Ətraflı axtarış
Baxanların
8208
İnternetə qoyma tarixi: 2012/03/08
Sualın xülasəsi
Ayətullah Behcətin (rəhmətullahi əleyh) dediyi “bu əsrin qocaları da imam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühur anlarını görəcəklər” sözü barəsində nəzəriniz nədir?
Sual
Bu alimin dəftərxanasından edilən sorğu və tədqiqata əsasən o belə söz deməmişdir. Onun sözü bu olmuşdur: “Hər vaxt çətinliklər və problemlər çoxalsa, deməli, zühur yaxındır.” Bu söz də “zühurdan əvvəl fitnələr aşkar olacaq, dünya zülm və haqsızlıqla dolacaqdır” deyə bəyan edən rəvayətlərdən götürülmüşdür. Bundan əlavə, rəvayətlərdə heç vaxt o həzrətin zühuru üçün xüsusi bir vaxt təyin edilməmiş, üstəlik zühur üçün vaxt təyin etmək qadağan da edilmişdir. Əlbəttə, imam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühuru üçün xüsusi əlamətlər bəyan olunmuşdur ki, onların hamısı həyata keçəndən sonra zühur mütləq baş verəcəkdir.
Qısa cavab

Bu suala cavab verməzdən öncə bir neçə məsələni qeyd etmək lazımdır:

a) Həzrət Ayətullah Behcətdən (rəhmətullahi əleyh) nəql olunan “bu dövrün qocaları da zühur zamanını görəcəklər” cümləsi o alimin dəftərxanasından aparılan tədqiqatlara əsasən düzgün deyildir. Əksinə, o cənab buyurmuşdur: “Hər vaxt çətinliklər və problemlər çoxalsa, deməli zühur yaxındır.” Bu söz də “zühurdan qabaq fitnələr aşkar olacaq, dünya zülm və haqsızlıqla dolacaqdır” deyə buyuran rəvayətdən götürülmüşdür.

b) Rəvayətlərdə o həzrətin zühuru üçün xüsusi bir zaman və vaxt təyin edilməmiş, üstəlik zühur üçün vaxt təyin etmək qadağan da edilmişdir.

Bu barədə bir neçə rəvayəti qeyd edirik:

1. Füzeyl deyir ki, imam Sadiq (əleyhis-salam)-dan soruşdum: “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühurunun xüsusi bir vaxtı vardırmı?” Həzrət üç dəfə buyurdu: کَذِبَ الْوَقَّاتُونَ – onun vaxtını təyin edənlər yalan deyirlər.”[1]

2. Başqa bir rəvayətdə imam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Zühur üçün xüsusi bir vaxt təyin edənlər yalançılardır! Biz Əhli-beyt heç vaxt imam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühuru üçün vaxt təyin etməmişik.”[2]

3. O həzrət yenə buyurur: “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühuru üçün vaxt təyin edən hər kəsin yalançı olduğunu bilin! Çünki biz Əhli-beyt zühur üçün xüsusi vaxt təyin etməmişik. Buna əsasən, belə adamın sözü nə bizə mənsubdur, nə də bizim tərəfimizdən deyilmişdir; əksinə öz yanından demişdir və yalandır.”[3]

4. Bəzi rəvayətlərdə imam Zaman (əleyhis-salam)-ın özünün də zühurun vaxtını bilmədiyi deyilir. Mütəal Allah zühur ərəfəsində xüsusi əlamətlər vasitəsi ilə zühur dövrünü o həzrətə bildirəcəkdir.

Müfəzəl ibni Ömər وَ اِذَا نُقِرَ فِي النَّاقُور “O zaman ki, naqur səslənər”[4] ayəsinin təfsirini imam Sadiq (əleyhis-salam)-dan soruşduqda həzrət buyurdu:

اِنَّ مِنَّا اِمَامًا مُسْتَتِرًا فَاِذَا اَرَادَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ اِظْهَارَ اَمْرِهِ نُکِتَ فِي قَلْبِهِ نُکْتَةٌ فَظَهَرَ وَ اَمَرَ بِاَمْرِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ

“Həqiqətən bizim bir imamımız məxfi (qeybdə) olacaqdır. Allah onun işini (zühurunu) aşkar etmək istədikdə, onun qəlbində bir nöqtə icad olunacaq və o zühur edərək Allahın əmri əsasında əmr edəcəkdir.”

Bu rəvayətdən aydın olur ki, imam Zaman (əleyhis-salam)-ın özü belə nə vaxt zühur edəcəyini bilmir və mütəal Allah xüsusi əlamətlərin vasitəsi ilə zühur dövrünün çatdığını o həzrətə xəbər verəcəkdir.[5]

v) Alimlər zühurun vaxtının təyin olunmaması ilə əlaqədar çoxlu dəlillər qeyd etmişdir, o cümlədən:

1. Əgər möminlər zühurun vaxtını bilsəydilər, onu faş edərdilər və düşmənlər o həzrətlə qarşılaşaraq mübarizə aparmağa tam hazır olardılar.

2. Allah-taala istəyir ki, müntəzirlərin intizarı daimi olsun. Çünki əgər vaxt təyin olunsaydı, mömin insanlar o həzrətin gəlişini yalnız həmin vaxtda gözləyəcək və ondan qeyri hallarda o həzrətdən qafil olacaqdılar.[6]

3. Qeybətin səbəb və fəlsəfələrindən biri bəndələrin imtahan olunmasıdır.[7] Bu məsələ də qeybət və zühur dövrünün naməlum qalmasını tələb edir ki, həqiqi möminlər qeyrilərindən ayrılıb seçilə bilsinlər. Bəzi rəvayətlərdə deyilir ki, “qeybət dövründə çoxları o həzrətin varlığı barədə şəkkə düşəcəklər.” Bəlkə də onların bu şəkk-şübhələrinin mənşəyi zühur üçün xüsusi vaxt təyin edilməməsi ola bilər. Bu cəhətdən zühur məsələsi ölüm məsələsinə oxşayır.

4. Bir çox rəvayətlərə uyğun olaraq zühurun vaxtı bəda ilə bağlıdır,[8] yəni bu iş irəli çəkilə və ya təxirə salına bilər. Buna görə də əgər camaata xüsusi bir vaxt deyilsə və müəyyən məsləhətlər səbəbi ilə o həzrətin zühuru təxirə düşsə, camaat dində və imamları barəsində şübhəyə düşərlər.[9] Necə ki, bir rəvayətdə imam Sadiq (əleyhis-salam) Musa peyğəmbərin ümmət arasından getməsinə istinad edir: xəbər verilmişdi ki, bu qeybət dövrü otuz gün olacaqdır, sonra on gün ona əlavə edildi. Bu on günün əlavə edilməsi səbəbi ilə Samiri məlum hadisələri törətdi və camaatın çoxu yolunu azdılar. İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur ki, imam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühur vaxtı da belədir: əgər onun üçün xüsusi bir vaxt təyin edilsə və sonralar zühur təxirə düşsə, camaat din işində şəkk-şübhəyə düçar olacaqlar. Buna görə də mütəal Allah zühur üçün xüsusi bir vaxt təyin etməmişdir.[10]

q) Rəvayətlərdə həzrətin zühuru üçün bəziləri qəti, bəziləri isə qeyri-qəti olan müəyyən əlamət və nişanələr bəyan olunmuşdur. Qəti əlamətlər: Yəmayinin qiyamı, Süfyanının xürucu, asimani nida, Nəfsi Zəkiyyənin qətlə yetirilməsi, Beyda çölündə xəsf (qoşunun yerə batması).[11]

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühurundan on beş gün qabaq Nəfsi Zəkiyyə qətlə yetiriləcəkdir.”[12]

Həmçinin buyurur: “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühurundan qabaq asimanda bir carçı o həzrətin zühurunu xəbər verəcəkdir, belə ki, yer üzündə olan bütün insanlar o nidanı eşidəcəklər.”[13]

Necə ki:

وَاسْتَمِعْ يَوْمَ يُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ

“Qulaq as! O gün nida edən bir carçı yaxın məkandan nida edər, o gün asimani sədanı haqq olaraq eşidərlər, bu, xüruc (qiyam və zühur) günüdür” ayəsinin təfsirində həzrət buyurur: “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühur etdiyi gündə asimandan bir carçı o həzrəti özünün və atasının adı ilə çağıracaq, camaatı o həzrətin zühuru ilə müjdələyəcəkdir.”[14]

Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) bir hədisdə zəmanənin axırında baş verəcək hadisələrə və fitnələrə – Süfyanının xürucuna və Beydanın xüsufuna işarə edərək buyurmuşdur: “Süfyani Yabis çölündən qiyam edərək Dəməşq şəhərinə daxil olacaq. Orada iki qoşun hazırlayacaq, birini Bağdada göndərəcəkdir və onlar bu şəhərdə qətl və qarətə məşğul olacaqlar. Digəri isə Mədinəyə gələcək, oranı dağıtdıqdan sonra Məkkəyə yola düşəcək və yol əsnasında Beyda diyarında yer ağzını açaraq onları udacaqdır.”[15]

Bir çox rəvayətlərdə Yəmanin qiyamı da  imam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühur əlamətlərindən biri kimi qeyd olunmuşdur.[16]

 


[1] Safi Gülpayqani, Lütfüllah, “Muntəxəbul-əsər”, səh. 463, üçüncü çap, Tehran, “Kitab nəşri” mərkəzi; Şeyx Tusi, “Əl-qeybət”, səh. 262

[2] Yenə orada

[3] Yenə orada

[4] “Müddəssir”  surəsi, ayə: 9

[5] Səduq, “İkmauld-din və təmamun-nemət”, 2-ci cild, səh. 349, hədis 42

[6] Məclisi, “Biharul-ənvar”, 95-ci cild, səh. 159

[7] Şeyx Tusi, “Əl-qeybət, səh. 206

[8] Məclisi, “Biharul-ənvar”, 51-ci cild, səh. 86

[9] Musəvi İsfahani, Məhəmməd Təqi, “Mikyalul-məkarim fi fəvaidid-dua lil-Qaim (əleyhis-salam)”, 2-ci cild, səh. 338, 8-ci bab

[10] Şeyx Tusi, “Əl-qeybət”, səh. 262

[11] Səduq, “Kəmauld-din”, 2-ci cild, səh. 649 hədis. 1; Tusi “Əl-qeybət”, səh. 267; “Munəxəbud-dürrə”, səh. 455, hədis 5 və səh. 442, hədis 16

[12] Safi Gülpayqani, Lütfüllah, “Müntəxəbul-əsər”, səh. 456, hədis 13, səh. 439, hədis 1 və 2; Tusi, “Əl-qeybət”, səh. 271; Səduq, “Kəmalud-din”, 2-ci cild, səh. 649, hədis 2

[13] Tusi, “Əl-qeybət”, səh. 111

[14] Safi Gülpayqani, Lütfüllah, “Müntəxəbul-əsər”, səh. 447, hədis 2

[15] Yenə orada, səh. 456, hədis 9 və 11

[16] Tusi, “Əl-qeybət”, səh. 267

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Peyğəmbərin besəti və meracı bir gündə (rəcəbin 27-də) baş vermişdirmi?
    8924 تاريخ بزرگان 2012/04/10
    Cavabı bəyan etmək üçün Peyğəmbərin besəti və meracı ilə əlaqədar məsələni təfsir kitablarından araşdırırıq. 1. Besətin tarixi ilə əlaqədar müsəlman alimləri arasında iki nəzəriyyə vardır: Birincisi şiələrin nəzəriyyəsidir. Onlar rəcəb ayının 27-ci gününü Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in besət günü hesab edirlər. İkinci nəzər isə ...
  • Türbət suyunu əldə etmək üçün, su, yağış suyu olmalıdırmı? Ona dua da oxunmalıdır yoxsa lazım deyil? Xahiş edirəm tam izah verin.
    8842 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/02
    Türbət suyunu hazırlamaq üçün, pak və gigiyena suyu kifayətdir.[1] Hərçənd, fərat suyu[2] zəmzəm suyu[3], yaxud neysan ayında[4] olan yağış suyu kimi bəzi suların daha çoxImtiyazları var. yağış suyu da çox vaxt saf və təmiz olduğuna görə, bəlkə adi sulardan daha yaxşı ...
  • Günahdan paklanmanın hansı yolları vardır?
    8738 Əməli əxlaq 2011/06/14
    İnsanın günahlarının bağışlanması yolları çox olmasına baxmayaraq biz onların bəzilərini aşağıda qeyd edirik: 1). Tövbə və Allaha tərəf qayıdış (bəzi şərtlərlə) 2). Günahların bağışlanmasına səbəb olan ən gözəl savabları əldə etmək, yəni yaxşı əməllərə qədəm qoymaq. 3). Kiçik günahların ...
  • İbn Ərəbinin İmam Zaman (ə.c) barəsində baxışı nədən ibarətdir?
    11923 تاريخ بزرگان 2011/09/04
    Mühyəddin İbn Ərəbinin əsərlərini mütaliə etdikdə onun İmam Zaman (ə.c) barəsindəki inancı üzə çıxır. O, "Fütuhati-məkkiyyə" kitabının Həzrət Məhdinin axırzamandakı silahdaş və yavərlərnə həsr etdiyi 366-cı babında belə qeyd edir: “Allahın diri, sağ bir xəlifəsi vardır, o, üzə çıxar. Onun zühuru dünya zülm və sitəmlə ...
  • Pişnamazı tanımadığımız halda camaat namazının hökmü nədir?
    9218 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/06/23
    Pişnamazın şərtlərindən biri ədalətli olmaqdır.[1] Pişnamazın bu ədaləti aşkar olunub isbat edilməlidir.[2] Ədalət batində Allahdan bir növ qorxu hissidir ki, insanın böyük günah iş görməsinin və ya kiçik günahları təkrar etməsinin qarşısını alır. Əgər bir şəxslə oturub-dursaq və ondan ...
  • Niyə dəstəmaz ayəsində “mərafiq (dirsəklər)” kəliməsi cəm halında, ancaq “kəbeyn (Ayağın üzərində yerləşən hər iki bənd,çıxıntı)” kəliməsi ikili cəm halında gəlibdir?
    5734 Təfsir 2019/05/05
    Dəstəmazın necə alənmasının keyfiyyətini bəyan edən dəstəmaz ayəsi olan Maidə sürəsinin 6-cı ayəsində Allah taala buyurur: Ey iman gətirənlər! Namaza durduğunuz zaman üzünüzü və dirsəklərə qədər qollarınızı yuyun! Başınızı və hər iki bəndə (oynağa) qədər ayaqlarınızı məsh edin!...[1] Ayədə gələn kəlimələrin mənası “Mərafiq” dirsəklər ...
  • İrfan elmində xət və nöqtə və s.... hansı mənadadır və “ənə nöqtətu təhtül-ba” (Mən ba hərfinin altındakı nöqtəyəm”- rəvayətinin mənası nədi?
    10843 Nəzəri irfan 2014/05/22
    İrafan elmində qeyb aləmindən bəzi həqiqətləri çatdırmaqdan ötrü ədədlər, hərflər və şəkillərin özünəməxsus ilahi rəmzləri vardır. Nöqtədən məqsəd, allah-Taalanın həqiqi vəhdətidir və bu həqiqi vəhdətin şəkli insan qəlbinin dərinlkilərindən qərar tutmuşdur. Ona görə də kamil insan, varlıq aləminin mərkəzi kimi tanıtdırılmışdır. Allah-taalanın yer üzündə həqiqi vəhdətindəki xəlifəsidir. Əmirəl-mömininin (əleyhissalam) ...
  • Xahiş edirik Şeyx Tusinin siyasi nəzəriyyəsini açıqlayasınız.
    6395 Nizamlar (Qurluşlar) 2011/10/04
    Hər bir dövr və əsrdə özünə məxsus suallar yaranırdı ki, elm sahiblərini vadar edir ki, onlara cavab versinlər və bunlardan biri də şeyx Tusidir ki, bu işin öhdəsindən gəlmişdir. Şeyx Tusinin ümumi olaraq siyasi nəzəriyyəsinin əslini, aşağıdakı mərhələlərdə xülasə etmək olar:
  • Lütfən qadının hicabının necəliyi barəsində hədis yazın.
    8634 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/13
    Nur surəsinin 31- ci ayəsi başqa olmaqla çox sayda hədis və ayələr qadının hicabı barəsində söhbət açmışdır.həmçinin Nur surəsinin 31- ci ayəsində buyurulur: "Mömin qadınlara de ki, gözlərini haram buyrulmuş şeylərdən çəkindirsinlər, namuslarını qorusunlar; öz- özlüyündə görünən (əl- az) istisna olmaqla, zinətlərini göstərməsinlər baş örtüklərini yaxalarına çəksinlər; zinətlərini ərlərindən başqasına ...
  • Təşəhhüd və salam halında hansı əməllər müstəbdir?
    9362 Təşəhhüd və salam 2015/04/19
    Namazın salam və təşəhhüdündə müstəhəb sayılan əməllər aşağıdakılardır: Təvərrük halında oturmaq, Yəni namaz qılan adam sol budu üstə otursun, və sağ ayağının üstünü sol ayağının üzərinə qoysun. Təşəhhüddən sonra desin: “Əlhəmdulillah” ya da desin “Bismillah və billah vəlhəmdu lillahı və xəyrul əsmai ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164891 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164578 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119934 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114047 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111311 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94296 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54955 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54848 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46401 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45974 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...