفه سجّادیه از آن یاد شده، چه تفاوتی با هم دارند؟
7763 1396/02/13 حدیثکتاب صحیفه ی سجادیه مجموعه ای از دعاهای امام سجاد ع است ؛ این مجموعه حاوی مطالب و معارف بسیاری در زمینه های مختلف است که بیست و هفتمین دعای ان به دعای مرزبانان معروف است ؛ امام ع در این دعا برای پیروز
-
آیا علم به محسوسات را می‌توان از اقسام علم حضوری دانست؟
5094 1396/01/19 علم حضوری و حصولیبه چند دلیل می توان گفت علم حسی انسان در هنگام مواجهه با محسوس خارجی علم حضوری نیست ؛ 1. بر اساس تعریف ، علم حضوری به علمی که عین واقعیت معلوم پیش عالم حاضر است ؛ [ 1 ] زیرا محسوس خارجی و مادی در نف
-
بر اساس آیات قرآنی و به ویژه «آیه عرض امانت»، آیا آسمان‌ها، زمین و کوه‌‌ها نیز مانند انسانها دارای قدرت تعقل و اختیار در انتخاب هستند؟!
5859 1395/12/16 تفسیراز نظر قران کریم و بر اساس مبانی فلسفه و عرفان ، تمام موجودات - چه انسان و چه غیر انسان - دارای شعور و ادراک هستند که البته با توجه به استعدادها و قابلیت‌هایی که از طرف خدا به انها داده شده ، این شعور
-
آیا ممکن است مطلبی برای انسان، معلوم به علم حضوری باشد، اما علم حصولی نسبت به آن وجود نداشته باشد؟
6234 1395/09/04 علم حضوری و حصولیدر مورد این که چگونه ممکن است یک مطلب معلوم به حضوری باشد ، در عین حال معلوم به علم حصولی نباشد و برای تحصیل علم حصولی باید تلاش جدید صورت گیرد ؟ باید چند نکته را متذکر شویم: اولا: انسان دارای مقامات
-
نسبیت‌گرایی اخلاقی چیست؟ چه نقدهایی بر آن شده است؟
8401 1395/08/11 نظرینسبیت گرایی اخلاقی ، تعاریف متعددی دارد. مطابق یکی از تعاریف مشهور ، به دیدگاهی اطلاق می شود که منکر اصول اخلاقی ای است که از اعتبار جهان شمول برخوردار باشند. سه نوع نسبیت گرایی اخلاقی در طول یکدیگر
-
وحی که تجربه‌ای شخصی است، چگونه از ابزار شناخت به‌شمار می‌آید؟
6680 1395/04/03 علوم قرآنیاین تعبیر که وحی تجربه ای شخصی است ، بیشتر با تعابیر فیلسوفان غرب در مورد وحی سازگار است ، و در تعابیر دینی و حکیمان اسلامی ، چنین تعبیری از وحی دیده نمی شود. [ 1 ] اما در مورد این که وحی می تواند یکی
-
منظور از جوهر، صفت و حالت در فلسفه اسپینوزا چیست؟
12716 1395/02/06 جوهر و عرضاسپینوزا در باب مسائل فلسفی نظریات و اصطلاحات جدیدی ابداع کرده است ؛ توضیح برخی از این اصطلاحات را در پاسخ تفصیلی اشاره می کنیم. البته تحلیل اصطلاحاتی که او مورد استفاده قرار داده کمی دشوار است. به تع
-
هویت و ماهیت چه تفاوتی با هم دارند؟
16684 1394/12/11 ماهیت1. کلمه ماهیت به معناى چیستى است که در مقابل وجود و هستى می اید. در کلمه ماهیت ، ما را ما ى استفهامیه دانسته و می گویند ما هى هى ؟ یا ما هو هو ؟ فلان چیز چیست ؟ و سپس از عبارت ما هى هى ؟ مصدر ساخت
-
آیا تغییر در ذات ممکن است؟
14494 1394/11/24 معرفت شناسیاگر منظور از تغییر ذات این باشد که موجوداتی که در طبیعت وجود دارند ، داراى ماهیت یک نواخت نبوده و ذاتا در حرکت اند و همواره تغییر ماهیت می دهند ، این مطلب مورد قبول است ؛ زیرا بر اساس حرکت جوهری [ 1 ]
-
نقش و تأثیر معرفت‌شناسی در رفتار و زندگی روزمره انسان چیست؟
10037 1394/04/16 معرفت شناسیدر مورد نقش و تاثیر معرفت شناسی در زندگی روزمره انسان ؛ انچه به صورت اجمال می توان گفت ؛ این است که رفتار انسان بر امده از افکار و اندیشه او است ؛ یعنی افکار و نوع نگرش انسان در رفتار و کنش وی اثر می
-
آیا عرض می‌تواند در کمال جوهر تأثیر داشته باشد؟
6662 1394/04/08 جوهر و عرضاعمال و افعالی که انسان انجام می دهد ، دارای دو بعد ظاهری و باطنی است. به بیان دیگر ، دارای دو بعد ملکی ناسوتی ، دنیایی و بعد ملکوتی است. هر چند بعد و صورت ظاهری اعمال و افعال در دنیا حرکت است ؛ و حر
-
گستره کارایی عقل تا کجا است و در چه جایی و تا کجا می‌توان از آن بهره برد؟
37117 1386/09/15 علم حضوری و حصولیعقل با ارزش‌ترین نیرویی است که خداوند در وجود انسان قرار داده و دارای تقسیمات و مراتبی است. عقل نظری: کارش درک و شناخت واقعیت‌‌ها و قضاوت در باره‌ی انها است. عقل عملی: همان قوه‌ای است که کنش و رفتار
