Ətraflı axtarış
Baxanların
7245
İnternetə qoyma tarixi: 2013/02/28
Sualın xülasəsi
Hədis elmində Şazz və müəllil hədis hansı məna da işlədilir?
Sual
Hədis elmində Şazz və müəllil hədis hansı məna da işlədilir? Lütfən nümunə göstərin?
Qısa cavab
  1. Şazz hədis: O rəvayətə deyilir ki, bir sənədi olsun, amma rəvayəti nəql edənlərin hamısı siqə (inanlmış və dürüst) insanlar olsun. Lakin mətn baxımından məşhurun nəql etdiyi rəvayətlə müxalif olsun. Şazz rəvayətə Nadir rəvayətdə deyilir[1].
  2. Fiqh elmində Şazz adı çox vaxtı o hədisə deyilir ki, Fəqihlər o hədisin məzmununa əməl etməyiblər. Baxmayaraq ki, hədis səhih və ziddi olmayan hədisdir[2]. Və məşhur hədislə şazz hədis arasında ziddiyyət olduqda, məşhur hədisə əməl olunur[3].
Şazz termini o terminlərdəndir ki, kifayət qədər istifadə olunur və Vahid xəbərin növlərindəndir[4].
Şazz hədisə nümunə: “لا وَ اللَّهِ مَا نَقَصَ‏ مِنْ‏ شَهْرِ رَمَضَانَ‏ قَطُّ[5] Allaha and olsun daha ramazan ayı heç vaxt (naqis) az (29 gün) olmayacaq. Bu hədisə fəqihlər əməl etməyi doğru bilməyiblər. və onu şazz hədis adlandırıblar[6].
B Müəlləl hədis iki mənada işlədilir:
  1. Son dövrün fəqihlərinin terminologiyasında:
Son dövrün fəqihləri müəlləl hədisi o hədislərə şamil edirlər ki, hökmün səbəb və məqsədini bəyan edir. Məsələn: Şeyx Səduqun “İləlüş-şəraye” kitabı o ana hədis kitablarındandır ki, onda hökmlərin meydana gəlməsinin səbəbi bəyan edilib[7].
  1. Hədis alimlərinin terminologiyasında:
Hədis alimləri yəni mühəddislər o hədisə müəlləl hədis deyirlər ki, hədisin mətnində ya sənədində bir gizli qüsur ya qarışıqlıq olsun. Əgər o hədisin zahirindən doğruluq və səhihlik istifadə olunsa belə o hədisi Müəllil sayırlar. Müəllil bu mənaya illət kökündən, xəstə mənasına işlədilir[8]. Deməli Müəlləl hədisin, baxmayaraq ki, zahiri mətn və sənəd baxımından səhihdir, amma həqiqətdə və diqqətlə mülahizə etdikdə, mətn ya sənədində incə bir zəifliyə və ya qüsura malikdir. Onu araşdırmaq və üzə çıxarmaq ancaq hədis mütəxəssisləri və ekspertləri tərəfindən tam əminliklə ortaya qoyula bilər. Məsələn hədisin mətnində iztirabı olması kimi. Müəlləl hədis bu mənada mötəbər sayılmır. Bu səbəbə görə onu zəif hədisin növlərindən sayıblar[9].
Bu termin daha çox Əhli sünni alimlərinin terminologiyasında işlədilir. Onlar bu səbəbə Səhih hədisin mənasında səbəbin qeyd olmamasını şərt ediblər[10].  
 

[1] - Nəsiri, Əli, Hədisşünaslıq, cild 2, səh 56, Sənabul nəşriyyatı, Qum, ilk çap, 1383 hicri şəmsi tarixi ilə.
[2] - Sədr, Seyid Həsən, Nəhayətud-dirayə fi şərhur- risalətul mövsuməti bilvəcizə lil Bəhayi, Araşdırma: Əlğərbavi, Macid, səh 222, Məşər nəşri, Qum, tarixsiz; Seyid Məhmud Haşimi Şahrudinin başçılığı ilə bir qrup araşdırmaçı ilə, Əhli beyt (ə) məzhəbinə uyğun Fiqh terminologiyası, cild 3, səh 264, Əhli beyt (ə) məzhəbi üçün İslam fiqhinin terminoloji institut, Qum, İlk çap, 1426 hicri Qəməri tarixi ilə.
[3] - Əhli beyt (ə) məzhəbinə uyğun Fiqh terminologiyası, cild 3, səh 264
[4] - Hədisşünaslıq, cild 2, səh 56; Əhli beyt (ə) məzhəbinə uyğun Fiqh terminologiyası, cild 3, səh 264
[5] - Şeyx Tusi, əhəmməd bin Həsən, Təhzibul Əhkam, Mühəqqiq və müsəhhih, Musəvi Xorasan, Həsən, cild 4, səh 169, Darul kitabul İslamiyyə, Tehran, Dördüncü çap, 1407 hicri Qəməri tarixi ilə.
[6] - Həmin; və baxın: Fazil Kazimi, Cavad bin Səd, Məsalikul Əfham ila Ayatul Əhkam, cild 1, səh 336 və 337, Mürtəzəvi nəşriyyatı, Tehran, 1389 hicri qəməri tarixi ilə; Bəhrani, Yusif bin Əhməd, Əlhədaiqun-Nazirəh fi əhkamil itrətit-tahirə, Mühəqqiq və müsəhhih, İrəvani, Məhəmməd Təqi, Məqrəm, seyid Əbdürrəzzaq, cild 13, səh 275- 278, İslam nəşriyyatı ofisi, Qum, İlk çap, 1405 hicri Qəməri tarixi ilə.
[7] - Hədisşünaslıq, cild 2, səh 70
[8] - Həmin, səh 70-71
[9] - Əhli beyt (ə) məzhəbinə uyğun Fiqh terminologiyası, cild 3, səh 274
[10] - Hədisşünaslıq, cild 2, səh 71; Nümunə üçün baxın: İbn Səlah, Osman bin Əbdur-Rəhman, Mərifət ənva ulumul hədis, (İbn Səlahın girişi), səh 89-93, darul fikr, Beyrut, 1406 hicri Qəməri tarixi ilə; Süyuti, Cəlaləddin, Tədriburravi fi şərhi təqribun- nəvavi, araşdırmaçı, Faryabi, Əbu Qutəybə Nəzər Məhəmməd, cild 1, səh 294- 307, Daru Təyyibə, Riyaz, tarixsiz
Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163854 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    159221 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118756 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111930 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    105834 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92604 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54152 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    49611 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44967 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44420 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...