Təfsirçilər bu ayədə Allahın öldürmək əmrindən məqsədində üç ehtimal veriblər: 1. Bu əmr, imtahan əmri olub və onların tövbəsiylə bu əmr onlardan götürülübdür. 2. Bu ayədə qətldən məqsəd şeytani vəsvəsələri və nəfsani şəhətlər kəsməkdir.
3. Ayədə qətldən məqsəd, həqiqi qətldir yəni bir- birinizi öldürüb həlak edin. Bu hökmün hikməti mümkündür aşağıdakıların hamısı ya biri olsun. A. Bəni İsraili küfr və şirkdən təmizləmək. B: Bu cür böyük günahın təkrarının qarşısını almaq. C: Töhidin əslindən dönüb və bütpərəstliyə meyllənmək məsələsinin əhəmiyyəti, hər halda ən şiddətli cəzalar cəhənnəmdən qurtarmağın dəyərinə sahib olacaq.
Allah buyurur: "Və o zaman ki, Musa öz qövmünə dedi: "Ey mənim qövmüm! Siz dananı seçməklə (ibadət üçün) özünüzə zülm etdiniiz! Bəs tövbə edin və öz xaliqinizə tərəf qayıdın! Və bir- birinizi öldürün! Bu iş sizin üçün Allahınızın dərgahında daha yaxşıdır". Daha sonra Allah sizin tövbənizi qəbul etdi çünki o tövbə qəbul edən və rəhimdir".[1]
Təfsirçilər bunda ki, Allahın bu ayədə bəni İsrailə bir- birini öldürmək əmrindən məqsədi nədir, üç ehtimal veriblər:
Bu cəzanın şiddətli və yuxarı səviyyədə olmasının səbəbi budur ki, tohiddən bütpərəstliyə qayıtmaq məsələsi sadə məsələ deyildir ki, asanlıqla güzəşt olunsun. Bir halda ki, bu məsələ Allahın böyük nemətlərini və aşkar möcüzələrini müşahidə edəndən sonra idi. Həqiqətdə səmavi dinlərdən biri əsllərini tohiddə və təkpərəstlikdə xülasələşdirmək olar. Bu əslin titrəməsi dinin bütün əsaslarının məhv olmasıyla bərabərdir. Əgər dana pərəstlik məsələsi sadə göstərilsəydi bəlkə gələcəkdəkilər üçün bir sünnət olardı. Məxsusən bəni İsrail tarixə əsasən tərs və bənə axtaran xalq olub. Buna əsasən onlara elə qulaq burması verilməliydi ki, onun xatirəci bütün əsrlərdə və zamanlarda qalsın və heç bir kəs ondan sonra heç vaxt bütpərəstlik fikrinə düşməsin bəlkə
«ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بارِئِكُمْ»
(bu öldürmək Allahınızın yanında sizin üçün daha yaxşıdır) cümləsi bu mənaya işarədir.[8]
Sonda bu nöqtəni demək lazımdır ki, dünyanın ən şiddətli cəzaları axirətin ən kiçik əzabıyla müqayisə olunası deyil. Buna əsasən əgər bir kəs çətin cəzalara dözməklə özünü məad günün çətinliklərindən azad etsə, bəzs qədər xeyirli ticarət edibdir. Bizim etiqadımız budur ki, bu dünyada Allahın cəzaları və hədləri səmimi qəlbdən tövbə edən kəslərin günahlarının kəffarəsi olacaq.
Bu rəvayətə diqqət edin:
Oğrulardan bir dəstəsini Əmirəl mömininin hüzuruna gətirdilər. Həzrət onların əllərini kəsdi sonra bu oğruları münasib bir yerə aparıb göstəriş verdi ki, lazım olan müalicə işləri görülsün. Ondan sonra ət bal kimi ləzzətli yeməklərlə cəzalanmış insanlara qulluq edib onlara buyurdu: Ey günahkarlar! İndi sizin əllərimniz cəhənnəmə daxil oldu. Əlbəttə əgər tövbə etsəniz və Allah bilsinki, tövbənizdə sadiqsiniz, əllərinizi alovdan nicat verib özünüzlə behiştə aparacaqsınız. Əks halda bu kəsilmiş əllər sizi cəhənnəmə çəkəcəklər.[9]
Bəni İsrailin ölənləriylə əlaqədar da iki ehtimaldan biri var:
[1] - Bəqərə surəsi, ayə 54
«وَ إِذْ قَالَ مُوسىَ لِقَوْمِهِ يَاقَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنفُسَكُم بِاتخَِّاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُواْ إِلىَ بَارِئكُمْ فَاقْتُلُواْ أَنفُسَكُمْ ذَالِكُمْ خَيرٌْ لَّكُمْ عِندَ بَارِئكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيم»
[2] - Saffat surəsi, ayə 105
«يا إِبْراهِيمُ قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيا»
[3] - Musəvi Həmədani Seyyid Muhəmməd Baqir, Əl mizanın tərcüməsi, cild 1, səh 288 (az fərqlə) nəşr: İntişaratı İslamiyi came müdərrisine hoze elmiyye Qum, 1374 hicri şəmsi. Beşinci çap.
[4] - Kaşani Molla Fətullah, Təfsiri munhəcus- sadiqin fi ilzamul- xalifin, cild 1, səh 192 Muhəmməd Hüseyn elmi kitabxanasının nəşri, Tehran, çap ili 1336 hicri şəmsi.
[5] - Təfsiri Munhəcüs- sadiqin fi ilzamil- müxalifin cild 1, səh 192.
[6] - Təfsiri Munhəcüs- sadiqin fi ilzamil- müxalifin cild 1, səh 192.
[7] - Məcməul bəyan fi təfsiril- Quran, tərcüməsi, cild 1, səh 179 Təhqiq Rza sutudə, Fərəhani nəşriyyatı, Tehran, 1360 çap, birinci.
[8] - Məkarim Şirazi Nasir, Təfsir nümunə, cild 1, səh 256 Darul- kutubul- İslamiyyə, Tehran 1374 hicri şəmsi, birinci çap.
[9] - Kuıeyni, Muhəmməd ibni Yaqub, Kafi, cild 7, səh 266, h 31, Darul- kutubul- İslamiyyə, Tehran, 1365 hicri şəmsi.