Ətraflı axtarış
Baxanların
10954
İnternetə qoyma tarixi: 2011/12/25
Sualın xülasəsi
Tarixi- Təbəri etibarlıdırmı?
Sual
Tarixi- Təbəri etibarlıdırmı? Məsələn tarixi Təbəridə imam Həsən (ə) və imam Hüseyn (ə)- ın İrana qarşı Ömərin müharibəsində iştirak etmələri barəsində tarixi- Təbəridə gələn bu məsələ barəsində. Əgər bu məsələ doğrudursa imam Əli (ə) nəyə övladlarına belə bir icazə veribdir? Öldürülənlər İran camaatının günahı nə idi?
Qısa cavab

1.             Tarixi ya rəvayi (hədisi) bir mənbənin mötəbər olması, onda olan hər şeyin yüz faiz doğru və düz olması mənasında deyil. Tarixi- Təbəri də bu qaydadan istisna olunmayıb. Bundan əlavə, yuxarıda qeyd olunan xəbər şiə mənbələrində yoxdur.

2.             Ravilərin bəzisi, bu xəbəri rəvayət edəni yəni Əli ibn Mücahidi doğru danışan saymırlar. Yəhya ibn Muin, Yəhya ibn Əli ibn Həsən Həsəncani onun yalançı və saxtakar adam olduğunu deyirlər.

3.             Bu xəbərin doğru olmasını fərz etsək də, belə bir döyüşdə imam Həsən və imam Hüseyn (ə)- ın iştirak etməsi:

Birinci: Onlar üç xəlifənin hökumətinin müxaliflərindən olsalarr da, amma bu imam Əli (ə), övladları və onlar sevənlərin cəmiyyətdə baş verən hadisələrdən uzaq olmaları və vətəndaş qanunlarına əməl etməmələri mənasında deyil.

İkinci: Bu xəbərin doru olmasını fərz etsək də, onların bu döyüşdə digər qoşun qüvvələri ilə döyüşməsinin mədəniyyət cəhəti də ola bilər. Yəni onlar İslam qoşununun digər qüvvələrinin kənarında əsgər kimi, döyüşçüləri şəhərlərə girdikdə camaatın can və malına yersiz təcavüzlərinin qarşısını alırdılar.

Üçüncü: Hansı tarixdə İran əsgərləri və qoşunlarının iki imamın əli ilə öldürülməsi yazılmışdır ki, biz də onların haqqını isbat etmək istəyək.

Ətreaflı cavab

Bu tarixi məsələni açıqlamağa neçə cəhətdən diqqət etmək lazımdır:

1.             Bildiyiniz kimi tarixi ya rəvayi bir mənbəyin mötəbər olması, onda olan hər şeyin yüz faiz doğru və süz olması mənasında deyil. Tarixi- Təbəri də bu qaydadan istisna deyil. Tarixi- Təbəri Əhli- sünnənin mənbə və mötəbər tarixi kitablarından biridir ki, onda ikinci xəlifənin İrana qarşı etdiyi müharibədə imam Həsən və imam Hüseyn (ə)- ın iştirak etməsi xəbəri qeyd olubdur. Amma şiənin heç bir mötəbər kitabında belə bir şey gəlməyibdir. Bu xəbərin şiə kitablarında qeyd olunmaması, bu məsələni şiə tarixçiləri və alimlərinin qəbul etməsini göstərir.

2.             Yəhya ibn Muin, Yəhya ibn Zəris və... kimi ravilərin bəzisi, bu xəbərin ravisi yəni Əli ibn Mücahidi doğru danışan saymırlar. Yəhya ibn Muin onun barəsində deyir: O hədis düzəldirdi. Yəhya ibn Zəris deyir: O yalançıdır və sənəd düzəldirdi. Əli ibn Həsən Həsəncani deyir: Əba Cəfər yəni Məhəmməd ibn Mehrandan Əli ibn Mücahid barəsində soruşdum. Dedi: O yalançıdır.[1] Buna əsasən, ravi alimlərinin də təsdiqlədiyi bir şəxsin xəbəri necə mötəbər ola bilər?

3.             Fərz edək ki, belə bir xəbər doğru da olsa, yəni imam Həsən və imam Hüseyn (ə)- ın belə bir müharibədə iştirak etməsi məsələsi, neçə cəhətdən yozula bilər:

Birinci: Onlar imam Əli (ə) kimi bir şəxsiyyətin övladı olub və o həzrət hökumətə müxalif ilk şəxs kimi tanınıb və onun nəzərindən üç xəlifənin hökuməti qanuni olmasa da amma bu o həzrətin və övladlarının və onları sevənlərin cəmiyyətdə baş verən hadisələrdən uzaq olmaları və vətəndaş qanunlara əməl etməmələri mənasında deyil. Əksinə vətəndaşa aid vəzifələrdə onlar da digərləri kimi əməl edirdilər. İmam Əli (ə)- ın övladlarının İran müharibəsi ya hər hansı bir döyüşdə iştirak etmələrini fərz etsək, bu cəhətdən yozula bilər. Bu məsələ dünyanın hər yerində qəbul olubdur. Heç bir hökumət müxalifi, hökumətlə müxalifətlik bəhanəsi ilə hökumət qanunlarına tabe olmayıb və özünü cəmiyyətdəki hadisələrdən kənara çəkə bilməz.

İkinci: Belə bir xəbərin doğru olmasını fərz də etsək, onların digər döyüşçülərin kənarında bu döyüşdə iştirak etmələri, mədəni cəhəti də ola bilər. Yəni onlar əskər kimi digər İslam döyüşçülərinin kənarında, döyüşçüləri şəhərlərə girdikdə camaatın can və malına yersiz təcavüzlərinin qarşısını alırdılar. Necə ki, indi də, bütün hərbi qüvvələrin yardım və mədəni əsgərləri hətta mədəni və əqidə bölmələri də var. Necə ki, İmam Əli (ə) hökumətə müxalif olmaqla yanaşı, çox yerdə onlarla hökumət işlərini yaxşı idarə etmək üçün, həmkarlıq edərdi. Övladları da, bu döyüşdə işləri normaya salan rola malik ola bilərdilər nəin ki, döyüşən qüvvə.

Üçüncü: Hansı tarixdə İran əsgərləri və qoşunlarının o iki imamın əli ilə öldürülməsi yazılmışdır ki, biz onların haqqını isbat etmək istəyək. Hətta onların İrana qarşı müharibədə iştirak etdiklərini xəbər verən tarixi- tədbirdə də, kiminsə onların qılıncı ilə öldürülməsinə heç bir işarə olmayıbdır.



[1] - Əl- muzci, Təhzibul- kamal, cild 21, səh 118- 119 (Əl- məktəbətuş- şamilə) kitabşunaslıq əlamətləri olmadan.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Səcdəyə getdiyimiz zaman hansı üzv əvvəl yerə dəyməlidir?
    6386 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Səcdə namazın vacib hissələrindəndir və vacib və müstəhəm şərait və hissələrə malikdir; o yerlər ki, səcdədə müstəhəb hesab olur, odur ki, kişi səcdəyə getdiyi zaman ilk növbədə əllərini, qadın isə əvvəl dizlərini yerə qoymalıdır.[1]
  • İmam Əli (əleyhis-salam) sübh namazında zərbətlənən zaman İmam Həsənlə Hüseyn orada idilərmi?
    9605 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Əli (əleyhis-salam) zərbətləndiyi zaman Həsənlə Hüseyn (əleyhiməs-salam)-ın onun yanında olması ilə əlaqədar çoxlu rəvayət gəlmişdir. Buna görə də bu bəhsdə bir neçə ehtimal verilir: 1. İmam Əli (əleyhis-salam)-a məsciddən kənarda zərbə vurulmuşdur. Bu ehtimala əsasən demək olar ki, həmin anda Həsənlə Hüseynin Əli (əleyhis-salam)-ın yanında ...
  • Sualın xülasəsi: İmamlar (ə) və alimlər baxımından namazın ilk vaxtında qılınmasının savabını bəyan edin.
    6814 Hədis elmləri 2012/04/18
    Namzın ilkin vaxtında qılınmasının çoxlu sayda savab və təsirləri bəyan edilmişdir. Məsələn: Namzın savabının iki qat olması, İlahi məhəbbətini qazanmaq və s... Alimlər də bu mövzuya diqqət etməklə insanları namzın ilkin vaxtında qılınmasına çağırmışlar. Bunu Allaha yaxınlaşma və seyri sluk üçün ən mühüm əsaslardan hesab ...
  • Seçilmiş dörd qadının və onların atalarının adı nədir?
    14315 تاريخ بزرگان 2011/09/11
    Övliya və saleh insanların arasında elə qadınlar olub ki, bəşərin tarixi boyu, tövhid və İlahi hədəflər yolunda çoxlu fədakarlıq ediblər və onların adı həmişə bəşərin qara tarixində parlayır. Amma İslami rəvayət və mənbələrdə uca dərəcəli, şərəfli və üstün dörd qadının adı qadınların ən üstünü və behişt qadınlarının üstünü olaraq çəkilmiş ...
  • Şəhid Dəstğeybin kitabları etibarlıdırmı?
    8256 تاريخ بزرگان 2011/06/27
    Əzəmətli şəhid Ayətullah Seyyid Əbul- Hüseyn Dəstğeyb Şirazi şiə aləminin alimlərindən və müctəhidlərindən biri olmaqla yanaşı arif bir insan olubdur ki, fiqh, ilahiyyat, əxlaq, irfan və... elmlərdə mütəxəssis olub onun kitabları və əsərləri ümumi şəkildə etibarlı və istifadəyə yararlı eyni zamanda təsirlidir. Əlbəttə bu məsələyə diqqət etmək lazımdır ki, məsum ...
  • Oruc tutumayan müsəlman üçün yemək və içməli su hazırlayıb verməyin hökmü nədir?
    5902 Cürbəcür 2015/05/30
    Əgər oruc tutmayan şəxsin şəri üzürü varsa və ya oruc tutmaq vacib deyilsə (məsələn, xəstəlik üzündən oruc tuta bilmir) bu əməlin iradı yoxdur. Əgər qüdrəti olan halda, qəsdən oruc tutmursa və xeç bir üzrü yoxdursa, bu iş günahdır və imkan həddində o şəxsi orucu tərk etdiyinə görə ...
  • Əbu Əli Sina nə üçün məntiq kitabında sıralamanı əvəz etdi?
    6941 İslam fəlsəfəsi 2011/10/03
    İbn Sina məntiqdə iki növ yenilik etmişdir:1.             Məntiq məsələlərində yenilik2.             Məntiqin yazılış quruluşunda yenilikİkinci növ yenilik məntiqin yazılışında onun iki düşüncə tərzinə dəlalət edir. Birinci düşüncə məntiqin bəzi məsələlərinin ...
  • Həzrət Məryəm (əleyha salam)-ın aləm qadınlarından üstün edilməsinin (ayədə) qeydsiz-şərtsiz olmasına diqqət yetirməklə həmin ayəni rəvayətlə necə məhdudlaşdırmaq olar?
    7192 تاريخ بزرگان 2012/04/09
    “Aləmin” kəlməsinin Qurani-Kərimdə işlədilmə yerlərinə və müfəssirlərin bu barədəki nəzərlərinə diqqət yetirməklə məlum olur ki, bu kəlmə yalnız zamanın bir dövründə olan insanlara məxsus edilir. Əhli-sünnət kitablarının bir çox yerlərində də ayələrə rəvayət vasitəsi ilə qeyd vurulur. Həmçinin həm əhli-sünnət, həm də şiə təfsirlərinin bir çox yerlərində ...
  • Bilmək istərdim sünnülər xüsusiylə də vəhhabilər hansı dəlilə əsasən deyirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy aldıqlarında məsumdurlar nəinki hər bir halda?
    9291 Qədim kəlam 2012/10/09
    Sünnülərdən bəzi tayfaları (Həşəviyyə və Sələfilər kimi) Qurandan dəlil gətirmək həzrət Adəm və onun behiştdən çıxarılmasını bildirən ayələr kimi, dəlil gətirirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy və risalətlərinin təbliği zamanı məsumdurlar və digər hallarda günahkar və səhvə də yol verirlər. O cümlədən, Sələfilər (Vəhhabilər) də bildirirlər ...
  • Əqd xütbəsinin fəlsəfəsin bəyan edin?
    8301 Əxlaq 2011/10/30
    İslam nəzərindənevlənmək ailənin və təbii olaraq ictimaiyyətin təşkili üçün bir müqəddəs əhd və peymandır və bir çox əsərlərə və nəticələrə malikdir o cümlədən: Cinsi meyli təmin etmək, nəslin törənməsi, insanın təkamüli, rahatlıq paklıq və iffət, hisslərin möhkəmlənməsi və bir çox başqa faydalardır. Bu müqəddəs əhdi peyman Allah Taalanın müəyyən etdiyi ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164825 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164349 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119884 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113939 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111088 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94230 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54926 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54632 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46311 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45920 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...