Ətraflı axtarış
Baxanların
8934
İnternetə qoyma tarixi: 2011/06/19
Sualın xülasəsi
Belə bir hədis nəql olunur ki, "Peyğəmbərimiz şeytanın başını kəsmişdir". Əgər belədirsə vəsvəsə məsələsi nə dərəcədə düzdür?
Sual
Belə bir hədis oxudum ki, "İmam Əli (ə) şeytanla vuruşur və məğlubiyyət həddinə yetişir. Bu zaman Peyğəmbərimiz (s) asimandan enir və ona hücum edir. Özünü itirən şeytan qaçmağa başlayır. Bu zaman Peyğəmbər (s) arxadan ona yetişir və onun başını bədənindən ayırır. Bu hədis nə qədər düzgündür? Bundan əlavə, əgər şeytan ölübsə bəs nə üçün deyirlər "şeytan insanın qəlbinə vəsvəsə edir?
Qısa cavab

Sualda qeyd edilən hədis bizim bəzi hədis kitablarımızda nəql olunmuşdur. Bu hədisin adı "yəvmu məlumdur" (məlum günü).

İlkin surətdə buna belə açıqlama veririk ki, müqəddəs Qurani kərimdə İblis Allahın dərgahından qovularkən Allahdan müəyyən bir vaxtda kimi yaşamağı istəmiş və Allah Taalada ona bunu nəsib etmişdir. Yəni məlum bir günə kimi ona yaşamaq icazəsi vermişdir. Bu xəbərə istinad edərək deyirik ki, "məlum günü" qiyamət deyil "rəcət" vaxtıdır. Rəcət isə dünyanın sonu demək deyildir.

Buna görə də:

Birincisi: bu rəvayətdən belə başa düşmək olmaz ki, şeytan öldürülmüşdür". Çünki bu fikir Quranla uzlaşır. Əgər hər hansı bir kəlam Quranla uyğun gəlməzsə qəbul olunacaqdır.

Deməli şeytan ölməmişdir. Əksinə daim öz işinə (vəsvəsə etmək) davam edir və çalışır ki, insanları düz yoldan azdırsın.

İkincisi: Bu hədisdə nəql olunur ki, "İmam Əlinin qoşunu şeytan və onun qoşunu ilə döyüşür. Əgər söhbət geri çəkilməkdən gedirsə geri çəkilən İmam Əli (ə) deyil, əksinə onun qoşunudur. Ğ

Üçüncüsü: Bu anlam şiə tərz- təfəkkürü ilə uyğun gəlmir. Əgər qəbul edilsə gərək pozulmasın və dəqiq mənası ələ gəlsin.

Ətreaflı cavab

1). İblisin övladı[1] və qoşunu vardır.[2] Onun övladları insanları azdırmaqla ona kömək edirlər. Amma dini mətnlərin hamısında onlar şeytan olaraq tanıtdırılmışdırlar.[3]

2). Qurani kərimdə nəql olunur ki, şeytan Adəmə (ə) səcdə etmədikdən sonra İlahi dərgahdan qovulur. Amma qovularkən Alahdan bir şey istədi və dedi: İlahi bəəs və qiyamət gününə kimi mənə möhlət ver.[4] Allah- Taala onun duasını qəbul edərək buyurur: "Sənə möhlət verilir"[5]

Əlbəttə bu ayədə şeytana nə qədər vaxt verildiyi məlum edilmir. Amma hicr surəsinin 38- ci ayəsində belə oxuyuruq: "Sənə müəyyən bir günə kimi möhlət verilmiş olur".[6]

Yəni onun bütün istəkləri həyata keçmir. Əksinə onun bəzi əməlləri Allahın istəyi ilə qəbul olunmuşdur.[7]

3). "La yəvm müəyyən" (müəyyən günə kimi) kəlməsi barəsində isə müxtəlif nəzərlər vardır. Bəziləri bu vaxtı dünyanın sonu və vəzifənin insanların öhdəsindən götürüldüyü gün olduğunu deyirlər. Çünki o gün bütün diri mövcudatlar öləcəklər və yalnız Allah Taala qalacaqdır.[8] Bununla şeytanın bəzi istəkləri yerinə yetmiş olur.

Bəziləri isə o günün qiyamət günü olduğunu söyləyirlər.[9] Amma bu ehtimal ayənin zahiri bəyanı ilə uyğun gəlmir. Bundan əlavə Quranın başqa ayələri də bu nəzəri təsdiqləmir.

Belə ki, başqa ayələrə də rast gəlmirik ki, ümumi ölümdən və dünyanın sonunda bizə xəbər versin.[10] Hətta belə bir nəzər də irəli sürmək olar ki, o günü Allahdan başqa heç kəs bilmir.[11]

Nümumə təfsirinin sahibinin nəzərinə əsasən:

"Birinci təfsir bütün deyilənlərdən münasibdir. Çünki İmam Sadiqdən (ə) belə bir hədis nəql olunur ki, Şeytan birinci və ikinci surun arasında öləcəkdir".[12]

Bu inancı təsdiqləmək üçün bəzi dəlillərə istinad edirlər. Nə qədər ki, insanın öhdəsində İlahi vəzifə vardır onun buna üz çevirməsi də mümkündür. Həmçinin bu gün sur çalınana kimi davam edəcəkdir. Deməli "yəvm vəqt məlum" o gündür ki, Allah Taala o günə kimi şeytana möhlət vermişdir. O gün birinci sur çalınan gündə tamam olacaqdır. Birinci və ikinci sur arasında dörd yüz və ya qırx il fasilə oacaqdır. Allahın İblisə möhlət verdiyi və İblisin Allahdan istədiyi gün bu fasiləyə kimidir.[13]

Əllamə Təbatəbai bu barədə deyir: Bu nəzər düzdür. Amma bunun nöqsanı budur ki, "hər nə qədər vəzifə var Allahın əmrindən çıxmaq" nəzəriyyəsi heç bir şeyi sübut etmir.

Bu cümlə hətta özü- özlüyündə belə aydın cümlə deyildir. Təfsirçilərin çoxusunun nəzərinə əsasən ayələr və rəvayətlər, insanın günahlarının şeytan vəsvəsəsindən təsirləndiyini söyləyirlər. O cümlədən yasin surəsi ayə 60, İbrahim surəsi,[14] ayə 22[15], Amma bəzi ayələrdən belə nəticə alırıq ki, hər nə qədər ki, vəzifə var, şeytan da vardır". İnsanın günah etməsində şeytanın mühüm rolu olması hamıya məlumdur və inkar olunmazdır. Amma məsələ burasındadır ki, ayə və rəvayətlərdən aldığımız nəticə bizə bunu çatdırır: "Hər nə qədər yer üzündə günah var, deməli şeytan da var. "Nəin ki" hər nə qədər təklif və vəzifə var şeytan da var". Çünki günahın olmasının vəzifənin olmasını sübuta yetirən bir dəlilimiz yoxdur. Yəni insanların günah etməsi ilə onların boynunda vəzifənin olmasını sübuta yetirə bilmərik.

Əksinə bütün fəlsəfi və nəql olunan dəlillər insanın yaşadıqca inkişafını, səadətini və təkamülünü çatdırır. Belə ki, yer üzündə Allahdan başqasına sitayiş olunmayacaq və yer üzü (İmamın gəlişi ilə) küfrdən və fəsaddan nicat tapacaqdır. Bununla yanaşı bütün qəlblər daxili xəstəliklərdən şəfa tapacaq və şeytan vəsvəsəsindən uzaq olacaqdır.[16] Deməli, "məlum vaxt" deyəndə nə qiyamət günü nə dünyanın axırı və nə də vəzifənin götürüldüyü gün nəzərdə tutulur. Əksinə elə bir vaxtdır ki, dünya dağılmamış və insanlar da şəri vəzifədən azad olmamışlar. Bu sözə dəlilimiz rəcət anlamı barəsində daxil olan hədislərimizdir.[17]

Qumminin təfsirində öz sənədinə istinad edilərək deyilir: (Məhəmməd ibni Yunisdən nəql edilir) bir kişi İmam Sadiqdən (ə) belə nəql edir:

«فَأَنْظِرْنِی... إِلى‏ یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ»

"yəvməl vəqt" ayəsinin təfsirində İmam buyurdu: O gün (yəvmul vəqt) Peyğəmbər onu beytul- müqəddəsdə bir daşın üstündə başını kəsəcəkdir.[18]

Bu barədə olan hədislərimiz olduqca çoxdur.[19]

4). Bundan sonra belə bir nəzər irəli sürülə bilər ki, deməli o gündən sonra daha yer üzündə fəsad olmayacaqdır. Amma bunun cavabında deyirik:

Şeytanın işi dünyanı insanın gözündə zinətləndirib böyütməkdir.[20] Bu səbəbdən mümkündür ki, şeytan vəsvəsəsindən daha çox təsirlənmiş kəslər onun ölümündən sonra da öz pis əməllərindən əl çəkməsin.[21]

5). Bizim sualımızda qeyd olunan mövzu bizim bəzi ümumi hədislərimizdə[22] nəql olunmuşdur.[23] Amma buna da diqqət yetirmək lazımdır ki,

Birincisi: Bu hədislər qeyd etdiyimiz kimi rəcət dövrünə aiddir. Amma bundan belə nəticə almaq olmaz ki, iblis öldürülüb və başı kəsilmişdir.[24] Əksinə İblis "məlum gündə" öldürüləcəkdir. Ümümiyyətlə bütün rəvayətlərdə şeytanın öldürülməsi bu mövzuda keçmiş zamana dəlalət edərsə Quranın əksini söyləmiş olur.

Quranla uyğun gəlməyən hədislərdə qəbul olunmayacaqdır.[25]

Deməli, şeytan ölməmişdir və daim öz yolunun davamçısıdır. O insanlara vəsvəsə etməklə onları doğru yoldan azdırır.

İkincisi: Bu hədisdə belə nəql olunmuşdur ki, İmamın qoşunu ilə şeytanın tayfası vuruşur. Əgər söhbət geri çəkilməkdən gedirsə bu İmamın özünə deyil, qoşununa aiddir.[26]

Üçüncüsü: Bu barədə bəzi mətləblər vardır ki, şiəlik əqaidi ilə uyğunlaşmır. Gərək bu məsələyə diqqət olunsun.[27]



[1] - Kəhf surəsi, ayə 50.

[2] - Göstərici: Şeytan və onun nəsli, sual 565 (sayt 618).

[3] - Göstərici: Şeytan cindir ya nədir? Sual 100 (sayt 857 və İblisin səcdə etməməsi həqiqətdir ya məcaz? Sual 137 (sayt 89) şeytanın və cinin bacarığı sual 138 sayt (sayt - 883).

[4] - Əraf surəsi, ayə 14.

«قالَ رب أَنْظِرْنی‏ إِلى‏ یَوْمِ یُبْعَثُون»

[5] - «قالَ إِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ»

[6] - Hicr surəsi, ayə 37 və 38 məlum vaxt dedikdə ya imam Zaman (ə) ağanın zühuru yada qiyamətin ibtidası nəzərdə tutulur.

«فانک من المنظرین،الی یوم الوقت المعلوم»

[7] - Nümunə təfsiri, cild 6, səh 109.

[8] - Qəsəs surəsi, ayə 88.

«کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ»

[9] - Vaqiə surəsi, ayə 50.

«یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ»

[10] - Bax: Əl- mizan təfsirinin tərcüməsinə, cild 12, səh 235.

[11] - Məcməul bəyan, cild 6, səh 337, bəlxininin bunun üçün nəql etdiyi hədis bax: Təfsir Əl- mizanın tərcüməsinə cild 12, səh 236.

[12] - Bohran təfsiri, cild 2, səh 342, Nurus- səqəleyn, cild 3, səh 13, 45- ci haşiyə, nümunə təfsiri, cild 19, səh 344, yenə də ora, cild 11, səh 72.

[13] - Bax: Təfsir əl- mizan tərcüməsinə, cild 125- 237.

[14] - Yasin surəsi, ayə 60.

«أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنِی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ»

[15] - Hökm sona çatdıqda şeytan deyər: Allah sizə düz yolu vədə verdi və mən isə əyri yolu.

«وَ قالَ الشَّیْطانُ لَمَّا قُضِیَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَکُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدْتُکُمْ فَأَخْلَفْتُکُمْ ...»

[16] - Təfsir əl- mizanın tərcüməsi, cild 12, səh 237 həmçinin 2 cilddəki Peyğəmbərlik və x cilddəki Nuhun qissələri.

[17] - Mərhum llamə Təba- təbai daxil olmuş rəvayətlər sırasına aid deyir: İmamlarımız tərəfindən bu mövzuda daxil lan hədislər bəzən qiyamət gününə bəzən zühura (İmam Zamanın zühuruna), bəzən rəcət gününə aid olmasının əsas səbəbi budur ki, yuxarıda qeyd etdiyimiz günlərin hər üçündə həqiqət aşkarlanır. Bu həqiqətlərin müxtəlif ünsürlü olmasına baxmayaraq həqiqətin aşkarlanması anlamında eyinidirlər. Deməli qiyamət gününün hökümləri yuxarıda qeyd etdiyimiz günlərdə aiddir. Təfsire əl- mizanın tərcüməsi, cild 12, səh 258.

[18] - Qamini Təfsiri, cild 1, səh 239, Əyyaşinin təfsirndə Vəhəb ibni Cəmidən və bohran təfsirində şərufiddin Nəcəfidən (ravinin adını qeyd etməyərək) bu barədə hədislər nəql etmişdir. Əl- borhan, cild 2, səh 343, v\ haşiyə, Əyyaşi cild 2, səh 242, xv haşiyə.

«رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلى‏ یَوْمِ یُبْعَثُونَ قالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ إِلى‏ یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ»

[19] - Bax: Əllamə

Təba- təbainin hüzurunda səh 75, s 46.

[20] - Hicr surəsi, ayə 39.

[21] - Bax: Əllamı Təba Təbainin hüzurunda, səh 76- s 47.

[22] - Bax: Biharul- ənvar, cild 42, x\ rəvayət.

«[منتخب البصائر] سَعْدٌ عَنِ ابْنِ أَبِی الْخَطَّابِ عَنْ مُوسَى بْنِ سَعْدَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْحَضْرَمِیِّ عَنْ عَبْدِ الْکَرِیمِ بْنِ عَمْرٍو الْخَثْعَمِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ إِبْلِیسَ قَالَ أَنْظِرْنِی إِلى‏ یَوْمِ یُبْعَثُونَ فَأَبَى اللَّهُ ذَلِکَ عَلَیْهِ قالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ إِلى‏ یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ ظَهَرَ إِبْلِیسُ لَعَنَهُ اللَّهُ فِی جَمِیعِ أَشْیَاعِهِ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ إِلَى یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ وَ هِیَ آخِرُ کَرَّةٍ یَکُرُّهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فَقُلْتُ وَ إِنَّهَا لَکَرَّاتٌ قَالَ نَعَمْ إِنَّهَا لَکَرَّاتٌ وَ کَرَّاتٌ مَا مِنْ إِمَامٍ فِی قَرْنٍ إِلَّا وَ یَکُرُّ مَعَهُ الْبَرُّ وَ الْفَاجِرُ فِی دَهْرِهِ حَتَّى یُدِیلَ اللَّهُ الْمُؤْمِنَ مِنَ الْکَافِرِ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ کَرَّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فِی أَصْحَابِهِ وَ جَاءَ إِبْلِیسُ فِی أَصْحَابِهِ وَ یَکُونُ مِیقَاتُهُمْ فِی أَرْضٍ مِنْ أَرَاضِی الْفُرَاتِ یُقَالُ لَهُ الرَّوْحَاءُ قَرِیبٌ‏ مِنْ کُوفَتِکُمْ فَیَقْتَتِلُونَ قِتَالًا لَمْ یُقْتَتَلْ مِثْلُهُ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْعَالَمِینَ فَکَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَى أَصْحَابِ عَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَدْ رَجَعُوا إِلَى خَلْفِهِمُ الْقَهْقَرَى مِائَةَ قَدَمٍ وَ کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَیْهِمْ وَ قَدْ وَقَعَتْ بَعْضُ أَرْجُلِهِمْ فِی الْفُرَاتِ فَعِنْدَ ذَلِکَ یَهْبِطُ الْجَبَّارُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی ظُلَلٍ مِنَ الْغَمامِ وَ الْمَلائِکَةُ وَ قُضِیَ الْأَمْرُ رَسُولُ اللَّهِ ص أَمَامَهُ بِیَدِهِ حَرْبَةٌ مِنْ نُورٍ فَإِذَا نَظَرَ إِلَیْهِ إِبْلِیسُ رَجَعَ الْقَهْقَرَى نَاکِصاً عَلَى عَقِبَیْهِ فَیَقُولُونَ لَهُ أَصْحَابُهُ أَیْنَ تُرِیدُ وَ قَدْ ظَفِرْتَ فَیَقُولُ إِنِّی أَرى‏ ما لا تَرَوْنَ إِنِّی أَخافُ اللَّهَ رَبَّ الْعالَمِینَ فَیَلْحَقُهُ النَّبِیُّ ص فَیَطْعُنُهُ طَعْنَةً بَیْنَ کَتِفَیْهِ فَیَکُونُ هَلَاکُهُ وَ هَلَاکُ جَمِیعِ أَشْیَاعِهِ فَعِنْدَ ذَلِکَ یُعْبَدُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا یُشْرَکُ بِهِ شَیْئاً وَ یَمْلِکُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع أَرْبَعاً وَ أَرْبَعِینَ أَلْفَ سَنَةٍ حَتَّى یَلِدَ الرَّجُلُ مِنْ شِیعَةِ عَلِیٍّ ع أَلْفَ وَلَدٍ مِنْ صُلْبِهِ ذَکَراً وَ عِنْدَ ذَلِکَ تَظْهَرُ الْجَنَّتَانِ الْمُدْهَامَّتَانِ عِنْدَ مَسْجِدِ الْکُوفَةِ وَ مَا حَوْلَهُ بِمَا شَاءَ اللَّهُ.»

[23] - Cild 14 və 27 Biharul- ənvar, Bax: Əsma və aləm kitabına, Ayətullah Kuh Kəmrei, səh 160, Biharul- ənvarın tərcüməsi, cild 14.

[24] - İblisin ordusundan kimisi öldürmək övliya Allahın əli ilə mümkündür. Çünki, İblis cin tayfasındandır. Həmçinin onun övladlarını da öldürmək məsələsi bu qəbildəndir. Yəni şeytanla cinin arasında elə də böyük bir fərq yoxdur.

[25] - Bax: Göstərici: Şeytanın yaranmasının fəlsəfəsi N=232, İblisin xilqəti, sual 17, Nas surəsi, ayə 6- 5. Bu ayələrdən belə nəticə alırıq ki, şeytan daim insanların qəlblərinə vəsvəsə edir.

«الذی یوسوس فی صدور الناس* من الجنه و الناس»

[26] - «کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَى أَصْحَابِ عَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَدْ رَجَعُوا إِلَى خَلْفِهِمُ الْقَهْقَرَى مِائَةَ قَدَمٍ.»

[27] - Əllamə Məclisi, bu barədə deyir:

«هبوط الجبار تعالى کنایة عن نزول آیات عذابه و قد مضى تأویل الآیة المضمنة فی هذا الخبر فی کتاب التوحید و قد سبق الروایة عن الرضا ع هناک أنها هکذا نزلت إلا أن یأتیهم الله بالملائکة فی ظلل من الغمام و على هذا یمکن أن یکون الواو فی قوله و الملائکة هنا زائدا من النساخ.»

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Müslim ibn Əqilin qızlarının adı nə idi?
    12706 تاريخ بزرگان 2011/05/31
    Cənab Müslim ibn Əqilin həyatı barəsində olan kitabların hamısını araşdırarkən, bu nəticə ələ gəlir ki, cənab Müslimin Atikə və Həmidə adında iki qızı olubdur. Atikə Kərbəla hadisəsində Aşura günü düşmən xeymələrə hücum edərkən şəhid olur. Amma Həmidə Kərbəla əsirləri karvanında olub və cənab Müslimin nəsli yalnız onun vasitəsi ilə davam ...
  • "Əssəlamu ələl- Hüseyn və əla Əli ibnil Hüseyn və..." «اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ و ...» salamında Əli ibnil Hüseyn kimdir?
    18257 تاريخ بزرگان 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, ziyarətnamə, təvəssül duası, pak İmamlara salavat və İmam Zeynəl- abidin və Əli Əkbər (ə)- dan qalan rəcəznamələrdən Əli ibnil Hüseynin o iki həzrətin müştərək adı olması istifadə olur, amma Aşura ziyarətinin zaman və məkan məsələsi ki, Aşura günü, Kərbəla məkanı və o gün öldürülənlərə işarə edir. Və həmçinin ...
  • Qurani- Kərimin hansı surəsində peyğəmbərin gecə namazı qılmasına hökm edilmişdir?
    8276 Təfsir 2011/10/31
    Peyğəmbərə gecə namazının əmr edilməsi Quranın bir neçə yerində bəyan edilmişdir. O cümlədən Allah Quranın Muzəmmil surəsində peyğəmbərə buyurur: “Gecəni qısa bir hissədən savayı ayaqa qalx.[1] Baxmayaraq ki, bu surədə müraciət olunan peyğəmbərdir (s), amma surənin davamından anlaşılır ki, möminlər də peyğəmbərin (s) bu proqramında birlikdə olmuşlar. İndi ...
  • Һәр бир мүсәлманын илк әввәлдә билмәли олдуғу етигады нәдир?
    7748 Qədim kəlam 2010/09/29
    Һәр бир инсан кәлмеји-шәһадәтини јәни, “Әшһәду ән ла илаһә илләллаһ вә әшһәду әннә Мәһәммәдән рәсулуллаһ” (шәһадәт верирәм ки, Аллаһдан башга танры јохдур вә Мәһәммәд Аллаһын елчисидир) – демәклә мүсәлман олур вә бүтүн Ислам ганунлары онун үчүн тәтбиг олунур. Бәдәни пак вә һимајәсиндә олан һәдди булуға чатмајан ...
  • Əhli- sünnənin baxışını nəzərə alaraq, şiə fiqhinin nəzərindən səfərdə namazı şikəstə qılmaq rüsxətdir yoxsa vacib?
    12497 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/07/16
    Yəqini olan məzələ budur ki, beş namaz əvvəlcə iki rəkət formasında qanuniləşibdir. Həmçinin heç bir şəkk yoxdur ki, həzərdə (vətəndə) olan namaza iki rükət əlavə olubdur. İndi müzakirə mövzusu budur ki, səfərdə olan namaza da iki rükət əlavə olub ya yox? Şiənin fəqihləri İmamlar (ə)- ...
  • Bizə salam verərək “əssəlamu əleykum” deyən qeyri-müsəlman şəxsə cavabımız necə olmalıdır?
    7788 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/09
    Dini təlimlərdə təkid olunan məsələlərdən biri də möminlərin bir-birinə salam verməsidir. Bu məsələ ilə əlaqədar bir neçə istisna halı vardır ki, onun nümunələrindən biri də qeyri-müsəlmana salam verməkdir. Fiqhi kitablarda qeyri-müsəlmana salam vermək məkruh (bəyənilməz iş) sayılır və buyurulur: “Kafirin salamının cavabında gərək qısa şəkildə (təkcə “əleykə” ...
  • Quran nəzərindən seçilmiş xalqın xüsusiyyətləri nədir?
    8112 Təfsir 2012/09/24
    Quranda “seçilmiş xalq” və onun xüsusiyyətləri ilə əlaqədar nazil olan ayələri araşdırarkən aşağıdakı məsələlər əldə olunur: 1. Qurani-kərim peyğəmbərlərin ümmətindən heç birini bütün cəhətlərdən ideal olan bir xalq (qövm və ümmət) kimi təqdim etməmiş, əksinə onların ümmətlərinin əksəriyyətini məzəmmət etmişdir. 2. Qurani-kərim yalnız ...
  • Doğru və aldadıcı sübhdən məqsəd nədir?
    6733 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/04/16
    Doğru və aldadıcı fəcr və ya sübhdən məqsəd fiqhdə və astronomiyada işlədilən terminlərdir. Onlardan məqsəd gecə və gündüzdə müəyyən vaxtları bildirməkdir. Yalançı yaxud aldadıcı sübh məşriq səmtində ağartı və işıqlanmanın əmələ gəlməsinə deyirlər. Bu vaxtda sübh namazın qılmaq olmaz. Doğru və ya sadiq fəcr və sübh çağı ...
  • Ümumiyyətlə tato haramdır?
    15938 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/05/04
    Həzrəti Ayətullah ul üzma Sistaninin ofisi (Allah onun ömrün uzun etsin) Özü- özlüyündə caizdir, icazə verilir. Həzrəti Ayətullah ul üzma Məkarim Şirazinin ofisi (Allah onun ömrün uzun etsin) Əgər bədən üçün xüsusi bir zərəri yoxdursa və əxlaqa zidd şəkillər onda olmasa icazə verilir. Hər halda dəstəmaz və ...
  • Nə üçün həzrət Məhəmmədin (s) dörd qadından çox arvad almasına icazəsi var idi?
    15385 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/06/21
    Peyğəmbərin (s) qadınlareının çox olması mövzusu daim insanlar üçün sual amili olmuşdur.Biz bu məqalədə gərək bəzi məsələlərə toxunmaqla müxatəbin zehnini bu kimi suallardan təmizləyək:1). Birincisi: "Dörd qadından artıq arvad almaq mövzusu haram olmazdan öncə Peyğəmbərimiz bu qadınla ailə qurmuşdu.2). Peyğəmbərimizin bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164804 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164285 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119876 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113911 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111044 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94210 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54915 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54575 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46296 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45900 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...