Ətraflı axtarış
Baxanların
11506
İnternetə qoyma tarixi: 2012/01/18
Sualın xülasəsi
Haram aylarda müharibə aparmaq barəsində İslamın nəzəri nədir?
Sual
“Bəqərə” surəsinin 217-ci ayəsində deyilir: “Ey Peyğəmbər! Səndən haram aylarda müharibə barəsində soruşurlar, de ki, bu, böyük günahdır. Lakin bəndələri Allah yolundan saxlamaq, Allahın hərəminin hörmətini pozmaq, Hərəm əhlini oradan çıxarmaq daha böyük günahdır, fitnə-fəsad yaratmaq adam öldürməkdən də ağırdır. Kafirlər sizinlə daim müharibə aparırlar, ta ki, ...” Bu ayələrin mənası budurmu ki, ərəblərin müharibə etmədən asayişdə olduğu ilin bu dörd ay (haram aylar) onlardan götürülmüş olsun?
Qısa cavab

Quran ayələrinə və rəvayətlərə əsasən, İslam dini haram aylarda (zil-qədə, zil-həccə, məhərrəm və rəcəb) müharibəni əsla rəva bilməmiş, üstəlik bu məsələ ilə əlaqədar daha ciddi reaksiya göstərmişdir ki, bir şəxs bu aylarda müharibə etmək fikrində olmasın. Hətta sual olunan ayədə olduğu kimi, haram aylarda müharibə aparmaq böyük günah sayılır. Bu ayda qəsdən olmayan qətl hadisələrində də ölənin diyəsi artırılır. Bunların hamısı İslamın haram ayların hörmət və ehtiramına nə qədər əhəmiyyət verməsini göstərir. Haram aylarda müharibə aparmaq ciddi şəkildə qadağan edilir ki, hamı bu ayların ehtiramını saxlasın. Amma müəyyən insanlar müsəlmanların bu aylara ehtiramından sui-istifadə edərsə və bu ayların hörmətini pozub ələ silah alarsa, bu halda Allah göstəriş vermişdir ki, müsəlmanlar da onların qarşısında dayanaraq zülm və təcavüzkarlıqlarının qarşısını alsınlar.

Ətreaflı cavab

Haram aylar dedikdə o aylar nəzərdə tutulur ki, Allah-taala onların hörmətinə riayət etməyi möminlərə vacib etmişdir. Həzrət İbrahim və İsmail (əleyhisməs-salam)-ın dövründə bu aylarda müharibə haram edilmişdi. Bu ilahi qanun və sünnət İslamın zühur etdiyi vaxta qədər də ərəblərin arasında adət-ənənə şəkilində qalaraq möhtərəm sayılırdı. Quran-kərim də bu adəti qəbul edərək, haram ayların hörmətini təsdiqləmişdir. Belə ki, Allah-taala buyurur: “Ayların sayı Allah yanında – asimanları və yeri xəlq etdiyi zamandan ilahi kitabda on ikidir. Onlardan dörd ayı haramdır. Düzgün din, məhz budur. Belə isə, o dörd ayda özünüzə zülm etməyin! Müşriklərlə kütləvi şəkildə müharibə aparın, necə ki, onlar kütləvi şəkildə sizinlə müharibə aparırlar. Bilin ki, Allah pəhrizkarlarladır.”[1]

Haram aylar: zil-qədə, zil-həccə, məhərrəm və rəcəbdir. Bu ayların hörməti onda olan fəlsəfə və faydalara – bu məsələ ilə əlaqədar müharibələrin sonra çatdırılmasına verilən ehtimala görədir. Belə ki, bu müddət ərzində döyüşən tərəflərin ağlını başına yığaraq dərindən təfəkkür etməyə, sülh və asayişə dair fikirləşməyə münasib fürsətləri olur. O cümlədən, həcc əməllərinin yerinə yetirilməsi, ticarət və başqa faydaları qeyd etmək olar.

İslam dini haram aylarda müharibəyə icazə verməmiş, üstəlik bu aylarla əlaqədar ciddi tələbkarlıq etmişdir ki, bir şəxs bu aylarda müharibə fikrinə düşməsin. Hətta sualda gələn ayədə də bu aylarda müharibə böyük günah hesab edilmiş,[2] bu ayda qəsdən olmayan qətl hadisələrində diyə artırılmışdır.[3]

Amma Məkkə müşrikləri bu məsələdən sui-istifadə etmək fikrinə düşərək haram aylarda müsəlmanlara hücum etmək istəyir və güman edirdilər ki, müsəlmanlar bu ayda onlarla qarşılaşmayacaqlar. Allah-taala göstəriş verdi ki, əgər onlar haram aylarda silaha əl atsalar, müsəlmanlar da onların qabağında dayanıb vuruşsunlar. Allah-taala buyurur: “Haram ay haram ay müqabilindədir.”[4]  Yəni əgər düşmənlər bu ayların ehtiramını pozaraq sizinlə müharibəyə başlasalar, sizin də onlarla mübarizəyə qalxmağa haqqınız vardır. Çünki haram şeylərin qisası vardır.[5]

Deməli, İslam dini haram aylarda müharibə aparmağın haram olmasını adət-ənənə və sünnət kimi qəbul etsə də, (bu qanun həzrət İbrahim (əleyhis-salam)-ın dövründən etibarən ərəblərin arasında mövcud idi), düşmənlərin sui-istifadə etmələrinə diqqət yetirməklə bu qanun üçün istisna halları təyin edilir və buyurulur: “Haram aylarda müharibə etmək ağır günah olsa da, lakin Allah yolunun qarşısını almaq, Ona qarşı küfr etmək və Məscidul-Həramın hörmətini pozmaq, onun sakinlərini çıxarmaq və sürgün etmək Allah yanında ondan da ağır günahdır.”[6]

Sonra əlavə edilir: “Fitnə-fəsad yaratmaq (camaatı Allahın dinindən saxlamaq) qətldən də ağır cinayətdir.”

Çünki o (qətl), insan orqanizminə qarşı rəva görülən bir cinayətdir, amma bu işlər insanın ruhuna və imanına qarşı rəva görülür. Ayənin davamında buyurulur ki, müşriklərin zəhərli təbliğatlarından təsirlənməyin, çünki, “Onlar daim sizinlə müharibə edirlər ki, bacardıqları surətdə sizi dininizdən döndərsinlər.” Onların qarşısında möhkəm dayanın, onların haram ay və sair məsələlərlə əlaqədar vəsvəsələrinə etina etməyin.[7] Haram ayların ehtiramına riayət etmək yalnız onun ehtiramını qoruyub-saxlayanlar üçün lazımdır, lakin Məscidul-Həramın, haram ayların və ehram halının hörmətini ayaq altına qoyan şəxslər barəsində bu ehtirama riayət etmək lazım deyildir. Onlarla hətta haram aylarda və Məscidul-Həramda belə, müharibə aparmaq lazımdır ki, bir daha haram ayların hörmətini pozmaq fikrinə düşməsinlər.[8]



[1] “Tövbə” surəsi, ayə:   36

إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِى کِتَـبِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّمَـوَ تِ وَالأَْرْضَ مِنْهَآ أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَ لِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلاَ تَظْـلِمُوا فِیهِنَّ أَنفُسَکُمْ وَقَـتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَآفَّةً کَمَا یُقَـتِلُونَکُمْ کَآفَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ

[2] “Bəqərə” surəsi, ayə: 217

[3] Şeyx Tusi (rəhmətullahi əleyh), “Təhzibul-əhkam”, 10-cu cild, səh. 215, “Əl-qitalu fiş-şəhril-həram vəl-Hərəm” bölməsi, Tehran, “Darul-kutubil-islamiyyə”, 1365-ci hicri şəmsi il:

الْحُسَیْنُ بْنُ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ کُلَیْبِ بْنِ مُعَاوِیَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) یَقُولُ مَنْ قَتَلَ فِی شَهْرٍ حَرَامٍ فَعَلَیْهِ دِیَةٌ وَ ثُلُثٌ و ...

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Hər kəs haram ayda birini (qəsdən yox, xəta üzündən) qətlə yetirsə, ölənin diyəsi üçdə bir qədər artır...”

[4] “Bəqərə” surəsi, ayə:   194

.:" یَسَْلُونَکَ عَنِ الشهَّْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِیهِ قُلْ قِتَالٌ فِیهِ کَبِیرٌ وَ صَدٌّ عَن سَبِیلِ اللَّهِ وَ کُفْرُ بِهِ وَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ إِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَکْبرَُ عِندَ اللَّهِ وَ الْفِتْنَةُ أَکْبرَُ مِنَ الْقَتْلِ وَ لَا یَزَالُونَ یُقَاتِلُونَکُمْ حَتىَ‏ یَرُدُّوکُمْ عَن دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطَاعُواْ وَ مَن یَرْتَدِدْ مِنکُمْ عَن دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کَافِرٌ فَأُوْلَئکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فىِ الدُّنْیَا وَ الاَْخِرَةِ وَ أُوْلَئکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَلِدُون‏

[5] “Təfsiri nümunə”, cild, səh.  31 və 32

[6] “Bəqərə” surəsi, ayə:   217

[7] “Təfsiri nümunə", 2-ci cild, səh. 111-113

[8] “Ənvarul-irfan fi təfsiril-Quran”, 3-cü cild, səh. 557

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Peyğəmbərin besəti və meracı bir gündə (rəcəbin 27-də) baş vermişdirmi?
    8924 تاريخ بزرگان 2012/04/10
    Cavabı bəyan etmək üçün Peyğəmbərin besəti və meracı ilə əlaqədar məsələni təfsir kitablarından araşdırırıq. 1. Besətin tarixi ilə əlaqədar müsəlman alimləri arasında iki nəzəriyyə vardır: Birincisi şiələrin nəzəriyyəsidir. Onlar rəcəb ayının 27-ci gününü Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in besət günü hesab edirlər. İkinci nəzər isə ...
  • Türbət suyunu əldə etmək üçün, su, yağış suyu olmalıdırmı? Ona dua da oxunmalıdır yoxsa lazım deyil? Xahiş edirəm tam izah verin.
    8842 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/02
    Türbət suyunu hazırlamaq üçün, pak və gigiyena suyu kifayətdir.[1] Hərçənd, fərat suyu[2] zəmzəm suyu[3], yaxud neysan ayında[4] olan yağış suyu kimi bəzi suların daha çoxImtiyazları var. yağış suyu da çox vaxt saf və təmiz olduğuna görə, bəlkə adi sulardan daha yaxşı ...
  • Günahdan paklanmanın hansı yolları vardır?
    8738 Əməli əxlaq 2011/06/14
    İnsanın günahlarının bağışlanması yolları çox olmasına baxmayaraq biz onların bəzilərini aşağıda qeyd edirik: 1). Tövbə və Allaha tərəf qayıdış (bəzi şərtlərlə) 2). Günahların bağışlanmasına səbəb olan ən gözəl savabları əldə etmək, yəni yaxşı əməllərə qədəm qoymaq. 3). Kiçik günahların ...
  • İbn Ərəbinin İmam Zaman (ə.c) barəsində baxışı nədən ibarətdir?
    11923 تاريخ بزرگان 2011/09/04
    Mühyəddin İbn Ərəbinin əsərlərini mütaliə etdikdə onun İmam Zaman (ə.c) barəsindəki inancı üzə çıxır. O, "Fütuhati-məkkiyyə" kitabının Həzrət Məhdinin axırzamandakı silahdaş və yavərlərnə həsr etdiyi 366-cı babında belə qeyd edir: “Allahın diri, sağ bir xəlifəsi vardır, o, üzə çıxar. Onun zühuru dünya zülm və sitəmlə ...
  • Pişnamazı tanımadığımız halda camaat namazının hökmü nədir?
    9218 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/06/23
    Pişnamazın şərtlərindən biri ədalətli olmaqdır.[1] Pişnamazın bu ədaləti aşkar olunub isbat edilməlidir.[2] Ədalət batində Allahdan bir növ qorxu hissidir ki, insanın böyük günah iş görməsinin və ya kiçik günahları təkrar etməsinin qarşısını alır. Əgər bir şəxslə oturub-dursaq və ondan ...
  • Niyə dəstəmaz ayəsində “mərafiq (dirsəklər)” kəliməsi cəm halında, ancaq “kəbeyn (Ayağın üzərində yerləşən hər iki bənd,çıxıntı)” kəliməsi ikili cəm halında gəlibdir?
    5734 Təfsir 2019/05/05
    Dəstəmazın necə alənmasının keyfiyyətini bəyan edən dəstəmaz ayəsi olan Maidə sürəsinin 6-cı ayəsində Allah taala buyurur: Ey iman gətirənlər! Namaza durduğunuz zaman üzünüzü və dirsəklərə qədər qollarınızı yuyun! Başınızı və hər iki bəndə (oynağa) qədər ayaqlarınızı məsh edin!...[1] Ayədə gələn kəlimələrin mənası “Mərafiq” dirsəklər ...
  • İrfan elmində xət və nöqtə və s.... hansı mənadadır və “ənə nöqtətu təhtül-ba” (Mən ba hərfinin altındakı nöqtəyəm”- rəvayətinin mənası nədi?
    10843 Nəzəri irfan 2014/05/22
    İrafan elmində qeyb aləmindən bəzi həqiqətləri çatdırmaqdan ötrü ədədlər, hərflər və şəkillərin özünəməxsus ilahi rəmzləri vardır. Nöqtədən məqsəd, allah-Taalanın həqiqi vəhdətidir və bu həqiqi vəhdətin şəkli insan qəlbinin dərinlkilərindən qərar tutmuşdur. Ona görə də kamil insan, varlıq aləminin mərkəzi kimi tanıtdırılmışdır. Allah-taalanın yer üzündə həqiqi vəhdətindəki xəlifəsidir. Əmirəl-mömininin (əleyhissalam) ...
  • Xahiş edirik Şeyx Tusinin siyasi nəzəriyyəsini açıqlayasınız.
    6395 Nizamlar (Qurluşlar) 2011/10/04
    Hər bir dövr və əsrdə özünə məxsus suallar yaranırdı ki, elm sahiblərini vadar edir ki, onlara cavab versinlər və bunlardan biri də şeyx Tusidir ki, bu işin öhdəsindən gəlmişdir. Şeyx Tusinin ümumi olaraq siyasi nəzəriyyəsinin əslini, aşağıdakı mərhələlərdə xülasə etmək olar:
  • Lütfən qadının hicabının necəliyi barəsində hədis yazın.
    8634 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/13
    Nur surəsinin 31- ci ayəsi başqa olmaqla çox sayda hədis və ayələr qadının hicabı barəsində söhbət açmışdır.həmçinin Nur surəsinin 31- ci ayəsində buyurulur: "Mömin qadınlara de ki, gözlərini haram buyrulmuş şeylərdən çəkindirsinlər, namuslarını qorusunlar; öz- özlüyündə görünən (əl- az) istisna olmaqla, zinətlərini göstərməsinlər baş örtüklərini yaxalarına çəksinlər; zinətlərini ərlərindən başqasına ...
  • Təşəhhüd və salam halında hansı əməllər müstəbdir?
    9362 Təşəhhüd və salam 2015/04/19
    Namazın salam və təşəhhüdündə müstəhəb sayılan əməllər aşağıdakılardır: Təvərrük halında oturmaq, Yəni namaz qılan adam sol budu üstə otursun, və sağ ayağının üstünü sol ayağının üzərinə qoysun. Təşəhhüddən sonra desin: “Əlhəmdulillah” ya da desin “Bismillah və billah vəlhəmdu lillahı və xəyrul əsmai ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164891 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164578 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119934 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114047 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111311 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94296 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54955 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54848 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46401 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45974 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...