Ətraflı axtarış
Baxanların
6072
İnternetə qoyma tarixi: 2007/11/04
Sualın xülasəsi
Bir nəfərin bir hissə yeri var onu satmaq istəyir, satdığı halda yerin pulunun xumsunu verməli və həcc ona vacib olur?
Sual
Babamın təqribən 85 yaşı var çox çətin yaşayır bir miqdar yeri var, özünün və yaxınlarının yaşayışını dəyişdirmək üçün onu satmaq istəyir, yerin pulunun xumsunu verməlidir və həcc ona vacib olur?
Qısa cavab

Bu sual iki cəhətdən qaranlıqdır:

Birincisi budur ki, sizin təqlid etdiyiniz Mərcə müəyyən olunmayıb.

İkincisi budur ki, yer ünvanı (adı) qaranlıqdır. Yəni müəyyən olunmayıb ki, bu yer irsdir ya hədiyyədir ya alınıbdır? Bu cəhətdən məsələnin bütün fərzlərinə işarə olur:

Əgər bu yer irs olarsa:

Şiənin müasir fəqihlərinin ittifaqına əsasən, insana çatan irsin xumsu yoxdur. Məgər bu ki:

  1. Uzaq qohumlardan ola və belə qohumu olduğunu bilməyə (nəticədə belə bir irsin intizarında olmasın). Buradada əgər illik məxaricdən artıq gəlməsə xumsu yoxdur. Amma əgər illik məxaricindən artıq gələrsə fəqihlərdən bir dəstəsi buyururlar: Ehtiyatı vacibə əsasən onun xumsunu verməlidir.[1] Bir dəstədə lazım bilmirlər bəlkə buyururlar: Onun xumsunu vermək müstəhədir.[2]
  2. Bir mal ona irs yoluyla yetişə və bilə ki, ona irs yoluyla çatan malın xumsu verilməyib, onun xumsunu verməlidir.[3]
  3. O malın özünün xumsu yoxdur, amma insan bilir ki, o kəs ki, mal ondan irs qalıb xums borcludur, bu halda xumsu onun malından verməlidir.[4]

Əgər bu yer həddiyə olarsa:

Bu barədə ki, hədiyyəyə xums gəlir ya yox?

Fəqihlər arasında müxtəlif rəylər var, ümumi şəkildə onların aşağıdakılarda xülasələşdirmək olar:

  1. Xümsu yoxdur.[5]
  2. Əgər illik məxaricindən yəni xumsun ilindən artıq gələrsə, onun xumsunu verməlidir.[6]
  3. Əgər xums ilindən artıq gələrsə, ehtiyatı vacibə əsasən onun xumsun verməlidir.[7]

Bəli əgər hədiyyə olunan mala qabaqcadan xums gəlib, təqribən bütün fəqihlər hədiyyə olana xums ödəməyin vacib bilirlər.[8]

Amma əgər yeri olsa bu halda neçə cür təsəvvür olunur:

  1. Əgər xumsun və zəkatın vermədiyi pulun özüylə (eynilə) bir mülk olsa, öz borcun ödəməlidir. Onun bu mülkdə istifadəsi haramdır və orada qıldığı namaz batildir.[9]
  2. Əgər o mülkü ala və alan zaman qəsdi bu ola ki, əvəzini xumsu ya zəkatı verməyən maldan versin, belə halda borcunu ödəməlidir.[10] (Xumsun verməlidir). Amma orada namaz qılmaq və istifadə etmək haqqında, fərqli nəzərlər var:

A: O mülkdən istifadə haram və orada namaz batildir.[11]

B. Ehtiyatı vacibə əsasən ondan çəkinsin.[12]

C. O mülkdən istifadə haram deyil və namazıda orada düzgündür.[13][14]

Ayətullah- uz uzma Məkarim Şirazi (ofisindən olunan sorğuya əsasən) buyurub: Xums barədə əgər zəhmətə (çətinliyə) düşsəniz xunsunun yarısın sizə bağışlayırıq yarısında tədricən ödəyin.

Amma həcc:

Həccin vacib olma şəraitinə sahib olan adama ömründə bir dəfə Allah evinin ziyarəti vacib olur.

Həccin vacib olma şəraiti:

  1. 2 və 3. Həddi büluğ olsun, ağıllı olsun və azad olsun.

4.Həccə getmək vasitəsiylə həcdən əhəmiyyətli olan haram işin icrasına məşğul olmasın, ya həcdən əhəmiyyətli olan vacib iş tərk etməsin.

5. Müstətii olsun, yəni maddi imkanı olsun və həcci yerinə yetirmək üçün qüdrəti və sağlamlığı olsun.

6. Həccin əməllərini yerinə yetirmək qədərincə vaxtı olsun.[15]

Buna əsasən isitaət şəraitinin hamısı olduğu halda, həcc ona vacibdir. Şəri üzür olmadan onu tərk etmək böyük günah hesablanır.

Nəticə budur ki, isitaət şəraiti varsa və əsas mane yoxdursa o müstətiidir və həccə getməsi vacibdir. İstitaət şəraitinin biri olmadığı halda həcc ona vacib deyil. Necə ki, həzrəti Ayətullahul uzma Məkarim Şirazi (ofisindən axırıncı sorğuya əsasən) buyrub: Yerin puluna ehtiyacınız olduğu halda heç sizə vacib deyil.

 


[1] - Böyük yətullahlar, Xoyi, Təbrizi, Fazil, Safi, Zəncani, və Bəhcət.

[2] - İmam Xumeyni, şəriət hökmlərinin izahı, Əlməhşi, cild 2, səh 9, Məsələ 1754.

[3] - Böyük Ayətullahlar, İmam Xumeyni (rəh) Xoyi (rəh) Bəhcət (rəh) Ehtiyatı vacibə əsasən, Sistani, Zəncani: Bir cürə onun borcunu ödəməlidir, istər meyyitin malından versin yaxud öz malından versib sonra meyyitin malından götersün, ya öz malından heyvanı. (əvəzsiz) versin. Fazil: Əgər o mal həmin ölüm ilinin gəlirindən olubsa bu adam onun xums borcunu verməlidir və Məkarim (Mərhum Təbrizidən başqa ki, buyurur: Əzhərə əsasən onun xumsunu vermək vacib deyil, digərlərinin nəzəri birdir).

[4] - Bu nəzəri hamı qəbul edir.

[5] - Böyük Ayətullahlar, İmam Xumeyni, Xamineyi, Nuri.

[6] - Böyük Ayətullahlar, Safi, Sistani: (Zəncani: Əgər illik gəlirindən çox qalarsa, əgər ələ gətirdiyi mal dəyərli olsa xumsunu vermək lazımdır. Bəlkə ehtiyata əsasən mal qiymətli olmasa da xumsun versin).

[7] - Böyük Ayətullahlar Bəhcət, Fazil, məkarim, Müraciət et: İmam Xumeyni, Şəriət gökmlərinin izahı Əlməhşi, cild 2, səh 8, məsələ 1753; tələbəlik hökmləri; xumsun hökmləri, Seyyid Müctəba Hüseyni, səh 49.

[8] - Müasir fəqihlər arasında təkcə Ayətullah Sistani və Ayətullah Təbrizi xumsun ödənməsini bağışlayan adama vacib bilirlər. Müraciət et: Həmin, səh 50.

[9] - İmam Xumeyni, Xoyi, Gülpayqani, Əraki, Təbrizi, Məkarim, Fazil, Safi, Nuri, Zəncani, (Ehtiyatı müstəhəbbə əsasən orada namazıda batildir).

[10] - Borcunu ödəməyi haqqında ixtilaf yoxdur.

[11] - İmam Xumeyni, (rəh).

[12] - Amma Ayətullah Fazil və Ayətullah Məkarim buyurur:

[13] - Ayətullah Sistani və Ayətullah Əraki.

[14] - Şəriət hökmlərinin izahı, (Əlməhşi lil İmam Xumeyni), cild 1, səh 486.

[15] - Şəriət hökmlərinin izahı (Əlməhşi lil İmamil Xumeyni), cild 2, səh 186, məsələ 2036.

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Qurani-kərimdə gözəllikşünaslıq məsələsini isbat edən ayələr vardırmı?
    10335 Təfsir 2012/07/22
    Farsca ziba (gözəl) kəlməsinin müxtəlif mənaları vardır: layiqli, yaxşı, xoş surət. Termində isə kamalın üzərinə çəkilmiş şəffaf bir pərdəyə deyilir. Ümumiyyətlə, gözəlliyin dörd növü vardır: Hiss olunan, hiss olunmayan, məqul (əqli) və Allah-taalanın mütləq gözəlliyi. Quran nəzərindən insanın gözəlliyi, təbiət gözəlliyi, mənəvi və əxlaqi gözəlliklər ...
  • Nə üçün din siyasət əhatəsinə daxil olur?
    10586 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/15
    Dinin siyasətdən ayrı olması nəzəriyyəsi, dinin insan həyatının müxtəlif mərhələlərindən kənar olmasını himayət edir. Bu nəzəriyyəyə əsasən, insanlar öz ağıl və elmi çərçivəsində maarif, siyasət, qəzavət, iqtisadi, ticarət, əxlaq və ictimai rəftarlarla bağlı qanunları tanımağa malik və onları sadir etməyə qadirdirlər; odur ki, insan öz həyatını idarə ...
  • İmtina edilmişə hakimin vilayəti qaydasının mənası nədir?
    5728 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/15
    Qaydanın qısa və açıq tərifi budur ki, müsəlmanların hakimi, bir nəfər öhdəsinə olan hüquqları (ümumi mənada) ödəməkdən imtina edən zaman, hakim onu öhdəsində olan haqqı yerinə yetirməyə məcbur edir.Fiqhi əsərlərə qısa və səthi baxışda, insana bu nəticəni qəbul etdirir ki, imtina edilmişə hakimin vilayəti, möcüzə qaydası olaraq ...
  • İt və donuzun nəcis olması barəsindəki hədisi bəyan edin.
    9383 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/07/28
    İt və donuzun nəcis olması barəsində imamlardan (əleyhimus-salam) çoxlu rəvayət nəql olunmuşdur. Bu rəvayətlər iki qisimdir: bəzi rəvayətlərdə “nəcisdir” kəlməsi aşkar deyilmiş, bəzilərində isə aşkar deyilməmişdir, amma mülazimədən (bir şeyin hökmünün deyilməsindən başqa bir şeyin hökmünün də məlum olması) it ...
  • Mən əvvəllər dövlət işçisi olmuşam və sonradan xəstəliklə əlaqədar təqaüdə çıxmışam. Amma, 4 ildən sonra sağlamlığım düzəldi. İndi, xəstəlik ünvanı ilə aldığım təqaüd mənə halaldırmı?
    4025 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/05/23
    Ümumiyyətlə,belə işlər təqaüdə çıxmaq qanununa bağlıdır. Bu mənada ki, əgər sizin belə vəziyyətdə aldığınız təqaüd haqqı idarənizin qanununda heç bir problem deyilsə, şəri cəhətdən də müşkülü yoxdur. Əlavələr: Təqlid edilən müctehidlərin bu sual haqqında nəzərləri bundan ibarətdir:[1] Həzrət ayətullah-üzma Sistani (Allah hifz etsin); Halaldır.
  • Peyğəmbərin buyurduğu “qələm-kağız” hədisində “mənim yanımda mübahisə aparmaq rəva deyildir!” dedikdə məqsədi nə idi?
    9111 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2012/02/13
    Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in buyurduğu “mənim üçün qələm-kağız gətirin” cümləsi sünnü və şiə kitablarında müxtəlif sənədlərlə nəql olunan məşhur hədisin bir hissəsidir. Rəyasət aşiqi olan bir dəstə adam Quranda وَمَا یَنْطِقُ عَنِ الْهَوَی “O, heç vaxt havayi-nəfs üzündən danışmır” deyə vəsf edilən Peyğəmbərin hüzurunda olan zaman ...
  • Şeyx Tusi (rh)- nin iqtisad kitabı hansı mövzuları əhatə edir?
    10184 تاريخ بزرگان 2012/06/13
    Şeyx Əbu Cəfər Məhəmməd bin Əl- Həsənul- Tusi (rh) Şeyx Tusi ilə məşhur olan İmamiyyə şiəsinin görkəmli fəqih, usulçu, təfsirçi, kəlamçı və hədisçisi, İslam və İranın elmi fəxrlərinin ən böyüklərindən biridir ki, elminin müxtəlif sahələrində kitab yazıbdır ki, o elmlərdən biri, kəlam elmidir. O bu sahədə ...
  • İnsanın pisliyə doğru meyli Allah-taalanın istəyidirmi?
    6921 Qədim kəlam 2011/08/23
    SualolunmuşayəTəkvirsurəsinin 29-cuayəsivəDəhrsurəsinin 30-cuayəsininbirqismətidir
  • Aya sizin nəzərinizdə vəliyi- fəqih məsumdur?
    6155 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/09/11
    Məsum imamların (ə) hədis və rəvayətlərinə əsasən, məsum olmaq yalnız 14 nəfər- Peyğəmbər (s), həzrət Zəgra (s) və 12 imama məxsusdur. Bunun üçün də vəliyi- fəqih məsumlar sırasında hesab olunmur. Amma bir çox ayə və rəvayətlərə əsasən, İmam Zamanın (ə) qeybəti dövründə vəliyi- fəqihdən itaət etmək vacibdir və lazımdır. İmam ...
  • Əbu Dərdanın şəxsiyyəti necə olub? Onun barəsində Əhli- beytin nəzəri nə idi? Ondan nəql olunan rəvayətlərin hökmü nədir?
    6709 تاريخ بزرگان 2012/02/18
    Daha çox öz kenyəsi ilə (Əbu Dərda) çağırılan. Xəzrəcin nəvələrindən olan "Ovəymər bin Malik" Peyğəmbər (s)- in səhabələrindən olubdur. O, Xəzrəc qəbiləsinin camaatından olaraq Mədinədə yaşayırdı. Peyğəmbər (s)- in Mədinədə hüzurundan neçə ay keçəndən sonra, o həzrətin yanına gəlib və müsəlman oldu. İmam Əli (ə)- ın Müaviyədən üstün olmasına ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164834 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164363 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119889 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113947 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111109 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94233 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54926 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54648 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46321 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45922 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...