Please Wait
Baxanların
1742
1742
İnternetə qoyma tarixi:
2014/09/14
Sualın xülasəsi
Nə üçün biz şiəyik və digər məzhəblərə etiqadımız yoxdur?
Sual
Nə üçün biz şiəyik və digər məzhəblərə etiqadımız yoxdur?
Qısa cavab
Ümumiyətlə dini, ilahi (vəhyə məxsus) və bəşəri olmaqla iki qismə bölürlər.Din,fərdin və ya cəmiyyətin idarəsi üçün,habelə insanların vəhy və əql yolu ilə inkişafı məqsədiylə insanların ixtiyarında qoyulmuş bir sıra əqidə,əxlaq və qanunlar toplusundan ibarətdir.
İslam sözünün lüğəvi mənası təslim olmaq və boyun əyməkdən ibarətdir və şiə sözü isə “ardıcıl” anlamına gəlir.
Şiə məzhəbinin digər məzhəblərə olan üstünlüyü onun “haqq olması” nöqteyi nəzərdəndir və haqq din isə hər zaman yalnız bir dinə məxsus olmuşdur.Allah təala tarixin hər bir zamanında bir şəriəti hakim qərar vermiş və həmin zamanda o şəriətdən başqa mövcud olan hər bir din və ya məzhəb ya batil və yalan olmuş ya da həmin şəriət tərəfindən nəsx (bir dinin və ya hökmün digər din və ya hökm tərəfindən aradan aparılması) olunmuşdur. İslam bəşəriyyət üçün göndərilmiş ən kamil və sonuncu dindir və Allah taala bu dindən savayı heç bir dini qəbul etməyəcəkdir.
Şiə məzhəbinin təməli və əsası, tohid,ədl,nübüvvət,imamət və məaddır.Şiə on iki məsum imamı (ə) peyğəmbərin (s) canişi olaraq qəbul etmişdir ki,bunlardan birincisi Əli (ə) və sonuncusu isə Məhdi (ə) - dir. Peyğəmbərdən (s) nəql olunan rəvayətlərdə on iki məsum imamın (ə) adları və sayı açıq-aşkar gəlmişdir.
Şiələr öz əməl,ədiqə,əxlaq və mənəviyyatının hamısını İslam təlimlərinə,Quran və peyğəmbərin (s) göstərişlərinə uyğun qərar vermiş və onun əmrini Allahın əmri bilmişlər.Peyğəmbər (s) bu ləqəbi (şiə) özü həyatda ikən Əmirəl-möminin (ə) ardıcıllarına vermişdir.
İslam sözünün lüğəvi mənası təslim olmaq və boyun əyməkdən ibarətdir və şiə sözü isə “ardıcıl” anlamına gəlir.
Şiə məzhəbinin digər məzhəblərə olan üstünlüyü onun “haqq olması” nöqteyi nəzərdəndir və haqq din isə hər zaman yalnız bir dinə məxsus olmuşdur.Allah təala tarixin hər bir zamanında bir şəriəti hakim qərar vermiş və həmin zamanda o şəriətdən başqa mövcud olan hər bir din və ya məzhəb ya batil və yalan olmuş ya da həmin şəriət tərəfindən nəsx (bir dinin və ya hökmün digər din və ya hökm tərəfindən aradan aparılması) olunmuşdur. İslam bəşəriyyət üçün göndərilmiş ən kamil və sonuncu dindir və Allah taala bu dindən savayı heç bir dini qəbul etməyəcəkdir.
Şiə məzhəbinin təməli və əsası, tohid,ədl,nübüvvət,imamət və məaddır.Şiə on iki məsum imamı (ə) peyğəmbərin (s) canişi olaraq qəbul etmişdir ki,bunlardan birincisi Əli (ə) və sonuncusu isə Məhdi (ə) - dir. Peyğəmbərdən (s) nəql olunan rəvayətlərdə on iki məsum imamın (ə) adları və sayı açıq-aşkar gəlmişdir.
Şiələr öz əməl,ədiqə,əxlaq və mənəviyyatının hamısını İslam təlimlərinə,Quran və peyğəmbərin (s) göstərişlərinə uyğun qərar vermiş və onun əmrini Allahın əmri bilmişlər.Peyğəmbər (s) bu ləqəbi (şiə) özü həyatda ikən Əmirəl-möminin (ə) ardıcıllarına vermişdir.
Ətreaflı cavab
Ümumiyətlə dini, ilahi (vəhyə məxsus) və bəşəri olmaqla iki qismə bölürlər.
- Bəşərə məxsus din:Bəşəriyyətin öz ağıl və nəzərinə söykənərək özü üçün yaratdığı bir sıra əqidə,əxlaq və qanunlar toplusudur.Bu səbəbdən dolayı,bu kimi bir din insanın həva-həvəsinə əsir olmuş və insan əlində alətə çevrilmiş bir dindir.
- İlahi din (vəhyə məxsus din) : Allahın, bəşərin hidayəti üçün, habelə bəşər övladının bu təlimlərə sığınaraq öz nəfsini cilovlaya və öz azadlığını təmin edə bilməsi üçün göndərdiyi bir saıra əqidə,əxlaq və qanunlar toplusundan ibarətdir.[1]
İslam sözünün lüğəvi mənası təslim olmaq və boyun əyməkdən ibarətdir.Bu səbəbdəndir ki,Qurani kərim dəvət etdiyi dinin adını İslam qoymuşdur.Çünki, İslamın bütün proqramı insanın aləmlərin rəbbi önündə təslim olmasından ibarətdir[2] və bu təslimin nəticəsində insan Allahdan savayı heç kimə ibadət etməməli və ondan savayı heç kimə itaət etməməlidir.
İslam dini kamala və əbədi səadətə çatması,habelə insanların hidayəti üçün mütəal Allah tərəfindən göndərilmiş ən kamil və hər tərəfli bir dindir.[3]
Bizim İslam dinini qəbul etməyimizə səbəb kimi aşağıdakıları göstərmək olar:
İslam dini kamala və əbədi səadətə çatması,habelə insanların hidayəti üçün mütəal Allah tərəfindən göndərilmiş ən kamil və hər tərəfli bir dindir.[3]
Bizim İslam dinini qəbul etməyimizə səbəb kimi aşağıdakıları göstərmək olar:
- İslam dininin hərtərəfli bir din olması
- İslam təlimlərinin sağlam əqlə uyğun olması
- Digər dinlərdə olan çatışmamazlıqlar
- Digər dinlərin zamanının sona çatması və keçən zaman ərzində təhrif olmaları[4]
Bu zamana qədər nazil olmuş dinlərin çoxsaylılığı tuli yox ərzidir.Bu mənada ki,yeni nazil olmuş hər bir din özündə öncəki dini nəsx edən və tamamlayandır və yeni dinin gəlişiylə öncəki din sona çatır və öz yerini yeni dinə verir.Bununla da yeni gələn dinə itaət etmək və ona iman gətirmək artıq hər kəsə vacib olur.Bu səbəbdəndir ki,müqəddəs kitabların mətnlərində yeni dinə iman gətirməyən şəxslər “kafir” olaraq yad edilir.
İslam bəşər üçün göndərilmiş ən kamil və sonuncu dindir və Allah İslam dinindən savayı heç bir dini qəbul etməyəcəkdir.Heç bir şəkk yoxdur ki,Allah yanından yeganə din İslam dinidir[5] və hər kəs İslamdan qeyri bir dini seçsə Allah onu qəbul etməyəcəkdir[6].[7]
İslam peyğəmbərinin (s) öncədən bildirdiyi kimi çox təəssüf ki,müsəlmanlar da keçmiş din sahibləri və qövmlər kimi müxtəlif məzhəblərə bölündülər.Həzrət (s) bu barədə buyurmuşdur:
«ان امّتی ستفرق بعدی علی ثلاث و سبعین فرقة، فرقة منها ناجیة، و اثنتان و سبعون فی النار»
“Mənim ümmətim məndən sonra yetmiş üç firqəyə bölünəcəkdir və onların içərisindən yalnız bir firqə nicat tapacaqdır və digər firqələr isə cəhənnəm əhli olacaqdır.[8]”
Bu firqələrin hər biri nicat tapmış firqə olduğunu iddia edirlər və öz iddialarının isbatı üçün müxtəlif dəlillər ortaya qoyurlar.Ancaq məlum olan şey budur ki,bir firqədən başqa bütün hamısı haqq üzərində olmayacaqdır.Qəti dəlillərə əsasən,bu İslam məzhəbləri arasında nicat tapmış haqq məzhəb və firqə on iki imama etiqadı olan şiə məzhəbidir və şiə məzhəbi doğru və həqiqi olan İslamın özüdür.Şiə özünü haqq və nicat tapmış olmasının isbatı yönündə qane edici dəlillərə söykənir və öz əqidəsinin doğru olmasında israr edir.Çünki,bu əqidə əqldən və nəqldən (Quran,Peyğəmbərin və Əhli-beytin sünnəti) qaynaqlanır.
Şiə məzhəbinin dəlilərini bəyan etməmişdən öncə şiə sözünün mənasını bəyan edəcəyik:
Şiə sözü ərəb lüğətində “ardıcıl” mənasını ifadə edir.Qurani-kərim buyurur:
و ان من شیعته لابراهیم
İbrahim onun (Nuhun) ardıcıllarından idi.[9]
Ancaq terminoloji mənasında isə,şiə o şəxslərə deyilir ki,peyğəmbərin (s) dünyadan köçməmişdən öncə öz canişinini və xəlifəsini müxtəlif zamanlarda,o cümlədən,hicri ilinin onunda və zil-hiccə ayının 18-də Qədir-xum adlı məntəqədə böyük bir cəmiyyətin qarşısında bəyan etdi və onu insanların siyasi,elmi və dini sahələrdə müraciət edəcəyi bir şəxs olaraq təyin etmişdir.
Rəvayətlərə əsasən,İslam peyğəmbəri (s) bu ləqəbi (şiə) özü həyatda ikən Əmirəl-mömininin (ə) ardıcıllarına qoymuşdur.Peyğəmbər (s) Əli ibn Əbi Talibə işarə edərək bildirmişdi:
و الذی نفسی بیده، ان هذا و شیعته لهم الفائزون یوم القیامة
Canım əlində olana and olsun ki, qiyamət günündə yalnız o (Əli) və ardıcılları nicat tapacaqlar[10].[11]
Şiə məzhəbinin əsası və sütunu ,tövhid,mübuvvət,ədl, imamət və məaddır.Şiələr peyğəmbərdən (s) sonra on iki məsum imamın (ə) canişinliyinə etiqad bəsləyirlər. Bu imamların birincisi Əli (ə),sonuncusu Məhdi (ə.c)-dir.Peyğəmbərdən nəql olunan rəvayətdə o Həzrət (s) imamların sayını,hətta adlarını aşkar şəkildə bəyan etmişdir.
Şiənin dəlilləri
Bu barədə çox sayda dəlil olsada,biz bunlardan yalnız bir neçəsini bəyan etməklə kifayətlənəcəyik:
İslam bəşər üçün göndərilmiş ən kamil və sonuncu dindir və Allah İslam dinindən savayı heç bir dini qəbul etməyəcəkdir.Heç bir şəkk yoxdur ki,Allah yanından yeganə din İslam dinidir[5] və hər kəs İslamdan qeyri bir dini seçsə Allah onu qəbul etməyəcəkdir[6].[7]
İslam peyğəmbərinin (s) öncədən bildirdiyi kimi çox təəssüf ki,müsəlmanlar da keçmiş din sahibləri və qövmlər kimi müxtəlif məzhəblərə bölündülər.Həzrət (s) bu barədə buyurmuşdur:
«ان امّتی ستفرق بعدی علی ثلاث و سبعین فرقة، فرقة منها ناجیة، و اثنتان و سبعون فی النار»
“Mənim ümmətim məndən sonra yetmiş üç firqəyə bölünəcəkdir və onların içərisindən yalnız bir firqə nicat tapacaqdır və digər firqələr isə cəhənnəm əhli olacaqdır.[8]”
Bu firqələrin hər biri nicat tapmış firqə olduğunu iddia edirlər və öz iddialarının isbatı üçün müxtəlif dəlillər ortaya qoyurlar.Ancaq məlum olan şey budur ki,bir firqədən başqa bütün hamısı haqq üzərində olmayacaqdır.Qəti dəlillərə əsasən,bu İslam məzhəbləri arasında nicat tapmış haqq məzhəb və firqə on iki imama etiqadı olan şiə məzhəbidir və şiə məzhəbi doğru və həqiqi olan İslamın özüdür.Şiə özünü haqq və nicat tapmış olmasının isbatı yönündə qane edici dəlillərə söykənir və öz əqidəsinin doğru olmasında israr edir.Çünki,bu əqidə əqldən və nəqldən (Quran,Peyğəmbərin və Əhli-beytin sünnəti) qaynaqlanır.
Şiə məzhəbinin dəlilərini bəyan etməmişdən öncə şiə sözünün mənasını bəyan edəcəyik:
Şiə sözü ərəb lüğətində “ardıcıl” mənasını ifadə edir.Qurani-kərim buyurur:
و ان من شیعته لابراهیم
İbrahim onun (Nuhun) ardıcıllarından idi.[9]
Ancaq terminoloji mənasında isə,şiə o şəxslərə deyilir ki,peyğəmbərin (s) dünyadan köçməmişdən öncə öz canişinini və xəlifəsini müxtəlif zamanlarda,o cümlədən,hicri ilinin onunda və zil-hiccə ayının 18-də Qədir-xum adlı məntəqədə böyük bir cəmiyyətin qarşısında bəyan etdi və onu insanların siyasi,elmi və dini sahələrdə müraciət edəcəyi bir şəxs olaraq təyin etmişdir.
Rəvayətlərə əsasən,İslam peyğəmbəri (s) bu ləqəbi (şiə) özü həyatda ikən Əmirəl-mömininin (ə) ardıcıllarına qoymuşdur.Peyğəmbər (s) Əli ibn Əbi Talibə işarə edərək bildirmişdi:
و الذی نفسی بیده، ان هذا و شیعته لهم الفائزون یوم القیامة
Canım əlində olana and olsun ki, qiyamət günündə yalnız o (Əli) və ardıcılları nicat tapacaqlar[10].[11]
Şiə məzhəbinin əsası və sütunu ,tövhid,mübuvvət,ədl, imamət və məaddır.Şiələr peyğəmbərdən (s) sonra on iki məsum imamın (ə) canişinliyinə etiqad bəsləyirlər. Bu imamların birincisi Əli (ə),sonuncusu Məhdi (ə.c)-dir.Peyğəmbərdən nəql olunan rəvayətdə o Həzrət (s) imamların sayını,hətta adlarını aşkar şəkildə bəyan etmişdir.
Şiənin dəlilləri
Bu barədə çox sayda dəlil olsada,biz bunlardan yalnız bir neçəsini bəyan etməklə kifayətlənəcəyik:
- Əqli:
1-1-Lütf dəlili:Bu dəlilə əsasən,Allaha vacibdir ki,insanların hidayəti üçün öz dininin təbliği üçün peyğəmbər göndərsin və habelə,peyğəmbərdən sonra da peyğəmbərlərin qoyduğu yolun davam etməsi üçün imamlar da göndərməsi vacibdir.
1-2- Şiə isbat olunmuş dini təlimlərə[12] əsasən,imam üçün bəzi şərtlərin olmasının vacibliyinə etiqadı bəsləyir.Bu şərtlərdən bəzilərinə,ismət[13],ən elmli olmaq,ən üstün olmaq və s. kimi xüsusiyyətləri göstərmək olar.Bu xüsusiyyətləri (xüsusəndə ismət) tanımaq insanlar üçün qeyri mümkündür və yalnız Allahdır ki,bu kimi xüsusiyyətlərə kamil agahlığı vardır.Nəticədə,yalnız Allah imamı seçib onu bu məqama təyin etmək iqtidarına malikdir.
1-2- Şiə isbat olunmuş dini təlimlərə[12] əsasən,imam üçün bəzi şərtlərin olmasının vacibliyinə etiqadı bəsləyir.Bu şərtlərdən bəzilərinə,ismət[13],ən elmli olmaq,ən üstün olmaq və s. kimi xüsusiyyətləri göstərmək olar.Bu xüsusiyyətləri (xüsusəndə ismət) tanımaq insanlar üçün qeyri mümkündür və yalnız Allahdır ki,bu kimi xüsusiyyətlərə kamil agahlığı vardır.Nəticədə,yalnız Allah imamı seçib onu bu məqama təyin etmək iqtidarına malikdir.
- Nəqli:
2-1-Quran:
A-
إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُون[14]
“ Sizin haminiz ancaq Allah, Onun Peyğəmbəri və iman gətirənlərdir. O kəslər ki, (Allaha) namaz qılır və rükuda olduqları halda zəkat verirlər.”
Peyğəmbər “İlahi mənim sinəmi genişləndir və işləri mənə asan qərar ver,mənim ailəmdən Əlini mənim vəzirim qərar ver ki,onunla arxam möhkəm və güclü olsun” duasını etdikdən sonra Cəbrail (ə) nazil oldu və peyğəmbərə (s) dedi: “Oxu!” Peyğəmbər (s) dedi:”Nə oxuyum?” Dedi: Bunu oxu:
إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا ...
Yəni, necəki Allah və onun peyğəmbərin (s) insanlar üzərində vilayəti var,Əlinin də (ə) insanlar üzərində vilayəti vardır.[15]
B-
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم[16]
“Ey iman gətirənlər! Allaha, Peyğəmbərə və özünüzdən olan ixtiyar (əmr) sahiblərinə itaət edin!”
“Ulul-əmr” dedikdə,məsum imamlar nəzərdə tutulur. Allah və peyğəmbər (s) tərəfindən İslam ümmətinin maddi və mənəvi rəhbərliyi onların öhdəsinə qoyulubdur və onlardan başqalarına şamil deyildir.[17]
«و انذر عشیرتک الاقربین»[18]
«یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته»[19]
«الیوم اکملت لکم دینکم واتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا"[20]
«انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت ...»[21]
kimi bir çox ayələr bu mövzuda nazil olubdur.[22]
2-2-Sünnət
Peyğəmbər (s) tarixdə və rəvayətlərdə bəyan olunduğu kimi,daima Əmirəl-möminin Əli (ə) –i özünün vəsisi və canişini kimi tanıtdırırdı.Biz buna misal olaraq bir neçə hədisi nəql edəcəyik:
A-
إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُون[14]
“ Sizin haminiz ancaq Allah, Onun Peyğəmbəri və iman gətirənlərdir. O kəslər ki, (Allaha) namaz qılır və rükuda olduqları halda zəkat verirlər.”
Peyğəmbər “İlahi mənim sinəmi genişləndir və işləri mənə asan qərar ver,mənim ailəmdən Əlini mənim vəzirim qərar ver ki,onunla arxam möhkəm və güclü olsun” duasını etdikdən sonra Cəbrail (ə) nazil oldu və peyğəmbərə (s) dedi: “Oxu!” Peyğəmbər (s) dedi:”Nə oxuyum?” Dedi: Bunu oxu:
إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا ...
Yəni, necəki Allah və onun peyğəmbərin (s) insanlar üzərində vilayəti var,Əlinin də (ə) insanlar üzərində vilayəti vardır.[15]
B-
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم[16]
“Ey iman gətirənlər! Allaha, Peyğəmbərə və özünüzdən olan ixtiyar (əmr) sahiblərinə itaət edin!”
“Ulul-əmr” dedikdə,məsum imamlar nəzərdə tutulur. Allah və peyğəmbər (s) tərəfindən İslam ümmətinin maddi və mənəvi rəhbərliyi onların öhdəsinə qoyulubdur və onlardan başqalarına şamil deyildir.[17]
«و انذر عشیرتک الاقربین»[18]
«یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته»[19]
«الیوم اکملت لکم دینکم واتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا"[20]
«انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت ...»[21]
kimi bir çox ayələr bu mövzuda nazil olubdur.[22]
2-2-Sünnət
Peyğəmbər (s) tarixdə və rəvayətlərdə bəyan olunduğu kimi,daima Əmirəl-möminin Əli (ə) –i özünün vəsisi və canişini kimi tanıtdırırdı.Biz buna misal olaraq bir neçə hədisi nəql edəcəyik:
- “Yəumud-dar” hədisi:
قال رسول الله(ص) :ان هذا اخى و وصيى و خليفتى فيكم فاسمعوا له و اطيعوه[23]
“Peyğəmbər buyurub: Bu (Əli),mənim sizin aranızda vəsim və canişinimdir.Onun sözünə qulaq asın və əmrlərinə itaət edin.”
“Peyğəmbər buyurub: Bu (Əli),mənim sizin aranızda vəsim və canişinimdir.Onun sözünə qulaq asın və əmrlərinə itaət edin.”
- “Tayr ” hədisi:
فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أُتِيَ بِطَيْرٍ مَشْوِيٍّ مِنَ الْجَنَّةِ فَدَعَا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يَدْخُلَ عَلَيْهِ أَحَبُّ خَلْقِهِ إِلَيْهِ فَوَفَّقَنِي اللَّهُ لِلدُّخُولِ عَلَيْهِ حَتَّى أَكَلْتُ مَعَهُ مِنْ ذَلِكَ الطَّيْرِ[24]
“Peyğəmbər (s) üçün beyiştdən qızardılmış toyuq gətirmişdilər və o Həzrət Allahdan istədi ki,ən sevimli məxluqunu yanına gətirsin.Sonda,Allah məni müvəffəq etdi və mən o Həzrətin yanına getdim və Həzrətlə birlikdə o toyuqdan yedim.”
“Peyğəmbər (s) üçün beyiştdən qızardılmış toyuq gətirmişdilər və o Həzrət Allahdan istədi ki,ən sevimli məxluqunu yanına gətirsin.Sonda,Allah məni müvəffəq etdi və mən o Həzrətin yanına getdim və Həzrətlə birlikdə o toyuqdan yedim.”
- “Mənzilət” hədisi:
قال رسول الله(ص): يا على انت منى بمنزلة هرون من موسى الا انه لا نبى بعدى[25]
“Peyğəmbər buyurub: Ya Əli! Sənin mənə mənsubiyyətin Harunun Musaya (ə) olan mənsubiyyəti kimidir. Lakin məndən sonra heç bir peyğəmbər olmayacaqdır”
- “Səqəleyn” hədisi :
قال (ص) فيما أبان به أهل بيته إني تارك فيكم الخليفتين أحدهما أكبر من الآخر كتاب الله حبل ممدود من السماء إلى الأرض و عترتي أهل بيتي نبأني اللطيف الخبير أنهما لن يفترقا حتى يردا علي الحوض[26]
“Rəsulullah (s) belə buyurmuşdur: "Mən sizin aranızda iki şey əmanət qoyuram və bu şeylərdən biri digərindən böyükdür. Göydən yerə uzanan ip kimi olan Allahın kitabı və İtrətim Əhli Beytim. Bu ikisi Qiyamət günü hovuzun başında mənə gələnə qədər əsla bir birindən ayrılmayacaqdır.”
“Rəsulullah (s) belə buyurmuşdur: "Mən sizin aranızda iki şey əmanət qoyuram və bu şeylərdən biri digərindən böyükdür. Göydən yerə uzanan ip kimi olan Allahın kitabı və İtrətim Əhli Beytim. Bu ikisi Qiyamət günü hovuzun başında mənə gələnə qədər əsla bir birindən ayrılmayacaqdır.”
- “Qədir” hədisi:
قال رسول الله(ص): فمن كنت مولاه فعلى مولاه
“Mən kimin mövlasıyamsa,Əli də onun mövlasıdır.”
Və Həzrət bu sözü üç dəfə,bəzi ravilərin sözünə görə dörd dəfə təkrar etdi və bu sözü dedikdən sonra Həzrət (s) başını yuxarı qaldırdı və ərz etdi:
اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و احب من احبه و ابغض من ابغضه و انصر من نصره و اخذل من خذله و ادر الحق معه حيث دار
“İlahi,onu sevenləri sev və onun düşmənlərinə düşmən ol.Onu sevənləri məhbub qərar ver və ona ona nifrət bəsləyənlərə nifrət et.Ona kömək edənlərə kömək et və ona kömək etməyənləri öz köməyindən məhrum et.Haqqı onunla birgə qərar ver və onu haqdan ayırma.” Həzrət (s) sonra buyurdu:
الا فليبلغ الشاهد الغائب
Burada hazır olanlar burda olmayanlara bunları çatdırsınlar.”[27]
Bu hədislər bu mövzuda nəql olunan hədis dəryasından yalnızca bir damla idi.
Deməli,şiələr öz əqidə,əməl,əxlaq və mənəviyyatlarını İslam təlimlərinə uyğun qərar vermiş və onlar peyğəmbərin (s) göstərişlərindən bir an belə olsun kənara çıxmamış şəxslərdirlər.O Həzrətin əmrinin Allahın əmri olduğuna inanmış,eləcədə Qurana və peyğəmbərə tabe olmuşlardır.[28]Şiələr Peyğəmbərin (s) dəfələrlə öz nübuvvətini Əli İbn Əbi Talibin (ə) xəlifəliyi ilə birlikdə elan etdiyinə inanırlar.
Daha çox məlumat əldə etmək üçün aşağıdakı linklərə müraciət edin:
Quranİslam və müsəlmanların mənası,s665 (sayt:829)
İslamın haqq olmasının dəlilləri,s 275 (sayt: 73)
İslamın qəbul edilməsinin dəlilləri, s 1146 (sayt : 1168)
“Mən kimin mövlasıyamsa,Əli də onun mövlasıdır.”
Və Həzrət bu sözü üç dəfə,bəzi ravilərin sözünə görə dörd dəfə təkrar etdi və bu sözü dedikdən sonra Həzrət (s) başını yuxarı qaldırdı və ərz etdi:
اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و احب من احبه و ابغض من ابغضه و انصر من نصره و اخذل من خذله و ادر الحق معه حيث دار
“İlahi,onu sevenləri sev və onun düşmənlərinə düşmən ol.Onu sevənləri məhbub qərar ver və ona ona nifrət bəsləyənlərə nifrət et.Ona kömək edənlərə kömək et və ona kömək etməyənləri öz köməyindən məhrum et.Haqqı onunla birgə qərar ver və onu haqdan ayırma.” Həzrət (s) sonra buyurdu:
الا فليبلغ الشاهد الغائب
Burada hazır olanlar burda olmayanlara bunları çatdırsınlar.”[27]
Bu hədislər bu mövzuda nəql olunan hədis dəryasından yalnızca bir damla idi.
Deməli,şiələr öz əqidə,əməl,əxlaq və mənəviyyatlarını İslam təlimlərinə uyğun qərar vermiş və onlar peyğəmbərin (s) göstərişlərindən bir an belə olsun kənara çıxmamış şəxslərdirlər.O Həzrətin əmrinin Allahın əmri olduğuna inanmış,eləcədə Qurana və peyğəmbərə tabe olmuşlardır.[28]Şiələr Peyğəmbərin (s) dəfələrlə öz nübuvvətini Əli İbn Əbi Talibin (ə) xəlifəliyi ilə birlikdə elan etdiyinə inanırlar.
Daha çox məlumat əldə etmək üçün aşağıdakı linklərə müraciət edin:
Quranİslam və müsəlmanların mənası,s665 (sayt:829)
İslamın haqq olmasının dəlilləri,s 275 (sayt: 73)
İslamın qəbul edilməsinin dəlilləri, s 1146 (sayt : 1168)
[1] Cavadi Amuli,Abdullah,İntizare Bəşər Əz Din,s 24 və 26
[2] يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِى الِسّلْمِ كافَّةً (Ey iman gətirənlər,hamılıqla sülhə gəlin.Bəqərə sürəsi 208-ci ayə)
[3] Maidə 3
[4] Daha çox məlumat əldə etmək üçün İslamı qəbul etməyin dəlilləri linkinə daxil olun.sual 1146 (sayt : 1168)
[5] ان الدین عندالله الاسلام Allah yanında din,yalnız İslamdır.Ali İmran 19.
[6] و من یبتغ غیر الاسلام دینا فلن یقبل منه Kim islamdan başqa bir din ardınca gedərsə, (o din) heç vaxt ondan qəbul olunmaz...Ali İmran 85.
[7] Daha çox məlumat eldə etmək üçün bu linkə daxil olun:227
[8] Səduq,Xisal,s 585
[9] Saffat 83
[10] Cəlallədin Süyuti,Durrul-mənsur, c 6,Bəyyinə sürəsinin 7-ci ayəsinin təfsirində
(ان الذین آمنوا و عملو الصالحات اولئک هم خیر البریه)
(ان الذین آمنوا و عملو الصالحات اولئک هم خیر البریه)
[11] Şiə cavab verir,səhifə 22-23
[12] Şiə məzhəbinin kəlam kitablarına,o cümlədən Kəşful –murad kitabına müraciət edin.İmamət babı,İmamım şərtləri.
[13] Daha çox məlumat eldə etmək üçün Bəqərə sürəsinin 124-cü ayəsinin təfsirinə müraciət edin.
[14] Maidə 55
[15] Maidə 55. إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ Sizin haminiz ancaq Allah, Onun Peyğəmbəri və iman gətirənlərdir. O kəslər ki, (Allaha) namaz qılır və rükuda olduqları halda zəkat verirlər.
Məcməul-bəyan təfsirində və digər kitablarda “Abdullah ibn Abbas” dan belə nəql olunub:
Bir gün zəmzəm quyusunun yanında oturub camaata peyğəmbərin hədisini nəql edirdi.Birdən bir kişi başında əmmamə və üzü bağlı halda yaxınlaşdı.Abdullah ibn Abbas hər dəfəsində peyğəmbərdən hədis nəql edəndə o da “Qalə Rəsulullah” deyərək peyğəmbərdən başqa bir hədisi nəql edirdi.İbn Abbas ona and vereeək özünü təqdim etməsini istədi.O isə üzünü açaraq dedi:Ey camaat,Məni tanımayanlar bilsinlər ki,mən Əbuzər Ğəffariyəm.Mən öz qulaqlarımla peyğəmbərdən eşitmişəm və əgər yalan deyirəmsə hər iki qulaqlarım kar olsun və bu gözlərimlə görmüşəm.Əgər yalan deyirəmsə, hər iki gözüm kor olsun.Bilin ki,peyğəmbər belə buyurub:
على قائد البررة و قاتل الكفرة منصور من نصره مخذول من خذله
“Əli yaxşıların öndəri,kafirlərin qatilidir.Hər kəs ona yardım etsə Allah ona yardım edəcəkdir və hər kəs ondan köməyini əsirgəsə,Allah ondan öz köməyini əsirgəyəcəkdir.”
Sonra Əbuzər belə dedi:Ey camaat bir gün peyğəmbərlə məsciddə namaz qılırdım.Birdən bir dilənçi məscidə daxil oldu və məsciddəkilərdən yardım istədi.Ancaq heç kim ona bir şey vermədi.O,öz əllərini asimana tərəf qaldırıb dedi:İlahi,sən özün şahid ol ki,mən sənin peyğəmbərinin məscidində kömək istədim,ancaq heç kimi mənə yardım etmədi.O anda,namaz halında olan Əli sağ əlinin kiçik barmağıyla işarə etdi və dilənçi ona yaxınlaşdı və həzrətin barmağından üzüyü çıxartdı.Namaz halında olan peyğəmbər bu hadisəni müşahidə etdi.Namazı bitirdikdən sonra başını göyə qaldıraraq dedi:İlahi,qardaşım Musa səndən onun ruhunu genişləndirməyi,işlərini asanlaşdırmağını və insanların onu anlaması üçün dilindəki düyünü açmağını istədi.Həmçinin,səndən öz qardaşı Harunun ona yardımçı və vəzir qərar verməyini və onun vasitəsiylə daha da güclü etməyini və öz işlərində şərik qərar verməyini istədi.İlahi,mən sənin seçdiyin peyğəmbərin olan Muhəmmədəm.Mənim sinəmi genişləndir və işləri mənə asan qərar ver.Ailəmdən Əlini mənə vəzir qərar ver ki,onunla arxam möhkəm və güclü olsun.Abuzər dedi:Peyğəmbərin duası sona çatmamışdı ki,Cəbrail nazil oldu və peyğəmbərə dedi:Oxu,Peyğəmbər buyurdu:Nə oxuyum? Dedi: Bunu oxu:
إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا ...
(Nümunə təfsiri,cild 4, səhifə 422).
Məcməul-bəyan təfsirində və digər kitablarda “Abdullah ibn Abbas” dan belə nəql olunub:
Bir gün zəmzəm quyusunun yanında oturub camaata peyğəmbərin hədisini nəql edirdi.Birdən bir kişi başında əmmamə və üzü bağlı halda yaxınlaşdı.Abdullah ibn Abbas hər dəfəsində peyğəmbərdən hədis nəql edəndə o da “Qalə Rəsulullah” deyərək peyğəmbərdən başqa bir hədisi nəql edirdi.İbn Abbas ona and vereeək özünü təqdim etməsini istədi.O isə üzünü açaraq dedi:Ey camaat,Məni tanımayanlar bilsinlər ki,mən Əbuzər Ğəffariyəm.Mən öz qulaqlarımla peyğəmbərdən eşitmişəm və əgər yalan deyirəmsə hər iki qulaqlarım kar olsun və bu gözlərimlə görmüşəm.Əgər yalan deyirəmsə, hər iki gözüm kor olsun.Bilin ki,peyğəmbər belə buyurub:
على قائد البررة و قاتل الكفرة منصور من نصره مخذول من خذله
“Əli yaxşıların öndəri,kafirlərin qatilidir.Hər kəs ona yardım etsə Allah ona yardım edəcəkdir və hər kəs ondan köməyini əsirgəsə,Allah ondan öz köməyini əsirgəyəcəkdir.”
Sonra Əbuzər belə dedi:Ey camaat bir gün peyğəmbərlə məsciddə namaz qılırdım.Birdən bir dilənçi məscidə daxil oldu və məsciddəkilərdən yardım istədi.Ancaq heç kim ona bir şey vermədi.O,öz əllərini asimana tərəf qaldırıb dedi:İlahi,sən özün şahid ol ki,mən sənin peyğəmbərinin məscidində kömək istədim,ancaq heç kimi mənə yardım etmədi.O anda,namaz halında olan Əli sağ əlinin kiçik barmağıyla işarə etdi və dilənçi ona yaxınlaşdı və həzrətin barmağından üzüyü çıxartdı.Namaz halında olan peyğəmbər bu hadisəni müşahidə etdi.Namazı bitirdikdən sonra başını göyə qaldıraraq dedi:İlahi,qardaşım Musa səndən onun ruhunu genişləndirməyi,işlərini asanlaşdırmağını və insanların onu anlaması üçün dilindəki düyünü açmağını istədi.Həmçinin,səndən öz qardaşı Harunun ona yardımçı və vəzir qərar verməyini və onun vasitəsiylə daha da güclü etməyini və öz işlərində şərik qərar verməyini istədi.İlahi,mən sənin seçdiyin peyğəmbərin olan Muhəmmədəm.Mənim sinəmi genişləndir və işləri mənə asan qərar ver.Ailəmdən Əlini mənə vəzir qərar ver ki,onunla arxam möhkəm və güclü olsun.Abuzər dedi:Peyğəmbərin duası sona çatmamışdı ki,Cəbrail nazil oldu və peyğəmbərə dedi:Oxu,Peyğəmbər buyurdu:Nə oxuyum? Dedi: Bunu oxu:
إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا ...
(Nümunə təfsiri,cild 4, səhifə 422).
[16] Nisa 59.
Bütün şiə müfəssirlərinin ittifaq ediblər ki,”ulul-əzm”-dən məqsəd məsum imamlardır ki,peyğəmbər (s) İslam cəmiyyətinin maddi və mənəvi rəhbərliyini onların öhdəsinə qoyubdur və onlardan qeyrisinə şamil deyildir.Əlbətdə,əgər onlar, kimlərisə hansısa bir vəzifəyə təyin edibsə,müəyyən şərtlərlə onlara itaət etmək vacibdir.Ancaq bu itaət o şəxslərin “ulul-əmr” olması səbəbindən deyildir.Bəlkə,bu itaət onların “ulul-əmr”-in nümayəndələri olduqlarına görədir.
Bütün şiə müfəssirlərinin ittifaq ediblər ki,”ulul-əzm”-dən məqsəd məsum imamlardır ki,peyğəmbər (s) İslam cəmiyyətinin maddi və mənəvi rəhbərliyini onların öhdəsinə qoyubdur və onlardan qeyrisinə şamil deyildir.Əlbətdə,əgər onlar, kimlərisə hansısa bir vəzifəyə təyin edibsə,müəyyən şərtlərlə onlara itaət etmək vacibdir.Ancaq bu itaət o şəxslərin “ulul-əmr” olması səbəbindən deyildir.Bəlkə,bu itaət onların “ulul-əmr”-in nümayəndələri olduqlarına görədir.
[17] Nümunə təfsiri,Cild 3,Səhifə 436
[18] Şüəra 214.
[19] Maidə 67.
[20] Maidə 3.
[21] Əhzab 33.
[22] Əllamə Hilli,Əlfəyn,Əlinin (ə) imamətliyinə və müxalif tərəfin şübhələrinin batil olmasına min dəlil bəyan etmişdir.
هذا الكتاب الموسوم بكتاب الألفين الفارق بين الصدق و المين فأوردت فيه من الأدلة اليقينية و البراهين العقلية و النقلية ألف دليل على إمامة سيد الوصيين علي بنأبي طالب أمير المؤمنين ع و ألف دليل على إبطال شبه الطاعنين و أوردت فيه من الأدلة على باقي الأئمة ع ما فيه كفاية للمسترشدين
(Əlfəyn kitabının müqəddiməsi)
هذا الكتاب الموسوم بكتاب الألفين الفارق بين الصدق و المين فأوردت فيه من الأدلة اليقينية و البراهين العقلية و النقلية ألف دليل على إمامة سيد الوصيين علي بنأبي طالب أمير المؤمنين ع و ألف دليل على إبطال شبه الطاعنين و أوردت فيه من الأدلة على باقي الأئمة ع ما فيه كفاية للمسترشدين
(Əlfəyn kitabının müqəddiməsi)
[23] Nümunə təfsiri,cild 15,səhifə 372.
[24] Səduq,əl-Xisal,cild 2,səhifə 580
[25] Rozətul-kafi,tercumeye Qomreyi,cild 2,səhifə 182
[26] Kəşful-gümmə,tərcümə və şərhe zəvareyi,cild 1,asəhifə 44
[27] Nümunə təfsiri,cild 5,səhifə 12
[28] اطيعوا الله و اطيعوا الرسول ayəsinə əsasən,Muhəmməd sürəsi, 33-cü ayə və و ما آتاكم الرسول فخذوه Həşr sürəsi 7-ci ayə.
Başqa dillərdə Q tərcümələr
: لماذا نتعبد بالمذهب الإمامی و ما هو الدلیل على احقیة مذهبنا؟ 
: برای چه ما شیعه هستیم و به مذهب دیگری اعتقاد نداریم؟ 
: Mengapa kita harus meyakini kebenaran Syiah dan menolak kebenaran mazhab lainnya? 
: Neden biz Şii’yiz ve başka bir mezhebe inanmıyoruz?
4060
کلیات
2012/01/04
تقسّم الادیان بنحو کلی على صنفین، الادیان الالهیة الوحیانیة و الاخرى الادیان البشریة، و الدین الالهی هو مجموعة العقائد و الاخلاقیات و القوانین و المقررات و التشریعات التی شرعتها السماء لاجل إدارة شؤون ...
28579
کلیات
2008/01/02
در یک تقسیم بندی کلی، دین را به دو دسته الهی (وحیانی) و بشری تقسیم می کنند، دین مجموعه عقاید، اخلاق و قوانین و مقرراتی است که برای اداره ی فرد و جامعه انسانی و پرورش انسان ها از طریق وحی و عقل ...
11847
کلیات
2010/03/08
Dalam sebuah klasifikasi umum, agama dapat dibagi menjadi dua bagian, Ilahi dan manusiawi. Agama merupakan sekumpulan keyakinan, akhlak, aturan dan ketentuan yang bertujuan untuk mengatur individu dan ...
4600
کلیات
2011/04/11
Genel bir sınıflandırmayla din ilahî (vahyanî) ve beşerî diye iki kısma ayrılmaktadır. Din birey ve toplumu yönetmek ve de vahiy ve akıl aracılığıyla insanları yetiştirmek için onlara sunulan inançlar, ...
Baxışlarınız
