Ətraflı axtarış
Baxanların
6600
İnternetə qoyma tarixi: 2012/03/11
Sualın xülasəsi
Aya müsəlmanların rəhbərləri üçün müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbini istifadə etmək düzgündürmü?
Sual
Bəziləri iddia edirlər ki, müsəlman Rəhbərləri üçün "müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbindən istifadə etmək düzgün deyil və bu ləqəb Quranın bu «أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم» ayəsinə əsasən yalnız İmamlar (ə) üçün istifadə olunmuşdur; mümkündürsə bu barədə açıqlama verin?
Qısa cavab

Qeyd olunmuş ayəyə əsasən, cavab insanların nəfslərinə və mallarına vəli və sahib olmaq Allaha malikdir və yalnız Allahın izniylə bu iş həyata keçir, o cür ki, bizim də etiqadımız bundan ibarətdir bu qüdrət və ixtiyar Peyğəmbərdən (s) sonra bir- bir İmamlara (ə) verilmişdir. Amma İmam Zamanın (ə) ğeybəti dövründə, bir çox məntiqi dəlillər və məsum İmamlardan bizə çatan bir çox rəvayətlərə əsasən, came şərait fəqihi bu işi öhdəsinə götürüb və İslam cəmiyyətinin rəhbərliyinə və vilayətinə təyin olunur və ümumi olaraq o həzrətin tərəfindən bu məqama təyin olunur.

Bunun üçün də "müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbi, mərcəi şərait olan müctəhid üçün həqiqi bir ləqəbdir ki, məsum İmamın ğeybəti dövründə rəhbərlik və siyasi, iqtisadi ictimai işlərin idarə olunması üçün, məsum İmamlar tərəfindən təyin olunmuşdur.

Ətreaflı cavab

Sualın cavabından əvvəl bu nöqtəni bilmək lazımdır ki, İslamın siyasi və camaat arasında olan rəftarları və cəmiyyətin rəhbərliyi qanunu elə deyildir ki, rəvayətlərdə bu cür ləqəb və ünvanlardan istifadə etmək qadağan olunsun, bəlkə iki cür ləqəb və ünvanla qarşılaşırıq; birinci növ, o ləqəb və ünvanlardır ki, dini göstərişlərdən götürülmüş və qəbul olunmuşdur. Din alimləri tərəfindən də normal qəbul olunmuşdur. İkinci növ, o adlar və ünvanlardır ki, bəzi mənfi təsirlərə görə cəmiyyət və yaxud şəxs və ya məsumlara məxsus olaraq[1] tamamıyla onlardan istifadə etmək qadağan olunmuşdur.

O cümlədən "Üzma" kəlməsi Müctəhidlər üçün "Ayətullah əl- uzma" istifadə olunur ki, bir növ müctəhidlərə mənəvi ehtiram əlamətidir ki, İslamda ona təkid olunmuşdur.[2]

İmam Əli (ə)- dan rəvayətlərdə gəlmişdir: "Hər kəs alimə hörmət etsə, öz Rəbbinə hörmət etmişdir."[3]

Beləliklə "müsəlmanların vəliyyi əmri" ünvanı, din tərəfindən müdafiə olunmuş və Quran ayəsi və məsum İmamların (ə) hədislərdindən götürülmüşdür.

Bəs insanların nəfsinə və mallarına vilayət Allah Taalanın şənindən və məqamındandır və yalnız Allahın izin və təyin etməsiylə həyata keçir. O cür ki, bizim də etiqadımız bundan ibarətdir; bu qüdrət bir qanundur ki, Peyğəmbərdən (s) sonra bir- birindən sonra məsum İmamlara (ə) verilmişdir.[4]

O cür ki, Qurani- kərimdə oxuyuruq:

« يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم »‌[5]

Ülul əmr kəlməsi cəmiyyət üçün nəzər sahibi deməkdir ki, Allah tərəfindən təyin olunmuşdurlar.[6]

Ondan məqsəd, ümmətdən o şəxslərdir ki, əməl və sözlərində məsumdurlar, və onlardan itaət etmək vacibdir; o cür ki, Peyğəmbər (s) və Allahdan itaət etmək vacibdir.[7] Amma İmam Zamanın (ə) ğeybəti dövründə bir çox məntiqi dəlil və məsum İmamlardan bizə çatmış rəvayətlərə görə İslam cəmiyyətinin rəhbəri came şərait olan müctəhiddir ki, İmam Zaman (ə) tərəfindən ümumi şəkildə təyin olunmuşdur.[8]

Vəliyyi fəqih, ğeybət zamanı məsum İmam tərəfindən təyin olduğu üçün, əslində ondan itaət və (ulul əmr) məsum İmamlardan itaət etmək deməkdir.

Nəticə: "Müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbi, came şərait müctəhidin əsl ləqəblərindən biridir ki, məsum imamın ğeybəqi zamanında siyasi, ictimai işlərin idarə edilməsi üçün məsum imamın tərəfindən təyin olunmuşdur.

Əlbəttə belə deyildir ki, məsum imamın canişin və vilayətini, vəliyyi fəqih özü- özü üçün təyin etsin.

 


[1] - O cümlədən, İmam Əli (ə)- ın seyyidul vəsiyyin və mirəl- möminin kimi künyəsi. "İmam Əlinin (ə) ləqəbləri" sual 16667.

[2] - Bax: "İmam və müctəhidlərə Ayətullah uzma demək". Sual 13653.

[3] - Təmimi Amədi, Əbdul vahid ibni Məhəmməd, Qurərul- hikəm və durərul kəlam, səh 74. Dəftəre təbliğate İslami nəşriyyatı. Qum, 1366.

«من وقر عالماً فقد وقر ربه»

[4] - Bax: Göstəricilər "İmamətin Peyğəmbər nəslinə məxsus olması" sual 2969; "İmamlara və İmamət əqidənin dəlilləri" sual 322.

[5] - "Ey o şəxslər ki, iman gətirmisiniz! Allaha itaət edin! Peyğəmbər və ulul- əmri itaət edin; Nisa surəsi, ayə 59.

[6] - Hüseyni Həmədani, seyyid Məhəmməd Hüseyn, təhqiq: Behbudi, Məhəmməd Baqir, Ənvare derəxşan, cild 4, səh 93. Kitabfuruşiye Lütfi, Tehran, birinci çap, 1404 hicri qəməri.

[7] - Təbatəbai, seyyid Məhəmməd Hüseyn, Əl- mizan fi təfsiril- Quran, cild 4, səh 398. Dəftəre intişarate İslami, Qum, beşinci çap, 1417, hicri qəməri və bax: "İmam və imamətə məntiqi dəlil" sual 321.

[8] - Bax: "Vilayəti fəqihin, Peyğəmbər və İmamlara nisbəti" sual 9294. (sayt: 9467).

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Peyğəmbərin besəti və meracı bir gündə (rəcəbin 27-də) baş vermişdirmi?
    8924 تاريخ بزرگان 2012/04/10
    Cavabı bəyan etmək üçün Peyğəmbərin besəti və meracı ilə əlaqədar məsələni təfsir kitablarından araşdırırıq. 1. Besətin tarixi ilə əlaqədar müsəlman alimləri arasında iki nəzəriyyə vardır: Birincisi şiələrin nəzəriyyəsidir. Onlar rəcəb ayının 27-ci gününü Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in besət günü hesab edirlər. İkinci nəzər isə ...
  • Türbət suyunu əldə etmək üçün, su, yağış suyu olmalıdırmı? Ona dua da oxunmalıdır yoxsa lazım deyil? Xahiş edirəm tam izah verin.
    8842 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/02
    Türbət suyunu hazırlamaq üçün, pak və gigiyena suyu kifayətdir.[1] Hərçənd, fərat suyu[2] zəmzəm suyu[3], yaxud neysan ayında[4] olan yağış suyu kimi bəzi suların daha çoxImtiyazları var. yağış suyu da çox vaxt saf və təmiz olduğuna görə, bəlkə adi sulardan daha yaxşı ...
  • Günahdan paklanmanın hansı yolları vardır?
    8738 Əməli əxlaq 2011/06/14
    İnsanın günahlarının bağışlanması yolları çox olmasına baxmayaraq biz onların bəzilərini aşağıda qeyd edirik: 1). Tövbə və Allaha tərəf qayıdış (bəzi şərtlərlə) 2). Günahların bağışlanmasına səbəb olan ən gözəl savabları əldə etmək, yəni yaxşı əməllərə qədəm qoymaq. 3). Kiçik günahların ...
  • İbn Ərəbinin İmam Zaman (ə.c) barəsində baxışı nədən ibarətdir?
    11923 تاريخ بزرگان 2011/09/04
    Mühyəddin İbn Ərəbinin əsərlərini mütaliə etdikdə onun İmam Zaman (ə.c) barəsindəki inancı üzə çıxır. O, "Fütuhati-məkkiyyə" kitabının Həzrət Məhdinin axırzamandakı silahdaş və yavərlərnə həsr etdiyi 366-cı babında belə qeyd edir: “Allahın diri, sağ bir xəlifəsi vardır, o, üzə çıxar. Onun zühuru dünya zülm və sitəmlə ...
  • Pişnamazı tanımadığımız halda camaat namazının hökmü nədir?
    9218 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/06/23
    Pişnamazın şərtlərindən biri ədalətli olmaqdır.[1] Pişnamazın bu ədaləti aşkar olunub isbat edilməlidir.[2] Ədalət batində Allahdan bir növ qorxu hissidir ki, insanın böyük günah iş görməsinin və ya kiçik günahları təkrar etməsinin qarşısını alır. Əgər bir şəxslə oturub-dursaq və ondan ...
  • Niyə dəstəmaz ayəsində “mərafiq (dirsəklər)” kəliməsi cəm halında, ancaq “kəbeyn (Ayağın üzərində yerləşən hər iki bənd,çıxıntı)” kəliməsi ikili cəm halında gəlibdir?
    5734 Təfsir 2019/05/05
    Dəstəmazın necə alənmasının keyfiyyətini bəyan edən dəstəmaz ayəsi olan Maidə sürəsinin 6-cı ayəsində Allah taala buyurur: Ey iman gətirənlər! Namaza durduğunuz zaman üzünüzü və dirsəklərə qədər qollarınızı yuyun! Başınızı və hər iki bəndə (oynağa) qədər ayaqlarınızı məsh edin!...[1] Ayədə gələn kəlimələrin mənası “Mərafiq” dirsəklər ...
  • İrfan elmində xət və nöqtə və s.... hansı mənadadır və “ənə nöqtətu təhtül-ba” (Mən ba hərfinin altındakı nöqtəyəm”- rəvayətinin mənası nədi?
    10843 Nəzəri irfan 2014/05/22
    İrafan elmində qeyb aləmindən bəzi həqiqətləri çatdırmaqdan ötrü ədədlər, hərflər və şəkillərin özünəməxsus ilahi rəmzləri vardır. Nöqtədən məqsəd, allah-Taalanın həqiqi vəhdətidir və bu həqiqi vəhdətin şəkli insan qəlbinin dərinlkilərindən qərar tutmuşdur. Ona görə də kamil insan, varlıq aləminin mərkəzi kimi tanıtdırılmışdır. Allah-taalanın yer üzündə həqiqi vəhdətindəki xəlifəsidir. Əmirəl-mömininin (əleyhissalam) ...
  • Xahiş edirik Şeyx Tusinin siyasi nəzəriyyəsini açıqlayasınız.
    6395 Nizamlar (Qurluşlar) 2011/10/04
    Hər bir dövr və əsrdə özünə məxsus suallar yaranırdı ki, elm sahiblərini vadar edir ki, onlara cavab versinlər və bunlardan biri də şeyx Tusidir ki, bu işin öhdəsindən gəlmişdir. Şeyx Tusinin ümumi olaraq siyasi nəzəriyyəsinin əslini, aşağıdakı mərhələlərdə xülasə etmək olar:
  • Lütfən qadının hicabının necəliyi barəsində hədis yazın.
    8634 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/13
    Nur surəsinin 31- ci ayəsi başqa olmaqla çox sayda hədis və ayələr qadının hicabı barəsində söhbət açmışdır.həmçinin Nur surəsinin 31- ci ayəsində buyurulur: "Mömin qadınlara de ki, gözlərini haram buyrulmuş şeylərdən çəkindirsinlər, namuslarını qorusunlar; öz- özlüyündə görünən (əl- az) istisna olmaqla, zinətlərini göstərməsinlər baş örtüklərini yaxalarına çəksinlər; zinətlərini ərlərindən başqasına ...
  • Təşəhhüd və salam halında hansı əməllər müstəbdir?
    9362 Təşəhhüd və salam 2015/04/19
    Namazın salam və təşəhhüdündə müstəhəb sayılan əməllər aşağıdakılardır: Təvərrük halında oturmaq, Yəni namaz qılan adam sol budu üstə otursun, və sağ ayağının üstünü sol ayağının üzərinə qoysun. Təşəhhüddən sonra desin: “Əlhəmdulillah” ya da desin “Bismillah və billah vəlhəmdu lillahı və xəyrul əsmai ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164891 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164578 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119934 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114047 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111311 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94296 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54955 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54848 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46401 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45974 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...