Ətraflı axtarış
Baxanların
7343
İnternetə qoyma tarixi: 2011/10/24
Sualın xülasəsi
Sultan Məhəmməd Əlişah adı ilə tanınmış Molla Sultanəli Günabadi necə şəxsiyyət olub?
Sual
Məclislərin birində, mənbərdə danışan bir nəfər şəxs Sultan Məhəmməd Əlişah adı ilə tanınmış Molla SultanƏli Günabadini təriflədi və xüsusi qeyd etdi ki, tarixdə məşhur alimlərdən Mirzə Həsən Aştiyani, Molla Məhəmməd Kaşani, Molla Zeynalabidin Mazandarani, İmam Xomeyni (rh), Cavad Amuli özünün Təsnim adlı Quran təfsirində və s....onu tərifləyiblər. Guya o mərceyi-təqlid və risalə sahibi olub. Lütfən, bu şəxsiyyət haqqında daha çox səhih və dəqiqi məlumat verin və bu deyilənləri təsdiq edirsinizmi?
Qısa cavab

Soltan Əlişah adı ilə tanınmış hacı Sultan Məhəmməd Günabadi hicri qəməri tarixinin son əsrinin arif  alimlərindəndir. O, hicri qəməri tarixi ilə 1251-ci ildə cəmadi-sani ayının 28- Günabad məntəqəsində dünyaya göz açıb. Dini təhsildən ötrü Məşhəd  Nəcəfi-Əşrəfdə olmuş, tanınmış şəxsiyyət həkim hacı molla Hadi Səbzivaridən əqli elmləri öyrənmiş  irfan aləminə daxil olmuşdur. Sonradan ustad Məhəmməd Kazım Səadət Əlişahın yanında qəlbi zikrləri ələ gətirmişdir. Onun ən mühüm xüsusiyyətlərindən dolanışıq üçün -güc (əkinçilik), zöhd, təqva, başqalarına kömək, məzhəbi  dini məclislərin təşkili olmuşdur. Yazdığı kitablarından, dəyərli təfsiri Bəyanus-Səadat (Xoşbəxtliyin açıqlanması), Səadətnamə (Xoşbəxtlik məktubu), Məcməus-səadat (Xoşbəxtlik məcmuəsi)  s.. adlarını çəkmək olar. O, 76 yaşında öldürülür  Günabad məntəqəsinin Bidxət qəbristanlığında torpağa tapşırılır.

Amma, bu mövzuda iki mühüm məsələyə diqqət etmək lazımdır:

1.O, Quranın bəzi ayələrini vilayət ünvanı ilə təfsir  təvil etmişdir. (məs, “AllahkəlməsiniƏli (əleyhissalam)”-a). Həmin məsələ səbəb olur ki, bəziləri onu ğuluv (dində mübaliğəyə) ittiham etsinlər.

2.Tarix boyu bir dəstə insanlar öz qərəzli niyyətlərinə çatmaqdan ötrü həmişə ariflərin sözlərindən müsəlmanlar arasında ixtilaf, cavanların inhirafa düşməsi  özlərinin günah əməllərini ört-basdır etməkdən ötrü bəyənilməz şəkildə istifadə etmişlər.

Ona görə  bir dəstənin Günabadinin sözlərindən öz pis hədəfləri üçün istifadə etməsi  mümkündür. Adətən, müsəlmanların arasında ixtilaf salmaqdan ötrü bir dəstə digər bir dəstənin sözlərini öz əllərində bayraq edir.

Ətreaflı cavab

Soltan Əlişah adı ilə tanınmış hacı Soltan Məhəmməd Günabadi on dördüncü əsrdə yaşamış arif  alimlərdən olub, ilahi nemətlər sırasında qərar tutmuşdur. O, hicri qəməri tarixi ilə 1251-ci ildə cəmadi-sani ayının 28- Günabad məntəqəsində dünyaya göz açıb. Üç yaşında ikən atası Hindistana gedir  sona kimi ondan bir xəbər çıxmır. Ona görə  onun hamiçiliyini  qardaşı molla Məhəmməd Əli öhdəsinə alır. Altı yaşında Quran oxumağı öyrənir, amma fəqr  kasıbçılığa görə on yeddi yaşına qədər təhsilini davam  etdirə bilmir. Ondan sonra ədəbiyyat elmini doğulduğu məntəqədə öyrənir. Daha sonra təhsilini davam etdirməkdən ötrü Məşhəd şəhərinə gəlir  sonradan təhsilini təkmilləşdirməkdən ötrü Nəcəf-Əşrəfə üz tutur. Əqli elmləri  irfan yolunu ustadı Həkim Mətəələhə hacı Molla Hadi Səbzivarinin yanında başlayır  bir müddət sonra İsfahana gəlir. İsfahanda öz ustadı Məhəmməd Kazım Səadət Əlişahdan qəlbi zikr məqamını ələ gətirir. Hicri qəməri tarixi ilə 1294- ildə öz ustadı tərəfindən irşad, zikr öyrətmək  irfani göstəriş vermək məqamını ələ gətirir. O, Şahnemətullah dərviş sisiləsi, İmam Rzanın (əleyhissalam) Xorasana daxil olması zamanı o Həzrətlə birlikdə olan, Əmir Süleyman adlı şəxsin övladlarından, Biçarə ləqəbi ilə məşhur olan Əmir Məhəmmədin nəslindəndir. Məşşa  işraq hikmətlərində böyük irfani məqamlara çatmışdır. Həmçinin, başqa elmlərdə, o cümlədən, riyaziyyat, astronomiya, tibb, qəribə elmlərdən  yaxşı bəhrələnə bilmişdir. Sonra da tanınmış İslam alimi Şeyx Ənsarinin yanında fiqh elminə yiyələnir  ondan ictihad icazəsi alır. İrfan elmlərindən əlavə, fiqh elmində  xüsusi məqam ələ gətirir. İraqda məsum İmamların (əleyhimussalam) ziyarətində olarkən tanınmış İslam alimi müctehid Mirzayi Şirazinin xüsusi diqqətində olur. Çox az bir müddətdə İran  sair islami ölkələrdə onun irfani  mənəvi məqamı haqqında məlumatlar yayılır. Bu da bəzi irfan düşmənlərinin paxıllıq  kinlərinə səbəb olur.[1]    O zamanın bütün məşhur İslam alimləri o cümlədən, ayətullah Şirazi, hacı molla Əli Semnani, hacı Mirzə Hüseyn Səbzivari, Axund Molla Məhəmməd Kaşani, Şeyx Zeynalabidin Mazandarani  övladları bu alimin irfan aləmində məqam  fəzilətinə etiraf etmişlər.[2] Reyhanətül Ədəb kitabının müəllifi onu on dördüncü hicri qəməri əsrinin ən dahi alim  ariflərindən bilməklə yanaşı əqli, nəqli, zahir  batini elmlərə  sahib olduğunu qeyd edir.[3] Təzkirə (Zikir əhlindən) yazanlar etiraf edirlər ki, hər hansı arif  məqam əhli onu görüb tanış olduqdan sonra onun mənəvi  irfani məqamına etiraf edirdi.[4]

İmam Xomeyni (rh) Həmd surəsinin təfsirində yazır: “Son əsrlərdə Quranın təfsirində irfan əhli, məsələn, Mühiyəddin Ərəbi, Əbdurrəzzaq Kaşani  Molla Sultan Məhəmməd Günabadi kimiləri bu mövzuda çox yaxşı işləmişlər.[5]

Təraiqul-həqaiq (Həqiqətlərin yolları) kitabının müəllifi onun haqqında yazır: “O, çox yaxşı bəyənilmiş əxlaqa malik olmuş, müqəddəs mövzuların qorunmasında dəqiq olub, heç vaxt səhlənkarlıq etməmiş  kəramət əhli olmuşdur.[6]

İrana gələn zaman bir müddət Tehranda qalır  məntəqənin böyük şəxsiyyətləri, siyasətçiləri, fiqh  rical elminin alimləri onunla görüşə gəlirlər. Hətta, deyilənə görə Nəsrəddin şah özü  onunla görüşmək istəyir, amma o qəbul etmir. Nəhayət, hicri qəməri tarixi ilə 1327-ci ildə rəbiəl-əvvəl ayının 26-da 76 yaşında onu öldürürlər. Hazırda qəbri Günabad məntəqəsindəki Bidxət qəbristanlığındadır. Bu böyük arifin xüsusiyyətlərindən biri  odur ki, əkinçiliklə məşğul olur, işsizliyi, camaatdan ayrılıb bir guşədə qalmağı  rahibliy etməyi etmirdi. İşlədiyi vaxtda tədris, təhqiq, camaata yol göstərmək  fəqirlərə köməklik göstərməyindən  qalmırdı. Xəstələrə  baş çəkir  onlara da tibbi köməklik göstrirdi. Belə ki, onu təbib kimi  tanıyırdılar. O, çox abid  zahid idi. Heç vaxt gecə namazlarından əl çəkməzdi. Dini mərasimlərin təşkil olunmasında, camaat namazının təşkili, Quran qiraəti, zikr məclisləri, İmamlarımızın (əleyhimussalam) şəhadət məclislərinin keçirilməsində çox çalışırdı. Dünya işlərində yemək  geyməkdə ən azına qane olurdu. Xüsusi libası  paltarı olmayıb. Öz mürid  tərəfdarlarına həmişə dini qanunlara əməl etməyə, vacib  müstəhəblərə əməl, haram  məkruhları tərk etməyi əmr edərdi. Çoxlu əlyazmaları olub. O cümlədən, Səadətnamə, Məcməus-sadat, Bəyanus-sadat təfsiri, Vilayətnamə, Bəşarətül-möminin tənbihus-saimin qeyd etmək olar. Kitablarından ən mühümü olan Bəyanus-səaadat fi məqamatil-ibadat təfsirini qeyd etmək olar. O zamankı dahi İslam alimlərindən hacı Möhsin Müctəhidi İraqi  Axund molla Məhəmməd Kaşani bu kitaba Sultanut-təfasir (təfsirlər sultanı) ləqəbi vermişlər. Ayətullah Cavadi Amili özünün Təfsir Təsnim 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163682 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158066 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118546 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111444 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    104151 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92297 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53952 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    48386 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44645 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44043 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...