Ətraflı axtarış
Baxanların
10335
İnternetə qoyma tarixi: 2008/03/16
Sualın xülasəsi
Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in bir qızı olması “Ey Peyğəmbər! Xanımlarına və qızlarına... de” ayəsi ilə necə uyğun gəlir?
Sual
Bildiyimiz kimi, Peyğəmbərin Fatimədən başqa bir qızı yox idi. O həzrətin yeganə qızı Fatimə olduğu halda “Ey Peyğəmbər! Həyat yoldaşlarına, qızlarına, mömin qadınlara de ki, uzun örpəklərini özlərinə salsınlar...” ayəsində “bənat” – qızlar kəlməsi işlənmişdir. Bu, Peyğəmbərin birdən artıq qızı olduğuna dəlalət edirmi?
Qısa cavab

Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in həzrət Fatimədən başqa digər qızlarının olub-olmaması tarixi bir məsələdir. Aydındır ki, tarixi bəhslərin araşdırılmasının özünə məxsus metodları vardır ki, bu məsələnin isbat və ya inkarı üçün ayənin zahiri mənasına istinad etmək olmaz. Xüsusilə, diqqət yetirdikdə görürük ki, bir çox hallarda Quranın xitab üslubu bir nəfəri nəzərdə tutduğu halda cəm əvəzliyindən istifadə etməkdir. Tədqiqatçılar Quranda cəm əvəzliyindən və xitabından istifadə olunan bir çox ayələrin şəni-nüzuluna işarə etmişlər ki, onlarda məqsəd təkcə bir nəfərdir. O cümlədən: “Yetimlərin mal-dövlətini zülm və haqsızlıqla mənimsəyənlər (həqiqətdə) od yeyirlər, tezliklə cəhənnəm odunun şölələrində yanacaqlar” ayəsində “Yetimlərin mal-dövlətini zülm və haqsızlıqla mənimsəyənlər” cəm şəkilində gəlmişdir, halbuki bu ayənin şəni-nüzulu Mərsəd ibni Zeyd Ğətfani adlı bir nəfərdir. Həmçinin, “O kəslər ki, zülmə düçar olduqdan sonra Allah yolunda hicrət etdilər, bu dünyada onlara gözəl məqam verərik və axirət savabları ondan da böyükdür, əgər bilsəydiniz!” ayəsində deyilmişdir ki, bu ayə Əbi Cəndəl ibni Süheyl barəsində nazil olmuşdur. Bundan əlavə, çoxlu ayələri də qeyd etmək olar ki, onların ən aşkarı “mübahilə” ayəsidir. Allah-taala Peyğəmbərə buyurur ki, məsihilərə belə desin: “Gəlin, biz öz qadınlarımızı, siz də öz qadınlarınızı çağıraq.” Aydındır ki, bu ayədə “qadınlarımız” dedikdə təkcə Fatimeyi-Zəhra nəzərdə tutulur. Bu barədə (“mübahilə” məsələsində qadınlarımız dedikdə məqsədin təkcə Fatimə (əleyha salam) olduğu barədə) bütün müfəssirlər yekdil nəzərdədirlər. Deməli, Quranın xitab üslubuna nəzər yetirməklə sualda verilən məsələnin isbat və ya inkarı mümkün deyildir.

Bundan əlavə, Peyğəmbərin qızlarının sayı ilə əlaqədar tarixçilər və tədqiqatçılar arasında ixtilaf vardır. Onların bəziləri öz müddəalarını Quranın təkcə zahiri deyil, başqa rəvayətlərin varlığı ilə isbat etmişlər. Başqa bir şəxs – Seyid Amili onu inkar etmək üçün bu bölmədə olan rəvayətlərin arasında mövcud olan təzada istinad etmiş və bu barədə “Peyğəmbərin qızları, yoxsa rəbibələri” adlı ayrıca bir kitab da yazmışdır.[i]

 


[i] “Nisa” surəsinin 23-cü ayəsində rəbibələrə (ögey qızlara) işarə edilmişdir: “Sizin evinizdə olan rəbibələri – həyat yoldaşlarınızın (əvvəlki ərindən olan qızları)...”

 

Ətreaflı cavab

Bu suala cavab verməzdən əvvəl mühüm bir məsələni qeyd etmək yaxşı olardı: hər elmin özünə məxsus tədqiqat üslubu və metodu vardır. Aydındır ki, bizim sualımız tarix və sirə ilə əlaqədardır, ona görə də bu elmin üslubunda tarixi rəvayətlərə istinad etməkdən əlavə, Quranın xitabda bəyan üslubunu da nəzərdə almalıyıq.

Buna görə də bu məsələni iki yöndə aparırıq: xitablarda Quranın üslubunun bəyanı və məsələnin rəvayət cəhətindən tədqiqi.

a) Xitablarda Quranın üslubu

Qurana müraciət edənlər görəcəkdir ki, bir çox hallarda tək şəxs barəsində cəm əvəzliyindən istifadə edilmişdir – ya onun özünə, ya da qarşı tərəfinə təzim edilməsi üçün bu yoldan istifadə olunur. Bu barədə Quran şahidləri olduqca çoxdur və bu ayələrin şəni-nüzulunda deyilən rəvayətlər də bu məsələni təsdiq edir. O cümlədən, aşağıdakı ayələr:

1. “Həqiqətən Quranı Biz nazil etdik və şübhəsiz, Biz də onu qoruyub saxlayanıq.”[1]

2. “Əgər Biz istəsəydik, hər insana lazım olan hidayəti (məcburiyyət üzündən) verərdik.”[2]

3. “Biz yeri və onun üzərində olan insanların hamısını irs aparacağıq.”[3]

Mərhum Şeyx Tusi bu barədə buyurur: Quranda bu cür (cəm əvəzliyindən) işlənmə yerləri şəxsin çox yüksək məqama malik olduğu hallardadır.[4]

Bir çox digər ayələrin şəni-nüzulu xüsusi şəxslər olsa da, cəm şəkilində qeyd edilmişdir, o cümlədən:

1. “Yetimlərin mal-dövlətini zülm və haqsızlıq üzündən mənimsəyənlər (həqiqətdə) od yeyirlər”[5] Müqatil deyir ki, bu ayə Mərsəd ibni Zeyd Ğətfavinin barəsində nazil olmuşdur.

2. “Allah sizi, din yolunda sizinlə müharibə etməyən, ev-eşiyinizdən və ölkənizdən qovmayan şəxslər barəsində ədalətə riayət etməyi qadağan etmir.”[6] Əhli-sünnətin hədis alimləri demişlər ki, bu ayə Əbu Bəkrin qızı Əsmanın barəsində nazil olmuşdur. Belə ki, anası Qətilə (Əbdül-Üzanın qızı) müşrik olan halda ona hədiyyə gətirdi, bu zaman Əsma dedi: “Hədiyyələri qəbul etmirəm və Peyğəmbərdən icazə alıncaya qədər evə daxil olma!” Bundan sonra Peyğəmbərdən soruşdu və yuxarıdakı ayə nazil oldu.[7]

3. “Səfeh adamlar dedilər: “Nə üçün Allah bizimlə danışmır?! Və ya nə üçün bizə ayə və nişanə gəlmir?!”[8] Bu ayə Rafe ibni Hüreymələnin barəsində nazil olmuşdur. Məhəmməd ibni İshaq nəql edir ki, İbni Abbas dedi: Rafe Peyğəmbərə dedi: “Ey Məhəmməd! Dediyin kimi, əgər sən Allahın peyğəmbərisənsə, onda Allahına de, bizimlə danışsın, səsini eşidək!” Sonra Allah bu ayəni nazil etdi.[9]

4. “O kəslər ki, Allahın kitabını tilavət edir və namaz qılırlar.”[10] Deyilmişdir ki, bu ayə Əbdül-Müttəlibin oğlu Harisin oğlu Hüseynin barəsində nazil olmuşdur.[11]

5. “O kəslər ki, Allah yolunda zülmə düçar olduqdan sonra hicrət edilər, bu dünyada onlar üçün gözəl məqam verərik...”[12] Bu ayə Əbi Cəndəl ibni Süheylin barəsində nazil olmuşdur.[13]

6. “Bunlar həmin kəslər idilər ki, camaatın bəzisi onlara “camaat (düşmənin ordusu) sizə (hücum etmək üçün) bir yerə yığışmışdılar” dediyi zaman...”[14] Bu ayədə cəm şəkilində ifadə oluna şəxs Nəim ibni Məsud Əşcəi idi.[15]

7. “Səndən “nə infaq edək?” - deyə sual edirlər.”[16] Bu ayə Əmr ibni Cəmuhun barəsində nazil olmuşdur.[17]

8. “Başqa bir qrup da öz günahlarına etiraf edirlər.”[18] Bu ayə Əbi Lübabə Ənsarinin barəsində nazil olmuşdur.[19]

9. “Onlar deyirlər: “Əgər Mədinəyə qayıtsaq, əzizlər zəlilləri oradan çıxaracaqdır.”[20] Bu sözü deyən bir nəfərdir: Əbdüllah ibni Übey.[21]

Bu qəbildən olan ayələr olduqca çoxdur və bu bölməni mübahilə ayəsi ilə sona çatdırırıq.[22]

10. “(Ya Peyğəmbər, Nəcran məsihilərinə) de: Gəlin biz də öz övladlarımızı çağıraq, siz də öz övladlarınızı; biz də öz qadınlarımızı çağıraq, siz də öz qadınlarınızı çağırın...”[23] Sünnü və şiə alimlərinin nəzərində qəti bir məsələdir ki, bu ayədə deyilən “qadınlarımız” kəlməsindən məqsəd təkcə həzrət Fatimeyi-Zəhra (əleyha salam)-dır.[24]

Bəyan olunan məsələlərə diqqət yetirməklə və Allahın kəlamında deyilən “sənin qızların” ifadəsinə istinad edərək Peyğəmbərin birdən artıq qızı olduğunu isbat etmək olmaz və Quranın üslubu bu barədə bizə kömək etmir. Çünki mübahilə ayəsində deyildiyi kimi, məqsədin həzrət Fatimə olması və onu təzimlə yad etmək üçün cəm şəklində xitabdan istifadə edilməsi mümkündür.

Bu məsələnin rəvayət baxımından tədqiqi

İslam tədqiqatçıları bu məsələ barəsində ixtilafa düçar olmuşlar. Onu inkar edənlərdən biri Əllamə Seyid Cəfər Mürtəza Amilidir ki, özünün “Əs-səhihu minəs-sirə” kitabında bu məsələni araşdırmış və bu barədə “Bətanun-Nəbi, əm rəbaibuh” adlı ayrıca bir kitab da yazmışdır ki, ona müraciət edə bilərsiniz. O cənab bu məsələni bütün yönləri ilə birlikdə araşdırdıqdan sonra nəticə alaraq buyurur: Keçən mətləblərdən aydın olur ki, Osmanın izdivac etdiyi Rüqəyyə Peyğəmbərin qızı deyildir... Əgər tarixi rəvayətlər barəsində daha dəqiq mühakimə yürütmək istəsək, (Peyğəmbərin Xədicədən birdən artıq qızı olması fərzi ilə) gərək qəbul edək ki, onlar uşaqlıq yaşlarında və bir kəslə izdivac etmədən dünyadan getmişlər. Osmanın əvvəlcə Rüqəyyə və ondan sonra Ümmü Külsüm adlı qızla evlənməsinə gəldikdə isə, onlar adda Peyğəmbərin qızlarına oxşasalar da, o həzrətin qızları deyirdilər. Bəlkə də Osmanın iki həyat yoldaşı ilə Peyğəmbərin besətdən qabaq dünyaya gələn və uşaqlıq vaxtlarında dünyadan gedən iki qızı arasında ad oxşarlığı nəticəsində bəziləri belə bir səhvlərə düçar olmuş və ya onların “o iki qız (Osmanın iki həyat yoldaşı olan Rüqəyyə və Ümmü Külsüm) Peyğəmbərin qızları idi” deyə iddia etməsinə səbəb olmuşdur. Həmçinin, Osmanın iki həyat yoldaşının Peyğəmbərin rəbibəsi (ögey qızı) olması ehtimalı bu şübhəni daha da gücləndirmişdir. Çünki ərəblərin məşhur adətinə görə onlar ögey qızı (rəbibəni) doğma qız hesab edirdilər.[25]

Biz Seyid Amilinin sözlərini təsdiq və ya rədd etmək məqamında deyilik. Çünki ondan əvvəl bir çox tədqiqatçılar Osmanın Peyğəmbərin kürəkəni olmasını və Peyğəmbərin birdən artıq qızı olmasını qəbul etmişlər. Amma biz bəhsimizi bu məsələ üzərində təmərküzləşdiririk ki, qeyd olunan ayə təklikdə Peyğəmbərin birdən artıq qızı olmasının isbatı üçün istinad yeri ola bilməz.

Burada bir məsələni də qeyd etmək  yaxşı olardı: Ayələrin filan kişi və ya filan qadın barəsində nazil olmasını dediyimiz zaman məqsədimiz onların hamısını dəstəkləmək deyildir, əksinə buna görə zikr etdik ki, Quranın tutduğu üslubu – bəzi hallarda  tək bir nəfər üçün cəm əvəzliyindən istifadə etməsini bəyan edək. Bu da sabit və düzgün bir üslubdur, əhli-sünnət tədqiqatçıları və təfsir alimləri də ona etiraf etmişlər. Deməli, əgər bir kəs Osmanın Peyğəmbərin kürəkəni olmasını isbat edərək onun üçün bir fəzilət düzəltmək istəsə, bu ayələrə istinad edə bilməz; əksinə bu bölmədə olan rəvayətlərdə tədqiqatdan ibarət olan başqa bir yolu da ötməlidir.

 


[1] “Hicr” surəsi, ayə: 9

[2] “Səcdə” surəsi, ayə: 13

[3] “Məryəm” surəsi, ayə: 40

[4] Şeyx Tusi, “Rəsailul-əşr (onluq təşkil edən risalələr)”, səh. 33

[5] “Nisa” surəsi, ayə: 10

[6] “Mümtəhinə” surəsi, ayə: 8

[7] “Səhihi Buxari”, 2-ci cild, səh. 924, hədis 2477; “Səhihi Müslim”, 2-ci cild, səh. 39, hədis 50; “Müsnədi Əhməd”, 7-ci cild, səh. 483, hədis 26375; “Əl-camiu li əhkamil-Quran”, 18-ci cild, səh. 40

[8] “Bəqərə” surəsi, ayə: 118

[9] “Təfsiri İbni Kəsir”, 1-ci cild, səh. 161

[10] “Fatir” surəsi, ayə: 29

[11] “Əl-isabə” 1-ci cild, səh. 336

[12] “Nəhl” surəsi, ayə: 41

[13] İbni Əsakir, “Tarixu mədinəti Dəməşq”, 8-ci cild, səh. 668

[14] “Ali-İmran” surəsi, ayə: 173

[15] “Əl-camiu li əhkamil-Quran”, 4-cü cild, səh. 178; “Təfsiru İbni Kəsir”, 1-ci cild, səh. 430; “Təfsiri xazin”, 1-ci cild, səh. 360

[16] “Bəqərə” surəsi, ayə: 215 və 219

[17] “Əl-camiu li əhkamil-Quran”, 3-cü cild, səh. 26

[18] “Tövbə” surəsi, ayə: 102

[19] “Əl-camiu li əhkamil-Quran”, 8-ci cild, səh. 154

[20] “Münafiqun” surəsi, ayə: 8

[21] “Müsnədi Əhməd ibni Hənbəl”, 3-cü cild, səh. 392

[22] Bu ayəni ona görə təxirə saldıq ki, bəyan etmək istədiyiniz məsələ ilə uyğun gəlsin.

[23] “Ali-İmran” surəsi, ayə: 61

[24] “Səhihi Müslim”, 15-ci cild, səh. 176 və s.

[25] “Bənatun-Nəbi, əm rəbaibuh”

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Din vahiddir yoxsa çoxlu?
    6922 Təzə kəlam 2011/02/14
    Əgər dindən məqsəd, Allah tərəfindən nazil olub və peyğəmbərlər (ə) vasitəsi ilə camaata çatdırılan əqaid, əxlaq və qanunlar toplusu olarsa, bu halda din vahid bir şeydir və dinlərin fərqi zaman və məkanların tələbinə əsasən fərdi və tayfa xüsusiyyətlərinə uyğun olaraq cüzi göstərişlərdə dəyişilir. Əgər dindən məqsəd, dünyadakı mövcud dinlər ...
  • Һәр бир мүсәлманын илк әввәлдә билмәли олдуғу етигады нәдир?
    7720 Qədim kəlam 2010/09/29
    Һәр бир инсан кәлмеји-шәһадәтини јәни, “Әшһәду ән ла илаһә илләллаһ вә әшһәду әннә Мәһәммәдән рәсулуллаһ” (шәһадәт верирәм ки, Аллаһдан башга танры јохдур вә Мәһәммәд Аллаһын елчисидир) – демәклә мүсәлман олур вә бүтүн Ислам ганунлары онун үчүн тәтбиг олунур. Бәдәни пак вә һимајәсиндә олан һәдди булуға чатмајан ...
  • İsmət məqamı ixtiyaridir, yoxsa icbari?
    6266 Din fəlsəfəsi 2012/01/18
    Peyğəmbərlərin və məsumların (əleyhimus-salam) ismət məqamına malik olmaları şiə məzhəbinin mühüm etiqadlarından biri hesab olunur. Siz onun ətraflı izahına baxmaq üçün həmin saytın bu suallarına müraciət edə bilərsiniz: sual 1738 (sayt 1885), sual 1740 (sayt 2139) və sual 3026 (sayt 4594)
  • Sair səma cisimlərində və kürələrdə canlı varlıqların olması barəsində İslamın nəzəri nədir?
    8786 Təfsir 2011/07/28
    Başqa göy cisimlərində və ya kəhkəşanlarda canlı və yaxud ağıllı varlıqların olub-olmaması bəşəriyyəti maraqlandıran suallardan biridir, lakin indiyə qədər onlara lazımi cavab tapmamışlar. Quranın bəzi ayələrində asimanda canlı varlıqların olmasına işarə edilir. O cümlədən:
  • Dindən qaçan şəxsi necə hidayət etmək olar?
    5773 Əməli əxlaq 2011/07/28
    Belə insanlara ən yaxşı yol göstərmə aşağıdakılardan ibarətdir:1. Ona başa salmaq və soruşmaq lazımdır ki, Allah-taalanın bizə bəxş etdiyi bu qədər nemətlər – başda insanın xilqəti olmaqla ...
  • Hal-hazırdakı və keçmişdəki mərcəyi-təqlidlərin baş yarmaq barəsindəki fətvalarını bəyan edin.
    8729 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/07/28
    İmam Hüseyn (əleyhis-salam)-a əzadarlıq məsum imamlar (əleyhimus-salam) və din rəhbərləri tərəfindən həmişə təkid edilmiş, bu mərasim tarix boyu davam etmişdir. Bəzi şəhərlərdə, məntəqələrdə və ölkələrdə İmam Hüseyn (əleyhis-salam)-a və onun vəfalı səhabələrinə əzadarlıq üslublarından biri də baş yarmaqdan ibarətdir. ...
  • Aya Şərab satılan ve verilen yerde işləməyin işkalı var?
    7916 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/17
    Sualda fiqhi hökmünüzü bilmək istədiyinizə görə, zəriridir ki, mərcəi təqlidlərin dərtərlərindən cavab alacağıq və qısa müddətdə sizə gondərəcəyik. Alınan cavablar belədir: Həzrəti Ayətullahul üzma Sistaninin dəftərxanası: O surətdəki siz özünüz şərab və digər haramlarda işləməyəsiniz və sırf halal qismətdə işləyinizin manei yoxdur.
  • Uxdud səhabələri kim idi?
    7491 Təfsir 2012/03/14
    “Uxdud” böyük çala, yaxud xəndək mənasınadır. Bu ayədə odla doldurulan böyük çala nəzərdə tutulur ki, mömin şəxsləri oraya salıb yandırmış və ağır işgəncə ilə qətlə yetirmişlər. Bu hadisənin nə zaman baş verməsi, hansı qövmə aid olması, eləcə də bunun xüsusi və konkret bir hadisə, yoxsa ...
  • Teyyul- ərz nədir?
    13940 Nəzəri irfan 2011/06/19
    Teyyul ərzin həqiqəti barəsində bir çox nəzəriyyələr verilmişdir ki, onlardan biri İbni ərəbinin "edam və yaratmaq (və ya hazır etmək) nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyə əsasında, şəxs özünü ilk yaranış yerindən "edam" və istədiyi yerdə "icad" hazır edir. Başqa bir nəzəriyyəyə görə Təyyul- ərz bədənin ən tez bir zamanda köçürülməsidir ...
  • Allahın vücudunun sonsuz olması digər varlıqların mövcudluğu ilə ziddiyyətli deyildirmi?
    8065 İslam fəlsəfəsi 2012/06/23
    Allah-taalanın sonsuz olmasının mənası budur ki, Onun müqəddəs zatı hər bir cəhətdən sonsuzdur, bütün sonlara malikdir, fərz olunan hər bir cəhətdə qeyri-məhduddur. Elə bir yer yoxdur ki, Allah orada hazır olmasın. Elə bir zaman yoxdur ki, onda mövcud olmasın, elə bir kamal yoxdur ki, Allah ona malik ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164708 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163839 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119771 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113724 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110649 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94083 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54853 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54200 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46175 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45785 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...