شیخ طوسی (460 هـ) در کتاب مصباح المتهجد روایت زیر را از معلی بن خنیس از امام صادق(ع) در ارتباط با آداب نوروز چنین نقل کرده است: غسل كن، پاك‌ترين جامۀ خود را بپوش، عطر بزن و آن روز روزه باش‏ بعد از این‌که نوافل و ظهر و عصر را خواندی، چهار رکعت نماز بجا بیاور. در رکعت اول یک مرتبه حمد و ده مرتبه "انا انزلناه"، در رکعت دوم یک مرتبه حمد و ده مرتبه "قل یا أیها الکافرون"، در رکعت سوم یک مرتبه حمد و ده مرتبه "قل هو الله أحد"، در رکعت چهارم یک مرتبه حمد و ده مرتبه "قل أعوذ بربّ النّاس" و "قل أعوذ بربّ الفلق" بخوان. بعد از اتمام نماز سر به سجده بگذار، خدا را شکر کن و از خداوند بخواه که گناه پنجاه سالتان را ببخشد.[1]
باز در کتاب مهذب از راوی مذکور نقل می‌کند که امام صادق(ع) فرمود: نوروز همان روزی است كه پيامبر(ص) براى أمير المؤمنين(ع) در غدير خم بيعت گرفت و اقرار به ولايت او كردند، و خوشا بر آن‌كه بدان ثابت ماند، واى بر آن‌كه آن‌را بشكند، و روزی است كه رسول خدا(ص) على(ع) را به وادى جنّ فرستاد تا از آنها پيمان بگیرد، و روزی است كه بر اهل نهروان پيروز شد و ذو الثدية را كشت، و روزی است كه قائم ما خاندان با كارگزاران ظهور كند و خدايش او را بر دجّال پيروز گرداند و او را بر كناسه كوفه به دار زند، هيچ نوروزى نيايد جز آن‌كه ما در آن توقع فرج داريم؛ زيرا آن از روزهاى ما است كه فارس‌ها آن‌را نگه‌داشتند و شما آن‌را ضایع نموديد (بعد ادامه دادند) يک پيغمبر از بنى اسرائيل از پروردگارش خواست مردمى را كه هزارها نفر بودند از ترس مرگ از خانه‏شان بيرون شده بودند و خدا آنها را ميرانيد زنده نمايد و خدا به او وحى كرد كه آب بر آنها بريزد، و در اين روز بر آنها آب ريخت و زنده شدند، 30 هزار كس بودند، و آب پاشيدن در اين روز سنت ثابتى شد و سببش را جز پايداران در علم ندانند، و آن اولین روز سال فارس ها است، معلى می گويد: (امام) آن‌را به من ديكته كرد و من نوشتم.[2]
مشهور فقهاء متأخر به این روایت عمل نموده و فتوا به استحباب غسل در نوروز را دادند صاحب جواهر می‌گوید: غسل نوروز بین متأخرین مشهور است به خاطر روایت معلی بن خنیس از امام صادق (ع) که از مصباح نقل شد در این مسئله مخالفی نیافتیم.[3]
شایان ذکر است که مسئلۀ جشن و بزرگداشت عید نوروز یک مسئلۀ فراگیر و رایجی بوده که اگر مخالف با اسلام و دین و آئینش بوده حتما ائمه (ع) صراحتا و با تأکید از آن نهی می‌کردند که بدون تردید به ما می‌رسید و روشن است که نزد ائمه از نوروز صحبت می شده است ولی ایشان از آن نهی ننموده و باطل نشمرده اند.[4] بنابر این باید این مسئله تحت مباحات داخل شود خصوصا که بزرگداشت چنین ایامی مصادف است با روزهایی که زیبایی سحر انگیز طبیعت، قدرت خداوند و تجدید حیات و معاد را در خاطره ها زنده می کند به علاوه در این روز مردم اقدام به کارهایی می‌کنند که شارع مقدس به آن تشویق نموده است؛ مثل: نظافت و خانه تکانی، صلۀ رحم، خوشحال کردن مؤمنان، از بین بردن دشمنی ها و کینه ها، آزادی زندانیان و ...
در این رابطه از باب حسن ختام به سخن امیر مؤمنان(ع) اشاره می‌کنیم که فرمود: هر روزی که در آن معصیت خدا نشود، آن روز عید است.[5]
[1] وسائل الشیعه، ج 8، ص 173.
[2] همان.
[3] جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج 5، ص 42؛ العروة الوثقی (المحشی)، ج 2،ص 152
[4] نک: کافی، ج 5، ص 142؛ من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 300.
[5] نهج البلاغة، ص 551، عدد 428.