Ətraflı axtarış
Baxanların
14891
İnternetə qoyma tarixi: 2012/04/19
Sualın xülasəsi
Meyitin ruhunun şad olması üçün hansı işləri görmək olar?
Sual
Anam bu yaxınlarda dünyadan getmişdir. Onun ruhunun şadlığı üçün necə dua etməliyəm? Mən hər gün iki rəkət vəhşət namazı qılır və onun qəbrinə hədiyə edirəm. Bu işim düzdürmü? Gecə namazında onun üçün necə istiğfar edim? Xahiş edirəm ki, mənə yol göstərəsiniz. Onun barəsində çox fikir edirəm; onun ölümünə dözmək mənim üçün çox çətindir.
Qısa cavab

Müsibətə səbir etmək, onun təsirlərinə diqqət yetirmək və ölümün hamı üçün və haqq olması barədə təfəkkür etməklə müsibətlərin təsirini asanlaşdırmaq olar. Dünyadan gedən şəxslər üçün əncam verilə bilən müstəhəb əməllər: dəfn olunduğu birinci gecədə vəhşət namazı qılmaq, meyitin tərəfindən sədəqə vermək, dua etmək və onun üçün Quran oxumaq. Vəhşət namazını bütün gecələrdə yox, yalnız dəfn gecəsi qılmaq müstəhəbdir. Başqa günlərdə onun yerinə yaxşı olar ki, ölülər üçün digər müstəhəb işlər əncam verilsin.

Ətreaflı cavab

Müsibət görmüş adamın qəm-qüssə və müsibətinin azalması üçün mümkün olan işlərdən ən mühümü aşağıdakılardan ibarətdir:

a) Müsibətə səbir etmək.

Səbir həyatda insanın ən yaxşı köməkçisidir.[1] Səbrin qisimlərindən biri müsibətlərdə səbir etməkdir.[2]

Ayə və rəvayətlərdə səbir etmək üçün çoxlu dəyər və savab qeyd olunmuşdur. Onun nəticələrinə diqqət yetirmək yaxın adamların ölümündə baş verən müsibət və qəm-qüssənin azalması və yüngülləşməsi yollarından biridir. Burada həmin barədə olan ayə və rəvayətlərdən bir neçəsini qeyd edirik:

1. Allah-taala Quranda buyurur: “Səbir edib müqavimət göstərdiyinizə görə sizə salam olsun! O (əbədi) aləmin axır-aqibəti necə də gözəldir!”[3] “Şübhəsiz, sizin hamınızı qorxu, aclıq, mal-dövlətin, canınızın və meyvələrinizin azalması ilə imtahan edəcəyik, səbir edənlərə müjdə ver! O kəslər ki, onlara müsibət baş verən zaman “Biz Allah tərəfindik və Allaha doğru qayıdacağıq” - deyirlər. Allahın mərhəmət və lütfləri onlara şamil olmuşdur və onlar hidayət olunanlardır.”[4]

2. İmam Əli (əleyhis-salam) buyurur: “Ən yaxşı uzaqgörənlik müsibətlərə səbir etməkdir.”[5] “İmanın xəzinələrindən biri müsibətlərə səbir etməkdir.”[6] “Müsibətlərə səbir etmək (insanı) şərafətli edir və uca məqamlara çatdırır.”[7]

b) Ölümün haqq olmasını və  gerçəkliyini dərk edib fikirləşmək

İnsan bu gerçəkliyi dərk edərək ölümün hamı üçün haqq olduğunu fikirləşməlidir: “Hər insan ölüm (şərbətini) dadacaqdır, sonra sizi Bizim dərgahımıza doğru qaytaracaqlar.[8]

Bütün varlıqlar Allah-taalanın cilvəsi olduğundan və Ondan qaynaqlandığından, axırda da Ona doğru qayıdacaqlar: “Həqiqətən biz Allahdanıq və Ona doğru da qayıdacağıq.”[9] Allaha imanın səmərələrindən biri də müsibət və ağır hadisələr baş verən zaman Quranda buyurulan bu cümlənin (ayənin) məzmununa diqqət yetirməkdir. Bu cümləni özünə təlqin etmək qəlbə təskinlik bağışlayır, onu yüngülləşdirir. Bu təlqin həqiqətə nə qədər yaxın olsa, ruhi sarsıntıları bir o qədər aradan aldıracaq, qəlbə vüqar və asudəlik verəcəkdir.

v) Ölülər üçün yaxşı əməllər görmək

Hədislərdə ölülər üçün yaxşı əməllər əncam vermək tövsiyə olunmuşdur. Onların bəziləri müəyyən şərtlər daxilində vacib, bəziləri də müstəhəb olur. Rəvayətlərdə tövsiyə olunan müstəhəb əməllərdən bəzilərini qeyd edirik:

1. Ölünün niyyətinə sədəqə vermək. Bəni-Saidə qəbiləsindən birinin anası dünyadan getmişdi. O, Peyğəmbərin hüzuruna gəlib dedi: “Mən evdə olmadığım bir vaxt anam dünyadan getmişdir. Əgər onun tərəfindən bir sədəqə versəm, savabı ona çatacaqdır?” Həzrət buyurdu: “Bəli.”[10]

2. Quran oxumaq. Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) buyurur: “Hər kəsin yolu qəbiristanlıqdan düşsə və “Tövhid” surəsini on bir dəfə oxuyaraq savabını ölülərə hədiyyə etsə, ölülərin sayı qədər ona savab verərlər.”[11]

3. Ölülərin niyyəti ilə yaxşı işlər görmək. İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Meyit üçün verilən sədəqə, edilən dua və yaxşılıq ona çatır və onun savabını həm o işi görənə, həm də meyitə verirlər.”[12] “Hər müsəlman şəxs ölülərin niyyəti ilə yaxşı bir iş görsə, Allah-taala onun savabını bir neçə qat artırar və ölülər ondan bəhrələnər.”[13]

4. Vəhşət namazı. Ölünün dəfn olunduğu birinci gecədə onun üçün iki rəktət vəhşət namazı (dəfn gecəsində meyitə hədiyyə namazı) qılmaq müstəhəbdir.[14] Onun qaydası mərcəyi-təqlidlərin risalələrində qeyd olunmuşdur.[15] Deməli, vəhşət namazını bütün gecələrdə yox, ölünün dəfn olunduğu birinci gecədə qılmaq müstəhəbdir. Başqa vaxtlarda isə, yuxarıda qeyd olunan yaxşı əməlləri əncam verib ananıza hədiyə edə bilərsiniz ki, ruhu şad olsun. Meyit üçün vacib əməllər barəsinə aşağıdakı görünüşlərə baxın:

1. “Meyitin əmlakının xümsü”, sual 3542 (sayt: 3780)

2. “Ata-ananın namaz və orucunun qəzası”, sual 4115 (sayt: 4400)

 


[1] Əlavə məlumat üçün “Səbrin artırılması” görünüşünə baxa bilərsiniz: Sual 8418 (sayt: 9091)

[2] Deyləmi, Şeyx Həsən, “İrşadul-qulub iləs-səvab”, 1-ci cild, səh. 126, “Şərif Rəzi” nəşriyyatı, Qum, birinci çap, 1412-ci qəməri il

[3] “Rəd” surəsi, ayə: 24

[4] “Bəqərə” surəsi, ayə: 155-157

[5] Təmimi Amədi, Əbdül-Vahid ibni Məhəmməd, “Ğurərul-hikəm”, səh. 283, hədis 6299, “İslami təbliğat” nəşriyyatı, Qum, 1366-cı şəmsi il

[6] Yenə orada, səh. 288, hədis 6298

[7] Yenə orada, səh. 262, hədis 6269

[8] “Ənkəbut” surəsi, ayə: 57: كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَيْنا تُرْجَعُون

[9] “Bəqərə” surəsi, ayə: 156

[10] Molla Hüveyş Ali-Ğazi, Əbdül-Qadir, “Bəyanul-məani”, 1-ci cild, səh. 203, “Tərəqqi” çapxanası, Dəməşq, birinci çap, 1382-ci qəməri il; Qurtəbi, Məhəmməd ibni Əhməd, “Əl-camiu liəhkamil-Quran”, “Nasir Xosrov” nəşriyyatı, Tehran, birinci çap, 1364-cü şəmsi il

[11] Məclisi, Məhəmməd Baqir, “Biharul-ənvar”, 10-cu cild, səh. 368, “Vəfa” müəssisəsi, Beyrut, 1404-cü qəməri il

[12] Amili, Şeyx Hürr, “Vəsailuş-şiə”, 8-ci cild, səh. 279, “Alul-beyt (əleyhimus-salam)” müəssisəsi, Qum, 1409-cu qəməri il

[13] Hilli, İbni Fəhd, “Uddətud-dai”, səh. 146, “Darul-kitabil-islami”, Qum, 1407-ci qəməri il

[14] Amili (Kəf’əmi), İbrahim ibni Əli, “Əl-misbah”, səh. 414, “Darur-Rəzi” nəşriyyatı, Qum, ikinci çap, 1405-ci qəməri il; “Vəsailuş-şiə”, 8-ci cild, səh. 168

[15] Musəvi, (İmam Xomeyni), Seyid Ruhullah, “Tovzihul-məasil”, 1-ci cild, səh. 348, tədqiq və təshih: Seyid Məhəmməd Hüseyn Bəni-Haşim Xomeyni, “İslami nəşriyyat”ın dəftərxanası, Qum, 8-ci çap, 1424-cü qəməri il

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Нәјә ҝөрә Ислам һөкумәти фәгиһләрин васитәси илә идарә олунмалыдыр?
    5458 نقش اندیشمندان دینی 2012/05/20
    Ислам дини бүтүн динләрин сонунҹусу олуб, хүсуси ганунлары, әһкамлары, ҝөстәришләри вә әбәдијјәт ҹәһәти вардыр. Илк ҝүндән бүтүн мүшкүлләрин ҹавабыны вердији кими, тарих боју гаршыја чыхан суаллара да ҹаваблар вермәлидир. Башга тәрәфдән, һәр ҝүн дүнјада елә мүшкүл, шәраит вә суаллар гаршыја чыхыр ки, әввәлкиләрдән чох фәргләнир.
  • Nə üçün Allahın nemətlərinin qarşısında şükr etmək lazımdır?
    8091 Qədim kəlam 2011/06/28
    Şükr lüğətdə zehndə neməti təsəvvür etmək və danışıqda və rəftarda onu göstərməkdir. Allahın nemətləri qarşısında şükr etməyin vacib olması haqqında bir neçə nöqtəyə diqqət etmək lazımdır. 1.     Nemət verənə şükr etmək fitri bir işdir ki, hər insan öz əqlinə ...
  • Həzrət Zəhranın (salamullahi ələyha) şəxsiyyətinin hansı cəhətləri var?
    6853 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2012/04/21
    Həzrət Zəhranın (salamullahi ələyha) şəxsiyyətinin müxtəlif əzəmətli cəhətləri var ki, onu bütün genişliyi ilə yalnız, çox dərin təhqiqat, təfəkkür və araşdırmadan sonra ələ gətirmək olar. O Həzrətin mənəviyyat və ilahiyyat sahəsindəki elm, rəftar, əxlaq və siyasi mübarizələri araşdırmaqla hədəfimizə çata bilərik. Şiə və sünnü alimlərinin kitablarının təsdiqinə ...
  • Bəhailərin əqidəsinin səhv olması, onların murdar olmasının dəlilini və sadə lövh insanların o əqidədən qəbul etməsinin hökmünü açıqlayın?
    5771 Qədim kəlam 2010/11/10
    Mirzə Hüseynəli Bəhainin (Bəhai məzhəbinin banisi) əqidəsi öz kitablarında buna əsaslanır ki, "ov" və "Əli Məhəmməd bab" ın qiyam etməsiylə islam dini nabud (ləğv) olmuş və həzrət Məhəmməd (s)- in peyğəmbərlik və risaləti sona çatmışdır. Belə bir fikir "bab" qiyamını qəbul edib və vədə verdiyi "ov" həmin ...
  • Kitab əhli məadın cismani olmasına inanırlarmı? Lütfən, bu barədə bir neçə kitab təqdim edir.
    5828 Qədim kəlam 2012/09/24
    Cavabın aydın olması üçün bir neçə məsələyə diqqət yetirmək zəruridir: 1. Əhli-kitabın (istər yəhudi, istər məsihi, istərsə də zərdüşt) təlimlərində “cismani məad” adlı bir ünvan irəli çəkilməmişdir. Bu barədə bəyan etdiklərimiz məadın özünə etiqadın əsli ilə əlaqədar əhli-kitabın dini mətnlərindəki çıxarışlarımızdır. 2. Bu ...
  • Hicablı qadının əksini naməhrəmə verməyin hökmü nədir?
    5059 Qeyri adı yerlər 2012/05/19
    Böyük Mərcə təqlidlərin dəftərlərindən bu suala belə cavab vermişlər: Həzrət ayətullah ul uzma Xameneinin dəftəri: Öz- özlüyündə eybi yoxdur. Həzrət ayətullah ul uzma Məkarim Şirazinin dəftəri: Suala əsasən eybi yoxdur. Həzrət ayətullah ul uzma Safi gülpayiqaninin dəftəri:
  • Şeytanın nəfsi-əmmarə ilə fərqi nədir?
    11886 Əməli əxlaq 2011/09/07
    İnsanın həqiqi mahiyyəti – onu nəfs adlandırırlar – müxtəlif qat və şaxələrdən ibarətdir. Qurani-Kərimdə onun üç mərtəbəsinə (əmmarə, ləvvamə və mütməinnə) işarə olunmuşdir.Nəfsi-əmmarənin mənası budur ki, heyvani meyllər insana hakim olur. O elə bir halətidir ki, nəfs həmişə insana pisliklər və şəhvanı istəklərinin tələbini yeinə yetirmək fərmanı verir.Şeytana ...
  • İmam Hüseyn (ə)- ın Əli Əsgərin ağzının rütubətindən istifadə etmək istəməsi doğrudurmu?
    7426 تاريخ بزرگان 2011/05/10
    Qeyd olunanların nə nəqli nə tarixi sənədlərə və nə də ağıla uyğunluğu var. Belə ki: Bir: Bu məsələ mənbələrin heç birində qeyd olunmayıbdır. Çünki əsas kitablarda belə yazılıb: İmam Hüseyn (ə) bacısı Ümmü Gülsümün yanına gəlib, buyurdu: Bacım sənı övladıma yaxşılıq etməyə vəsiyət edirəm. Çünki o balaca və altı ...
  • İmam Hüseyn (ə)- ın Dəməşqdə üç ya dörd yaşında dünyadan gedən Rüqəyyə ya Səkinə adlı qızı olubmu?
    10983 تاريخ بزرگان 2011/12/25
    Tarixçilərin çoxu kitablarında imam Hüseyn (ə)- ın Rüqəyyə, Fatimeyi- Suğra və ya digər adda azyaşlı qızının olmasına ad çəksələr də, amma kitabların bəzisində bu balaca qızın həyatı və şam xarabalığında onun qəmli əhvalatı bəyan olubdur. Bizim tarixi və rəvayi mənbələrdə bu məsələyə sübutlar da var. Biz nümunə olaraq onların ...
  • Mütəə barəsində olan hədislərin hamısı doğrudurmu?
    7431 Hədis elmləri 2012/01/16
    Müvəqqəti evlilik, Qurani məciddə caiz olması bildirilən İslam qanunlarından biridir. Bu gözəl sünnə Peyğəmbər (s), birinci Xəlifənin və ikinci xəlifənin zamanından müəyyən və vaxtda, İslam cəmiyyətində ikinci xəlifə onu qadağan edənəcən icra olubdur, Məsum imamlar (ə) camaatı həmişə bu evliliyə həvəsləndirirdilər. Çünki o vaxtki, cəmiyyətdə, bu ilahi sünnə bidətli formada ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    160255 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    146264 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    115568 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    106719 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    89178 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    88137 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    52098 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    41593 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    40792 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    40450 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...