Ətraflı axtarış
Baxanların
6668
İnternetə qoyma tarixi: 2012/04/10
Sualın xülasəsi
Xüsusilə məhərrəm və səfər aylarında çox gülməyin qarşısını almaq üçün bir çıxış yolu göstərin.
Sual
Xüsusilə məhərrəm və səfər aylarında çox gülməyin qarşısını almaq üçün bir çıxış yolu göstərin.
Qısa cavab

Batini duyğuların və hisslərin bir növ aşkar edilməsindən ibarət olan ağlamaq və gülmək insan mizacının (təbiətinin) normal və təbii nişanələrindəndir. İnsan bu barədə kifayət qədər inkişafa və tutum səviyyəsinə çatmalı, gülməyin və şadlıq vasitələrinin həddi-hüdudu, qayda-qanunları ilə tanış olmalıdır ki, gülmək və şadlıq etmək onun üçün rəzalət xisləti deyil, əxlaqi bir fəzilət olsun.

Sevincdə və gülüşdə mövcud olan hədəf və niyyətə diqqət yetirmək, Allahı unutmamaq, həmişə Onu xatırlamaq, çox gülməyin acınacaqlı nəticələri və bəlaları barəsində dərindən fikirləşmək hər bir vaxta, xüsusilə məsum imamların (əleyhimus-salam) müsibət və şəhadət günlərində, habelə bir çox ictimai məqamlarda və məkanlarda çox gülməyin qarşısını alan və səmərəli həll yolundan ibarətdir.

Ətreaflı cavab

İnsanın bir çox yönləri vardır, onlardan biri də insani- ülvi duyğulardır. İnsanda bu xüsusiyyətin olması müəyyən hallarda şad olub fərəhlənməsinə, bəzi hallarda isə qəm-qüssəli olub kədərlənməsinə səbəb olur. Buna görə də batini duyğuların və hisslərin aşkar edilməsindən ibarət olan gülmək və ağlamaq insan təbiətinin və mizacının normal olması nişanələrindən biridir. İnsan bu barədə kifayət qədər tutuma və inkişaf həddinə çatmalı, gülmək qayda-qanunları və şadlıq vasitələri ilə tanış olmalıdır ki, şadlıq və gülmək onun üçün rəzalət xisləti deyil, əxlaqi bir fəzilət olsun.

Ruhun şadlıq və fərəh  hissi keçirməsi, ruh yüksəkliyinə malik olmaq əxlaqi nəzərdən müsbət və faydalı bir işdir, fərdi və ictimai fəaliyyətlər və qurucu hərəkətlər üçün şərait yaradır, habelə ictimai ruhiyyənin təkamülündə böyük rol oynayır. Amma bir çox fərdi, ictimai, etiqadi və əxlaqi amillər nəticəsində şadlıqların bəziləri məzəmmət olunur.

Bu məqalədə hər bir zamanda, xüsusilə məsumların (əleyhimus-salam) şəhadət və müsibət günlərində, habelə bəzi ictimai məkanlarda və mövqelərdə çox gülməyin qarşısını almaqda təsili olan mühüm işlərdən bəzilərinə işarə edirik:

1. Şadlıq və gülüşdən izlənən hədəf və niyyətə diqqət yetirmək.

Həqiqi bir möminin bütün fikirləri, danışıqları və əməlləri Allahın razılığına nail olmaq və Onun dərgahında yaxınlaşmaq istiqamətində olmalıdır. Bu nəzərlə əgər gülüşün Allahın razılığına səbəb olub-olmadığına diqqət yetirsə, bu zaman onun gülüş və şadlığı özünə münasib yerində və qanuni çərçivədə olacaq, Allah dərgahına yaxınlaşmaq üçün bir vasitə sayılacaqdır. Deməli, məhərrəm və səfər günlərində, imaların (əleyhimus-salam) şəhadət günlərində özünü əzadar (matəmli) bilmək, qəmgin olmaq, matəm və əzadarlıq mərasimləri ilə uyğun olmayan hər bir şeydən uzaqlaşmaq bu niyyətin və hədəfin həyata keçməsinə kömək olur.

2. Həmişə Allahı xatırlamaq və yadda saxlamaq.

Qurani-Kərimdə Allah-taalanı mümkün qədər çox yad etməklə əlaqədar fərman verilmişdir.[1] Buna görə də ilahi şəxsiyyətlər daim Allahı xatırlayırlar, heç bir iş onları Allahın yadından və ibadətdən qafil etmir.[2] Bəzən gülüş, fərəh və şadlıq hissləri ruhun və qəlbin qəflətə düşməsinə səbəb olur, bu qəflət sayəsində insan başqalarını məsxərə və rişxənd etmək kimi bir çox günahlara da batır. Buna görə də qəflətin aradan getməsinə səbəb olan işlər – Allahı yad və zikr etmək qəlbin daşlaşmasına, qəsavətinə səbəb olan bir çox gülüşlərin qarşısını alacaqdır. İmam Sadiq (əleyhis-salam) Allahı yad etməyin əhəmiyyəti barəsində buyurur: “Hər kəs (təkcə dildə deyil) həqiqi mənada Allahı yad edərsə, Ona müti olacaqdır. Hər kəs Ondan qafil olsa asi və günahkardır. İtaət hidayətin nişanəsi, günah isə azğınlığın əlamətidir. Hidayətdə əsas meyar Allahı yad etmək və azğınlıqda əsas meyar isə qəflətdir...”[3]

3. Çox gülməyin mənfi təsirləri barədə fikirləşmək

Əxlaq elmində və hədislərdə qəhqəhə adı ilə yad edilən və qəflətdən qaynaqlanan həddindən artıq və çox gülmək şəxsiyyətli adamlara layiq deyildir, İslamda məzəmmət olunmuşdur, ictimai və fərdi baxımdan çoxlu mənfi təsirlərə malikdir. Bu acınacaqlı və mənfi təsirlərə diqqət yetirmək insanın bu rəzalət xislətindən və xoşagəlməz əxlaqi rəftardan uzaqlaşmasında mühüm rol ifa edir. Burada rəvayətlər mənbələrinə istinad etməklə bir neçə nümunəni qeyd edirik:

1. Peyğəmbəri-Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) buyurur: “Çox gülməkdən çəkinin! Çünki bu iş qəlbi öldürür və üzdəki nuraniliyi aradan aparır.”[4]

2. İmam Əli (əleyhis-salam) buyurur: “Çox gülmək həmsöhbəti (dostluqdan) uzaqlaşdırır (nifrət hissi yaradır) və rəisi çirkin və rüsvay edir.”[5]

3. İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Qəhqəhə çəkmək şeytanın işlərindəndir.”[6]

Çox gülməyin məzəmmətinə və gülüşün qayda-qanunları barəsindəki əxlaqi rəvayətlərə və ayələrə diqqət yetirməklə, habelə onu tərk etmək barədə möhkəm iradəyə, qəti qərara, yüksək hümmətə malik olub məşq etməklə çox gülməyin və qəhqəhənin qarşısını hər bir zamanda, xüsusilə məsumların (əleyhimus-salam) şəhadət və müsibət günlərində qarşısını almaq və zamanının keçməsi ilə bu xisləti özündən uzaqlaşdırmaq olar.

Gülüş və şadlıq ilə əlaqədar bəzi məsələlər barəsində ətraflı məlumat əldə etmək üçün aşağıdakı görünüşlərə baxa bilərsiniz:

“İslamda şadlıq və ruh yüksəkliyi”, sual 13334 (sayt: 12917)

“Qəm-qüssəyə rəvac verilməsi”, sual 2830 (sayt: 3062)

“Məsxərə və karikatura”, sual 22912 (sayt fa15722)

“İslam: əyləncə və zarafat”, sual 1226 (sayt: 2573)

 


[1] “Əhzab”  surəsi, ayə:  41: يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثيراً

[2] “Nur” surəsi, ayə:  37: رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاة

[3] Məclisi, Məhəmməd Baqir, “Biharul-ənvar”, 90-cı cild, səh. 158, “Daru ehyatit-turasil-ərəbi”, Beyrut, ikinci çap, 1403-cü qəməri il

[4] Şeyx Səduq, Məhəmməd ibni Əli, “Əl-xisal”, tədqiq və təshih: Ğəffari, Əli Əkbər, 2-ci cild, səh. 526, “Camieyi müdərrisin” nəşriyyatı, Qum, birinci çap, 1362-ci şəmsi il

[5] Təmimi Amədi, Əbdül-Vahid ibni Məhəmməd, “Təsnifu Ğurəril-hikəm və dürəril-kiləm”, təshih və tədqiq: Dirayəti, Mustafa, səh. 222, hədis 4468, “Dəftəri təbliğat”, Qum, birinci çap, 1366-cı şəmsi il

[6] Kuleyni, Məhəmməd ibni Yəqub ibni İshaq, “Əl-kafi”, 4-cü cild, səh. 749, “Darul-hədis”, Qum, birinci çap, 1429-cu qəməri il

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Səcdəyə getdiyimiz zaman hansı üzv əvvəl yerə dəyməlidir?
    6386 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Səcdə namazın vacib hissələrindəndir və vacib və müstəhəm şərait və hissələrə malikdir; o yerlər ki, səcdədə müstəhəb hesab olur, odur ki, kişi səcdəyə getdiyi zaman ilk növbədə əllərini, qadın isə əvvəl dizlərini yerə qoymalıdır.[1]
  • İmam Əli (əleyhis-salam) sübh namazında zərbətlənən zaman İmam Həsənlə Hüseyn orada idilərmi?
    9605 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Əli (əleyhis-salam) zərbətləndiyi zaman Həsənlə Hüseyn (əleyhiməs-salam)-ın onun yanında olması ilə əlaqədar çoxlu rəvayət gəlmişdir. Buna görə də bu bəhsdə bir neçə ehtimal verilir: 1. İmam Əli (əleyhis-salam)-a məsciddən kənarda zərbə vurulmuşdur. Bu ehtimala əsasən demək olar ki, həmin anda Həsənlə Hüseynin Əli (əleyhis-salam)-ın yanında ...
  • Sualın xülasəsi: İmamlar (ə) və alimlər baxımından namazın ilk vaxtında qılınmasının savabını bəyan edin.
    6814 Hədis elmləri 2012/04/18
    Namzın ilkin vaxtında qılınmasının çoxlu sayda savab və təsirləri bəyan edilmişdir. Məsələn: Namzın savabının iki qat olması, İlahi məhəbbətini qazanmaq və s... Alimlər də bu mövzuya diqqət etməklə insanları namzın ilkin vaxtında qılınmasına çağırmışlar. Bunu Allaha yaxınlaşma və seyri sluk üçün ən mühüm əsaslardan hesab ...
  • Seçilmiş dörd qadının və onların atalarının adı nədir?
    14315 تاريخ بزرگان 2011/09/11
    Övliya və saleh insanların arasında elə qadınlar olub ki, bəşərin tarixi boyu, tövhid və İlahi hədəflər yolunda çoxlu fədakarlıq ediblər və onların adı həmişə bəşərin qara tarixində parlayır. Amma İslami rəvayət və mənbələrdə uca dərəcəli, şərəfli və üstün dörd qadının adı qadınların ən üstünü və behişt qadınlarının üstünü olaraq çəkilmiş ...
  • Şəhid Dəstğeybin kitabları etibarlıdırmı?
    8256 تاريخ بزرگان 2011/06/27
    Əzəmətli şəhid Ayətullah Seyyid Əbul- Hüseyn Dəstğeyb Şirazi şiə aləminin alimlərindən və müctəhidlərindən biri olmaqla yanaşı arif bir insan olubdur ki, fiqh, ilahiyyat, əxlaq, irfan və... elmlərdə mütəxəssis olub onun kitabları və əsərləri ümumi şəkildə etibarlı və istifadəyə yararlı eyni zamanda təsirlidir. Əlbəttə bu məsələyə diqqət etmək lazımdır ki, məsum ...
  • Oruc tutumayan müsəlman üçün yemək və içməli su hazırlayıb verməyin hökmü nədir?
    5902 Cürbəcür 2015/05/30
    Əgər oruc tutmayan şəxsin şəri üzürü varsa və ya oruc tutmaq vacib deyilsə (məsələn, xəstəlik üzündən oruc tuta bilmir) bu əməlin iradı yoxdur. Əgər qüdrəti olan halda, qəsdən oruc tutmursa və xeç bir üzrü yoxdursa, bu iş günahdır və imkan həddində o şəxsi orucu tərk etdiyinə görə ...
  • Əbu Əli Sina nə üçün məntiq kitabında sıralamanı əvəz etdi?
    6941 İslam fəlsəfəsi 2011/10/03
    İbn Sina məntiqdə iki növ yenilik etmişdir:1.             Məntiq məsələlərində yenilik2.             Məntiqin yazılış quruluşunda yenilikİkinci növ yenilik məntiqin yazılışında onun iki düşüncə tərzinə dəlalət edir. Birinci düşüncə məntiqin bəzi məsələlərinin ...
  • Həzrət Məryəm (əleyha salam)-ın aləm qadınlarından üstün edilməsinin (ayədə) qeydsiz-şərtsiz olmasına diqqət yetirməklə həmin ayəni rəvayətlə necə məhdudlaşdırmaq olar?
    7192 تاريخ بزرگان 2012/04/09
    “Aləmin” kəlməsinin Qurani-Kərimdə işlədilmə yerlərinə və müfəssirlərin bu barədəki nəzərlərinə diqqət yetirməklə məlum olur ki, bu kəlmə yalnız zamanın bir dövründə olan insanlara məxsus edilir. Əhli-sünnət kitablarının bir çox yerlərində də ayələrə rəvayət vasitəsi ilə qeyd vurulur. Həmçinin həm əhli-sünnət, həm də şiə təfsirlərinin bir çox yerlərində ...
  • Bilmək istərdim sünnülər xüsusiylə də vəhhabilər hansı dəlilə əsasən deyirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy aldıqlarında məsumdurlar nəinki hər bir halda?
    9291 Qədim kəlam 2012/10/09
    Sünnülərdən bəzi tayfaları (Həşəviyyə və Sələfilər kimi) Qurandan dəlil gətirmək həzrət Adəm və onun behiştdən çıxarılmasını bildirən ayələr kimi, dəlil gətirirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy və risalətlərinin təbliği zamanı məsumdurlar və digər hallarda günahkar və səhvə də yol verirlər. O cümlədən, Sələfilər (Vəhhabilər) də bildirirlər ...
  • Əqd xütbəsinin fəlsəfəsin bəyan edin?
    8301 Əxlaq 2011/10/30
    İslam nəzərindənevlənmək ailənin və təbii olaraq ictimaiyyətin təşkili üçün bir müqəddəs əhd və peymandır və bir çox əsərlərə və nəticələrə malikdir o cümlədən: Cinsi meyli təmin etmək, nəslin törənməsi, insanın təkamüli, rahatlıq paklıq və iffət, hisslərin möhkəmlənməsi və bir çox başqa faydalardır. Bu müqəddəs əhdi peyman Allah Taalanın müəyyən etdiyi ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164825 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164349 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119884 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113939 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111088 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94230 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54926 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54632 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46311 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45920 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...