Ətraflı axtarış
Baxanların
6807
İnternetə qoyma tarixi: 2011/06/18
Sualın xülasəsi
Heyz məsələsində Qüreyş nəslindən olan qadınların hökmləri ilə digər qadınların hökmləri nə üçün fərqlidir?
Sual
İslam dinində hər bir şeyin dəlil və sübuta əsaslandığını bilirəm. Bu səbəbdən bilmək istəyirəm ki, Qüreyş nəslindən olan qadınlar yaisə və onun hökmləri məsələsində niyə istisna edilmişlər?
Qısa cavab
Бу суалын изаһлы ҹавабы јохдур.
Ətreaflı cavab

Bir neçə nöqtəni diqqətinizə çatdırmaqla sizi cavab tapmağa istiqamətləndirmək olar:

A.            Bu bir fiqhi məsələdir və fəqihlərin (müctehidlərin) bu barədə fikrləri müxtəlifdir.

Baxmayaraq ki, qadınlar altmış (qəməri illə)[1] yaşdan sonra gördükləri qanın (hərçənd heyzin nişanələri ondan var və əlli yaşı tamam olmamışdan qabaq görülübsə) heyz hökmündə olmamasında bütün müctehidlər müttəfiqdirlər, heyzin nişanələri onda olsa heyz hökmündədir.

Amma qadının əlli yaşdan altmış yaşa qədər (qəməri illə)[2] gördüyü qanın hökmü barədə fəqihlərin nəzərləri belədir:

1)- Seyyidə qadınlar altmış yaş (qəməri illə) tamam olmamışdan qabaq yaisə[3] olurlar. Yəni, heyz qanı görmürlər. Seyyidə olmayan qadınlar isə əlli (qəməri) yaş tamam olandan sonra yaisə olurlar. İmam Xomeyninin, Ayətullah Ərakinin, Gülpayaqaninin və Fazil Lənkəranin nəzərləri (r.ə.) belədir.

2)- Seyyidə olmayan qadınlar əlli yaş tamam olandan sonra yaisə olurlar. Seyyidə qadınlar isə əlli yaşdan sonra altmış yaş tamam olana qədər heyzin nişanələri olmaq şərtilə adət günlərində qan görülərsə, ehtiyat vacibə əsasən hayizə haram olan şeyləri tərk edib istihazəliyə lazım olan işləri yerinə yetirməlidirlər. (ehtiyat etməlidir). Bu Ayətullah Xoyinin (r.ə.) nəzəridir.

3)- Qadınlar qəti şəkildə altmış yaşında yaisə olurlar. Qüreyş nəslindən olmayan qadınların, əlli yaşından sonra altmış yaşının tamam olmasına qədər əlli yaşından qabaq gördükləri təqdirdə mütləq olaraq heyz hökmündə olan bir qan görülərsə hayizə haram olan şeyləri tərk edib istihazəliyə lazım olan işləri yerinə yetirmələri ehtiyat müstəhəbdir. Ayətullah Sistaninin nəzəri belədir.

4)- Qadınlar əlli yaşından sonra yaisə olurlar. Yəni, qan gördükləri təqdirdə heyz qandan hesab olunmur. Qüreyş qəbiləsinə mənsub olan qadınlar isə altmış yaşından sonra yaisə olurlar. Ayətullah Məkarim Şirazinin nəzərinə əsasən.[4]

B.            Gördüyünüz kimi dini hökmlər dəlil və sübuta əsaslanır. Bundan əlavə bu qanunlar mənfəət və ziyan əsasında yazılmışdır.

Bəs bunu necə anlamaq olar? Cavabında deyilməlidir:

Birincisi: Hərçənd belə temalar haqqında soruşmağın heç bir eybi yoxdur və İslam dini sorğu soruşmağı qadağan etməmiş, əksinə təşviq etmişdir, amma yaddan çıxarmamaq lazımdır ki, belə hökmlərin səbəb və fəlsəfəsini anlamaq hər kəs üçün asan deyildir. Bəlkə bu sahədə ixtisasa ehtiyac vardır.

İkincisi: Bütün şəri hökmlərin izahı və fəlsəfəsi bizə aydın deyil. Misal üçün, İslam qanunlarında sübh namazının iki rükət olması tutarlı dəlillərlə sübuta yetirilmişdir. Buna baxmayaraq Allah-Taalanın sübh namazını niyə üç yox iki rəkət qərar verməsini hətta müctehidlər belə bilmirlər. Ola bilər bu barədə fərziyyələr irəli sürələr amma bu fərziyyələrin heç biri qəti deyil.

Üçüncüsü: Dini məsələlərdə və hökmlərdə ixtisasa sahib olmayanlar, yəni müqəllidlər "mütəxəssisə müraciət" əsasında şəri hökmləri qəbul etməli, bu hökmlərin dəlil və fəlsəfəsini çoxda araşdırmamalıdır. Necə ki, insan həkimə müraciət etdiyi zaman onun diaqnozlarını araşdırmağın fikrində olmur.

Dördüncüsü: Əməlin mənfəət və ziyanları dini hökmlərlə nizama salınmışdır, baxmayaraq ki, insan onların təsirlərindən xəbərsizdir. Misal üçün, həkimin nüsxəsinə əməl edən xəstə nəticədə sağlamlığına qovuşur. Hərçənd ki, istifadə etdiyi dərmanların təsirini və ya həkimin niyə bu dərmanları məsləhət gördüyünü bilməsin.

Buna əsasən "niyə Qüreyş nəslindən olan qadınlar belədir?" və ya "Niyə digər qadınlar belə deyil?" kimi suallara cavab tapmaq mütəxəssis olmayan kəslər üçün zəruri deyil.

Fəqih və müctehidlər bu hökmü İmam Sadiqdən (ə) nəql olunan hədisdən çıxarış ediblər:

«اذا بلغت المرأة خمسین سنةً لم تر حمرة الاّ ان تکون امرأة من قریش»

"Qüreyş nəslindən olan qadınlar istisna olmaqla, qadınlar əlli yaşdan sonra (heyz) qan görmürlər".[5]

Bu məsələdə Qüreyş qadınları ilə digər qadınların fərqi ola bilsin fiziki quruluşunda yaxud cismi potensialındadır. Necə ki, irqlər və millətlər rəng, fiziki potensial baxımından fərqlidirlər. Misal üçün, Sibirdə yaşayan qadınlarla Ərəbistan və Afikada 50 dərəcə isti havada böyüyən qadınlar büluğa çatmaq baxımından fərqlidirlər.

Bundan əlavə günümüzdə də belə məsələlərə rast gəlmək olur; Tədqiqatçıların verdiyi məlumatlara görə yaisəlik yaş dövrü artmış və bir çox qadınlar əlli yaşından sonra belə yaisə olmurlar. Gigiyena və sağlam qidalanmaya görə əksər qadınlarda yaisəlik dövrünün vaxtı gecikmişdir.[6]



[1] - Qəməri tarixlə altmış il, 58 il, 77 gün, 12 saat şəmsi ilinə bərabərdir. "Cami əl-məsail" Ayətullah Fazil, səh. 62, sual: 179

[2] - Qəməri tarixlə əlli il, şəmsi tarixlə 48 il, 179 günə bərabərdir. "Cami əl-məsail" Ayətullah Fazil, səh. 62, sual: 179

[3] - "Yaisə"nin mənası: "Yaisə", "yəs" maddəsindən tutulmuş, ümidsiz olmaq mənasındadır. Yaisə qadın hayiz olmaqdan və hamilə qalmaqdan ümidsizdir.

[4]-  Tozih əl-məsail mərace", Məsələ: 435; "əl-Ürvət əl-vusqa", cild. 1, "fəsl fi əl-heyz".

[5] - "Əl-Kafı", cild.3, səh. 107; "ət-Təhzib", cild.1, səh. 397, hədis: 1236

[6] -  Geniş məlumat üçün www.sefaty.net saytına müraciət edə bilərsiniz.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Din vahiddir yoxsa çoxlu?
    6922 Təzə kəlam 2011/02/14
    Əgər dindən məqsəd, Allah tərəfindən nazil olub və peyğəmbərlər (ə) vasitəsi ilə camaata çatdırılan əqaid, əxlaq və qanunlar toplusu olarsa, bu halda din vahid bir şeydir və dinlərin fərqi zaman və məkanların tələbinə əsasən fərdi və tayfa xüsusiyyətlərinə uyğun olaraq cüzi göstərişlərdə dəyişilir. Əgər dindən məqsəd, dünyadakı mövcud dinlər ...
  • Һәр бир мүсәлманын илк әввәлдә билмәли олдуғу етигады нәдир?
    7720 Qədim kəlam 2010/09/29
    Һәр бир инсан кәлмеји-шәһадәтини јәни, “Әшһәду ән ла илаһә илләллаһ вә әшһәду әннә Мәһәммәдән рәсулуллаһ” (шәһадәт верирәм ки, Аллаһдан башга танры јохдур вә Мәһәммәд Аллаһын елчисидир) – демәклә мүсәлман олур вә бүтүн Ислам ганунлары онун үчүн тәтбиг олунур. Бәдәни пак вә һимајәсиндә олан һәдди булуға чатмајан ...
  • İsmət məqamı ixtiyaridir, yoxsa icbari?
    6266 Din fəlsəfəsi 2012/01/18
    Peyğəmbərlərin və məsumların (əleyhimus-salam) ismət məqamına malik olmaları şiə məzhəbinin mühüm etiqadlarından biri hesab olunur. Siz onun ətraflı izahına baxmaq üçün həmin saytın bu suallarına müraciət edə bilərsiniz: sual 1738 (sayt 1885), sual 1740 (sayt 2139) və sual 3026 (sayt 4594)
  • Sair səma cisimlərində və kürələrdə canlı varlıqların olması barəsində İslamın nəzəri nədir?
    8786 Təfsir 2011/07/28
    Başqa göy cisimlərində və ya kəhkəşanlarda canlı və yaxud ağıllı varlıqların olub-olmaması bəşəriyyəti maraqlandıran suallardan biridir, lakin indiyə qədər onlara lazımi cavab tapmamışlar. Quranın bəzi ayələrində asimanda canlı varlıqların olmasına işarə edilir. O cümlədən:
  • Dindən qaçan şəxsi necə hidayət etmək olar?
    5773 Əməli əxlaq 2011/07/28
    Belə insanlara ən yaxşı yol göstərmə aşağıdakılardan ibarətdir:1. Ona başa salmaq və soruşmaq lazımdır ki, Allah-taalanın bizə bəxş etdiyi bu qədər nemətlər – başda insanın xilqəti olmaqla ...
  • Hal-hazırdakı və keçmişdəki mərcəyi-təqlidlərin baş yarmaq barəsindəki fətvalarını bəyan edin.
    8729 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/07/28
    İmam Hüseyn (əleyhis-salam)-a əzadarlıq məsum imamlar (əleyhimus-salam) və din rəhbərləri tərəfindən həmişə təkid edilmiş, bu mərasim tarix boyu davam etmişdir. Bəzi şəhərlərdə, məntəqələrdə və ölkələrdə İmam Hüseyn (əleyhis-salam)-a və onun vəfalı səhabələrinə əzadarlıq üslublarından biri də baş yarmaqdan ibarətdir. ...
  • Aya Şərab satılan ve verilen yerde işləməyin işkalı var?
    7916 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/17
    Sualda fiqhi hökmünüzü bilmək istədiyinizə görə, zəriridir ki, mərcəi təqlidlərin dərtərlərindən cavab alacağıq və qısa müddətdə sizə gondərəcəyik. Alınan cavablar belədir: Həzrəti Ayətullahul üzma Sistaninin dəftərxanası: O surətdəki siz özünüz şərab və digər haramlarda işləməyəsiniz və sırf halal qismətdə işləyinizin manei yoxdur.
  • Uxdud səhabələri kim idi?
    7491 Təfsir 2012/03/14
    “Uxdud” böyük çala, yaxud xəndək mənasınadır. Bu ayədə odla doldurulan böyük çala nəzərdə tutulur ki, mömin şəxsləri oraya salıb yandırmış və ağır işgəncə ilə qətlə yetirmişlər. Bu hadisənin nə zaman baş verməsi, hansı qövmə aid olması, eləcə də bunun xüsusi və konkret bir hadisə, yoxsa ...
  • Teyyul- ərz nədir?
    13940 Nəzəri irfan 2011/06/19
    Teyyul ərzin həqiqəti barəsində bir çox nəzəriyyələr verilmişdir ki, onlardan biri İbni ərəbinin "edam və yaratmaq (və ya hazır etmək) nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyə əsasında, şəxs özünü ilk yaranış yerindən "edam" və istədiyi yerdə "icad" hazır edir. Başqa bir nəzəriyyəyə görə Təyyul- ərz bədənin ən tez bir zamanda köçürülməsidir ...
  • Allahın vücudunun sonsuz olması digər varlıqların mövcudluğu ilə ziddiyyətli deyildirmi?
    8065 İslam fəlsəfəsi 2012/06/23
    Allah-taalanın sonsuz olmasının mənası budur ki, Onun müqəddəs zatı hər bir cəhətdən sonsuzdur, bütün sonlara malikdir, fərz olunan hər bir cəhətdə qeyri-məhduddur. Elə bir yer yoxdur ki, Allah orada hazır olmasın. Elə bir zaman yoxdur ki, onda mövcud olmasın, elə bir kamal yoxdur ki, Allah ona malik ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164708 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163839 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119771 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113724 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110649 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94083 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54853 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54200 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46175 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45785 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...