Ətraflı axtarış
Baxanların
8015
İnternetə qoyma tarixi: 2011/05/31
Sualın xülasəsi
Aya insan yer üzündə olan varlıqların ən şərafətlisidir ya bütün varlıqların və aya mümkündür insandan şərafətli bir məxluq yaransın?
Sual
Bunu nəzərə alaraq ki, Allah Taala bu dünyada başqa varlıqları da yaratmışdır və bizim onlardan xəbərimiz yoxdur. Aya insan yer üzündəki varlıqların ən şərafətlisidir və ya bütün aləmdəki varlıqların? Aya mümkündür ki, Allah insandan da şərəfli bir varlıq yaratsın?
Qısa cavab

Bizim əqidəmizdə insan barəsində olan ayə və rəvayətlər, insanın digər varlıqlara üstün olması (istər yerdə olan varlıqlar olsun istərsə də göylərdə) əldə olunur. Bu da o xüsusiyyətlərə görədir ki, insan ona malikdir:

1-             İlahi ruhiyyəyə sahib olması.

2-             Mələkləri səcdə etdiyi varlıq.

3-             Allahın yer üzündə xəlifəsi.

4-             Varlığın mənşəyi və yaradılışın xülasəsi. Yəni, həzrət Məhəmmədin (s) indiki insanlar arasında olması.

Amma insandan şərəfli bir varlığın yaradılması, baxmayaraq ki, fəlsəfə cəhətindən olunmaz deyildir, lakin qeyd olunmuş cəhətlərə əsasən qəbul edilməzdir.

Ətreaflı cavab

Bu sualın cavabını daha ətraflı başa düşmək üçün bir neçə nöqtəyə diqqət etmək lazımdır:

1.             Baxmayaraq bəşər elm vasitəsiylə bütün varlıqları dərk etməyə malik deyildir, amma İlahi övliyaların vəhy və qeyb xəbərləri vasitəsiylə bu varlıqlar haqqında məlumatları əldə etməyə malikdir və insanın məqam və hansı dərəcədə olduğunu dərk edir. Nümunə üçün bu rəvayətə diqqət edin: Abdullah ibni Sənan deyir İmam Sadiq (ə)- dan soruşdum mələklər şərəflidir yoxsa Adəm övladı (insan) o həzrət cavabında Əmirəl möminin Əli ibn Əbu Talibin (ə) sözlərini söyləyərək buyurdu: Allah mələklərdə ağıl qərar verdi amma şəhvət qərar vermədi, heyvanda şəhvət qərar verdi, amma ağıl vermədi, insanda isə ağlı şəhvətlə birlikdə qərar verdi; bəs əgər insanın ağlı onun şəhvətinə güc gələrsə mələklərdən üstün olar, amma əgər onun şəhvəti ağlına qələbə çalarsa heyvandan da aşağı olacaqdır".[1]

2.             Bizim əqidəmiz bundan ibarətdir ki, Ayə və rəvayətlərdən insan barəsində verilən məlumatlar bundan ibarətdir ki, insan yerdə və göydə olan bütün varlıqların ən şərəflisidir. Bu da insanda olan xüsusiyyətlərə görədir ki, aşağıda onlara işarə edəcəyik:

A: İnsanın ilk xüsusiyyəti və onun üstünlüyünə səbəb olması İlahi ruha sahib olmalıdır ki, bu xüsusiyyət də yalnız insana məxsusdur; bəs "o zaman ki, yaradılışı sona çatdırdım öz ruhumdan ona verdim..."[2]

B: Mələklərin insan qarşısında səcdə etməsi: "O zaman ki, mələklərə dedik: Adəmə səcdə edin, hamısı səcdə etdilər yalnız.."[3]

C: Allahın yer üzündəki xəlifəsi və canişini başqa bir xüsusiyyətlərdəndir ki, digər varlıqlardan mələk, cin və... fərqlənir: "Yad et o vaxtı ki, sənin Rəbbin mələklərə dedi: Mən yer üzündə canişin yaradacağam..."[4]

D: İnsanın başqa bir xüsusiyyəti bundan ibarətdir ki, yaradılışdan məqsəd odur (insan). Başqa varlıqların yaranmasından məqsəd insanın ondan istifadə edib bəhrələnməsidir". Yerdə və göydə olan hər bir şeyi sizin hakimiyyətinizdə qərar verdik".[5] "Ey Adəm övladı mən bu varlıqları sənin üçün yaratdım, səni isə özün üçün".[6] Bəlkə də bu onun üçündür ki, insan ona malikdir ən aşağı mərtəbədən (təbiət aləmindən) uca bir məqama (Allaha doğru) yüksəlsin. Bu xüsusiyyət yalnız insana məxsusdur.

E: Bütün yaradılışın onda (insanda) xülasə olmas, həzrət Məhəmməd (s) bütün insanlar arasında bütün varlıqlar arasında mələklərə və hər bir varlığa üstün olmasına dəlalət edir.

Açıqladığınız bəhsləri nəzərə alaraq məlum olur ki, insan dünyada bütün varlıqların ən şərafətlisidir.

Amma insandan şərəfli bir məxluqun yaranması, baxmayaraq ki, olunmaz hesab olunmur, amma qəbul etmək də olmaz.

Bu cür açıqlamaq olar ki, Allah Taala Bəqərə surəsində insanın yaranması və mələklərlə olan söhbətlərdə buyurur:

«اذ قال ربک للملائکة انی جاعل فی الارض خلیفة»[7]

Yad et o vaxtı ki, Rəbbin mələklərə dedi: Yer üzündə xəlifə (bəşərdən) yaradacağam".

Xəlifə kəlməsi Ərəb dilində " الامام الذی لیس فوقه امام" yəni bir rəhbər ki, ondan yuxarı bir şəxs yoxdur.[8]

Bəs bu mənaya diqqət etdikdə bunu dərk etmək olar ki, Allah- Taala mənasız bir kəlməsini (insanın tərifindən) başa düşüb bəhrələnmək üçün qərar verməz.

Bəs nəticə alırıq Allah Taala bu onun qabiliyyətini də bütün varlıqlar ki, həyatda vardır və ya yaranacaqdır üstün qərar vermişdir. Əgər Allah Taala iradə etsə ki, insandan şərəfli bir varlıq yaratsın, lazımdır ki, insanı öz xəlifəliyindən kənar etsin.

Bundan əlavə, həzrət Məhəmməd (s) və Məsumların (ə) yaranması (ki, bütün varlıqların yaranması üçün bəhanədir və onlardır ki, kamilliyin ən yüksək dərəcəsinə nail olmuşdurlar, odur ki, insanlıq qabiliyyəti onlarda tamamlanmışdır).

Bütün insanlar arasında ən şərəflisidirlər.

Bəs insandan şərəfli varlığın Allah tərəfindən yaradılması bir o qədər də qəbul edilən mövzu deyildir.



[1] - Vəsailüş- şiə, cild 15, səh 209.

[2] - Hicr surəsi, ayə 29.

[3] - Bəqərə surəsi, ayə 34.

[4] - Bəqərə surəsi, ayə 30.

[5] - Casiyə surəsi, ayə 13.

[6] - Elmul- yəqin, cild 1, səh 381.

[7] - Bəqərə surəsi, ayə 30.

[8] - Əl- muncid fi əl- lüğğət və Əl- əlam, səh 192, Xələf kəlməsi.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Peyğəmbərin besəti və meracı bir gündə (rəcəbin 27-də) baş vermişdirmi?
    8924 تاريخ بزرگان 2012/04/10
    Cavabı bəyan etmək üçün Peyğəmbərin besəti və meracı ilə əlaqədar məsələni təfsir kitablarından araşdırırıq. 1. Besətin tarixi ilə əlaqədar müsəlman alimləri arasında iki nəzəriyyə vardır: Birincisi şiələrin nəzəriyyəsidir. Onlar rəcəb ayının 27-ci gününü Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in besət günü hesab edirlər. İkinci nəzər isə ...
  • Türbət suyunu əldə etmək üçün, su, yağış suyu olmalıdırmı? Ona dua da oxunmalıdır yoxsa lazım deyil? Xahiş edirəm tam izah verin.
    8842 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/02
    Türbət suyunu hazırlamaq üçün, pak və gigiyena suyu kifayətdir.[1] Hərçənd, fərat suyu[2] zəmzəm suyu[3], yaxud neysan ayında[4] olan yağış suyu kimi bəzi suların daha çoxImtiyazları var. yağış suyu da çox vaxt saf və təmiz olduğuna görə, bəlkə adi sulardan daha yaxşı ...
  • Günahdan paklanmanın hansı yolları vardır?
    8738 Əməli əxlaq 2011/06/14
    İnsanın günahlarının bağışlanması yolları çox olmasına baxmayaraq biz onların bəzilərini aşağıda qeyd edirik: 1). Tövbə və Allaha tərəf qayıdış (bəzi şərtlərlə) 2). Günahların bağışlanmasına səbəb olan ən gözəl savabları əldə etmək, yəni yaxşı əməllərə qədəm qoymaq. 3). Kiçik günahların ...
  • İbn Ərəbinin İmam Zaman (ə.c) barəsində baxışı nədən ibarətdir?
    11923 تاريخ بزرگان 2011/09/04
    Mühyəddin İbn Ərəbinin əsərlərini mütaliə etdikdə onun İmam Zaman (ə.c) barəsindəki inancı üzə çıxır. O, "Fütuhati-məkkiyyə" kitabının Həzrət Məhdinin axırzamandakı silahdaş və yavərlərnə həsr etdiyi 366-cı babında belə qeyd edir: “Allahın diri, sağ bir xəlifəsi vardır, o, üzə çıxar. Onun zühuru dünya zülm və sitəmlə ...
  • Pişnamazı tanımadığımız halda camaat namazının hökmü nədir?
    9218 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/06/23
    Pişnamazın şərtlərindən biri ədalətli olmaqdır.[1] Pişnamazın bu ədaləti aşkar olunub isbat edilməlidir.[2] Ədalət batində Allahdan bir növ qorxu hissidir ki, insanın böyük günah iş görməsinin və ya kiçik günahları təkrar etməsinin qarşısını alır. Əgər bir şəxslə oturub-dursaq və ondan ...
  • Niyə dəstəmaz ayəsində “mərafiq (dirsəklər)” kəliməsi cəm halında, ancaq “kəbeyn (Ayağın üzərində yerləşən hər iki bənd,çıxıntı)” kəliməsi ikili cəm halında gəlibdir?
    5734 Təfsir 2019/05/05
    Dəstəmazın necə alənmasının keyfiyyətini bəyan edən dəstəmaz ayəsi olan Maidə sürəsinin 6-cı ayəsində Allah taala buyurur: Ey iman gətirənlər! Namaza durduğunuz zaman üzünüzü və dirsəklərə qədər qollarınızı yuyun! Başınızı və hər iki bəndə (oynağa) qədər ayaqlarınızı məsh edin!...[1] Ayədə gələn kəlimələrin mənası “Mərafiq” dirsəklər ...
  • İrfan elmində xət və nöqtə və s.... hansı mənadadır və “ənə nöqtətu təhtül-ba” (Mən ba hərfinin altındakı nöqtəyəm”- rəvayətinin mənası nədi?
    10843 Nəzəri irfan 2014/05/22
    İrafan elmində qeyb aləmindən bəzi həqiqətləri çatdırmaqdan ötrü ədədlər, hərflər və şəkillərin özünəməxsus ilahi rəmzləri vardır. Nöqtədən məqsəd, allah-Taalanın həqiqi vəhdətidir və bu həqiqi vəhdətin şəkli insan qəlbinin dərinlkilərindən qərar tutmuşdur. Ona görə də kamil insan, varlıq aləminin mərkəzi kimi tanıtdırılmışdır. Allah-taalanın yer üzündə həqiqi vəhdətindəki xəlifəsidir. Əmirəl-mömininin (əleyhissalam) ...
  • Xahiş edirik Şeyx Tusinin siyasi nəzəriyyəsini açıqlayasınız.
    6395 Nizamlar (Qurluşlar) 2011/10/04
    Hər bir dövr və əsrdə özünə məxsus suallar yaranırdı ki, elm sahiblərini vadar edir ki, onlara cavab versinlər və bunlardan biri də şeyx Tusidir ki, bu işin öhdəsindən gəlmişdir. Şeyx Tusinin ümumi olaraq siyasi nəzəriyyəsinin əslini, aşağıdakı mərhələlərdə xülasə etmək olar:
  • Lütfən qadının hicabının necəliyi barəsində hədis yazın.
    8634 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/13
    Nur surəsinin 31- ci ayəsi başqa olmaqla çox sayda hədis və ayələr qadının hicabı barəsində söhbət açmışdır.həmçinin Nur surəsinin 31- ci ayəsində buyurulur: "Mömin qadınlara de ki, gözlərini haram buyrulmuş şeylərdən çəkindirsinlər, namuslarını qorusunlar; öz- özlüyündə görünən (əl- az) istisna olmaqla, zinətlərini göstərməsinlər baş örtüklərini yaxalarına çəksinlər; zinətlərini ərlərindən başqasına ...
  • Təşəhhüd və salam halında hansı əməllər müstəbdir?
    9362 Təşəhhüd və salam 2015/04/19
    Namazın salam və təşəhhüdündə müstəhəb sayılan əməllər aşağıdakılardır: Təvərrük halında oturmaq, Yəni namaz qılan adam sol budu üstə otursun, və sağ ayağının üstünü sol ayağının üzərinə qoysun. Təşəhhüddən sonra desin: “Əlhəmdulillah” ya da desin “Bismillah və billah vəlhəmdu lillahı və xəyrul əsmai ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164891 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164578 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119934 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114047 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111311 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94296 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54955 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54848 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46401 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45974 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...