Please Wait
49764
"Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
Allah hamının duasını (şərait hazır olduqda qəbul etsə də, lakin ayədə "muztər" (çətinliyə düşən) kəlməsinə söykənilibdir. Ona görə ki, duanın qəbul olma şərtlərindən biri budur ki, insanın ümumiyyətlə səbəblər aləmindən gözün çəkib və bütün qəlb və ruhunu Allahın ixtiyarında qoyub, hər şeyin ona aid olduğunu qəbul edib və hər bir çətinliyin onun əli ilə həll olduğunu bilməlidir. Bu idrak çətinliyə və sıxıntıya düşən zaman baş verir. Belə bir hal bəzi şəxslər üçün, çətinlik olmayan yerdə də, olsa da, lakin ümumi camaat belə deyildirlər. Bəli, əgər insan belə bir mərhələyə çatsa, duanın qəbul olmasının ən mühüm şərtini hazırlamışdır.
"Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- cu ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman, onun duasını qəbul buyuran".
İzahı belədir ki, İmam Baqir və İmam Sadiq (ə) bu ayənin izahında buyurublar: Müztərri qəbul edən Allah. Yəni çətinlik və sıxıntıların çoxluğundan Allaha sığınan şəxsi narahat edən hər nəyi aradan qaldırır.[1]
Allah hamının duasını (şərtlər hazır olduqda) qəbul etsə də, lakin yuxarıdakı ayədə, xüsusiylə "müztər" kəlməsinin üzərinə söykənilibdir. Ona görə ki, duanın qəbul olma şərtlərindən biri odur ki, insanın səbəblər aləmindən tamamilə gözünü yumub, bütün qəlb və ruhunu Allahın ixtiyarına qoymalı, hər şeyin ona məxsus olmasını bilib və hər bir çətinliyin onun əlilə həll olunmasını qəbul etməlidir. Buna idrak və baxış çətinliyə düşən zaman baş verir. Belə bir hal bəzi şəxslər üçün, çətinlik olmayan halda da olsa da, lakin ümumi insanlar belə deyildirlər.
Aləm, səbəblər aləmi olsa da, mömin bu sahədə əlindən gələni edir, amma heç vaxt səbəblər aləmində azmaz. Hər şeyi onun pak zatından bilir. Səbəblər pərdəsinin arxasında "səbəblər səbəbinin" zatını görür və hər şeyi ondan istəyir.
Bəli, əgər insan bu mərhələyə çatsa, duanın qəbul olmasının ən mühüm şərtini hazırlamışdır.
Maraqlısı budur ki, rəvayətlərin bəzisində bu ayə həzrət Məhdi (əc)- in qiyamı mənasına təfsir olunubdur. Rəvayətlərin birində İmam Baqir (ə) buyurur: "Allaha and olsun, sanki mən (Məhdi (ə)- ni görürəm ki, arxasını həcərül- əsvədə (qara daş) söykəyib və öz haqqına xatir Allahı çağırır. Sonra buyurdu: And olsun Allaha, müztər Allah kitabında "əmmən yucfibul- muztər" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ ...» ayəsində, odur. Digər bir hədisdə İmam Sadiq (ə) buyurur: "Bu ayə ali- Məhəmməd (ə)- dan olan Məhdi (əc) barəsində nazil olub. Allaha and olsun müztər odur. İbrahimin məqamında iki rükət namaz qılandan sonra, Allah dərgahında dua edən və Allah onun duasını qəbul edər, narahatlıqlarını aradan qaldırır və onu yer üzünün xəlifəsi qərar verər".[2]
Əlbəttə, məlumdur ki, bu təfsir ayənin mənasını yalnız Məhdi (əc)- in mübarək vücuduna məxsus etmək istəmir, əksinə ayənin geniş mənası vardır və onun aydın xarici mənalarından biri, Məhdi (əc)- nin vücududur. Fəsadın hər yeri bürüdüyü, qapıların bağlandığı, bıçaq sümüyə dirəndiyi və insanların çətin çıxılmaz bir vəziyyətə düşdüyü zaman, dünyanın hər yerində müztər (çıxılmaz və sıxıntı) halı özünü göstərər. O zaman yer üzünün ən müqəddəs nöqtəsində dua edər və sıxıntıların aradan getməsini istəyir. Allah bu duanı onun dünyəvi müqəddəs inqilabının başlanğıcı qərar verər və «وَ يَجْعَلُكُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ» "və yəcəələkum xuləfaəl- ərz"[3] ayəsinə əsasən, onu və onun əshabını yer üzünün xəlifəsi qərar verər.[4]
Sonda bir məsələni xatırlarmaq zəruridir.
Böyük şəxsiyyətlərin bir dəstəsi, yaxşı olar insan çətinliyə düşən zaman bu ayəni oxusun[5] buyursalar da və ümumi camaatın dilində bu ayəyə dua kimi baxsalar da, lakin daha çox diqqət etdikdə görürük ki, bu ayə duaya bənzəmir.
Ona görə də, İmamlarımız bu ayədən dua kimi istifadə etmək istədikdə belə oxuyurdular:
«يَا مَنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء َ ارْحَمْنِي وَ اكْشِفْ مَا بِي مِنْ غَمٍّ وَ كَرْبٍ وَ وَجَعٍ وَ دَاء»[6]
(Ey çətinliyə düşənin (müztər) duasını qəbul edib və sıxıntıları aradan qaldıran, mənə rəhm et və mənim bütün narahatlıq, kədər, qəm, dərd və əziyyətimi aradan qaldır!)
[1] - Məclisi, Məhəmməd Baqir, Biharul- ənvar, cild 68, səh 118, vəfa müəssisəsi, Beyrut, 1404 hicri qəməri.
[2] - Məclisi, Məhəmməd Baqir, Biharul- ənvar, cild 51, səh 48
[3] - Nəml surəsi, ayə 62
[4] - Məkarim Şirazi, Nasir, Təfsiri- nümunə, cild 15, səh 520- 522. Naşir: Darul- kutubul- İslamiyyə, çap Tehran, çap birinci, 1374 hicri şəmsi.
[5] - Haci Mirzə Cavadağa, Mələki Təbrizi, Əl- muraqibat, səh 261
[6] - Məclisi, Məhəmməd Baqir, Biharul- ənvar, cild 92, səh 103