Ətraflı axtarış
Baxanların
11468
İnternetə qoyma tarixi: 2012/01/18
Sualın xülasəsi
Haram aylarda müharibə aparmaq barəsində İslamın nəzəri nədir?
Sual
“Bəqərə” surəsinin 217-ci ayəsində deyilir: “Ey Peyğəmbər! Səndən haram aylarda müharibə barəsində soruşurlar, de ki, bu, böyük günahdır. Lakin bəndələri Allah yolundan saxlamaq, Allahın hərəminin hörmətini pozmaq, Hərəm əhlini oradan çıxarmaq daha böyük günahdır, fitnə-fəsad yaratmaq adam öldürməkdən də ağırdır. Kafirlər sizinlə daim müharibə aparırlar, ta ki, ...” Bu ayələrin mənası budurmu ki, ərəblərin müharibə etmədən asayişdə olduğu ilin bu dörd ay (haram aylar) onlardan götürülmüş olsun?
Qısa cavab

Quran ayələrinə və rəvayətlərə əsasən, İslam dini haram aylarda (zil-qədə, zil-həccə, məhərrəm və rəcəb) müharibəni əsla rəva bilməmiş, üstəlik bu məsələ ilə əlaqədar daha ciddi reaksiya göstərmişdir ki, bir şəxs bu aylarda müharibə etmək fikrində olmasın. Hətta sual olunan ayədə olduğu kimi, haram aylarda müharibə aparmaq böyük günah sayılır. Bu ayda qəsdən olmayan qətl hadisələrində də ölənin diyəsi artırılır. Bunların hamısı İslamın haram ayların hörmət və ehtiramına nə qədər əhəmiyyət verməsini göstərir. Haram aylarda müharibə aparmaq ciddi şəkildə qadağan edilir ki, hamı bu ayların ehtiramını saxlasın. Amma müəyyən insanlar müsəlmanların bu aylara ehtiramından sui-istifadə edərsə və bu ayların hörmətini pozub ələ silah alarsa, bu halda Allah göstəriş vermişdir ki, müsəlmanlar da onların qarşısında dayanaraq zülm və təcavüzkarlıqlarının qarşısını alsınlar.

Ətreaflı cavab

Haram aylar dedikdə o aylar nəzərdə tutulur ki, Allah-taala onların hörmətinə riayət etməyi möminlərə vacib etmişdir. Həzrət İbrahim və İsmail (əleyhisməs-salam)-ın dövründə bu aylarda müharibə haram edilmişdi. Bu ilahi qanun və sünnət İslamın zühur etdiyi vaxta qədər də ərəblərin arasında adət-ənənə şəkilində qalaraq möhtərəm sayılırdı. Quran-kərim də bu adəti qəbul edərək, haram ayların hörmətini təsdiqləmişdir. Belə ki, Allah-taala buyurur: “Ayların sayı Allah yanında – asimanları və yeri xəlq etdiyi zamandan ilahi kitabda on ikidir. Onlardan dörd ayı haramdır. Düzgün din, məhz budur. Belə isə, o dörd ayda özünüzə zülm etməyin! Müşriklərlə kütləvi şəkildə müharibə aparın, necə ki, onlar kütləvi şəkildə sizinlə müharibə aparırlar. Bilin ki, Allah pəhrizkarlarladır.”[1]

Haram aylar: zil-qədə, zil-həccə, məhərrəm və rəcəbdir. Bu ayların hörməti onda olan fəlsəfə və faydalara – bu məsələ ilə əlaqədar müharibələrin sonra çatdırılmasına verilən ehtimala görədir. Belə ki, bu müddət ərzində döyüşən tərəflərin ağlını başına yığaraq dərindən təfəkkür etməyə, sülh və asayişə dair fikirləşməyə münasib fürsətləri olur. O cümlədən, həcc əməllərinin yerinə yetirilməsi, ticarət və başqa faydaları qeyd etmək olar.

İslam dini haram aylarda müharibəyə icazə verməmiş, üstəlik bu aylarla əlaqədar ciddi tələbkarlıq etmişdir ki, bir şəxs bu aylarda müharibə fikrinə düşməsin. Hətta sualda gələn ayədə də bu aylarda müharibə böyük günah hesab edilmiş,[2] bu ayda qəsdən olmayan qətl hadisələrində diyə artırılmışdır.[3]

Amma Məkkə müşrikləri bu məsələdən sui-istifadə etmək fikrinə düşərək haram aylarda müsəlmanlara hücum etmək istəyir və güman edirdilər ki, müsəlmanlar bu ayda onlarla qarşılaşmayacaqlar. Allah-taala göstəriş verdi ki, əgər onlar haram aylarda silaha əl atsalar, müsəlmanlar da onların qabağında dayanıb vuruşsunlar. Allah-taala buyurur: “Haram ay haram ay müqabilindədir.”[4]  Yəni əgər düşmənlər bu ayların ehtiramını pozaraq sizinlə müharibəyə başlasalar, sizin də onlarla mübarizəyə qalxmağa haqqınız vardır. Çünki haram şeylərin qisası vardır.[5]

Deməli, İslam dini haram aylarda müharibə aparmağın haram olmasını adət-ənənə və sünnət kimi qəbul etsə də, (bu qanun həzrət İbrahim (əleyhis-salam)-ın dövründən etibarən ərəblərin arasında mövcud idi), düşmənlərin sui-istifadə etmələrinə diqqət yetirməklə bu qanun üçün istisna halları təyin edilir və buyurulur: “Haram aylarda müharibə etmək ağır günah olsa da, lakin Allah yolunun qarşısını almaq, Ona qarşı küfr etmək və Məscidul-Həramın hörmətini pozmaq, onun sakinlərini çıxarmaq və sürgün etmək Allah yanında ondan da ağır günahdır.”[6]

Sonra əlavə edilir: “Fitnə-fəsad yaratmaq (camaatı Allahın dinindən saxlamaq) qətldən də ağır cinayətdir.”

Çünki o (qətl), insan orqanizminə qarşı rəva görülən bir cinayətdir, amma bu işlər insanın ruhuna və imanına qarşı rəva görülür. Ayənin davamında buyurulur ki, müşriklərin zəhərli təbliğatlarından təsirlənməyin, çünki, “Onlar daim sizinlə müharibə edirlər ki, bacardıqları surətdə sizi dininizdən döndərsinlər.” Onların qarşısında möhkəm dayanın, onların haram ay və sair məsələlərlə əlaqədar vəsvəsələrinə etina etməyin.[7] Haram ayların ehtiramına riayət etmək yalnız onun ehtiramını qoruyub-saxlayanlar üçün lazımdır, lakin Məscidul-Həramın, haram ayların və ehram halının hörmətini ayaq altına qoyan şəxslər barəsində bu ehtirama riayət etmək lazım deyildir. Onlarla hətta haram aylarda və Məscidul-Həramda belə, müharibə aparmaq lazımdır ki, bir daha haram ayların hörmətini pozmaq fikrinə düşməsinlər.[8]



[1] “Tövbə” surəsi, ayə:   36

إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِى کِتَـبِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّمَـوَ تِ وَالأَْرْضَ مِنْهَآ أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَ لِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلاَ تَظْـلِمُوا فِیهِنَّ أَنفُسَکُمْ وَقَـتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَآفَّةً کَمَا یُقَـتِلُونَکُمْ کَآفَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ

[2] “Bəqərə” surəsi, ayə: 217

[3] Şeyx Tusi (rəhmətullahi əleyh), “Təhzibul-əhkam”, 10-cu cild, səh. 215, “Əl-qitalu fiş-şəhril-həram vəl-Hərəm” bölməsi, Tehran, “Darul-kutubil-islamiyyə”, 1365-ci hicri şəmsi il:

الْحُسَیْنُ بْنُ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ کُلَیْبِ بْنِ مُعَاوِیَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) یَقُولُ مَنْ قَتَلَ فِی شَهْرٍ حَرَامٍ فَعَلَیْهِ دِیَةٌ وَ ثُلُثٌ و ...

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Hər kəs haram ayda birini (qəsdən yox, xəta üzündən) qətlə yetirsə, ölənin diyəsi üçdə bir qədər artır...”

[4] “Bəqərə” surəsi, ayə:   194

.:" یَسَْلُونَکَ عَنِ الشهَّْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِیهِ قُلْ قِتَالٌ فِیهِ کَبِیرٌ وَ صَدٌّ عَن سَبِیلِ اللَّهِ وَ کُفْرُ بِهِ وَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ إِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَکْبرَُ عِندَ اللَّهِ وَ الْفِتْنَةُ أَکْبرَُ مِنَ الْقَتْلِ وَ لَا یَزَالُونَ یُقَاتِلُونَکُمْ حَتىَ‏ یَرُدُّوکُمْ عَن دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطَاعُواْ وَ مَن یَرْتَدِدْ مِنکُمْ عَن دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کَافِرٌ فَأُوْلَئکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فىِ الدُّنْیَا وَ الاَْخِرَةِ وَ أُوْلَئکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَلِدُون‏

[5] “Təfsiri nümunə”, cild, səh.  31 və 32

[6] “Bəqərə” surəsi, ayə:   217

[7] “Təfsiri nümunə", 2-ci cild, səh. 111-113

[8] “Ənvarul-irfan fi təfsiril-Quran”, 3-cü cild, səh. 557

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Səcdəyə getdiyimiz zaman hansı üzv əvvəl yerə dəyməlidir?
    6386 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Səcdə namazın vacib hissələrindəndir və vacib və müstəhəm şərait və hissələrə malikdir; o yerlər ki, səcdədə müstəhəb hesab olur, odur ki, kişi səcdəyə getdiyi zaman ilk növbədə əllərini, qadın isə əvvəl dizlərini yerə qoymalıdır.[1]
  • İmam Əli (əleyhis-salam) sübh namazında zərbətlənən zaman İmam Həsənlə Hüseyn orada idilərmi?
    9605 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Əli (əleyhis-salam) zərbətləndiyi zaman Həsənlə Hüseyn (əleyhiməs-salam)-ın onun yanında olması ilə əlaqədar çoxlu rəvayət gəlmişdir. Buna görə də bu bəhsdə bir neçə ehtimal verilir: 1. İmam Əli (əleyhis-salam)-a məsciddən kənarda zərbə vurulmuşdur. Bu ehtimala əsasən demək olar ki, həmin anda Həsənlə Hüseynin Əli (əleyhis-salam)-ın yanında ...
  • Sualın xülasəsi: İmamlar (ə) və alimlər baxımından namazın ilk vaxtında qılınmasının savabını bəyan edin.
    6814 Hədis elmləri 2012/04/18
    Namzın ilkin vaxtında qılınmasının çoxlu sayda savab və təsirləri bəyan edilmişdir. Məsələn: Namzın savabının iki qat olması, İlahi məhəbbətini qazanmaq və s... Alimlər də bu mövzuya diqqət etməklə insanları namzın ilkin vaxtında qılınmasına çağırmışlar. Bunu Allaha yaxınlaşma və seyri sluk üçün ən mühüm əsaslardan hesab ...
  • Seçilmiş dörd qadının və onların atalarının adı nədir?
    14315 تاريخ بزرگان 2011/09/11
    Övliya və saleh insanların arasında elə qadınlar olub ki, bəşərin tarixi boyu, tövhid və İlahi hədəflər yolunda çoxlu fədakarlıq ediblər və onların adı həmişə bəşərin qara tarixində parlayır. Amma İslami rəvayət və mənbələrdə uca dərəcəli, şərəfli və üstün dörd qadının adı qadınların ən üstünü və behişt qadınlarının üstünü olaraq çəkilmiş ...
  • Şəhid Dəstğeybin kitabları etibarlıdırmı?
    8256 تاريخ بزرگان 2011/06/27
    Əzəmətli şəhid Ayətullah Seyyid Əbul- Hüseyn Dəstğeyb Şirazi şiə aləminin alimlərindən və müctəhidlərindən biri olmaqla yanaşı arif bir insan olubdur ki, fiqh, ilahiyyat, əxlaq, irfan və... elmlərdə mütəxəssis olub onun kitabları və əsərləri ümumi şəkildə etibarlı və istifadəyə yararlı eyni zamanda təsirlidir. Əlbəttə bu məsələyə diqqət etmək lazımdır ki, məsum ...
  • Oruc tutumayan müsəlman üçün yemək və içməli su hazırlayıb verməyin hökmü nədir?
    5902 Cürbəcür 2015/05/30
    Əgər oruc tutmayan şəxsin şəri üzürü varsa və ya oruc tutmaq vacib deyilsə (məsələn, xəstəlik üzündən oruc tuta bilmir) bu əməlin iradı yoxdur. Əgər qüdrəti olan halda, qəsdən oruc tutmursa və xeç bir üzrü yoxdursa, bu iş günahdır və imkan həddində o şəxsi orucu tərk etdiyinə görə ...
  • Əbu Əli Sina nə üçün məntiq kitabında sıralamanı əvəz etdi?
    6941 İslam fəlsəfəsi 2011/10/03
    İbn Sina məntiqdə iki növ yenilik etmişdir:1.             Məntiq məsələlərində yenilik2.             Məntiqin yazılış quruluşunda yenilikİkinci növ yenilik məntiqin yazılışında onun iki düşüncə tərzinə dəlalət edir. Birinci düşüncə məntiqin bəzi məsələlərinin ...
  • Həzrət Məryəm (əleyha salam)-ın aləm qadınlarından üstün edilməsinin (ayədə) qeydsiz-şərtsiz olmasına diqqət yetirməklə həmin ayəni rəvayətlə necə məhdudlaşdırmaq olar?
    7192 تاريخ بزرگان 2012/04/09
    “Aləmin” kəlməsinin Qurani-Kərimdə işlədilmə yerlərinə və müfəssirlərin bu barədəki nəzərlərinə diqqət yetirməklə məlum olur ki, bu kəlmə yalnız zamanın bir dövründə olan insanlara məxsus edilir. Əhli-sünnət kitablarının bir çox yerlərində də ayələrə rəvayət vasitəsi ilə qeyd vurulur. Həmçinin həm əhli-sünnət, həm də şiə təfsirlərinin bir çox yerlərində ...
  • Bilmək istərdim sünnülər xüsusiylə də vəhhabilər hansı dəlilə əsasən deyirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy aldıqlarında məsumdurlar nəinki hər bir halda?
    9291 Qədim kəlam 2012/10/09
    Sünnülərdən bəzi tayfaları (Həşəviyyə və Sələfilər kimi) Qurandan dəlil gətirmək həzrət Adəm və onun behiştdən çıxarılmasını bildirən ayələr kimi, dəlil gətirirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy və risalətlərinin təbliği zamanı məsumdurlar və digər hallarda günahkar və səhvə də yol verirlər. O cümlədən, Sələfilər (Vəhhabilər) də bildirirlər ...
  • Əqd xütbəsinin fəlsəfəsin bəyan edin?
    8301 Əxlaq 2011/10/30
    İslam nəzərindənevlənmək ailənin və təbii olaraq ictimaiyyətin təşkili üçün bir müqəddəs əhd və peymandır və bir çox əsərlərə və nəticələrə malikdir o cümlədən: Cinsi meyli təmin etmək, nəslin törənməsi, insanın təkamüli, rahatlıq paklıq və iffət, hisslərin möhkəmlənməsi və bir çox başqa faydalardır. Bu müqəddəs əhdi peyman Allah Taalanın müəyyən etdiyi ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164825 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164349 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119884 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113939 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111088 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94230 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54926 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54632 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46311 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45920 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...