Ətraflı axtarış
Baxanların
6784
İnternetə qoyma tarixi: 2011/06/28
Sualın xülasəsi
Heyvan növlərini özünə nisbət verməklə İmamlara ehtim edə bilərmi? Məsələn. Deyə ki, "mən İmam Hüseynin itiyəm". Bu düzdürmü?
Sual
Bəzi insanlar özlərinə heyvan adları qoymaqla İmamlara ehtiram əlaməti olaraq özlərini onların qulu hesab edirlər. bu düzdürmü?
Qısa cavab

Qurani kərim və Peyğəmbərimiz insanın şərayətli məxluq olması barəsində bir çox mətləblərə işarə etmişlər. Xüsusən də möminlərin ehtiramı və məqamı barəsində xeyli ayə və hədislərimiz vardır.

Qurani kərim və Peyğəmbərin hədisləri insanlara gözəl adların qoyulmasını və insanların bir- birlərini gözəl adlarla bir- birlərini çağırmasını təkidlə buyurmuşlar.

Qurani kərim mübarək hücurat surəsində buyurur: Bir- birlərinizi pis adlarla çağırmayın. Bundan əlavə İslam dini bizə sifariş edir ki: Möminin hörməti və ehtiramı Kəbə evindən üstündür. Bu səbəbdən möminin şəxsiyyətini aşağı salmaqla onu təhqiramiz adlarla səsləmək olmaz. Çünki bu onun təhqir olunmasına gətirib çıxarır.

Peyğəmbər və İmamlar heç vaxt razı olmazlar ki, onlara görə möminlərə belə hörmətsizlik olunsun. Bunu da qeyd edək ki, bütün ölkələr də hörmət əlaməti müxtəlif ünsürlüdür. Məsələn: Bir ad bir ölkədə onun mədəniyyətinə uyğun təhqirdirsə bu ayrı bir ölkədə nəin ki, təhqir deyil, əksinə iftixardır. Bu yerdə məcazi mənaların təhsilin olmasını başa düşmək olar. Əlbəttə belə adların möminin şəxsiyyəti ilə uyğunluğu yoxdur.

Ətreaflı cavab

Müqəddəs İslam dini insanlara, xüsusən müsəlmanlara və möminlərə böyük hörmətlə yanaşır. Bu müqəddəs din daim insanları dəyərləndirir və onun ən uca məxluq olduğunu onun qulağına pıçıldayır.

Allah Taala insanı və onun yaradılış sifətini belə açıqlayır: "Mən insanın ən gözəl şəkildə və nizamla yaratdım"[1] "Biz Adəm övladlarına ehtiram edirik".[2]

Deməli insan Allah- Taalanın ən gözəl yaradılışıdır. Və onu gözəl yaratmaqla ona ikram etmişdir.

Dünyada olan möminlər isə Allahın gözəl yaranmışı olmaqla yanaşı Allahın əmrlərində itaətkar olduqları üçün onların qədir- qiymətlərinin və məqamlarının həddi, hüdudu yoxdur. Çünki onlara bir çox ayə və hədislərdə öz məqamlarını və başqalarının haqq hüququnu qoruyub saxlamağı tapşırmışdırlar.[3] Bir çox hədislərimizdə möminlərin işi üçün çalışmağın,[4] onlara ehtiram etməyin,[5] ona kömək etməyi tərk etməyin haram olması və ona ehtiyacı olan vaxt kömək etməyin[6] çoxlu savab olması qeyd olunmuşdur. Bəzi hədislərdə isə mömini narahat etməyin haram olması[7] da qeyd edilmişdir. Mömin haqqında qeyd olunmuş bütün bu hədislərdən istifadə edərək insanın şərəfli bir yaradılış olduğunu deyə bilərik. Bu səbəbdəndir ki, hədisdə buyrulmuşdur: Möminin dəyəri və ehtiramı Kəbə evindən üstündür".[8]

Buna əsasən yeni doğulmuş övladlara gözəl ad qoyulması, insanların bir- birlərini pis adla deyil, gözəl adla çağırması Allah və Peyğəmbər tərəfindən sifariş olunmuşdur. İmam Əli (ə) buyurmuşdur: "Övladın atanın üzərində haqqı budur ki, ata ona gözəl ad qoymalıdır".[9]

Qurani kərim təkidlə buyurmuşdur: "Möminlər heç vaxt bir- birlərini məsxərə etməsinlər; pis adlarla bir- birlərini çağırmasınlar; bir- birlərinə qarşı sui- zənn və başqa pis fikirlər etməsinlər; xalqın eyiblərini arayıb axtarmasınlar; bir birlərinin qeybətini etməsinlər".[10] Çünki möminləri məsxərə etmək, onların qeybətini etmək, onların eyiblərini faş etmək, onları pis adlarla çağırmaq və onların barəsində pis fikirlərə düşmək möminlərin insanlıq dəyərlərinin alçalmasına səbəb olur. Çünki möminin abır- həyası onun izzəti və dəyəridir.

Buna əsasən Allah Taala möminlərin bir- birlərini pis adlarla çağırmasına və məsxərəetməsinə razı deyildir. Bu qeydlərə əsasən əgər kimsə özünə pis ad qoysa o, özünü insanların məsxərə sərhəddində qərarlaşdırmışdır. Yəni məsxərə olunmaq üçün özü şərait yaratmışdır. Bu səbəbdən onun bu əməli bəyənilmir.[11]

Buna görə də İslam dini insanların bir- birlərini məsxərə etməsini, pis adla çağırmasını və sair. pis əməl kimi qələmə verir. Bu qanun ümumi olaraq əzadarlıq məclislərinə də aid edilir.

Belə ki, mərsiyəxanların və bu yolda olanların haqları yoxdur ki, Əhli- beytə öz məhəbbətlərini nümayiş etdirmək üçün belə pis adlardan istifadə etsinlər. Çünki, bu əməl İslam dininin (Quran və hədis) bu barədə yazılmış qanunları ilə müxalifdir. İmamların tarixinə nəzər saldıqda bu tipli insanların özündən aslı olmayaraq etdiyi bəzi əməllərin qarşısını ciddiyyətlə almış və onları belə işlərdən uzaq olmağa dəvət etmişdir.[12]

Hətta Peyğəmbərin və İmamların dövründə insanların bəzisi ona ehtiram əlaməti olaraq baş əyərək onun müqabilində zəlil olursa Peyğəmbər və İmamlarımız bunun qarşısını alırdılar. Məlum məsələdir ki, onlar, mömin bir fərdin məsumlara ehtiram əlaməti olaraq özünə "it" deməsinə icazə vermirlər.

Biz tarixə nəzər saldıqda bu məsələyə nə Peyğəmbərin, nə İmamların, nə də onlardan sonra rast gəlmirik. Yəni nə Peyğəmbərin və nə İmamların səhabələri bu nisbəti İmama Peyğəmbərə ehtiram əlaməti olaraq özlərinə övladlarına deməmişdirlər. Hətta Ayətullah Bürucerdi və İmam Xumeyni kimi şəxsiyyətlər belə bir səhfə yol verməmişlər. Ümümiyyətlə bu əməl tarix boyu İslamın şəxsiyyətlərindən müşahidə edilməmişdir. Bundan əlavə möminləri təhqir etmək İmamları təhqir etmək kimidir. İmam Cəfər Sadiq (ə) buyurub: "Hər vaxt bizim zinətimiz olun. Bizim zillətimiz olmayın".[13]

Deməli bütün əməlləri İmamların buyurduqlarına əsasən yerinə yetirsək, onların əhval- ruhiyyəsinin genişlənməsinə səbəb olacaqdır.

Buna gözə də əzadarlıq zamanı belə bir arzu olunmaz işin qarşısı alınmalıdır.

Çünki bu iş insanlarda məzhəbə qarşı ikrah hissi yaradır.

Mövzunun sonunda bunu da qeyd edək ki, insanların ehtiramı və onlara ad qoyulması bütün ölkələrin mədəniyyəti fərqli olduğu üçün bir- birindən fərqlənir. Məsələn bir adın bir ölkədə pis və digər ölkədə yaxşı məna verməsi mədəniyyətlərin fərqli olması etibarı ilədir. Bu yerdə aydın məsələdir ki, onlar kinayədən, təmsildən və sair istifadə edilir. Amma bu məsələ möminin izzətinə və şərəfinə layiq deyil.[14] Mömin ən gözəl yaradılışdır.



[1] - Tin surəsi, ayə 4.

[2] - İsra surəsi, ayə 70.

[3] - Hücurat surəsi, ayə 11- 12, və sailüş- şiə, cild 11, əmr be məruf mə nəhy əz münkər babı.

[4] - Yenə də ora, səh 582.

[5] - Yenə də ora, səh 590.

[6] - Yenə də ora, səh 597.

[7] - Vəsailüş- şiə, cild 11, səh 569.

[8] - Müstədrək- əl vəsail, cild 9, səh 343, 9- cu hədis.

[9] - Nəhcül- bəlağə, 399- cu hikmət.

[10] - Hücurat surəsi, ayə 11- 14.

[11] - Əl- mizanın tərcüməsi, 18- ci cild, səh 481.

[12] - Bax: Nəhcül- bəlağə, qisar kəlmələr, 37- ci nömrə.

[13] - Kafi, cild 2, səh 77, 9- cu haşiyə.

[14] - Şeyx Tusi Əshabı kəfin iti barəsində olan ayəni onun qəbrinin üstünə yazılmasını vəsiyyət etmişdir. Bunun eybi yoxdur.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Din vahiddir yoxsa çoxlu?
    6922 Təzə kəlam 2011/02/14
    Əgər dindən məqsəd, Allah tərəfindən nazil olub və peyğəmbərlər (ə) vasitəsi ilə camaata çatdırılan əqaid, əxlaq və qanunlar toplusu olarsa, bu halda din vahid bir şeydir və dinlərin fərqi zaman və məkanların tələbinə əsasən fərdi və tayfa xüsusiyyətlərinə uyğun olaraq cüzi göstərişlərdə dəyişilir. Əgər dindən məqsəd, dünyadakı mövcud dinlər ...
  • Һәр бир мүсәлманын илк әввәлдә билмәли олдуғу етигады нәдир?
    7720 Qədim kəlam 2010/09/29
    Һәр бир инсан кәлмеји-шәһадәтини јәни, “Әшһәду ән ла илаһә илләллаһ вә әшһәду әннә Мәһәммәдән рәсулуллаһ” (шәһадәт верирәм ки, Аллаһдан башга танры јохдур вә Мәһәммәд Аллаһын елчисидир) – демәклә мүсәлман олур вә бүтүн Ислам ганунлары онун үчүн тәтбиг олунур. Бәдәни пак вә һимајәсиндә олан һәдди булуға чатмајан ...
  • İsmət məqamı ixtiyaridir, yoxsa icbari?
    6266 Din fəlsəfəsi 2012/01/18
    Peyğəmbərlərin və məsumların (əleyhimus-salam) ismət məqamına malik olmaları şiə məzhəbinin mühüm etiqadlarından biri hesab olunur. Siz onun ətraflı izahına baxmaq üçün həmin saytın bu suallarına müraciət edə bilərsiniz: sual 1738 (sayt 1885), sual 1740 (sayt 2139) və sual 3026 (sayt 4594)
  • Sair səma cisimlərində və kürələrdə canlı varlıqların olması barəsində İslamın nəzəri nədir?
    8786 Təfsir 2011/07/28
    Başqa göy cisimlərində və ya kəhkəşanlarda canlı və yaxud ağıllı varlıqların olub-olmaması bəşəriyyəti maraqlandıran suallardan biridir, lakin indiyə qədər onlara lazımi cavab tapmamışlar. Quranın bəzi ayələrində asimanda canlı varlıqların olmasına işarə edilir. O cümlədən:
  • Dindən qaçan şəxsi necə hidayət etmək olar?
    5773 Əməli əxlaq 2011/07/28
    Belə insanlara ən yaxşı yol göstərmə aşağıdakılardan ibarətdir:1. Ona başa salmaq və soruşmaq lazımdır ki, Allah-taalanın bizə bəxş etdiyi bu qədər nemətlər – başda insanın xilqəti olmaqla ...
  • Hal-hazırdakı və keçmişdəki mərcəyi-təqlidlərin baş yarmaq barəsindəki fətvalarını bəyan edin.
    8729 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/07/28
    İmam Hüseyn (əleyhis-salam)-a əzadarlıq məsum imamlar (əleyhimus-salam) və din rəhbərləri tərəfindən həmişə təkid edilmiş, bu mərasim tarix boyu davam etmişdir. Bəzi şəhərlərdə, məntəqələrdə və ölkələrdə İmam Hüseyn (əleyhis-salam)-a və onun vəfalı səhabələrinə əzadarlıq üslublarından biri də baş yarmaqdan ibarətdir. ...
  • Aya Şərab satılan ve verilen yerde işləməyin işkalı var?
    7916 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/17
    Sualda fiqhi hökmünüzü bilmək istədiyinizə görə, zəriridir ki, mərcəi təqlidlərin dərtərlərindən cavab alacağıq və qısa müddətdə sizə gondərəcəyik. Alınan cavablar belədir: Həzrəti Ayətullahul üzma Sistaninin dəftərxanası: O surətdəki siz özünüz şərab və digər haramlarda işləməyəsiniz və sırf halal qismətdə işləyinizin manei yoxdur.
  • Uxdud səhabələri kim idi?
    7491 Təfsir 2012/03/14
    “Uxdud” böyük çala, yaxud xəndək mənasınadır. Bu ayədə odla doldurulan böyük çala nəzərdə tutulur ki, mömin şəxsləri oraya salıb yandırmış və ağır işgəncə ilə qətlə yetirmişlər. Bu hadisənin nə zaman baş verməsi, hansı qövmə aid olması, eləcə də bunun xüsusi və konkret bir hadisə, yoxsa ...
  • Teyyul- ərz nədir?
    13940 Nəzəri irfan 2011/06/19
    Teyyul ərzin həqiqəti barəsində bir çox nəzəriyyələr verilmişdir ki, onlardan biri İbni ərəbinin "edam və yaratmaq (və ya hazır etmək) nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyə əsasında, şəxs özünü ilk yaranış yerindən "edam" və istədiyi yerdə "icad" hazır edir. Başqa bir nəzəriyyəyə görə Təyyul- ərz bədənin ən tez bir zamanda köçürülməsidir ...
  • Allahın vücudunun sonsuz olması digər varlıqların mövcudluğu ilə ziddiyyətli deyildirmi?
    8065 İslam fəlsəfəsi 2012/06/23
    Allah-taalanın sonsuz olmasının mənası budur ki, Onun müqəddəs zatı hər bir cəhətdən sonsuzdur, bütün sonlara malikdir, fərz olunan hər bir cəhətdə qeyri-məhduddur. Elə bir yer yoxdur ki, Allah orada hazır olmasın. Elə bir zaman yoxdur ki, onda mövcud olmasın, elə bir kamal yoxdur ki, Allah ona malik ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164708 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163839 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119771 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113724 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110649 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94083 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54853 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54200 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46175 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45785 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...