کد سایت
fa86271
کد بایگانی
103780
نمایه
معرفی عطیة بن اسود حنفی
طبقه بندی موضوعی
تاریخ
خلاصه پرسش
عطیة بن اسود حنفی که بود و آیا ارتباطی با اهل‌بیت(ع) داشت؟
پرسش
عطیة بن اسود حنفی را معرفی کنید و این‌که آیا او دشمن اهل‌بیت بود؟
پاسخ اجمالی
«عطیه بن اسود حنفى» پیشوای فرقه‌ای از خوارج با نام «عطویه» بود.[1] در برخی از کتاب‌های تاریخی، نام او را «عطیة بن اسود یشکرى» ثبت کرده‌اند.[2]
«ابوفدیک» و «عطیة بن الاسود حنفی» دو تن از سران گروه منتسب به «نافع بن الازرق» بودند و چون با بدعت‌های او روبرو شدند، از او بریده، به فرد دیگری به نام «نجدة بن عامر» پیوسته و او را امیرالمؤمنین خواندند. ولی این بیعت نیز دیری نپایید؛ زیرا با بدعت‌هایی که «نجده» داشت، آنها از او هم جدا شدند و «ابوفدیک»، «نجده» را کشته و پس از او یاران «نجده» به دو گروه «فدیکیه» و «عطویه» تقسیم شدند.[3]
«عطیة بن اسود» یکی از مخالفان و معترضان «عبدالملک بن مروان» بود.[4]
او در سال 75 هجرى قمری درگذشت.[5]
ضمناً در منابع مورد تحقیق، مطلبی که دلالت بر آن کند که «عطیة بن اسود»، سخنی علیه ائمه اطهار(ع) گفته و یا حرکتی علیه آنان انجام داده باشد را نیافتیم.
در ضمن دشمنی آنان با دشمنان اهل‌بیت(ع) نیز دلیلی بر دوستی و محبت آنان نسبت به این خاندان مقدس نیست؛ زیرا با آن‌که امویان دشمن مشترک هر دو بودند، اما دلیلی بر ارتباط آنان با اهل‌بیت(ع) وجود ندارد، بلکه قرائنی نیز وجود دارد که آن حضرات، عملکرد خوارج را - حتی در مبارزه با حاکمان جور- نمی‌پذیرفتند.
«ابوفدیک» و «عطیة بن الاسود حنفی» دو تن از سران گروه منتسب به «نافع بن الازرق» بودند و چون با بدعت‌های او روبرو شدند، از او بریده، به فرد دیگری به نام «نجدة بن عامر» پیوسته و او را امیرالمؤمنین خواندند. ولی این بیعت نیز دیری نپایید؛ زیرا با بدعت‌هایی که «نجده» داشت، آنها از او هم جدا شدند و «ابوفدیک»، «نجده» را کشته و پس از او یاران «نجده» به دو گروه «فدیکیه» و «عطویه» تقسیم شدند.[3]
«عطیة بن اسود» یکی از مخالفان و معترضان «عبدالملک بن مروان» بود.[4]
او در سال 75 هجرى قمری درگذشت.[5]
ضمناً در منابع مورد تحقیق، مطلبی که دلالت بر آن کند که «عطیة بن اسود»، سخنی علیه ائمه اطهار(ع) گفته و یا حرکتی علیه آنان انجام داده باشد را نیافتیم.
در ضمن دشمنی آنان با دشمنان اهل‌بیت(ع) نیز دلیلی بر دوستی و محبت آنان نسبت به این خاندان مقدس نیست؛ زیرا با آن‌که امویان دشمن مشترک هر دو بودند، اما دلیلی بر ارتباط آنان با اهل‌بیت(ع) وجود ندارد، بلکه قرائنی نیز وجود دارد که آن حضرات، عملکرد خوارج را - حتی در مبارزه با حاکمان جور- نمی‌پذیرفتند.
[1]. حمیری، ابو سعید بن نشوان، الحور العین، محقق، کمال مصطفی، ص 170، تهران، بی‌نا، 1972م؛ ابو الحسن اشعرى، مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین، ص 92، ویسبادن، فرانس شتاینر، چاپ سوم، 1400ق؛ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الأنساب، ج 9، ص 238، حیدرآباد هند، مطبعة مجلس، دائرة المعارف العثمانیة، چاپ اول، 1382ق.
[2]. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 566، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.
[3]. شهرستانى، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ص 143 - 144، قم، الشریف الرضی، چاپ سوم، 1364ش.
[4]. ر. ک: ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 4، ص 205، دار صادر، بیروت، 1385ق.
[5]. زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج 4، ص 237، بیروت، دار العلم للملایین، چاپ هشتم، 1989م.