Ətraflı axtarış
Baxanların
13655
İnternetə qoyma tarixi: 2011/05/10
Sualın xülasəsi
Allah- Taala insanı hansı hədəf üçün yaratmışdır? (Yaratmaqdan məqsədi nədir?
Sual
İnsan nə üçün yaradılıb? İnsanın dünyaya gəlişi və gedişi öz ixtiyarı və iradəsindən xaric olduğu halda onun dünyadakı məmuriyyəti nədir?
Qısa cavab

A). Allah Taalanın xaliqliq (yaratmaq) sifəti (xüsusiyyəti) səbəb olur ki, Allah- Taala xəlq etsin və yaratsın.

B). Yaradılış nizamı olduqca dəqiq, əbəs deyildir. Çünki Allah- Taala heç nəyi mənasız xəlq etməmişdir.

C). Bütün yaradılışın sonu insandır. Yəni Allah- Taala bütün yaratdıqların insan üçün yaratmışdır. İnsan yaranmışların ən şərəflisi və İlahinin xəlifəsidir. Bütün yaradılış ən gözəl yaranmışa (insana) xidmət edir.

D). İnsanın yaradılışından məqsədin nə olduğundan aslı olmayaraq yenə də nəticəsi ehtiyacı yoxdur. Çünki Allah sonu olmayan xəzinədir. O heç vaxt tükənməyəcəkdir.

H). İnsanın yaradılışından əsas hədəf, onun təkamülə çatması, olduğu halda (cism olaraq) mələklər aləminə yetişməsi səadətin əsil mənasını dərk edərək ona yetişməsi və özünü tanıyaraq Allaha tam vücudu ilə ibadət etməsidir.

Ətreaflı cavab

Allah- Taalanın bütün sifətləri (fel və zat başa düşülən sifətləri) onun zatının ayrılmaz hissəsidir. Yəni onun zatı ilə eynilik daşıyır. Bu məsələ ümumiyyətlə isbatlanmışdır. O cümlədən İlahinin elm, qüdrət, qəyyumluq maliklik və hakimlik sifətləri onun zati sifətləri, rəbb ruzi vermək (rəzzaq) yaratmaq (xaliq) iradə və rəhmət sifətləri onun fel sifətləri adlanır. Başqa sözlə desək Allah Taalanın o adları ki, ondan fel başa düşülür məsələn yaratmaq kimi onun fel sifətləri adlanır. Amma fel başa düşülməyən fisətləri "qadir" əbədi" kimi sifətləri deyəndə onun zati sifətləri başa düşülür. Bütün bu sifətlər isə ümumilikdə İlahinin "sübutu" sifəti adlanır. Bu sifətlərdə yalnız mürəkkəblik deyil, əksinnə bəsitlik vardır. Allah- Taala "xaliqiyyət" sifətinə malik olduğu üçün yaratmağı özünə vacib bilmişdir. Bu səbəbdən də bütün aləmi və insanı yaratmışdır. "Göylərdə və yerdə nə varsə hamısı ondan ehtiyacını diləyir. O, hər gün bir işdədir. (öz şəninin işinə məşğuldur)"[1]

Diqqət yetirməli vacib olan mətləblərdən biri də budur ki, Allah- Taala həkim olduğu üçün o heç bir əbəs iş tutmur. Yəni onun həkim sifəti (xüsusiyyəti) tələb edir ki, o heç bir yersiz iş tutmasın. (Onun həkim sifəti deyəndə elə Tanrının özü nəzərdə tutulur). Yaradılış da Allahın feli olduğu üçün təbii ki, böyük bir hədəfi özündə əks etdirir. Yəni yaradılış nizamı böyük bir hədəflə Allah- Taaladan bəhrələnməkdədir. Bu səbəbdən də bu yaradılışda heç bir eyb və nöqsan yoxdur. Hətta aləmdə olan atom zərrəckləri dilsiz dilləri ilə deyirlər: "Yaradılışın heç bir nöqtəsində zərrə qədər də nöqsan yoxdur".

Qurani- kərimin müqəddəs ayəsinə uyğun olaraq deyə bilərik ki, Allah- Taala bu yaradılışı nə oynacaq nə də batil yaratmışdır. əksinə bütün yaradılış heç bir eyb və nöqsanı olmayan bir varlıqdan bəhrələnir.

Əlbəttə gərək bu mətləbdən də xəbərsiz olmayaq ki, bütün kainatın yaradılışındanson məqsəd insan özüdür. Daha aydın desək Allah Taala aləmdən sonra Adəmi yaratdı. Yəni hər şeyi aydın və kamil surətdə onun ixtiyarında qoydu. Çünki insan yaradılışın ən gözəlidir. Allah Taala insandan kamil heç nə yaratmamışdır.

Hədisi qüdsi kitabında yazılmışdır: "Ey Adəm övladı! Hər şeyi sənin üçün yaratdım və səni də özüm üçün".[2]

Yuxarıdakı mətləbləri mövzumuza giriş olaraq deyə bilərik ki, "insanın yaradılışından hədəf yalnız o özüdür. Yəni sonda bu yaradılışdan o özü faydalanır. Çünki Allahın nə insanın varlığından və nə də yoxluğundan ehtiyacı vardır. O tükənməz bir varlıqdır. "Ey insanlar! Allahdan ehtiyacları olan yalnız sizsiniz. Allah həmd və sitayişə layiq olduğu halda sizdən ehtiyacsızdır."[3]

"Musa Bəni- İsrailə dedi: Əgər siz və yer üzündəkilərin hamısı Allahı inkar etsələr (kafir olsalar) ona heç bir xələl gəlməz. Çünki o hər bir şeydən ehtiyacsız və sitayiş olunmağa layiqdir".[4]

Həzrət Əli (ə) Həmmama öz nəsihətində deyir: "Allah Taala insanları yaradarkən onların ibadətindən və günahlarından siğortalanmışdır. (Yəni ehtiyacsız idi). Çünki ona insanların ibadətindən xeyir və günahlarından ziyan gəlməz".[5] (Əksinə günahdan çəkinməyin və ibadət etməyin hasili və bəhrəsi insanlara aiddir). Qurani kərimdə insanın yaradılışı müxtəlif ayələrdə bəyan edilmişdir:

"Cini və insanı bizə ibadət etmək üçün yaratdıq".[6]

"Allah ölümü və həyatı sizi imtahan etmək üçün yaratmışdır".[7] Yəni insanlar öz əməlləri ilə imtahan olunur. Əgər belə olmasaydı yaxşını pisdən ayırmaq olmazdı. Həmçinin insan bu təkamülü imtahanlardan ləyaqətlə çıxmaqla əldə edir.[8] Bütün bu ayələrə diqqət yetirdikdə yaradılışın yalnız insanın özünə faydalı olduğunu müşahidə edirik. Belə ki, insan imtahanlardan müvəffəqiyyətlə çıxdıqca təkamülə yaxınlaşır. Yəni insan dünyaya gəldikdən sonra hidayət mərhələsinə qədəm qoyur və insanın bütün dəyərlərini əldə etmək şansını qazanır. Beləliklə səadətin ən uüksək mərhələsinə ucalır. "Bəndəlik etmək qiyməti olmayan gövhərdir ki, onun batinində Allah vardır"[9] Hər kəs bu batinə yetişsə Allahdan başqa heç nəyi görməz".

İmam Sadiq (ə) buyurmuşdur: "İmam Hüseyn (ə) səhabələrinin qarşısında durub demişdir: Allah Taala bəndələri yaratmışdır ki, onu tanısınlar. Onu tanıyan vaxt ona ibadət edirlər. Elə ki, ona bəndəlik edirlər ondan başqasına bəndəlik etməkdən imtina edirlər."[10]



[1] - Ər- rəhman surəsi, ayə 29.

«کل یوم هو فی شأن»

[2] - Əl- minhacul- quva, cild 5, səh 516. Elmul yəqin, cild 1, səh 381.

«یابن آدم خلقت الاشیاء لأجلک و خلقتک لأجلی»

[3] - Fatir surəsi, ayə 15.

«یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی الحمید»

[4] - İbrahim surəsi, ayə 8.

« و قال موسی ان تکفروا انتم و من فی الارض جمیعاً فإن الله لغنی حمید »

[5] - Nəhcül- bəlağə, feyz s.11 Həmmam xütbəsi.

«اما بعد، فإن الله سبحانه و تعالی خلق الخلق حین خلقهم غنیاً عن طاعتهم ، آمناً من معصیتهم ، لأنه لاتضره معصیة من عصاه، و لاتنفعه طاعة من أطاعه»

[6] - Zariyat surəsi, ayə 56.

«و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون»

[7] - Mülk surəsi, ayə 2.

«الذی خلق الموت و الحیاة لیبلوکم ایکم احسن عملاً»

[8] - Hud surəsi, ayə 118- 119.

«و لایزالون مختلفین الا من رحم ربک ولذالک خلقهم»

[9] - Misbahuş- şəriə dər həqiqət ubudiyyət.

«العبودیة جوهرة کنهها الربوبیة»

[10] - İləl şəraee Səduq, Təfsir- əl mizana uyğun olaraq, cild 18, səh 423.

«ان الله عزوجل ما خلق العباد الا لیعرفوه، فإذا عرفوه عبدوه، فإذا عبدوه استغنوا بعبادته عن عبادة من سواه»

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • İlahi kitabda hər rətb və yabis var, kitabdan məqsəd, mövcud Quandırmı? Rətb və yabisdən məqsəd nədir? Onlar necə varlıqdır?
    6342 Təfsir 2010/11/10
    Bəzi ayələrdə "kitabi mubin" qeyd olunub və ondan məqsəd Qurani kərim olmasına baxmayaraq, amma bu ayə və buna oxşar ayələrdə ki, ilahi elmin sənədini açıqlayırlar, "kitabi mubindən" məqsəd, varlıqlar yaranmamışdan qabaq, ilahi elmin mərhələsidir ki, onun özü digər kitab və lövhələrə şamildir, onun keyfiyyət və miqdarı, bizə məlum deyil.
  • Qəbrdə müsəlman və qeyri-müsəlman üçün sual-cavab necədir?
    9442 Qədim kəlam 2014/05/20
    Bərzəx sözü ərəbcədən lüğətdə pərdə və iki əşyanın arasında qərar tutan maneəyə deyilir; amma məşhurlar kalamında bərzəx dünya ilə Axirət arasında Allah-taala tərəfindən yaradılmış bir aləmdir. İnsanın ölümündən sonrakı ilk mənzili də oradır. Bərzəx aləmindən məqsəd həmin qəbr aləmidir. Elə bir aləm ki, insan ölümdən sonra Qiyamətə ...
  • منظور از «ادبار النجوم» در قرآن چه زمانی از شبانه‌روز است؟
    1512 Təfsir 2022/11/01
    خدای متعال در بخش پایانی سوره‌ی طور، به بیان احوال مشرکان و عذاب اخروی آنها پرداخته و پس از آن به پیامبر(ص) دستور می‌دهد تا در اجرای فرامین الهی صبر پیشه کند و به عبادت و تسبیح و تقدیس او بپردازد. در آیه ...
  • Modern dünyada dinin yol göstərməsi necə təsəvvür olunur?
    7189 Təzə kəlam 2011/06/12
    "Din" kəlməsi bütün dinlərə istər səmavi olsun istərsə də olmasın, təhrif olmuş olsun və yaxud təhrif olmamış (İslam) olsun, şamil olur. Bizim əqidəmiz budur ki, İslam dini yalnız buna malikdir ki, bütün dövr və əsrlərdə müsbət yol göstərməyə malikdir; Çünki İslam bütün dinlərin sonuncusu və ən kamil İlahi ...
  • Deyilir: Əgər niyyət pak olsa bəsdir və dua və ziyarətə daha ehtiyac yoxdur; bu doğrudurmu?
    9737 Əməli əxlaq 2010/11/10
    Bu şeytanın insanları dua, ziyarət və digər əməllərdən uzaqlaşdırmaq üçün olan bir hiyləsidir, çünki dua və təvəssül imamların vasitəsi və Allahın bir başa olan əmri ilə insanların öhdəsinə qoymuşdur. İnsanlara nümunə və qəlblərinin saf olmasına dualar səbəb olub məsum imamlarla daha çox əlaqə yaratmağa səbəb olmuşdur. Bütün ...
  • Haram yoldan əldə edilmiş və sahibi də məlum olmayan pulun xumsu ödənməlidirmi?
    6494 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/15
    Haram yol ilə əldə edilən pul əldə edənin şəxsi malikiyyətində deyil. Öz əsas maliki və ya maliklərinə qaytarılmalıdır. Əgər bu mümkün deyilsə, Maliki məchul malın hökmündədir. Və xumsu yoxdur. Bəlkə o pulun bütövü Camiuş- şərait bir mərcəi təqlidin ixtiyarında olmalıdır və ya onun icazəsi ilə sahibinin niyyətinə ...
  • Төвбә сурәсинин ики сон ајәсинин сәнәд вә әһвалаты нәдир?
    6853 Təfsir 2010/04/22
    Үмуми олараг суалда гејд олунан “сәнәд”дән мәгсәдин нә олдуғу там ајдын дејил вә заһири белә олан суалларын мүәјјән ҹавабы јохдур. Амма, ола биләр бу сөздән мәгсәд, ајәнин назил олма сәбәби вә ја тәфсири олсун. Јахуд, Гуранын охунушларында олан бәзи ихтилафлара ҝөрә мәсум Имамлардан ...
  • Bəni İsrailin dana pərəstişinin cəzası hikmətli idi?
    6925 Təfsir 2012/04/17
    Təfsirçilər bu ayədə Allahın öldürmək əmrindən məqsədində üç ehtimal veriblər: 1. Bu əmr, imtahan əmri olub və onların tövbəsiylə bu əmr onlardan götürülübdür. 2. Bu ayədə qətldən məqsəd şeytani vəsvəsələri və nəfsani şəhətlər kəsməkdir. 3. Ayədə qətldən məqsəd, həqiqi qətldir yəni bir- birinizi öldürüb həlak ...
  • Fəlsəfə, irfan, ağıl və hikmət arasındakı fərq nədir?
    14299 İslam fəlsəfəsi 2012/04/19
    Fəlsəfə – ən xüsusi mənada varlıq aləmindəki gerçəklikləri dərk etmək üçün zehni, əqli və istidlal yönlü səylər mənasınadır. Hikməti fəlsəfədən fərqli bir məsələ hesab etdiyimiz halda o, fəlsəfədən yüksəkdədir və ilahi və lədünni mənşəyə malikdir. Quranda da “ilahi bir əta və nemət” kimi qeyd olunmuşdur. Belə ki, ...
  • Müsəlmanlar arasında müxtəlif firqələrin yaranmasının səbəbləri nədir?
    10696 Qədim kəlam 2010/12/07
    Müxtəlif məzhəblərin yaranmasında, çoxlu səbəblər var. məsələn, bir dəstənin peyğəmbər (s)- in həzrət Əli (ə)- nin imamlığı barəsində olan vəsiyyət və əmrlərinə diqqət etməmələri, digər dinlərin ardıcıllarinin müsəlmanların içinə yol tapması və mədəniyyət cəhətdən onlarla qarışmaları, islamın əsl təlimlərindən və Əli- beyt (ə)- in maarifindən uzaq düşmək bir əsrə yaxın ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164847 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164435 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119909 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113977 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111163 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94257 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54933 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54704 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46349 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45943 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...