Ətraflı axtarış
Baxanların
8323
İnternetə qoyma tarixi: 2012/03/08
Sualın xülasəsi
Ayətullah Behcətin (rəhmətullahi əleyh) dediyi “bu əsrin qocaları da imam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühur anlarını görəcəklər” sözü barəsində nəzəriniz nədir?
Sual
Bu alimin dəftərxanasından edilən sorğu və tədqiqata əsasən o belə söz deməmişdir. Onun sözü bu olmuşdur: “Hər vaxt çətinliklər və problemlər çoxalsa, deməli, zühur yaxındır.” Bu söz də “zühurdan əvvəl fitnələr aşkar olacaq, dünya zülm və haqsızlıqla dolacaqdır” deyə bəyan edən rəvayətlərdən götürülmüşdür. Bundan əlavə, rəvayətlərdə heç vaxt o həzrətin zühuru üçün xüsusi bir vaxt təyin edilməmiş, üstəlik zühur üçün vaxt təyin etmək qadağan da edilmişdir. Əlbəttə, imam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühuru üçün xüsusi əlamətlər bəyan olunmuşdur ki, onların hamısı həyata keçəndən sonra zühur mütləq baş verəcəkdir.
Qısa cavab

Bu suala cavab verməzdən öncə bir neçə məsələni qeyd etmək lazımdır:

a) Həzrət Ayətullah Behcətdən (rəhmətullahi əleyh) nəql olunan “bu dövrün qocaları da zühur zamanını görəcəklər” cümləsi o alimin dəftərxanasından aparılan tədqiqatlara əsasən düzgün deyildir. Əksinə, o cənab buyurmuşdur: “Hər vaxt çətinliklər və problemlər çoxalsa, deməli zühur yaxındır.” Bu söz də “zühurdan qabaq fitnələr aşkar olacaq, dünya zülm və haqsızlıqla dolacaqdır” deyə buyuran rəvayətdən götürülmüşdür.

b) Rəvayətlərdə o həzrətin zühuru üçün xüsusi bir zaman və vaxt təyin edilməmiş, üstəlik zühur üçün vaxt təyin etmək qadağan da edilmişdir.

Bu barədə bir neçə rəvayəti qeyd edirik:

1. Füzeyl deyir ki, imam Sadiq (əleyhis-salam)-dan soruşdum: “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühurunun xüsusi bir vaxtı vardırmı?” Həzrət üç dəfə buyurdu: کَذِبَ الْوَقَّاتُونَ – onun vaxtını təyin edənlər yalan deyirlər.”[1]

2. Başqa bir rəvayətdə imam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Zühur üçün xüsusi bir vaxt təyin edənlər yalançılardır! Biz Əhli-beyt heç vaxt imam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühuru üçün vaxt təyin etməmişik.”[2]

3. O həzrət yenə buyurur: “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühuru üçün vaxt təyin edən hər kəsin yalançı olduğunu bilin! Çünki biz Əhli-beyt zühur üçün xüsusi vaxt təyin etməmişik. Buna əsasən, belə adamın sözü nə bizə mənsubdur, nə də bizim tərəfimizdən deyilmişdir; əksinə öz yanından demişdir və yalandır.”[3]

4. Bəzi rəvayətlərdə imam Zaman (əleyhis-salam)-ın özünün də zühurun vaxtını bilmədiyi deyilir. Mütəal Allah zühur ərəfəsində xüsusi əlamətlər vasitəsi ilə zühur dövrünü o həzrətə bildirəcəkdir.

Müfəzəl ibni Ömər وَ اِذَا نُقِرَ فِي النَّاقُور “O zaman ki, naqur səslənər”[4] ayəsinin təfsirini imam Sadiq (əleyhis-salam)-dan soruşduqda həzrət buyurdu:

اِنَّ مِنَّا اِمَامًا مُسْتَتِرًا فَاِذَا اَرَادَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ اِظْهَارَ اَمْرِهِ نُکِتَ فِي قَلْبِهِ نُکْتَةٌ فَظَهَرَ وَ اَمَرَ بِاَمْرِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ

“Həqiqətən bizim bir imamımız məxfi (qeybdə) olacaqdır. Allah onun işini (zühurunu) aşkar etmək istədikdə, onun qəlbində bir nöqtə icad olunacaq və o zühur edərək Allahın əmri əsasında əmr edəcəkdir.”

Bu rəvayətdən aydın olur ki, imam Zaman (əleyhis-salam)-ın özü belə nə vaxt zühur edəcəyini bilmir və mütəal Allah xüsusi əlamətlərin vasitəsi ilə zühur dövrünün çatdığını o həzrətə xəbər verəcəkdir.[5]

v) Alimlər zühurun vaxtının təyin olunmaması ilə əlaqədar çoxlu dəlillər qeyd etmişdir, o cümlədən:

1. Əgər möminlər zühurun vaxtını bilsəydilər, onu faş edərdilər və düşmənlər o həzrətlə qarşılaşaraq mübarizə aparmağa tam hazır olardılar.

2. Allah-taala istəyir ki, müntəzirlərin intizarı daimi olsun. Çünki əgər vaxt təyin olunsaydı, mömin insanlar o həzrətin gəlişini yalnız həmin vaxtda gözləyəcək və ondan qeyri hallarda o həzrətdən qafil olacaqdılar.[6]

3. Qeybətin səbəb və fəlsəfələrindən biri bəndələrin imtahan olunmasıdır.[7] Bu məsələ də qeybət və zühur dövrünün naməlum qalmasını tələb edir ki, həqiqi möminlər qeyrilərindən ayrılıb seçilə bilsinlər. Bəzi rəvayətlərdə deyilir ki, “qeybət dövründə çoxları o həzrətin varlığı barədə şəkkə düşəcəklər.” Bəlkə də onların bu şəkk-şübhələrinin mənşəyi zühur üçün xüsusi vaxt təyin edilməməsi ola bilər. Bu cəhətdən zühur məsələsi ölüm məsələsinə oxşayır.

4. Bir çox rəvayətlərə uyğun olaraq zühurun vaxtı bəda ilə bağlıdır,[8] yəni bu iş irəli çəkilə və ya təxirə salına bilər. Buna görə də əgər camaata xüsusi bir vaxt deyilsə və müəyyən məsləhətlər səbəbi ilə o həzrətin zühuru təxirə düşsə, camaat dində və imamları barəsində şübhəyə düşərlər.[9] Necə ki, bir rəvayətdə imam Sadiq (əleyhis-salam) Musa peyğəmbərin ümmət arasından getməsinə istinad edir: xəbər verilmişdi ki, bu qeybət dövrü otuz gün olacaqdır, sonra on gün ona əlavə edildi. Bu on günün əlavə edilməsi səbəbi ilə Samiri məlum hadisələri törətdi və camaatın çoxu yolunu azdılar. İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur ki, imam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühur vaxtı da belədir: əgər onun üçün xüsusi bir vaxt təyin edilsə və sonralar zühur təxirə düşsə, camaat din işində şəkk-şübhəyə düçar olacaqlar. Buna görə də mütəal Allah zühur üçün xüsusi bir vaxt təyin etməmişdir.[10]

q) Rəvayətlərdə həzrətin zühuru üçün bəziləri qəti, bəziləri isə qeyri-qəti olan müəyyən əlamət və nişanələr bəyan olunmuşdur. Qəti əlamətlər: Yəmayinin qiyamı, Süfyanının xürucu, asimani nida, Nəfsi Zəkiyyənin qətlə yetirilməsi, Beyda çölündə xəsf (qoşunun yerə batması).[11]

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühurundan on beş gün qabaq Nəfsi Zəkiyyə qətlə yetiriləcəkdir.”[12]

Həmçinin buyurur: “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühurundan qabaq asimanda bir carçı o həzrətin zühurunu xəbər verəcəkdir, belə ki, yer üzündə olan bütün insanlar o nidanı eşidəcəklər.”[13]

Necə ki:

وَاسْتَمِعْ يَوْمَ يُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ

“Qulaq as! O gün nida edən bir carçı yaxın məkandan nida edər, o gün asimani sədanı haqq olaraq eşidərlər, bu, xüruc (qiyam və zühur) günüdür” ayəsinin təfsirində həzrət buyurur: “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühur etdiyi gündə asimandan bir carçı o həzrəti özünün və atasının adı ilə çağıracaq, camaatı o həzrətin zühuru ilə müjdələyəcəkdir.”[14]

Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) bir hədisdə zəmanənin axırında baş verəcək hadisələrə və fitnələrə – Süfyanının xürucuna və Beydanın xüsufuna işarə edərək buyurmuşdur: “Süfyani Yabis çölündən qiyam edərək Dəməşq şəhərinə daxil olacaq. Orada iki qoşun hazırlayacaq, birini Bağdada göndərəcəkdir və onlar bu şəhərdə qətl və qarətə məşğul olacaqlar. Digəri isə Mədinəyə gələcək, oranı dağıtdıqdan sonra Məkkəyə yola düşəcək və yol əsnasında Beyda diyarında yer ağzını açaraq onları udacaqdır.”[15]

Bir çox rəvayətlərdə Yəmanin qiyamı da  imam Zaman (əleyhis-salam)-ın zühur əlamətlərindən biri kimi qeyd olunmuşdur.[16]

 


[1] Safi Gülpayqani, Lütfüllah, “Muntəxəbul-əsər”, səh. 463, üçüncü çap, Tehran, “Kitab nəşri” mərkəzi; Şeyx Tusi, “Əl-qeybət”, səh. 262

[2] Yenə orada

[3] Yenə orada

[4] “Müddəssir”  surəsi, ayə: 9

[5] Səduq, “İkmauld-din və təmamun-nemət”, 2-ci cild, səh. 349, hədis 42

[6] Məclisi, “Biharul-ənvar”, 95-ci cild, səh. 159

[7] Şeyx Tusi, “Əl-qeybət, səh. 206

[8] Məclisi, “Biharul-ənvar”, 51-ci cild, səh. 86

[9] Musəvi İsfahani, Məhəmməd Təqi, “Mikyalul-məkarim fi fəvaidid-dua lil-Qaim (əleyhis-salam)”, 2-ci cild, səh. 338, 8-ci bab

[10] Şeyx Tusi, “Əl-qeybət”, səh. 262

[11] Səduq, “Kəmauld-din”, 2-ci cild, səh. 649 hədis. 1; Tusi “Əl-qeybət”, səh. 267; “Munəxəbud-dürrə”, səh. 455, hədis 5 və səh. 442, hədis 16

[12] Safi Gülpayqani, Lütfüllah, “Müntəxəbul-əsər”, səh. 456, hədis 13, səh. 439, hədis 1 və 2; Tusi, “Əl-qeybət”, səh. 271; Səduq, “Kəmalud-din”, 2-ci cild, səh. 649, hədis 2

[13] Tusi, “Əl-qeybət”, səh. 111

[14] Safi Gülpayqani, Lütfüllah, “Müntəxəbul-əsər”, səh. 447, hədis 2

[15] Yenə orada, səh. 456, hədis 9 və 11

[16] Tusi, “Əl-qeybət”, səh. 267

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Bizə qarşı pislik edən yaxınlarla ged- gəlimiz necə olsun?
    6879 Əməli əxlaq 2011/10/06
    Yaxın qohum əqraba ilə ged- gəlin mənası ehsan və lütf ilə əlaqə saxlamaq deməkdir. Hamıya qarşı bir şəri vəzifədir və uzun ömürlük, yaxşı əxlaq, ruzinin çoxalması kimi bir çox yaxşı faydaları və əsərləri vardır. Bütün yaxınlarla (qadın kişi, təqvalı təqvasız, müsəlman kafir, zalim saleh) ged- gəl və əlaqə olmalıdır. Həzrəti ...
  • Nəcis paltarlar, iki hissəli yarı ovtomatik paltaryuyan maşınlar vasitəsi ilə pak olurlarmı?
    9309 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/27
    Əgər nəcasətin eyni aradan gedəndən sonra, ker su paltarın hər yerinə yetişib və qurudanın fırlanması nəticəsində onun suyu xaric olsa, paltar pak olar.[1] Aşağıda mərcələrin dəftərlərinin cavabını qeyd edirik. Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftəri: Əgər nəcasətin eyni gedəndən sonra, boruya birləşən su paltaryuyan ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94696 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Cövhər və ərəzin arasında fərq varmı?
    8264 İslam fəlsəfəsi 2011/06/21
    Cövhər lehsikologiya nəzərindən gövhər (ərəbləşmiş kəlmə) kəlməsinin tərcüməsidir.Ərəz, peyda olma, üz vermə, ərz etmək və ... mənasındadır.[1]Filosoflar cövhərin tərifində belə deyiblər:«الجوهر ماهیة اذ وجدت فی الخارج وجدت لا فی موضوع مستغن عنها»"Əl- cövhəru mahiyyətun iza vucudət fil- xaric ...
  • Bədr döyüşündə Peyğəmbər (s) kömək edən mələklər, Ühüd döyüşündə qənimət əldə etməyə gedən əsgərlərin qarşısına nə ücün almadılar; Nə ücün imam Həsən və imam Hüseynin (ə) köməyinə getmədilər?
    13603 Qədim kəlam 2012/09/01
    Bədr döyüşü, Müsəlmanların ilk müharibə təcrübələridir ki, tarixdə baş vermişdir. Əlbətdə islam yeni bir din və bir dəstəbüt pərəst və müşrüklərlə qarşı- qarşıya durmuşdu. Onlar islamın məhv olmasından başqa hec bir istəkləri yox idi. Odur ki, müsəlmanların Allah tərəfindən mələklər vasitəsiyləhimayət olunması zəruri idi. Biz inanırıq ki, ...
  • Əhdə əməl etməməyin kəffarəsi nədir?
    7797 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/30
    Əgər bir şıxs (təqlid mərcələrinin izahlı hökümlər risalələrində əhd üçün olan şərtlərlə)[1] Alahla əhd bağlasa və ona əməl etməsə (işi etmək ya onu tərk etməyə əhd etməsi arasında fərq yoxdur) kəffarə verməlidir. Yəni altımış fəqiri doyurmalı, ya iki ay oruc tutmalı,[2] ya da bir ...
  • Məadın əqli və fitri dəlilləri nədir?
    9138 Qədim kəlam 2010/10/13
    Sualın cavabı, fəlsəfədə olan üç məktəbin nəzəriyyəsini yəni Məşşa, işraq və hikməti mütəaliyə və həmçinin kəlami və irfani nəzəriyyəni açıqlamaqla, daha aydın olacaq. Alimlərin əsərlərində bu bəhsin tutumu, imkan, sübut, isbat və məadın cismani, ruhani ya hər iki formada necə baş verə biləcəyi bəhslərin hamısına şamildir. Bu ...
  • Dünyada xeyir və şər, gözəllik və çirkinlik olmasına rəğmən Allahın mehriban olmasını neçə isbat etmək olar?
    26583 Qədim kəlam 2011/09/10
    Allah insanı mümkün olan ən yaxşı halda yaratmış, onun həm bu dünyadakı, həm də o biri dünyadakı ehtiyaclarını, tamamilə, təmin etmişdir. Daha doğrusu, bütün varlıqları insan və ona xidmət etmək üçün yaratmışdır. Bunun özü Allahın insana qarşı nə qədər mehriban olduğunu göstərən ən güclü arqumentdir. Habelə O, başqa varlıqlara qarşı ...
  • Bütün əməlləri xalis niyyətlə necə yerinə yetirmək olar?
    7679 Əməli əxlaq 2011/07/28
    İxlas – işlərin yerinə yetirilməsində və bəndəlikdə başqasının razılığını yox, yalnız Allah-taalanın razılığını əldə etmək, layiqli bəndəlik məqsədində olmaq mənasınadır. Deməli, əvvəlcə ixlasın maneələrini, yəni riyakarlıq, dünyaya ürək bağlamaq, şeytani vəsvəsələri aradan qaldırmaq lazımdır, bundan sonra imanın gücləndirilməsi, Allah-taalanın müqəddəs ...
  • Eramızdan uzun illər qabaq mağaralarda yaşayan insanlarda Adəmin (ə) nəslindən idilərmi?
    7965 Təfsir 2011/05/09
    Adəm (ə) övladının dağlarda və mağaralarda yaşamasını Qurani- kərim də təsdiqləyir. Amma bunu da qeyd edək ki, Adəmdən (ə) öncə insanların yaşaması və mağaraları özlərinə məskən seçmələri inkarolunmazdır. Hətta mağaralardan tapılmış tarixi əsərlərdə onların hansı zamana aid olmalarını da demək olar. Bundan əlavə Adəmin (ə) yaşamaq tarixi çox uzun min ...

Ən çox baxılanlar

  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    165718 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    165191 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120226 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114561 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    112278 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94696 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    55831 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55166 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46859 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46232 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...