Ətraflı axtarış
Baxanların
8101
İnternetə qoyma tarixi: 2011/07/28
Sualın xülasəsi
Həsədi necə müalicə etmək olar?
Sual
Həsədlə necə mübarizə aparmaq olar? Həsəd təkcə kişinin bir neçə arvadı arasında yox, bütün işlərdə vardır. Həsəd özünün tam mənasında ruhi xəstəlik olduğuna görə onun üçün çarə yolu olmalıdır. Onun müalicə yolunu necə olursa-olsun, əldə etməliyik.
Qısa cavab

Həsəd insanın özündə xarlıq və həqarət hissi keçirməsindən irəli gəlir. Bunun da ardınca insan “başqalarına verilən nemətlər ümumiyyətlə olmasın!” deyə arzu edir.

Bu ruhiyyənin müalicəsi üçün çoxlu yollar təklif edilmişdir:

1. Bu xislətin ruha, dinə, dünya və axirətə vurduğu zərərlər barəsinə təfəkkür etmək;

2. Allah-taalaya imanı gücləndirmək;

3. Həsədin tələbinin tamamilə əksinə olan gözəl rəftarlar göstərmək;

4. Allah-taala dərgahında dua və raz-niyaz etmək. Belə ki, bu yol ruhi xəstəliklərin məhv edilib kökünün kəsilməsi üçün ən yaxşı üslublardan biridir.

Ətreaflı cavab

Suala cavab vermək, həsədin köklərini və onun müalicə yollarını bəyan etmək üçün aşağıdakı mətləbləri qeyd edirik:

Həsədin tərifi, onun qibtə və qeyrət ilə fərqi, həsədin yaranma əsasları, onun aradan aparılma yolları və üslubları.

1. Həsədin tərifi:

Həsəd insanın özündə başqalarına nisbətən xarlıq hissi keçirməsi və özünü onlardan alçaq hesab etməsidir ki, bunun ardınca “başqaları, malik olduqları (həqiqi və ya xəyali) nemətlərə malik olmasın!” deyə arzu edir, istər o nemətlər onun özündə də olsun, istərsə də olmasın; istər ona nail olsun, istərsə də nail olmasın.[1]

2. Həsədin qibtə ilə olan fərqi

Qibtə bir ruhiyyədir ki, onun ardınca insan başqalarının malik olduğu nemət və kamallara özünün də malik olmasını istəyir, amma başqalarının həmin nemətdən məhrum olmasını arzu etmir.[2]

3. Həsədin qeyrətlə olan fərqi

Qeyrət elə bir ruhiyyədir ki, onun ardınca insan başqalarından hər növ çirkinlik və pisliyin aradan getməsini istəyir.[3]

4. Həsədin mənşəyi və yaranma kökləri[4]

Həsədin müxtəlif mənşəyi və amilləri vardır. Bu amillərin hər biri də təklikdə həsədin yaranmasına səbəb ola bilər. Bu amillərin az (zəif) və ya çox (şiddətli) olmasına bağlı olaraq həsədin aradan aparılması da çətin və ya asan ola bilər. İndi bu amillərin bəzilərini qeyd edirik:

a) Batini çirkinlik. Bəzilərinin ruhiyyələri mənfi istiqamətdə elə formalaşır ki, başqalarında maddi və mənəvi nemətləri heç bir vəchlə görməyə tab gətirə bilmirlər.

b) Öz daxilində xarlıq və boşluq hissi.[5] Yəni insan özündə xarlıq və zəlillik hiss etdiyinə görə başqalarında kamal və yaxşılığı görməyə tab gətirə bilmir.

v) Özünü tərifləmək və xudbinlik. Bəziləri yalnız özünün təriflənməsini və məşhurlaşmasını istəyir, buna görə də başqalarında olan kamalların  məhv olmasınmı arzulayırlar.

q) Düşmənçilik ruhiyyəsi: Həsəd etdiyi şəxsə qarşı düşmənçilik etdiyinə görə onun gözəlliklərini və malik olduğu fəzilətləri görə bilmir.

5. Həsədin müalicə yolları[6]

a) Həsədin insanın ruhuna qoyduğu zərərlər barəsində fikirləşmək. Çünki həsəd edən şəxs daim qəm-qüssə içərisindədir. Allahın başqalarına verdiyi ilahi nemətlər həm əbədi və həmişəlik, həm də sonsuzdur. O da bu nemətləri görməklə daxilində nigarançılıq və xiffət odunla yanır.

b) Məsumların (əleyhimus-salam) həsəd edən şəxsin din və axirət zərərləri barəsindəki bəyanlarında təfəkkür etmək. Onların bəziləri aşağıdakılardır: həsəd dinin bəlasıdır, imanı məhv edib aradan aparır, insanı Allah-taalaya məhəbbət və vilayət hüdudlarından çıxarır, Allahın işləri ilə düşmənlikdir, itaət, tövbə və şəfaətin qəbuluna mane olur, insanın yaxşı əməllərini aradan aparır və bir çox digər günahların mənşəyidir.[7]

v) Allah-taala, Onun sifətləri və felləri ilə əlaqədar imanı gücləndirmək və bilmək lazımdır ki, bir kəsə hər hansı bir neməti – gözəllik, yaxşılıq, ruhi, dünyəvi və axirət şeyləri veribsə, deməli Özünün rəhmət, ədalət, hikməti əsasında və imtahan etmək üçün verib; insan bilməlidir ki, əgər bir şəxs bunlardan məhrumdursa, bu da ilahi hikmət əsasındandır. Misal üçün, imtahan etmək, ruhi və axirət dərəcəsinin yüksəldilməsi və s.

ğ) Həsədin özü və onun mənşəyi ilə zidd olan ruhi-mənəvi xislətləri əldə etmək. Yəni batinin çirkin olması müqabilində batinin pak və ürəyi açıq olmasına çalışsın; başqalarına verilən nemətlər qarşısında özünü zəlil hesab etmək əvəzinə nəfsani izzətə və kəramətə malik olsun; özünü tərifləmək, xudbinlik əvəzinə Allahı istəsin, Allaha mərifət əldə etsin və bəndəlik hissi keçirsin; düşmənçilik əvəzinə başqaları ilə dostluğa adət etsin.

ğ) Həsədin tələb etdiyi şeylərin əksinə olan rəftarları büruzə versin: nigaranlıq yerinə xoşhallıq hissi keçirsin, üzünü turşutmaq əvəzinə üzü açıq olsun, nalayıq sözlər demək əvəzinə başqalarını tərifləsin və bu kimi rəftarları o qədər davam etdirsin ki, axırda başqaları ilə mehribançılıq və dostluğa səbəb olsun.

q) Allah-taala ilə raz-niyaz etsin, çünki Allah-taala həm ehtiyacsızdır, həm də ehtiyacsız edəndir. Allah dərgahında raz-niyaz və yalvarış həsəd kimi ruhi və batini xəstəliklərin aradan qaldırılmasının ən təsirli vasitəsidir. İmam Zeynul-abidin (əleyhis-salam) Allah-taala dərgahında raz-niyaz edərkən belə deyir: “Pərvərdigara! Hərisliyin tufanından, həsədin qələbə çalıb şölələnməsindən Sənə pənah aparıram!”[8]



[1] İmam Xomeyni, “Çehel hədis”, səh. 105; Nəraqi, Əhməd, “Meracus-səadət”, səh. 347; Ğəzzali, “Kimyayi səadət”, 2-ci cild səh. 126

[2] “Meracus-səadət”, səh. 347; Qibtənin dəyəri barəsində əxlaqi kitablara və aşağıdakı ayələrin təfsirlərinə bax: “Mütəffifin”, 26, “Hədid”, 21, “Maidə”, 48

[3] Yenə orada

[4] Bax: “Kimyayi səadət”, “Meracus-səadət”, həsəd bəhsi

[5] İmam Xomeyni həsədi həmin ruhiyyədən ibarət və nəfsin zəlil olmasında bilir. Bax: “Çehel hədis”, səh. 107

[6] Bu üslubların hamısı digər üslublarla birlikdə əxlaqi kitablarda həmin ünvanda, yaxud başqa ünvanlarda zikr olunmuşdur.

[7] Əlavə məlumat üçün bax: “Kafi”, 2-ci cild, səh. 307; “Vəsailuş-şiə”, 15-ci cild, səh. 366; “Müstədrəkül-vəsail”, 12-ci cild, səh. 20; “Kimyayi səadət” və “Meracus-səadət”, həsəd bəhsi

[8] “Səhifeye Səccadiyyə”, səh. 56

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Səcdəyə getdiyimiz zaman hansı üzv əvvəl yerə dəyməlidir?
    6386 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Səcdə namazın vacib hissələrindəndir və vacib və müstəhəm şərait və hissələrə malikdir; o yerlər ki, səcdədə müstəhəb hesab olur, odur ki, kişi səcdəyə getdiyi zaman ilk növbədə əllərini, qadın isə əvvəl dizlərini yerə qoymalıdır.[1]
  • İmam Əli (əleyhis-salam) sübh namazında zərbətlənən zaman İmam Həsənlə Hüseyn orada idilərmi?
    9605 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Əli (əleyhis-salam) zərbətləndiyi zaman Həsənlə Hüseyn (əleyhiməs-salam)-ın onun yanında olması ilə əlaqədar çoxlu rəvayət gəlmişdir. Buna görə də bu bəhsdə bir neçə ehtimal verilir: 1. İmam Əli (əleyhis-salam)-a məsciddən kənarda zərbə vurulmuşdur. Bu ehtimala əsasən demək olar ki, həmin anda Həsənlə Hüseynin Əli (əleyhis-salam)-ın yanında ...
  • Sualın xülasəsi: İmamlar (ə) və alimlər baxımından namazın ilk vaxtında qılınmasının savabını bəyan edin.
    6814 Hədis elmləri 2012/04/18
    Namzın ilkin vaxtında qılınmasının çoxlu sayda savab və təsirləri bəyan edilmişdir. Məsələn: Namzın savabının iki qat olması, İlahi məhəbbətini qazanmaq və s... Alimlər də bu mövzuya diqqət etməklə insanları namzın ilkin vaxtında qılınmasına çağırmışlar. Bunu Allaha yaxınlaşma və seyri sluk üçün ən mühüm əsaslardan hesab ...
  • Seçilmiş dörd qadının və onların atalarının adı nədir?
    14315 تاريخ بزرگان 2011/09/11
    Övliya və saleh insanların arasında elə qadınlar olub ki, bəşərin tarixi boyu, tövhid və İlahi hədəflər yolunda çoxlu fədakarlıq ediblər və onların adı həmişə bəşərin qara tarixində parlayır. Amma İslami rəvayət və mənbələrdə uca dərəcəli, şərəfli və üstün dörd qadının adı qadınların ən üstünü və behişt qadınlarının üstünü olaraq çəkilmiş ...
  • Şəhid Dəstğeybin kitabları etibarlıdırmı?
    8256 تاريخ بزرگان 2011/06/27
    Əzəmətli şəhid Ayətullah Seyyid Əbul- Hüseyn Dəstğeyb Şirazi şiə aləminin alimlərindən və müctəhidlərindən biri olmaqla yanaşı arif bir insan olubdur ki, fiqh, ilahiyyat, əxlaq, irfan və... elmlərdə mütəxəssis olub onun kitabları və əsərləri ümumi şəkildə etibarlı və istifadəyə yararlı eyni zamanda təsirlidir. Əlbəttə bu məsələyə diqqət etmək lazımdır ki, məsum ...
  • Oruc tutumayan müsəlman üçün yemək və içməli su hazırlayıb verməyin hökmü nədir?
    5902 Cürbəcür 2015/05/30
    Əgər oruc tutmayan şəxsin şəri üzürü varsa və ya oruc tutmaq vacib deyilsə (məsələn, xəstəlik üzündən oruc tuta bilmir) bu əməlin iradı yoxdur. Əgər qüdrəti olan halda, qəsdən oruc tutmursa və xeç bir üzrü yoxdursa, bu iş günahdır və imkan həddində o şəxsi orucu tərk etdiyinə görə ...
  • Əbu Əli Sina nə üçün məntiq kitabında sıralamanı əvəz etdi?
    6941 İslam fəlsəfəsi 2011/10/03
    İbn Sina məntiqdə iki növ yenilik etmişdir:1.             Məntiq məsələlərində yenilik2.             Məntiqin yazılış quruluşunda yenilikİkinci növ yenilik məntiqin yazılışında onun iki düşüncə tərzinə dəlalət edir. Birinci düşüncə məntiqin bəzi məsələlərinin ...
  • Həzrət Məryəm (əleyha salam)-ın aləm qadınlarından üstün edilməsinin (ayədə) qeydsiz-şərtsiz olmasına diqqət yetirməklə həmin ayəni rəvayətlə necə məhdudlaşdırmaq olar?
    7192 تاريخ بزرگان 2012/04/09
    “Aləmin” kəlməsinin Qurani-Kərimdə işlədilmə yerlərinə və müfəssirlərin bu barədəki nəzərlərinə diqqət yetirməklə məlum olur ki, bu kəlmə yalnız zamanın bir dövründə olan insanlara məxsus edilir. Əhli-sünnət kitablarının bir çox yerlərində də ayələrə rəvayət vasitəsi ilə qeyd vurulur. Həmçinin həm əhli-sünnət, həm də şiə təfsirlərinin bir çox yerlərində ...
  • Bilmək istərdim sünnülər xüsusiylə də vəhhabilər hansı dəlilə əsasən deyirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy aldıqlarında məsumdurlar nəinki hər bir halda?
    9291 Qədim kəlam 2012/10/09
    Sünnülərdən bəzi tayfaları (Həşəviyyə və Sələfilər kimi) Qurandan dəlil gətirmək həzrət Adəm və onun behiştdən çıxarılmasını bildirən ayələr kimi, dəlil gətirirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy və risalətlərinin təbliği zamanı məsumdurlar və digər hallarda günahkar və səhvə də yol verirlər. O cümlədən, Sələfilər (Vəhhabilər) də bildirirlər ...
  • Əqd xütbəsinin fəlsəfəsin bəyan edin?
    8301 Əxlaq 2011/10/30
    İslam nəzərindənevlənmək ailənin və təbii olaraq ictimaiyyətin təşkili üçün bir müqəddəs əhd və peymandır və bir çox əsərlərə və nəticələrə malikdir o cümlədən: Cinsi meyli təmin etmək, nəslin törənməsi, insanın təkamüli, rahatlıq paklıq və iffət, hisslərin möhkəmlənməsi və bir çox başqa faydalardır. Bu müqəddəs əhdi peyman Allah Taalanın müəyyən etdiyi ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164825 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164349 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119884 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113939 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111088 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94230 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54926 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54632 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46311 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45920 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...