Ətraflı axtarış
Baxanların
7430
İnternetə qoyma tarixi: 2011/04/16
Sualın xülasəsi
Nə üçün Allah- Taala Quranda özü barəsində olan şəxs əvəzliklərini kişi cinsində qeyd etmişdir?
Sual
Nə üçün Allah- Taala Qurani- kərimdə özü barəsində olan ayələrdə kişi şəxs əvəzliklərindən istifadə etmişdir? Bundan əlavə nə üçün kişi cinsində işlənən bir çox ayələr qadınlara da aid edilmişdir?
Qısa cavab

Qurani kərim ərəb dilində nazil olduğu üçün onun bütün ayələri ərəb dili qramatikasında yazılmışdır. Allah Taalanın Qurani kərimdə özü barəsində olan ayələri kişi cinsində gətirməsi də məhz ərəb dili qramatikasının tələblərindəndir. Ərəb dili qramatikası bütün dil və qramatikalardan fərqli olduğu üçün geniş izaha ehtiyacı vardır. Amma biz burada qısa surətdə bu məsələyə işarə edirik.

Ərəb dili qramatikasında kişi və qadın cinsi bir neçə növdür?

Həqiqi kişi və qadın cinsi:

Məcazi qadın və kişi cinsi. Bu cinslərə aid edilən hər bir şey qədim ərəb tayfalarından eşidilərək qanun şəklində yazılmışdır. Amma əslində heç bir qramatik əsası yoxdur. Məsələn ay və günəş. Ay məcazi kişi cinsində və günəş isə məcazi qadın cinsində işlədilir. Amma bunun heç bir qramatik əsası yoxdur. Sadəcə "ərəb" belə deyib. Bunlardan əlavə mənəvi və ləfzi qadın və kişi cinsləri vardır ki, daha onların açıqlanmasına ehtiyac duymuruq.

Bildiyimiz kimi Allah- Taala yuxarıda qeyd etdiyimiz cinslərin heç birinə aid deyil. Ərəb dili qramatikasında heç bir cinsə aid olmayan və ya cinsi məlum olmayan şeylər kişi cinsində yazılır. Bu səbəbdən Allah Taalanın bütün sifətləri və zatı kişi cinsində yazılmışdır. Bundan əlavə ərəb dili qramatikasına əsasən nəyin və ya kiminsə kişi və qadın cinsində işlədilməsi heç bir dəyərə əsaslanmır. Yəni bu cinslərin heç biri ucalıq mənasında deyildir.

Ətreaflı cavab

Bildiyimiz kimi Quran ərəb dilində yazılmışdır. Ərəb dili qramatikası da bəzi dillərin və qramatikaların əksinə olaraq bir neçə şəxs və cinslərdən ibarətdir. Təbiidir ki, hər bir kitabı müəyyən dildə yazılsa və ya tərcümə olunsa o dilin qramatikasına uyğun təltif edilməlidir. Ərəb dili qramatikasında xonsa cinslər (cinsi məlum olmayan) kişi cinsində yazılır. Bu qayda həmçinin bəzi qramatikalarda da mövcud olur. (misal üçün fransız dili qramatikasında bu məsələ mövcuddur)

Deməli, ərəb dili qramatikasında bu qaydaya uyğun olaraq kişi cinsində işlənən sözlər şəxsin kişi olub- olmamasından xəbər vermir. Bundan əlavə Qurani- kərim zamanının cahil təfəkkürünə[1] deyil, əksinə, ərəb dili qramatikasına uyğun olaraq nazil olmuşdur. Deməli, Qurani kərim ərəb dili qramatikasının tələblərinə uyğun olaraq nazil olduğu üçün Allah- Taala barəsində ayələri kişi cinsinə aid etmişdir.

Başqa sözlə desək:

Ərəb dilində ismlər və fellər (mən və biz şəxs əvəzliklərindən savayı) iki əsas cinsə bölünür: Həqiqi kişi və qadın cinsi, məcazi formada olan kişi və qadın cinsi. O yaranmışların ki, qadınlıq və kişilik cinsi orqanı vardır (hətta heyvanlar) o yaranmışlar həqiqi kişi və ya qadın cinsinə aid edilir. Əgər bunun əksinə olarsa məcazi kişi və qadın cinsinə aid ediləcəkdir. Məsələn həqiqi kişi cinsi deyəndə (رجل) yəni kişi və (جمل) yəni erkək dəvə nəzərdə tutulur. O cümlədəndə (زن) yəni qadın və (ناقة) dişi dəvə deyəndə həqiqi qadın cinsi nəzərdə tutulur.

Amma məcazi kişi və qadın cinsləri deyəndə bütün əşyalar nəzərdə tutulur. Bunların içində yalnız insanın bədən üzvləri və şəhər adları qanun şəklində məcazi qadın cinsinə aid edilir. Yerdə qalan əşyalar isə heç bir qanuna əsaslanmadan məcazi kişi və qadın cinsinə aid edilir. Yəni qədim dövrdən ərəblərdən necə eşidilibsə elə də qəbul edilib. Məsələn: qədimdən ərəblər qələmi, (قلم) ayı, (قمر) evi, (دار) və sair. Kişi cinsində işlədiblər və divarı, ağacı, günəşi və sair. qadın cinsində.Amma belə bir qayda var ki, xonsa cinslər (yəni saydığımız cinslərə aid olmayan və bu şəraitin onlarda olmaması) məcazi kişi cinsinə aid edilir.[2] Həmçinin Allah- Taala nə doğub və doğulub. Eyni zamanda da onun heç bir bənzəri yoxdur.[3]

Bu məsələyə də diqqət yetirmək lazımdır ki, yalnız dildə kişi və qadın cinslərində işlənən sözlərin heç bir üstünlükləri yoxdur. Əgər belə olsaydı bəzi insan olmayan çirkin yaranmışları (şeytan. iblis) dəyərləndirməli olardıq. Belə olan halda gərək heç bir məcazi kişi və qadın cinslərindən istifadə etməyək. Əks halda isə, yəni məcazi, dildə işlənən kişi və qadın cinsləri naqis bir yaradılışdan xəbər versəydi, yəni bu əskiklik hesab olsaydı dəyərli şeylər (namaz, su, günəş, yer və sair) məcazi qadın və kişi cinslərində işlədilməzdi.[4]

 



[1] - Mütərcim: Qurani kərim nazil olan dövürdə cahil ərəblər qadınları insan saymır və onlara insan kimi heç bir şəxsi məhəl qoymurdurlar.

[2] - Sərf sadə kitabı səhifə 28 və 145.

[3] - Tövhid surəsi, ayə 3,،«لم یلد و لم یولد»  Şura surəsi, ayə 11. «لیس کمثله شیء»

[4] - Bax: Zən dər ayineye cəlal və cəmal. Cavadi Amoli, səhifə 78.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Şiə məzhəbində namaza təkid və onun fəlsəfəsi nədir?
    7488 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2012/04/18
    Şübhəsiz ki, İlahi hökmlər dəlil və fəlsəfə əsasındadırlar, amma lazım deyil İlahi əmrlərin hamısında dəlil və fəlsəfə axtaraq. Müsəlman şəxs İlahi göstərişlər qarşısında təslim olmalıdır və bu qəbul və təslim ruhiyyəsi insanın kamil olmasından xəbər verir. Bir sözlə, bəzi İlahi əmrlər ruhum təslim və bəndəlik imtahanı üçündür.
  • Qurani-kərimin qissələri və əhvalatları tarixi gerçəklik əsasında bəyan olunmuşdur, yoxsa gerçəkliyi olmayan təmsillər və simvolik məqsədlər daşıyır?
    11737 Quran elmləri 2012/03/14
    Qurandakı əhvalatlar və qissələr haqq əsasındadır, sadiq və doğru hadisələrdir, onda gerçəkliyin əksinə olan heç bir şey yoxdur. Buna görə də Quran qissələrinin (mətləbi başa düşmək üçün) “xəyali və simvolik əfsanəyə və s.” bölgüsünün heç bir düzgün izahı yoxdur. Çünki Quranda bəyan olunan tarixi hadisələrin hamısı tamamilə ...
  • Аллаһ-тааланын ҝөрүнмәдијини билдији һалда Муса (әлејһиссалам) нә үчүн Аллаһы ҝөрмәк истәјир?
    6809 Qədim kəlam 2010/07/18
      Бу суала ики ҹаваб вермәк олар: 1.Кәлам елминә әсасән Аллаһ-тааланын ҝөрүнмәмәси гәтидир. Демәли, Һәзрәти Мусанын (әлејһисслам) Аллаһы ҝөрмәк истәји әслиндә, бәни Исраил өвладларынын тәрәфиндән онун дили илә баш вермишдир. Чүнки, бәни Исраил тәкид едирдиләр ки, ...
  • İmam Hüseyn (ə) üçün sinə vurmağın bir əsası var?
    20135 Qədim kəlam 2012/09/04
    İmam Hüseyn (ə) üçün əzadarlıq şiə məzhəbinin inandıqlarındandır və bir çox dəlillər onu təsdiqləyir. Əzadarlığın keçirilməsi haqqında demək lazımdır: Nə qədər ki, əzadarlığın keyfiyyəti İslamın əsaslarının biriylə və Quran ayəsiylə sünnətə olan hansısa bir rəvayətlə, ziddiyyət təşkil etmirsə heç bir eybi yoxdur. Müxtəlif ürflərin müxtəlif şəkillərdə əzadarlıq ...
  • Gün ərzində bu qədər məşğuliyyətlə ibadətlə necə məşğul olmaq olar?
    6134 Əməli əxlaq 2012/05/21
    Münasib cavab ələ gətirməkdən ötrü bir neçə zəruri məsələyə diqqət etmək lazımdır: 1.İbadət, Allaha bəndəçlik və Onun gstərişlərini yerinə yetirmək mənasındadır.[1] Həmçinin, ibadət namaz və duaya münhəsir olmasada namaz ibadətin ən yüksək mərtəbəsidir. Bəs, hər kəs Allah-Taalanın göstərişlərini yerinə yetirməklə məşğuldursa, deməli ...
  • Мөҹүзәни неҹә тәриф вә исбат етмәк олар?
    8496 Quran elmləri 2010/07/18
       Мөҹүзә гејри ади бир әмәл олуб, мүбаризә илә јанашыдыр вә диҝәр тәрәфдән, мөҹүзә ҝөстәрән тәрәфидән иддиа да олмалыдыр. Гејри-ади иш тәбиәт ганунуна мүвафиг олмадан баш верир.   Мөҹүзәнин гејри-ади бир әмәл олмасы сәбәбијјәт ганунунун ...
  • Bəzi vacib və ya müstəhəb əməlləri yerinə yetirməyə ciddiyyətli olmaq namazın əvəzini verə bilərmi?
    6582 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/07/22
    Suala cavab verməzdən əvvəl bir məsələni izah etmək zəruridir: İslamın hökmləri və göstərişləri məsləhət və məfsədə əsasında olsa da, bəşərin əqli təklikdə şəriət hökmlərinin bütün faydalarını, eləcə də onların tərk edilməsinin bütün zərərlərini dərk edə bilməz; bu barədə Allahın vəhyinə və məsumların (əleyhimus-salam) sözlərinə tabe olmaq lazımdır. ...
  • Sənədsiz ev alverinin, icra hakimiyyətinin icazəsi olmadan ev tikməyin hökmü nədir?
    5946 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/09
    Ayətullah əl-uzma Xameninin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası: İslam hökumətinin qayda-qanunlarına riayət etmək vacibdir və bu qanunları pozmaq caiz deyildir. Ayətullah əl-uzma Məkarim Şirazinin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası: Əlaqədar qayda-qanunların əksinə olsa, caiz deyildir. Ayətullah əl-uzma Safi Gülpayqaninin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası:
  • Ayə və rəvayətlərə diqqət yetirməklə buyurun görək, imamların şən və fəziləti üstündür, yoxsa Quranın?
    6521 Qədim kəlam 2012/01/18
    Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in buyurduğu müxtəlif rəvayətlərdə, o cümlədən “Səqəleyn” hədisində İtrət (Əhli-beyt) Quranın bərabəri kimi bəyan edilir. Bu hədisin bəzi nəqllərində olduğu kimi, Quran “böyük siql”, İtrət isə “kiçik siql” kimi təqdim olunur.İtrətin nə üçün “kiçik siql” və Quranın “böyük siql” adlandırılmasına gəldikdə isə, demək lazımdır: Quran ...
  • Quranın təhrif olmasına dəlalət edən hədislər barəsində sizin nəzəriniz nədir?
    5833 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/01
    Həzrət Ayətullah Məhdi Hadəvi Tehraninin cavabı belədir: Quranın təhrif olunmasına dəlalət edən hədislər sənəd və ya sadir olması və yaxud da dəlalət cəhətindən qəbul olunmamışdır odur ki, heç bir halda Quranda təhrifə yol verilməmiş və heç bir zaman olmayacaqdır. Əgər bir şəxs Quranın təhrif olmasını qəbul ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164691 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163791 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119761 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113700 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110584 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94055 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54843 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54164 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46155 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45771 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...