ابتدا باید گفت که امامان معصوم(ع) علاوه بر مواجه بودن با دشمنانی که در صدد خانهنشین کردن و به شهادت رساندن آنان بودند، گرفتار افرادی نیز بودند که از جایگاه آنان سوء استفاده کرده و سخنان نادرستی را به آنحضرات نسبت داده و گاه ادعای خدایی و یا پیامبری ائمه(ع) را مطرح میکردند. این افراد در آموزههای شیعی با عنوان غالیان و یا غلات معرفی شدهاند.[1]
برخی گزارشها حاکی از آن است که ائمه(ع) برای جلوگیری از نشر این عقائد فاسد، افرادی را مأمور کشتن آنها میکردند که صرف نظر از بررسی سندی، به چند مورد از این مأموریتها اشاره میکنیم، با این توضیح که اگر فردی امام را خدا بداند و بر این عقیده نادرست خود اصرار ورزد، طبیعتا در برابر کشتهشدن با دستور فردی که او را خدای خود میداند نباید مقاومتی کرده و یا آزرده خاطر شود![2]
در این رابطه در روایات آمده است:
گفتنی است با وجود انتقادات ائمه(ع) از صوفیان،[7] اما گزارشی نیافتیم مبنی بر اینکه یکی از حضرات به اشخاصی پول داده و آنان را تشویق کرده باشند تا صوفیان را به قتل برسانند. و همانگونه که گفته شد، دستورات یاد شده در مورد افرادی بود که در بیان جایگاه ائمه(ع) غلو کرده و آنان را خدا میپنداشتند.
[1]. «غلوّ نسبت به امامان»، 7472؛ «غلو در بارۀ اهل بیت (ع)»، 2029؛ «معیار غلو نسبت به مقام ائمه(ع)»، 101928؛ «غلو کنندگان (غالیان) و جعل روایات»، 1940
[2]. «امام علی(ع) و سوزاندن مدعیان الوهیت و نبوت در آتش»، 70814؛ «دروغ پردازیهای سیف بن عمر در تاریخ»، 1492.
[3]. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، محقق، مصحح، شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصطفوی، حسن، ص 529، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول، 1409ق.
[4]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب ع، ج 4، ص 417 – 418، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.
[5]. اختیار معرفة الرجال، ص 518.
[6]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 25، ص 317، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[7]. «صوفیه از نگاه امام صادق(ع) »، 104351؛ «صوفیه از نگاه امام رضا(ع)»، 109874؛ «صوفیه از نگاه امام هادی(ع)»، 100211.