Ətraflı axtarış
Baxanların
8404
İnternetə qoyma tarixi: 2011/05/17
Sualın xülasəsi
Quran nəzərindən Adəmin xilqətindən indiyə qədər altı min il keçmişdirmi?
Sual
Mənim məsihi bir dostum vardır. Onunla Adəm (əleyhis-salam)-ın xilqəti ilə əlaqədar söhbət edirdik. İncildə deyilənlərə əsasən, Allah-taala yeri altı günə yaratmış və axırıncı gündə Adəmi xəlq etmişdir. Quran da belə bir nəzəriyyəyə malikdirmi? Amma əsas məsələ budur ki, məsihilərin dediyinə əsasən, o dövrdən indiyə qədər altı min il keçmişdir. Bilmək istərdim ki, Quran nəzərindən də bu zaman müddəti altı min ildir, ya yox? Əgər belədirsə, bizim eradan əvvəl mövcud olan canlıların xilqəti, yaxud, misal üçün, on beş min il bundan əvvəl yaşamış və indi kəşf olunan insan qalıqları barəsində nə deyirsiniz?! Həmçinin yer kürəsinin yaşının dörd-beş milyard il olduğunu deyən nəzəriyyə barəsində fikriniz nədir?
Qısa cavab

Quranda qeyd olunanlarla asimanların, yerin və Adəm (əleyhis-salam)-ın xilqətindən milyonlar, hətta milyardlar ilk keçməsini deyən nəzəriyyə arasında heç bir ziddiyyət yoxdur. Çünki bəzi arxeoloji qazıntılar ibtidai insan qalıqlarının milyon illər bundan öncə mövcud olduğunu dəstəkləyir.

Əgər Adəmin xilqəti altı-yedi min il bundan qabağa qayıdırsa, onda “Adəmin xilqəti” dedikdə onun nəslindən olan yeni insan növü ola bilər. Çünki bu nəsildən qabaq minlərlə insan növü də mövcud olmuş və sonralar onların kökü kəsilmişdir. Əlbəttə, bu məsələ Quranın və İslam təlimlərinin bəyanı ilə tamamilə uyğundur.

Ətreaflı cavab

Qurani-Məcid və müqəddəs kitab (Tövrat və İncil) asiman və yerin 6 gündə xəlq olunduğunu bəyan edir.[1] Bu fərqlə ki, əvvəla, Quranda Allahın hər gündə əncam verdiyi işlərin incəlikləri bəyan olunmur.[2] Lakin müqəddəs kitabda həmin işlərin incəlikləri qeyd olunur.[3]

İkincisi, Quranda Adəmin 6-cı günün axırında yaradıldığı qeyd olunmur. Amma bəşərin yer üzündə xəlq edildiyi dövrdən indiyə qədər neçə il keçməsinə gəldikdə isə, bu barədə Quranda aşkar bəyan yoxdur.

Mərhum Əllamə Təbatəbai “Əl-mizan” təfsirində buyurur: “Yəhudilərin tarixində deyilir ki, yer üzündə yaradılan bəşərin xəlq edildiyi dövrdən indiyə qədər təqribən 7 min ildən artıq keçmir ki, əqli etibar da bu tarixə kömək edir.”[4] Sonra bu nəzəriyyəni gücləndirir və buyurur: “Bu zaman müddəti Adəmin xilqəti və yeni bəşər nəslinin yaranması ilə əlaqədardır. Lakin mümkündür, Adəmdən qabaq və hazırkı insan nəslindən əvvəl yer üzündə digər insanlar, başqa aləmlər olmuş və başqa bəşər növləri yaşamışdır. Amma sonralar onların nəsli kəsilmişdir. Milyonlar il qabaq yaşamış insanların skeletləri və çürüntüləri isə on beş min il ömrə malik olan insanlardan qabaqkı nəsildir. Əlbəttə, bu yozum Quran və İslam rəvayətləri ilə uyğun gəlir.”[5]


[1] Bu məsələ Quranda 7 yerdə gəlmişdir: “Əraf” 54, “Yunis” 3, “Hud” 7, “Furqan” 59, “Səcdə” 4, “Qaf” 38, “Hədid” 4

[2] Yalnız “Fussilət” surəsinin 1-12-ci ayələrində yerin xilqəti, onun üzərində olan yeyinti məhsullarının təqdirinin 4 gündə və asimanın xilqəti 2 gündə olduğu bəyan edilir. Bəzi müfəssirlər də bu ayələrə diqqət yetirməklə yaradılışın tarixini ehtimal üzrə təxmin etmişlər. "Təfsiri-nümunə", 6-cı cild, səh. 202

[3] Kitabi Müqəddəs, Sifri peydayiş, 1-ci bab, nömrə 1-31

[4] O alim buyurur: “Hər yüz ildə iki nəfəri min nəfərə çatdıra biləcək nəsil artırma amili yalnız o iki nəfəri üç nəfər edə bilər və min nəfərdən yalnız bir nəfər qalar. Bu mühasibəni yeddi min ilə qədər, yəni yetmiş əsrə qədər hesablasaq, görəcəyik ki, bəşərin sayı 2,5 milyarda çatır. Bu ədəd də hazırkı (“Əl-mizan”ın yazıldığı ildə, red.) dünya əhalisinin sayıdır ki, beynəlxalq faktor əsasında qeyd olunmuşdur.

Deməli, əqli etibar da tarixdə deyilənləri təsdiqləyir. Lakin geoloqlar inanırlar ki, yer üzündə insanın yaşı milyonlarla ildən artıqdır. Onlar bu müddəaya dair əvvəlki insan nəsillərinin qalıqlarını, qədim insanların daşlaşmış skeletlərini dəlil gətirmişlər. Belə ki, hər birinin yaşı (özlərinin elmi meyarları əsasında) təxmin edilərək 500 min ilə çatır.

Onların bu etiqadın isbatına dair gətirdikləri dəlillər qane edici deyildir. Bu çürüntülərin hazırkı insan nəslinin əcdadının daşlaşmış skeletləri olmasını isbat edə biləcək bir dəlil yoxdur. Habelə bu daşlaşmış skeletlərin yer üzərində yaşayan insan nəsillərindən birinə aid olması ehtimalını da rədd etməyə dair dəlil yoxdur. Çünki belə olması mümkündür və bizim dövrəmiz qeyd olunan çürümüş insanlar nəslinə birləşməyə bilər. Əksinə, Adəm Əbul-Bəşərin xilqətindən qabaq yer üzündə yaşayan insanlara aid ola bilər ki, sonradan onların kökü kəsilmişdir. Həmçinin belə insan növünün yaranıb nəsli kəsilməsi təkrar olunmuş, bir neçə dövrədən sonra növbə hazırkı nəslə çatmışdır. “Əl-mizan”ın farsca tərcüməsi, 4-cü cild, səh. 222

[5] O buyurur: Qurani-Kərim insanın yer üzündə necə yaranmasını aşkar şəkildə bəyan etmir; belə ki, bu növ varlığın (insanın) yer üzündəki zühurunun bizim qərarlaşdığımız hazırkı dövrə həsr olunmasınımı, yoxsa çoxlu dövrələrə malik olmasını və bizim dövrəmizin o dövrlərin axırıncı insanları olmasını bəyan etmir. Baxmayaraq ki, bəzi Quran ayələrindən belə əldə etmək olar ki, Adəmin xilqətindən əvvəl yer üzündə digər insanlar da mövcud olmuşdur. O cümlədən “Bəqərə” surəsi, ayə: 31 “O zamanı yada sal ki, Pərvərdigarın mələklərə buyurdu: “Mən yer üzündə canişin və xəlifə yaradacağam.” Mələklər dedilər: “(Pərvərdigara), Sən yer üzündə elə bir kəs yaradırsan ki, fəsad törədib qan axıtsın?! (Əgər insanın yaradılışından məqsəd, ibadətdirsə, onda) biz Sənə təsbih və təqdis edir, Səni müqəddəs tuturuq.” Bu ayədən belə aydın olur ki, Adəm övladlarının xilqətindən qabaq insaniyyətin əvvəlki dövrləri olmuşdur. İmamlardan (əleyhimus-salam) nəql olunan bəzi rəvayətlərdə hazırkı dövrdən qabaq bəşəriyyətin bir çox dövrlərinə işarə etmişdir. “Əl-mizan”ın tərcüməsi, 4-cü cild, səh. 223

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Yoxsa güman edirsiniz ki, Allah-taala sizdən başqa heç bir bəşər yaratmamışdır?! Xeyr, belə deyildir! Əksinə, sizdən qabaq min-minlərlə (milyonlarla) insan növü yaratmışdır ki, onun sonuncusu həmin insanlardandır (“Tovhid”, Səduq, səh. 277, hədis 2, Tehran çapı)

İbni Meysəm də “Nəhcul-bəlağə”nin şərhində (1-ci cild, səh. 173) imam Baqir (əleyhis-salam)-dan bu mənada bir hədisi nəql etmişdir. Şeyx Səduq da həmin məsələni “Xisal” kiabında (2-ci cild, səh. 652, hədis 54) qeyd etmişdir. “Xisal”da imam Sadiq (əleyhis-salam)-dan belə bir rəvayət nəql edilir: “Allah-taala on iki min aləm yaratmışdır ki, onların hər biri də yeddi asiman və yeddi yerdən böyükdür. Həmçinin heç bir aləmin əhalisinin zehninə gəlməz ki, mütəal Allah o aləmdən başqa bir aləm yaratmış olsun.” “Xisal”, 2-ci cild, səh. 639, hədis 14.

Həmin kitabda imam Baqir (əleyhis-salam)-dan belə nəql olunur: “Allah-taala həmin (bizim yaşadığımız) yer üzündə, onu yaratdığı dövrdən etibarən yeddi aləm (də) xəlq (və sonra onları məhv) etmişdir. Aləmlərdən heç biri Əbul-Bəşər Adəmin nəslindən deyildi. Mütəal Allah onların hamısını yer qabığında yaratmış, bir nəsildən sonra digər nəsli icad etmiş və hər biri üçün bir aləmdən sonra başqa bir aləm qərar vermişdir. Axırda Əbul-Bəşər Adəmi yaratdı və onun nəslini yer üzündə yaydı.” “Xisal”, 2-ci cild, səh. 358, hədis 45

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Qurani-kərimdə gözəllikşünaslıq məsələsini isbat edən ayələr vardırmı?
    10335 Təfsir 2012/07/22
    Farsca ziba (gözəl) kəlməsinin müxtəlif mənaları vardır: layiqli, yaxşı, xoş surət. Termində isə kamalın üzərinə çəkilmiş şəffaf bir pərdəyə deyilir. Ümumiyyətlə, gözəlliyin dörd növü vardır: Hiss olunan, hiss olunmayan, məqul (əqli) və Allah-taalanın mütləq gözəlliyi. Quran nəzərindən insanın gözəlliyi, təbiət gözəlliyi, mənəvi və əxlaqi gözəlliklər ...
  • Nə üçün din siyasət əhatəsinə daxil olur?
    10586 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/15
    Dinin siyasətdən ayrı olması nəzəriyyəsi, dinin insan həyatının müxtəlif mərhələlərindən kənar olmasını himayət edir. Bu nəzəriyyəyə əsasən, insanlar öz ağıl və elmi çərçivəsində maarif, siyasət, qəzavət, iqtisadi, ticarət, əxlaq və ictimai rəftarlarla bağlı qanunları tanımağa malik və onları sadir etməyə qadirdirlər; odur ki, insan öz həyatını idarə ...
  • İmtina edilmişə hakimin vilayəti qaydasının mənası nədir?
    5728 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/15
    Qaydanın qısa və açıq tərifi budur ki, müsəlmanların hakimi, bir nəfər öhdəsinə olan hüquqları (ümumi mənada) ödəməkdən imtina edən zaman, hakim onu öhdəsində olan haqqı yerinə yetirməyə məcbur edir.Fiqhi əsərlərə qısa və səthi baxışda, insana bu nəticəni qəbul etdirir ki, imtina edilmişə hakimin vilayəti, möcüzə qaydası olaraq ...
  • İt və donuzun nəcis olması barəsindəki hədisi bəyan edin.
    9383 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/07/28
    İt və donuzun nəcis olması barəsində imamlardan (əleyhimus-salam) çoxlu rəvayət nəql olunmuşdur. Bu rəvayətlər iki qisimdir: bəzi rəvayətlərdə “nəcisdir” kəlməsi aşkar deyilmiş, bəzilərində isə aşkar deyilməmişdir, amma mülazimədən (bir şeyin hökmünün deyilməsindən başqa bir şeyin hökmünün də məlum olması) it ...
  • Mən əvvəllər dövlət işçisi olmuşam və sonradan xəstəliklə əlaqədar təqaüdə çıxmışam. Amma, 4 ildən sonra sağlamlığım düzəldi. İndi, xəstəlik ünvanı ilə aldığım təqaüd mənə halaldırmı?
    4025 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/05/23
    Ümumiyyətlə,belə işlər təqaüdə çıxmaq qanununa bağlıdır. Bu mənada ki, əgər sizin belə vəziyyətdə aldığınız təqaüd haqqı idarənizin qanununda heç bir problem deyilsə, şəri cəhətdən də müşkülü yoxdur. Əlavələr: Təqlid edilən müctehidlərin bu sual haqqında nəzərləri bundan ibarətdir:[1] Həzrət ayətullah-üzma Sistani (Allah hifz etsin); Halaldır.
  • Peyğəmbərin buyurduğu “qələm-kağız” hədisində “mənim yanımda mübahisə aparmaq rəva deyildir!” dedikdə məqsədi nə idi?
    9111 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2012/02/13
    Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in buyurduğu “mənim üçün qələm-kağız gətirin” cümləsi sünnü və şiə kitablarında müxtəlif sənədlərlə nəql olunan məşhur hədisin bir hissəsidir. Rəyasət aşiqi olan bir dəstə adam Quranda وَمَا یَنْطِقُ عَنِ الْهَوَی “O, heç vaxt havayi-nəfs üzündən danışmır” deyə vəsf edilən Peyğəmbərin hüzurunda olan zaman ...
  • Şeyx Tusi (rh)- nin iqtisad kitabı hansı mövzuları əhatə edir?
    10184 تاريخ بزرگان 2012/06/13
    Şeyx Əbu Cəfər Məhəmməd bin Əl- Həsənul- Tusi (rh) Şeyx Tusi ilə məşhur olan İmamiyyə şiəsinin görkəmli fəqih, usulçu, təfsirçi, kəlamçı və hədisçisi, İslam və İranın elmi fəxrlərinin ən böyüklərindən biridir ki, elminin müxtəlif sahələrində kitab yazıbdır ki, o elmlərdən biri, kəlam elmidir. O bu sahədə ...
  • İnsanın pisliyə doğru meyli Allah-taalanın istəyidirmi?
    6921 Qədim kəlam 2011/08/23
    SualolunmuşayəTəkvirsurəsinin 29-cuayəsivəDəhrsurəsinin 30-cuayəsininbirqismətidir
  • Aya sizin nəzərinizdə vəliyi- fəqih məsumdur?
    6155 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/09/11
    Məsum imamların (ə) hədis və rəvayətlərinə əsasən, məsum olmaq yalnız 14 nəfər- Peyğəmbər (s), həzrət Zəgra (s) və 12 imama məxsusdur. Bunun üçün də vəliyi- fəqih məsumlar sırasında hesab olunmur. Amma bir çox ayə və rəvayətlərə əsasən, İmam Zamanın (ə) qeybəti dövründə vəliyi- fəqihdən itaət etmək vacibdir və lazımdır. İmam ...
  • Əbu Dərdanın şəxsiyyəti necə olub? Onun barəsində Əhli- beytin nəzəri nə idi? Ondan nəql olunan rəvayətlərin hökmü nədir?
    6709 تاريخ بزرگان 2012/02/18
    Daha çox öz kenyəsi ilə (Əbu Dərda) çağırılan. Xəzrəcin nəvələrindən olan "Ovəymər bin Malik" Peyğəmbər (s)- in səhabələrindən olubdur. O, Xəzrəc qəbiləsinin camaatından olaraq Mədinədə yaşayırdı. Peyğəmbər (s)- in Mədinədə hüzurundan neçə ay keçəndən sonra, o həzrətin yanına gəlib və müsəlman oldu. İmam Əli (ə)- ın Müaviyədən üstün olmasına ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164834 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164363 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119889 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113947 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111109 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94233 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54926 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54648 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46321 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45922 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...