بر اساس آیات قرآن و روایات، روز قیامت روز حسابرسی است. در آنروز، آنقدر بر انسانها سخت میگذرد و افراد نگران عاقبت خود و اعمالشان هستند که بیشتر آنان از احوال دیگران و حتی نزدیکترین افراد غافل شده و تنها نگران سرنوشت خودشان هستند، در روز قیامت و با آغاز فرایند حسابرسی همه از هم فرار مىکنند، چنانکه قرآن کریم فرمود: «یَوْمَ یَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِیهِ وَ أُمِّهِ وَ أَبِیهِ وَ صاحِبَتِهِ وَ بَنِیهِ لِکُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ یَوْمَئِذٍ شَأْنٌ یُغْنِیهِ».
[1] روزی که فرد از برادر، مادر، پدر، همسر و فرزندانش میگریزد زیرا هرکدامشان درگیر حسابرسی شخصی خود میباشند.
[2]
در همین راستا پیامبر اسلام(ص) فرمود: «در آن روز مادر فرزند خود را ملاقات مىکند و مىگوید: اى پسرم! شکم من محل رشد تو بود و تو از من شیر خوردی. سپس مىگوید گناهان من زیاد است و بار من سنگین است، مىخواهم گناهى از گناهان مرا بر دوش بگیری! فرزند مىگوید: من گرفتار خودم هستم! از من دور شو! سپس مادر نیز گریه کنان برمىگردد.
[3]
البته در نهایت و در پایان حسابرسی، افرادی؛ مانند شهیدان و صالحان که در آزمون دنیا موفق شدهاند، از طرف خدا مجوّزی دریافت میکنند که به شفاعت افرادی که شایسته شفاعتاند بپردازند. در آن هنگام ممکن است مادری که گناهانی را نیز در پرونده خویش دارد، از طرف فرزندش مورد شفاعت قرار گیرد.
[3]. دیلمی، حسن بن محمد،
ارشاد القلوب إلی الصواب، ج 1، ص 56، قم، الشریف الرضی، چاپ اول، 1412ق.