Ətraflı axtarış
Baxanların
6144
İnternetə qoyma tarixi: 2010/03/13
Sualın xülasəsi
феминизм нәдир?
Sual
феминизм нәдир?
Qısa cavab

Феминизм (Feminism), франсыз сөзү олуб, латын әсилли олан Femind  көкүндәндир. Аз дәјишикликлә алман, инҝилис вә диҝәр дилләрдә дә һәмин сөз кими ејни мәнада ишләнир.

Feminine гадын вә ја гадын ҹинсиндә ишләнир. Мүасир феминизм термини ики мәнада ишләнә биләр: Биринҹи мәна танынмыш мәнадыр. О да үмуми мәнада гадын һүгугларынын киши һүгуглары илә иҹтимаи, сијаси вә игтисади бахымдан ејни сәвијјәдә олмасы  вә гадынларын һүгугларынын мүдафиәси мәнасында ишләнир. Әлбәттә, мүасир заманда бу мәна мүәјјән мәнада мүхтәлиф адларла о ҹүмләдән, гадынларын һүгугунун мүдафиәси комитәси, гадынлар тәшкилаты вә саир шәкилдә фәалијјәт етмәкдәдир. Икинҹи мәна исә кишиләрдә гадын хүсусијјәтләринин вүҹуда ҝәлмәси һаләти мәнасында ишләнмәсидир. Әлбәттә, бәһсимиздә бу мәна нәзәрдә тутулмур.

Феминизм кишиләрин мүгабилиндә гадынларын һүгугларынын горунмасы ады илә бир нечә әср бундан әввәл башлајан бир һәрәкәтдир.  Лакин демәк олар ки, бу мәна 19-ҹу әсрин орталарында да ишләнмиш бир мәнадыр. Тарих боју феменизимин һәдәфләринин һәјата кечмәсиндән өтрү бу һәрәкатын давамчылары мүхтәлиф үнванларла, мүхтәлиф тәшкилатлар васитәси илә фәалијјәт ҝөстәрирләр. Тарихи тәкамүл ҹәһәтдән феменизим һәрәкатыны ики мәрһәләдә тәһлиһ етмәк олар: Илк мәрһәлә: 19-ҹу  әсрин әввәлиндән 1920-ҹи илә гәдәр, јәни, биринҹи дүнја мүһарибәсинин сонуна гәдәр. Икиҹи мәрһәлә: 1960-ҹы илдән бу ҝүнә кими олан вахт. Әлбәттә, феминизм гадынларын һүгугунун мүдафиәси ады илә илк дәфә Америкадан башланмышдыр. Јәни, гадынларын киши илә ҹинси ҹәһәтдән фәргли олдуғуну нәзәрә алараг ҹәмијјәтдә бир сыра ајры сечкилик һөкм сүрән бир заманда белә бир мөвзу ортаја чыхыр. Елә бир һәрәкәтә башланды ки, бу фәрг ҹәмијјәтдә хүсуси бахышлар әсасында даһа чох габарыр вә бәзән дә дини ҹәһәтдән бу мөвзуја гијмәт верилир.

Бу һәрәкәтин зәиф ҹәһәтләри дә бәзән өзүнү бүрузә верирди, амма 1970-80-ҹы илләрдән сонра бу һәрәкәт мүхтәлиф мејилләр, сәлигәләр вә ифратчы дәстәләр васитәләри илә тәзә инкишаф мәрһәләсинә, һәтта, дини ҹәһәтдән јени мәрһәләјә гәдәм гојур.

Бүтүн бунларын нәтиҹәсиндә феминизимин мөвзусунда мүхтәлиф мәналар вә мејлләр вүҹуда ҝәлир.  Лакин, нәзәријјәләрин һамысында гадынларын һүгугларынын позулмасы вә неҹә олурса олсун, онларын һүгугларыны мүдафиәси фикри мүштәрәк бир фикир кими өзүнү бүрузә верирди. Әлбәттә, һәрдән бәзи мөвзуларда бу һәрат мүхтәлиф фикир ихтилафлары гаршылашырды.

Феминизм һаггында олан мүхтәлиф нәзәријјәләри хүласә олараг белә бәјан етмәк олар: либерал феминизм, марксизим феминизми, радикал феминизм, сосиал феминизм, постмодерн феминизм, ислам феминизми. Кечмиши нисбәтән чох олан феминизм һәрәкаты 19-ҹу әсрин сонундан мүхтәлиф ислам өлкәләринә дә нүфуз етмәјә башлајыб.

Иҹтимаи һәрәкат сајылан феминизм сон он илликләрдә “гадын һүгугу арашдырмалары” үнваны илә мүхтәлиф елми мәркәзләрдә өзүнә мәхсус јер тапмасындан әлавә, гадын мүтәхәссисләринин вүҹуда ҝәлмәси кими јени-јени мүвәффәгијјәтләр газанмыш вә гадынларын һүгугунун мүдафиәси үчүн мүнасиб шәраит һазыр олмушдур. Бир әһәмијјәтли мәсәләјә диггәт етмәк лазымдыр ки, гәрб феминизминин јаранмасы хүсуси шәраитдә олуб, өзүнә иҹтимаи вә мәдәни бир һәрәкат үнваны алмышдыр. Она ҝөрә дә феминизм һаггында олан нәзәријјәләри арашдырмагдан өтрү хүсуси бир бәһсә еһтијаҹ вар ки, о да бизим мөвзудан кәнардыр.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    162768 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    154440 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    117599 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    109484 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    98103 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    91127 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53241 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    44701 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    43580 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    42704 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...