Ətraflı axtarış
Baxanların
11926
İnternetə qoyma tarixi: 2011/09/04
Sualın xülasəsi
İbn Ərəbinin İmam Zaman (ə.c) barəsində baxışı nədən ibarətdir?
Sual
Belə deyilir ki, Mühyəddin İbn Ərəbinin İmam Zamana inancı olmuşdur, bu barədə bizi məlumatlandırmanızı xahiş edərdik.
Qısa cavab

Mühyəddin İbn Ərəbinin əsərlərini mütaliə etdikdə onun İmam Zaman (ə.c) barəsindəki inancı üzə çıxır. O, "Fütuhati-məkkiyyə" kitabının Həzrət Məhdinin axırzamandakı silahdaş və yavərlərnə həsr etdiyi 366-cı babında belə qeyd edir: “Allahın diri, sağ bir xəlifəsi vardır, o, üzə çıxar. Onun zühuru dünya zülm və sitəmlə dolu olan bir zaman baş verər və o, dünyanı düzlük və ədalətlə doldurar. Əgər dünyanın ömründən bir gündən artıq qalmasa belə, Allah həmən günü o qədər uzadar ki, o xəlifə hakimiyyətini sürsün. O, Rəsulullah (s)-in xanədan və sülaləsindəndir, cəddi Hüseyn ibn Əli ibn Əbu Talibdir”.

Bu məşhur alimin qələmə aldığı əsərlərdən biri də “Əl-viail-məxtum əlas-sirril-məktum” traktatıdır. Bu əsər Həzrət Məhdi (ə.c)-in mütləq hakimiyyətinin sonu və o Həzrətin zühuru haqqında qələmə alınmışdır.

İbn Ərəbinin Həzrət Məhdi  (ə.c) ilə bağlı fikir və inancları şiələrin fikir və inancları kimidir. Belə ki, yazır: Məhdi (ə.c) İmam Həsən Əskəri (ə)-ın övladıdır. 255-ci ilin şaban ayının ortasında dünyaya gəlmişdir. O, İsa ibn Məryəm (ə) ona qoşulana kimi diri qalacaqdır.

O, həmcinin Həzərt Məhdi (ə)-ın ismət məqamına malik olması və elminin Allah tərəfindən əta edilməsi fikrindədir.

Ətreaflı cavab

Mühyəddin ibn Ərəbinin (hicri qəməri 560-638) əsl adı Məhəmməd ibn Əli ibn Məhəmməd ibn Əhməd ibn Abdulla Hatəmi-Tayidir; Mühyəddin adı ilə tanınmışdır. Künyəsi İbn Ərəbi, ləqəbi Şeyxi-əkbərdir.

Mühyəddin Ərəbi islam dünyasının böyük ariflərindən biri, ürfan elmləri və nəzəri ürfanın təsisedicisidir. O, böyük müsəlman dünyasının geniş yaradıcılığa malik yazıcılarındandır. Ürfan alimləri arasında misilsiz və bu günə kimi rəqibsizdir. Onun əsərlərinin əsl mövzusunu ürfan, ruhun müxtəlif halətlərı, qəlbi ilhamlar və ürfanı təcrübələr təşkil etdir. Eyni zamanda, hədis, təfsir, tarix, fiqh, kimya, cüfr, astronomiya, riyaziyyat elmlərində, şer və ədəbiyyat sahəsində müxtəlif əsərlərə malikdir və bu günə kimi elm aləminə onun qələmə aldığı 500-dən çox əsər məlumdur.[1] İbn Ərəbinin çoxşaxəli şəxsiyyəti və dərin fikirləri uzun əsrlər boyu bir çox elm adamlarının diqqətini özünə cəlb etmişdir.

Ayətullah şəhid Qazi “Ünsül-müvəhhidin” kitabının haşiyəsində yazır: Şiə və sünni alimləri onun haqqında üç fikir söyləmişlər: Bir dəstəsi onu kafir elan etmişdir, məsələn: Əllamə Təftazani. Bir qurupu onu böyük övliyalardan biri saymış, kamil arif və böyük müctəhidlərdən biri hesab etmişdir. Bir sıra alimlər də onun mənəvi vilayət məqamına malik olduğunu təsdiqləmış, lakin kitablarını oxumağı haram bilmişlər.[2]

Ayətullah Cavadi Amoli yazır: İbn Ərəbinin məhşurlaşdığı zamndan bu günə kimi müxtəlif firqə və məzhəblər tərəfindən onun haqqında cürbəcür mühakimələr yüyürdülmüşdür. Hər kəs öz gümanı ilə onunla dostluq və düşmınçilik etmişdir... Bəziləri onu ən yüksək mərtəbəyə qaldırmış və məsumluq dərəcəsinə çatdırmışlar, bəziləri də onu zındıqlıq həddinə endirmişlər.[3]

Əllamə şəhid Mütəhhəri yazır: Mühyəddin Ərəbi Əndəlusdan (indiki İspaniya ərazisi- tərcüməçidən) idi. Əndəlusun əhalisi nəinki təkcə sünni idilər, hətta şiələrə qarşı inadkarlıq göstərir və onların arasında nasibilik meyilləri müşahidə edilirdi. Əhli-sünnət alimlərinin arasındakı nasibi alimlər Əndəlusludurlar. Bəlkə də Əndəlusda şiə yox idi, olsaydıda çox az idi. Mühyəddin Əndəlusludur, lakin malik olduğu ürfan dühası sayəsində inanırdı ki, yer üzü heç bir zaman vəli və höcətsiz qala bilməz. Şiələrin inanclarını qəbul etmiş, imamların və Həzrət Zəhranın (s)-ın adlarını zikr edib, Həzrət Höccətə kimi saymışdır. O, iddia etmişdir ki, mən altmış neçənci ildə Həzərtlə filan yerdə görüşmüşəm.[4]

Əllamə Həsənzadə Amoli yazır: İbn Ərəbi “Əd-dürrül-məknun vəs-sirrül-məktum” kitabında yazır: Quranın əsrarı Peyğəmbərdən sonra Əmirəl-mömininin sinəsində idi. Sonra o, bir-bir imamları sayır və Həzrət Bəqiyyətullah (ə.c)-ə yetişir. [5]

İbn Ərəbi “Ünəqaü məğrib fi xətmil-övliya və şəmsil-məğrib” kitabında sonuncu övliyanın sifət, xüsusiyyətət və üstünlükləri mövzusuna töxunarkən elə səciyyələrə işarə edir ki, onları Həzərt Məhdi (ə.c) və şiələrin on ikinci imamından başqa heç bir kəsdə görmək olmaz. O, həmin kitabın sonunda açıq şəkildə xatəmül-övliyanın kim oıduğunu təyin etməyə çalışır və yazır: Şəkk yoxdur ki, İmam Məhdi əziz Peyğəmbər (s)-in xanədanındandır.[6]

O, "Fütuhati-məkkiyyə" kitabının Həzrət Məhdinin axırzamandakı silahdaş və yavərlərnə həsr etdiyi 366-cı babında belə qeyd edir: “Allahın diri, sağ bir xəlifəsi vardır, o, üzə çıxar. Onun zühuru dünya zülm və sitəmlə dolu olan bir zaman baş verər və o, dünyanı düzlük və ədalətlə doldurar. Əgər dünyanın ömründən bir gündən artıq qalmasa belə, Allah həmən günü o qədər uzadar ki, o xəlifə hakimiyyətini sürsün. O, Rəsulullah (s)-in xanədan və sülaləsindən, cəddi Hüseyn ibn Əli ibn Əbu Talibdir”.

Bu məşhur alimin qələmə aldığı əsərlərdən biri də “Əl-viail-məxtum əlas-sirril-məktum” traktatıdır. Bu əsər Həzrət Məhdi (ə.c)-in mütləq hakimiyyətinin sonu və o Həzrətin zühuru haqqında qələmə alınmışdır.[7]

İbn Ərəbinin Həzrət Məhdi  (ə.c) ilə bağlı fikir və inancları şiələrin fikir və inancları kimidir. Belə ki, yazır: Məhdi (ə.c) İmam Həsən Əskəri (ə)-ın övladıdır. 255-ci ilin şaban ayının ortasında dünyaya gəlmişdir. O, İsa ibn Məryəm (ə) ona qoşulana kimi diri qalacaqdır.[8]

O, həmcinin Həzərt Məhdi (ə)-ın ismət məqamına malik olması və elmin ona Allah tərəfindən əta edilməsi fikrindədir.[9]

Qeyd etmək yerinə düşərdi ki, bir çox böyük şiə alimləri öz kitab və traktatlarında Mühyəddin ibn Ərəbiyə istinad edərək bir sıra materiallar nəql etmişlər. O cümlədən, Əllamə Əmini “Əl-qədr” kitabında əhli-sünnət mənbələrində İmam Əli (ə)-ın fəzilətləri barəsində Peyğəmbər (s)-dən nəql edilmiş hədislər barəsində axtarışlar apararkən “Mən elmin şəhəri və Əli onun qapısıdır” hədisini İbn Ərəbinin “Əd-dürrül-məknun vəs-sirrül-məktum” kitabından nəql edir.[10]



[1] - Bax: Mühyəddin ibn Ərəbi, 572-576.

[2] - Əllamə Məhdi Nəraqi, “Ünsül-müvəhhidin”, haşiyə, s. 170.

[3] - Cavadi Amoli, “Avaye-tövhid”, s. 83-84.

[4] - Mürtəza Mütəhhəri, “Məcmueyi-asar”, c. 4, s. 944.

[5] - Məhəməd Bədiği, “Qoft-qu ba Əllamə Həsanzadə”, s. 202.

[6] - “Hidayətül-üməm”, s. 25.

[7] - “Təfsiru fatihətil-kitab”, Ustad Seyid Cəlaləddin Aştiyaninin ön sözü.

[8] - Mühyəddin ibn Ərəbi, “Hidayətül-üməm” (müqəddimə), s. 24.

[9] - “Fütuhati-məkkiyyə”, c. 6, s. 50-66.

[10] - Əl-qədr”, c.6, s. 93.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Peyğəmbərin besəti və meracı bir gündə (rəcəbin 27-də) baş vermişdirmi?
    8924 تاريخ بزرگان 2012/04/10
    Cavabı bəyan etmək üçün Peyğəmbərin besəti və meracı ilə əlaqədar məsələni təfsir kitablarından araşdırırıq. 1. Besətin tarixi ilə əlaqədar müsəlman alimləri arasında iki nəzəriyyə vardır: Birincisi şiələrin nəzəriyyəsidir. Onlar rəcəb ayının 27-ci gününü Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in besət günü hesab edirlər. İkinci nəzər isə ...
  • Türbət suyunu əldə etmək üçün, su, yağış suyu olmalıdırmı? Ona dua da oxunmalıdır yoxsa lazım deyil? Xahiş edirəm tam izah verin.
    8842 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/02
    Türbət suyunu hazırlamaq üçün, pak və gigiyena suyu kifayətdir.[1] Hərçənd, fərat suyu[2] zəmzəm suyu[3], yaxud neysan ayında[4] olan yağış suyu kimi bəzi suların daha çoxImtiyazları var. yağış suyu da çox vaxt saf və təmiz olduğuna görə, bəlkə adi sulardan daha yaxşı ...
  • Günahdan paklanmanın hansı yolları vardır?
    8738 Əməli əxlaq 2011/06/14
    İnsanın günahlarının bağışlanması yolları çox olmasına baxmayaraq biz onların bəzilərini aşağıda qeyd edirik: 1). Tövbə və Allaha tərəf qayıdış (bəzi şərtlərlə) 2). Günahların bağışlanmasına səbəb olan ən gözəl savabları əldə etmək, yəni yaxşı əməllərə qədəm qoymaq. 3). Kiçik günahların ...
  • İbn Ərəbinin İmam Zaman (ə.c) barəsində baxışı nədən ibarətdir?
    11923 تاريخ بزرگان 2011/09/04
    Mühyəddin İbn Ərəbinin əsərlərini mütaliə etdikdə onun İmam Zaman (ə.c) barəsindəki inancı üzə çıxır. O, "Fütuhati-məkkiyyə" kitabının Həzrət Məhdinin axırzamandakı silahdaş və yavərlərnə həsr etdiyi 366-cı babında belə qeyd edir: “Allahın diri, sağ bir xəlifəsi vardır, o, üzə çıxar. Onun zühuru dünya zülm və sitəmlə ...
  • Pişnamazı tanımadığımız halda camaat namazının hökmü nədir?
    9218 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/06/23
    Pişnamazın şərtlərindən biri ədalətli olmaqdır.[1] Pişnamazın bu ədaləti aşkar olunub isbat edilməlidir.[2] Ədalət batində Allahdan bir növ qorxu hissidir ki, insanın böyük günah iş görməsinin və ya kiçik günahları təkrar etməsinin qarşısını alır. Əgər bir şəxslə oturub-dursaq və ondan ...
  • Niyə dəstəmaz ayəsində “mərafiq (dirsəklər)” kəliməsi cəm halında, ancaq “kəbeyn (Ayağın üzərində yerləşən hər iki bənd,çıxıntı)” kəliməsi ikili cəm halında gəlibdir?
    5734 Təfsir 2019/05/05
    Dəstəmazın necə alənmasının keyfiyyətini bəyan edən dəstəmaz ayəsi olan Maidə sürəsinin 6-cı ayəsində Allah taala buyurur: Ey iman gətirənlər! Namaza durduğunuz zaman üzünüzü və dirsəklərə qədər qollarınızı yuyun! Başınızı və hər iki bəndə (oynağa) qədər ayaqlarınızı məsh edin!...[1] Ayədə gələn kəlimələrin mənası “Mərafiq” dirsəklər ...
  • İrfan elmində xət və nöqtə və s.... hansı mənadadır və “ənə nöqtətu təhtül-ba” (Mən ba hərfinin altındakı nöqtəyəm”- rəvayətinin mənası nədi?
    10843 Nəzəri irfan 2014/05/22
    İrafan elmində qeyb aləmindən bəzi həqiqətləri çatdırmaqdan ötrü ədədlər, hərflər və şəkillərin özünəməxsus ilahi rəmzləri vardır. Nöqtədən məqsəd, allah-Taalanın həqiqi vəhdətidir və bu həqiqi vəhdətin şəkli insan qəlbinin dərinlkilərindən qərar tutmuşdur. Ona görə də kamil insan, varlıq aləminin mərkəzi kimi tanıtdırılmışdır. Allah-taalanın yer üzündə həqiqi vəhdətindəki xəlifəsidir. Əmirəl-mömininin (əleyhissalam) ...
  • Xahiş edirik Şeyx Tusinin siyasi nəzəriyyəsini açıqlayasınız.
    6395 Nizamlar (Qurluşlar) 2011/10/04
    Hər bir dövr və əsrdə özünə məxsus suallar yaranırdı ki, elm sahiblərini vadar edir ki, onlara cavab versinlər və bunlardan biri də şeyx Tusidir ki, bu işin öhdəsindən gəlmişdir. Şeyx Tusinin ümumi olaraq siyasi nəzəriyyəsinin əslini, aşağıdakı mərhələlərdə xülasə etmək olar:
  • Lütfən qadının hicabının necəliyi barəsində hədis yazın.
    8634 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/13
    Nur surəsinin 31- ci ayəsi başqa olmaqla çox sayda hədis və ayələr qadının hicabı barəsində söhbət açmışdır.həmçinin Nur surəsinin 31- ci ayəsində buyurulur: "Mömin qadınlara de ki, gözlərini haram buyrulmuş şeylərdən çəkindirsinlər, namuslarını qorusunlar; öz- özlüyündə görünən (əl- az) istisna olmaqla, zinətlərini göstərməsinlər baş örtüklərini yaxalarına çəksinlər; zinətlərini ərlərindən başqasına ...
  • Təşəhhüd və salam halında hansı əməllər müstəbdir?
    9362 Təşəhhüd və salam 2015/04/19
    Namazın salam və təşəhhüdündə müstəhəb sayılan əməllər aşağıdakılardır: Təvərrük halında oturmaq, Yəni namaz qılan adam sol budu üstə otursun, və sağ ayağının üstünü sol ayağının üzərinə qoysun. Təşəhhüddən sonra desin: “Əlhəmdulillah” ya da desin “Bismillah və billah vəlhəmdu lillahı və xəyrul əsmai ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164891 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164578 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119934 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114047 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111311 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94296 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54955 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54848 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46401 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45974 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...