Ətraflı axtarış
Baxanların
11740
İnternetə qoyma tarixi: 2010/02/28
Sualın xülasəsi
Dincəlmək və yatmaq üçün üzü qibləyə uzanmaq lazımdır? Meyidi dəfn etmək üçün necə etmək lazımdır?
Sual
Dincələrkən üzü qibliyə yatmaq vacibdirmi? Meyidi dəfn edərkən necə əməl etmək lazımdır? Əgər cavab müsbətdirsə, lütfən bunun dəlil və sənədini bəyan ediniz
Qısa cavab

Rəvayətlərdə dörd növ yatmaq  bəyan edilib ki, bunların mömin üçün ən yaxşısı sağ çiyni üstdə üzü qibləyə uzanmaqdır.

Əli (ə) buyurur: Yatmaq dörd cürdür. Peyğəmbərlər arxası üstdə yatırdılar. Onların gözləri yatmır, Allahın vəhyinin intizarında idi. Möminlər sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırlar. Padışah və övladları sol çiyini üstə yatırlar ki, hər nə yemişlərsə yaxşı həzm olunsun. Şeytan və qardaşları, hər divanə və xəstə üzü üstə yatır.

Meyidin qəbrdə üzü qibləyə qoyulması

İmam Sadiq (ə) buyurur: Bəra bin Mərur Ənsari Mədinədə idi. İslam Peyğəmbəri Məkkədə idi və  Bəra ölüm yatağında olarkən (Bu zaman Peyğəmbər və müsəlmanlar Beytil Müqəddəsə tərəf namaz qılırdılar) söylədi ki, onun üzünü qəbirdə  Peyğəmbər olan Məkkə tərəfə çevirsinlər və malının üçdə birini bağışladı. Bu sünnətə çevrildi. Buna əsasən və digər dəlillərə əsasən bütün fəqihlər fətva vermişlər ki, “meyidi qəbrdə sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırtmaq lazımdır”.

Ətreaflı cavab

Bu sual iki hissəyə bölünür. Biz də buna əsasən ona cavab veririk:

Birinci hissədə dincələrkən üz qibləyə uzanmaqdır.

İslam dini axırıncı din kimi bəşəriyyətin hidayət və kamilləşməsi üçün Allah tərəfindən göndərilmişdir.[1] Buna görə mükəmməl olmalıdır.[2] Buna görə də bəşəriyyətin bütün, kiçik və böyük ehtiyacları burada mövcuddur.[3] Həmçinin yatmaq barəsində də bəzi qanunlar irəli sürülmüşdür. Amma bunlar vacibatlardan hesab edilmir. Sünnət və müstəhəb əməllərdəndir ki, burada bunların bəzilərinə işarə vurmaq istəyirirk:

İmam Hadi (ə) buyurur: “Biz Əhli- beyt yatarkən on şeyə riayət edirik: Təharətli olmağa (pak) (dəstəmaz, qüsul), üzü sağ əlin içinə qoymağa, otuz üç dəfə Sübhanəllah, otuz üç dəfə Əlhəmdulillah və otuz dörd dəfə Allahu əkbər deməyə, üzü qibləyə yatmağa, Həmd surəsinin, ayətil kürsini və şəhidəllah ayəsini oxumağa.....”[4] Hər kəs belə edərsə, həmin axşamdan öz xeyrini götürmüşdür.”[5]

Yatmağın növləri

Bizim rəvayətlərdə yatmaq dörd yerə bölünür ki, mömin üçün ən yaxşısı sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatmaqdır.

Abdullah bin Əhməd bin Amir Tayi imam Rzadan (ə), o da öz atasından belə nəql edir ki, Hüseyn bin Əli (ə) buyurmuşdur: Əli bin Əbi Talib (ə) Kufə məscidində idi. Şam əhlindən bir kişi ayağa durdu və ondan bəzi məsələləri soruşdu. Suallarının içərisində bunu da soruşdu: Mənə yatmağın neçə növ olduğunu buyur? Buyurdu: “Yatmaq dörd cürdür. Peyğəmbərlər arxası üstdə yatırdılar. Onların gözləri yatmır, Allahın vəhyinin intizarında idi. Möminlər sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırlar. Padışah və övladları sol çiyini üstə yatırlar ki, hər nə yemişlərsə yaxşı həzm olunsun. Şeytan və qardaşları, hər divanə və xəstə üzü üstə yatır.”[6]

Sualın ikinci hissəsinin yəni, meyidin üzü qibləyə dəfn edilməs sulaına cavabında demək lazımdır ki, İslam insanın bütün həyatı barəsində həmçinin ölümünə qədər, hətta dəfn və kəfən məsələsinə qədər bəyan etmişdir. Burada onların bəzisinə işarə vururuq.

İmam Sadiq (ə) buyurur: “Əgər kimsə çətinliklə can verirsə, onu namaz qıldığı yerə aparmaq lazımdır.” Digər hədisdə də belə buyurulur: “Əgər kimsə ölümün astanasında olarsa və can verməsi çətin olarsa, onu namaz qıldığı yerə köçürün ya da səccadiyyəsinin üzərində yatırın.”

Can verən zaman şəxsin üzü qibləyə qoyulması barəsində o həzrət (ə) belə buyurur: “Əgər siz şiələrdən biri ölümün astanasında olarsa, onun ayağını qibləyə tərəf uzadın və üstünü də örtün. Həmçinin qüsul verən zaman qibləyə tərəfdə çala qazın və tabutu onun üzərinə elə qoyun ki, üzü  və ayaqlarının altı qibləyə tərəf olsun.”[7]

Qəbrdə meyidin üzü qibləyə qoyulması barəsində “Vəsailul Şiə” kitabında çoxlu sayda rəvayət vardır. Belə ki, xüsusi müstəqil şəkildə fəsil ayrılmışdır. Bu rəvayətlər meyidin qəbirdə sağ çiyini üstə üzü qibləyə qoyulmasının zəruriliyini bəyan edir.

Həmçinin imam Sadiq (ə) buyurur: Bəra bin Mərur Ənsari Mədinədə idi. İslam Peyğəmbəri Məkkədə idi və  Bəra ölüm yatağında olarkən (Bu zaman Peyğəmbər və müsəlmanlar Beytil Müqəddəsə tərəf namaz qılırdılar) söylədi ki, onun üzünü qəbirdə  Peyğəmbər olan Məkkə tərəfə çevirsinlər və malının üçdə birini bağışladı. Bu sünnətə çevrildi.[8] Buna əsasən və digər dəlillərə əsasən bütün fəqihlər fətva vermişlər ki, “meyidi qəbrdə sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırtmaq lazımdır”[9]

 


[1] - Bununla əlaqədar “risalətin sonu” göstəricisinə bu sayıtda olan N: 5222-ə müraciət edə bilərsiniz.

[2] - Bununla əlaqədar “dinin kamil olması və dəyişilməzliyi” göstəricisinə bu sayıtda mövcud olan  N: 781- ə müraciət edə bilərsiniz.

[3] - Əgər yeni məsələ ortaya çıxarsa şiə fəqihləri ixtiyari olaraq onu İslam mənbələrinə əsasən kəşf edirlər.

[4] - Al- İmarn surəsi, ayə 18.

[5] - Hüseyn, ustad Vəli, adab, sünən və rəveşe rəftariye Peyğəmbəre geramiye İslam, səh 80, pəyame azadi nəşriyyatı, Tehran, üçüncü çap, 1381 h.ş.

[6] - Şeyx Səduq, əl xisal, cild 1, səh 262, camee müdərrisine Qum nəşriyyatı, 1403.   Şeyx Səduq uyune əxbarul Rza (ə), Qəffari və Mustəfid, cild 1, səh 510, cahan nəşriyyatı, Tehran, birinci çap, 1378 h.ş.

[7] - Kuleyni, kafi. Cild 3, səh 127, dördüncü çap, darul kitabil İslamiyyə. Tehran, 1365 h.ş.

[8] - Şeyx Hürr Amili, vəsailul şiə, cild 3, səh 231, Al- beyt (ə) müəsissəsi, Qum, 1409 h.q.

[9] - Toziul məsail (Əlməhşa lil imam Xomeyni), cild 1, səh 339, məsələ 615.

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Nə üçün bəzi məclislərdə imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın məzlumluğu təsvir olunur?
    7338 Dahilərin sirəsi 2012/04/19
    Qeyd olunmalıdır ki, imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın şəhadətindən əvvəl və sonra varid olan müsibətlər öz-özlüyündə o həzrətdən məzlum bir çöhrənin təqdim olunmasına səbəb olur. İmam Hüseyn (əleyhis-salam) barəsində işlənən “məzlum” kəlməsinin təhlilindən belə nəticə alırıq ki, o həzrət üçün təsvir olunan məzlumiyyət “zəif və zülmü qəbul edən bir ...
  • Əllahus- səməddə, əs- səməd kəlməsi hansı mənadadır?
    12291 Təfsir 2012/02/15
    Lüğət kitabları, rəvayətlər təfsirçilərin kəlamlsrında "səməd" kəlməsi üçün, çoxlu mənalar qeyd olubdur. Ona görə də bu qısa məqalədə bir neçə nümunə hər üç dəstədən (lüğət, rəvayət və təfsir) açıqlayır.A). Rağib müfrədatda deyir: Səməd ağa və böyük ...
  • Əgər bir kəsə həcc vacib olarsa və getmək zamanı olduqda xəstədir. Bu həcci ümrəyə çevirmək və bir neçə nəfərlə getmək olarmı?
    5537 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/18
    Hər bir aqil və həddi bulluğa çatmış şəxsə həccin vacib olması üçün müstəti[1] olmalıdır. Bu şərt ödənildikdə həcconun üçün vacib olur. Yəni, həccin başlanğıc şərtləri ödənilməlidir ki, həcc vacib olsun. [2] Məsələn: Əgər həccə getmək üçün növbəyə yazılma imkanı vardırsa, ilk ...
  • Hər bir insanın ekizinin (həmyaşıdının) olması düzgündürmü?
    6838 Hədis elmləri 2012/01/08
    İnsanların ekizinin olması barədə bir neçə rəvayət vardır.Rəvayətlərdə gəlibdir ki, Allah- Taala İblisə buyurdu: Oxşarını sənə vermədən heç bir adama övlad vermərəm. Hər bir adamın Şeytani oxşarı vardır.[1]Başqa bir rəvayətdə gəlibdir ki, Peyğəmbər (s) ...
  • Rizq (ruzi) barəsində nə kimi rəvayətlər vardır? Halal ruzini hansı yollarla əldə etmək olar? Ruzinin artması üçün hansı dualar vardır?
    18578 Əməli əxlaq 2012/04/09
    Ruzini maddi nümunələrdə həsr edən adi camaatın təsəvvürünün əksinə olaraq, rəvayətlərdə ruzi kəlməsi geniş mənalara malikdir və Allahın verdiyi bütün nemətlərə şamildir – istər maddi nemətlər olsun, istərsə də mənəvi. Bununla belə, maddi ruzilər barəsində də bir çox rəvayətlər vardır ki, ətraflı cavabda onların bir neçəsi qeyd ...
  • İmam camaat namazın rükətlərinin sayında səhv edərlən, məmumların vəzifəsi nədir?
    6827 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/05
    Əgər imam camaat namazın rükətlərinin sayında şəkk etsə, ya namazı səhv qılsa və məmun namazın rükətlərinin sayında yəqini olsa, bunu imam camaata anlada və onu rükətlərin sayı və vəzifəsindən xəbərdar edə bilər.[1] Amma bu xəbərdarlıq elə formada olmalıdır ki, namazın batil olmasına səbəb olmamalıdır. Məsələn, əllə işarə, Allahu ...
  • Имам Заманла (әҹ) әлагә вә рабитә јаратмаг олармы?
    7530 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/11/22
    Үмумијјәтлә, бир-бирини танымајан ики нәфәр арасында әлагә вә рабитә өз-өзлүјүндә мүмкүн дејилдир. Әксинә, ики тәрәфдән һәр биринин гаршы тәрәфә елми вә билији олдуғундан сонра бир-биринә әлагә вә мәһәббәт јарандыгдан сонра бу бағлылығын гурулмасы мүмкүндүр. Јәни, ики тәрәфин бир-биринә гаршы олан мәһәббәт вә еһтирамы ...
  • Əli (ə) hansı xütbədə, özündən qabaq üç xəlifənin xilafətə (xəlifəliyə) yetişməsi keyfiyyətini izah edir?
    9809 Hədis elmləri 2012/01/09
    Əli (ə) Nəhcül- bəlağənin üçüncü xütbəsində özündən qabaq üç xəlifənin xilafətə yetişməsi keyfiyyəti barədə söz açır və o həzrətin (ə) (xütbənin sonunda) buyurduqlarından istifadə etməklə bu xütbə, "şiqşiqiyyə" adı ilə tanınıbdır.Şiqşiqiyyə xütbəsi, xilafət barəsində imam Əlinin (ə) şikayətlərinə, onun (xilafətin) əldən getməsi qarşılğında İmamın (ə) səbrinə və sonda camaatın ...
  • Səcdəyə getdiyimiz zaman hansı üzv əvvəl yerə dəyməlidir?
    6394 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Səcdə namazın vacib hissələrindəndir və vacib və müstəhəm şərait və hissələrə malikdir; o yerlər ki, səcdədə müstəhəb hesab olur, odur ki, kişi səcdəyə getdiyi zaman ilk növbədə əllərini, qadın isə əvvəl dizlərini yerə qoymalıdır.[1]
  • Qadınların məscidlərdə iştirak etməsi barəsində İslamın nəzəri nədir?
    7703 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2012/02/18
    Birinci rəvayətdə məqsəd budur ki, məscid namaz qılmaq və sair ibadətlər üçün ən yaxşı yer olsa da, qadınlar üçün ən yaxşı məscid onların evidir. Çünki belə olan halda naməhrəmlərlə qaynayıb-qarışmazlar. Bu rəvayət qadınların məscidlərdə iştirakını haram hesab etmir. İkinci rəvayətdə buyurulur ki, onlar məsciddə iştirak etmək istədikləri zaman mane olmayın. ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164865 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164487 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119919 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113999 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111208 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94274 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54940 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54761 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46365 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45958 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...