Ətraflı axtarış
Baxanların
10334
İnternetə qoyma tarixi: 2012/01/08
Sualın xülasəsi
Əhli sünnətin dörd məzhəbi necə yaranmışdır və necə ictihad bəhsi ləğv olmuşdur?
Sual
Əhli sünnətin dörd məzhəbi necə yaranmışdır və necə ictihad bəhsi ləğv olmuşdur? Əhli sünnətdən kim tərəfindən ictihad bəhsi açılmışdır?
Qısa cavab

İslam maarifi və fiqhi İsalmın əvvəllərində baş verənlərdən, Peyğəmbərin (s) canişinlik və xilafət məsələsindən sonra iki dəstəyə bölündülər. O fiqh ki, Peyğəmbərdən (s) sonra Əhli- Beyitdən (ə) götürülmüşdür və o fiqh ki, Peyğəmbərdən (s) sonra səhabə və tabeindən götürüldü, əhli sünnəd adını aldı.

İslamın genişlənməsi və fəthlər nəticəsində yeni məsələlər meydana çıxdıqda fiqh özünün ən yüksək işlək zirvəsinə çatdı. Yəni, ikinci əsrin əvvəllərindən dördüncü əsrin əvvəllərinə qədər ki, əhli- sünnət fiqhi özünün ən yüksək zirvəsinə çatdı, dördlü fiqhi məzhəb yarandı. Mütləq ictihad (fiqhin bütün fəsillərində ictihad etmək) 665- ci qəməri ilinə qədər əhli- sünnət arasında geniş yayılmışdı. Lakin bəzi səbəblərdən digər əhli snnət fiqhi məzhəbləri buna diqqət etmədilər və dörd məzhəbdən digərləri öz rəsmiyyətlərini itirdilər və bütün rəsmi təyinlər, məsələn, qəzavət, cmə və ifta imaməti elə şəxslərin əlinə keçdi ki, bu məışhur məzhəbin ardıcıllarından olmalı idilər. Son zamanlarda əhli- sünnət arasında mütləq ictihadın açılması barəsində səslər eşidilir. Onlar bir məzhəb ictihadından sonra dördlü məzhəblər arası ictihada üz tutdular və bugünki bəşəriyyətin həyatının dəyişilməsi nəticəsində, mütləq ictihadı tələb etdilər.

Ətreaflı cavab

Əhkamın bəyanı peyğəmbərin (s) zamanında başlamış və onun həyatı boyu davam etmişdir. Şiə baxımından Peyğəmbərin (s) sünnət və tərzinin izahı, əhkam, fiqhi və qeyri- fiqhi məsələlərin bəyan edilməsi onun əhli- beytinin öhtəsində idi. Amma əhli- sünnətə görə insanların dini hidayəti Peyğəmbərin səhabələrinin öhtəsində idi. Əhkamın bəyanı, fiqhi məsələlər və Rəsuli Əhrəmin (s) sünnətində anlayışlar hicrətin 40- cı ilinə qədər səhabənin öhdəsində olmuşdur. [1] Əlbəttə bu ildə sonra da bəzi səhabələr həyatda idi. Lakin fəqihlərin əksəriyyəti səhabə deyildilər. Bundan sonra bu iş tabeinlərin öhdəsində idi ki, birinci əsrin sonuna və ikinci əsrin əvvəllərinə qədər davam etmişdir. [2]

Əhli- sünnət fiqhi məzhəblərinin yaranma əsri

Əhli- sünnətin fiqhi Əhli- beytin (ə) İmamət və rəhbərliyini qəbul etməməsi məsələsindən sonra Əhli- beytin (ə) yolundan kənara çıxdı. Onlar fiqhi məsələlərdə səhabələrə və onlardan sonra tabeinə müraciət etdilər.

İslamın genişlənməsi və fəthlər nəticəsində yeni məsələlər meydana çıxdıqda fiqh özünün ən yüksək işlək zirvəsinə çatdı. Yəni, ikinci əsrin əvvəllərindən dördüncü əsrin əvvəllərinə qədər ki, əhli- sünnət fiqhi özünün ən yüksək zirvəsinə çatdı, dördlü fiqhi məzhəb yarandı.

Əhli- sünnətin daxilində çoxlu fiqhi məzhəbin şəkillənməsi, fiqhi məsələlərin çoxluğu, müsəlmanların və İslam cəmiyyətinin və təzə müsəlman olanların İslam əhkamına olan təbii ehtiyaclarının nəticəsində baş vermişdir. Əlbəttə bu məzhəblərin yaranmasının səbəblərindən biri də Əhli- beyt (ə) fiqhini məhv etmək üçün siyasi hiylələr olmasını yaddan çıxartmaq olmaz. Çünki o zamanki hökumətlərin Əhli- beyt fiqhini vəı hakimiyyətini kənarlaşdırmaq üçün bəzi fəqihlər vasitəsilə ixtilaflar yaratdılar.

Diqqət etmək lazımdır ki, ibtida fiqhi məzhəb bu dörd məzhəbdən ibarət deyildi. Bir çox Əhli- sünnət alimləri mədrəsə və fikir sahibi idilər və onların hər biri coğrafi mövqelərindən asılı olaraq tərəfdarlar tapdılar. Bunlara Həsən Bəsrinin məzhəbini (21- 511), Əvzainin (88- 157) məzhəbini, Davud bin Əli İsfəhaninin (202- 270) məzhəbini və ən çox məşhur olan Muhəmməd bin Cərir Təbərinin (224- 310) məzhəbini misal göstərmək olar.[3]

Amma bəzi məsələlərə görə nəticədə bu məzhəblər dörd məzhəbə şamil oldular.

Əhli- sünnətin fiqhi məzhəblərinin dörd məzhəbədə birləşməsinin səbəbi

Əhli- sünnətin məzhəblərinin içərisində bir çox ixtilaflara görə bir növ ümumi insanların qəbul etməsi üçün bu məzhəbləri məhdudlaşdırmaq zərurəti doğmuşdu. Əlbəttə hökumətin dörd məzhəbdə birləşmə üçün rolounu nəzərdən qaçırmaq olmaz. İnsanlar məzhəbləri müəyyən sayda məhdudlaşdırmağa qabil deyildilər. Bu dövlət idi ki, bu birləşməni təyin edirdi. Bəzən də bir məzhəbi digərinə tərcih edirdi. Bəzən də əgər bir məzhəbin ardıcılları fətva və qəzavət məqamına çatdıqları zaman, istədikləri məzhəbi inkişaf etdirir və ona ümumiyyət qazandırmaq üçün çalışırdılar. Misal üçün, Hənəfi məzhəbi ardıcıllarının qüdrət və imkanlarına görə əhli- sünnət içərisində daha çox yayıldı. Abbasilər dövlətinin qazisi Əbu Yusif bu məzhəbi yaydı. Əməli surətdə bu məzhəbə aid olan şəxslər qazilik vəzifəsinə təyin olunurdular.[4]

Əhli- sünnətin İmamları tərtiblə aşağıdakı kimidir:

1. Əbu Hənifə, Nouman bin Sabit (150 h.q)

2. Malik bin Ənəs (179 h.q)

3. Şafei, Muhəmməd bin İdris (204 h.q)

4. Əhməd bin Hənbəl (240 h.q)

Əhli- sünnət içərisində ictihad bəhsinin bağlanmasının səbəb və necəliyi

İctihad, İslamın həyatının mayası və qanunlarının axtarıcısıdır. On dörd əsrdir ki, ictihad vasitəsi ilə İslam cəmiyyəti qeyri- islami qanunlara ehtiyacsız olmuşdur. Mütləq ictihad hicri qəməri ili ilə 665- ci ilə qədər əhli- sünnət fiqhində geniş yayılmışdı. Lakin bəzi səbəblərdən digər məzhəblər aradan getdi və dörd məzhəbdən savayı bütün məzhəblər rəsmiyyətdən düşdülər. Bütün rəsmi vəzifələrə, qəzavət, cümə və fətva imamlığı bu dörd məzhəbin ardıcılları təyin olundular.[5]

Amma Əhli- sünnətin mütləq ictihatdan üz döndərməklərinin səbəbini aşağıdakı kimi xülasələşdirmək olar:[6]

1. Məzhəbi təəssüb:

Hər bir məzhəbin şagirdləri öz məzhəblərinin başçılarının fikir və əsərlərinə təəssübkeşlik etdilər və onunla hər cür müxalifəti caiz hesab etmirdilər. Şiə alimlərindən biri bu barədə belə deyir: “Əhli- sünnətdə mütləq ictihad fəslinin bağlanmasının səbəblərindən biri şiənin fiqhinin gözəlləşməsinin qarşısını almağa yaxın idi, bu elmi şəxsiyyətin böyük və əzəmətli hesab olunması idi. Bu amil dördlü əhli- sünnət fiqhi məzhəbinin başçılarının, Əhməd bin Hənbəl, Muhəmməd bin İdris, Şafei, Əbu Hənifə və Malik bin Ənəsin dövründən sonra əhli- sünnət cəmiyyətində, onların elm sahələrində və onların fiqhlərini həddindən artıq əməl edilməsi nəticəsində öz təsirini bariz şəkildə göstərərək, müxalifət və ictihad qüdrətini onlardan aldı.”[7]

2. Qəzavətdə problemlərin yaranması:

Bəzən məhkəmələrdə verilən hökümlər şiddətli ixtilaflar yaradırdı. Məsələn: Əgər bir məhkəmənin hakimi özü müctəhid idisə, özünün nəzərinə əsasən hökm verirdi. Bu camaatın tənqidinə səbəb olurdu. Çünki müxtəlif məhkəmələr bir mövzuda müxtəlif hökmlər verirdilər. Buna görə hökumət hökmlərin camaat arasında məqbulluğun təşkil etmək və məhkəmələrdə müxtəlif hökmlərin qarşısını almaq üçün yalnız bir məzhəbin fətva verməsinə icazə verdi.

3. Siyasi amillər:

Bu barədə belə deyilmişdir: “Zahir onu göstərir ki, o zamanki siyasi hakimiyyət alimlərin fikri və elmi inkişaflarından qorxurdu. Çünki öz fikir və düşüncəsi ilə İslamı müdafiə edən bu alim və müctəhidlər olmuşdur və zalım hakımlərin bidətlərinin və əyriliklərinin qarşısını alırdılar. İslamı canlı və başı uca cəmiyyətə tanıtdırır, həyata keçirirdilər. Bu zalım hakimiyyətin siyasət və hədəflərinə uyğun gəlmir.”[8]

Əlbəttə məhkum ictihad əhli- sünnət məzhəbində müəyyən dərəcədə mövcud idi.

Belə ictihad məhdud surətdə, xüsusi məzhəb çərçivəsində, o məzhəbin üsul və əsaslarını diqqətə alaraq əhkamı ictihad və bəyan etməsinə icazə verir. Lakin mütləq ictihad dördlü əhli- sünnət fiqhi məzhəbinin təsdiq olunmasından sonra bağlandı.

Əhli- sünnətin mütləq ictihada üz tutması

Son illərdə əhli- sünnət[9] içərisində nütləq ictihada qayıdış barəsində söz- söhbətlər eşidilir. Onlar bir məzhəbdə ictihaddan (yəni, fəqih bir məzhəbin (məsələn: Hənəfi) fiqhi etiqadları daxilində ictihad etməsinə icazə verilir) sonra dördlü məzhəblər arasında ictihada (yəni, fəqihlərin ictihadının bir xüsusi məzhəb daxilindən dörd məzhəbə genişlənməsi və bu dörd məzhəb daxilində ictihada icazə verilir) üz tutmuş və bugünki qəfil bəşəriyyətin həyat tərzinin dəyişikliyə uğraması nəticəsində mütləq ictihadı tələb etdilər.

Bugün əhli- sünnət mütəfəkkirləri özlərindən soruşurlar: Nə üçün insanlar özlərindən yüz illər əvvəl yaşayan və bugünki məsələlərdən heç bir məlumatı olmayan insanlara təqlid etməlidirlər?

Həmçinin soruşurlar: Əgər təqlid vacib və lazımdırsa, dördlü məzhəblərin imamları özləri müqəllid olmuşlarmı? Onlar kimə təqlid edirdilər?

Bu təfəkkür bugün əhli-sünnətin bir çox aydın fikirli alimləri bunun tərəfdarıdırlar və qapıları bağlanan ictihad qapılarını əhli- sünnətin üzünə açmağa çalışırlar.

Əlaqəli indeks:

Sual 796 (sayt: 855) (şiədə ictihad)

Sual 795 (sayt: 854) (Quran və rəvayətlərdə ictihad)

Sual 4932 (sayt: 5182) (məzhəblərin yaranma məqsədi)

 



[1] - Sübhani, Cəfər, Tarixul fiqhil islamiyyə və ədəvat, səh 14, İmam Sadiq (ə) müəssisəsi, Qum, 1427 q.

[2] - Həmin mənbə.

[3] - Həmin mənbə, səh 64.

[4] - Kəsiri, Seyid Muhəmməd, Əlsəlfiyyə beyni əhlil sünnə və imamiyyə, səh 107, Əl qədir nəşriyyatı, Beyrut, 1418 h.q.

[5] - Sübhani, Cəfər, rahnimaye həqiqət, səh 577, Məşər nəşriyyatı, Tehran, 1387 h.g.

[6] - “Tarixul fiqh əl islami və ədəvat”, fəsil “əsbabu ğəlq babul ictihad” kitabından istifadə ilə.

[7] - Rizvani, Əli Əsğər, “Şie şinasi və pasox be şübəhat”, cild 2, səh 615, məşər nəşriyyatı, Tehran, 1384 h.ş.

[8] - Həmin mənbə.

[9] - Bəzi Muhəmməd Əli Sayis və Əli Mənsur Əl Misri kimi əhli- sünnət mütəfəkkirləri bu sahədə bir çox məqalələr yazmışlar. Bax: Tarixul fiqhi əl İslamiyyə və ədəvat, səh 100.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Səcdəyə getdiyimiz zaman hansı üzv əvvəl yerə dəyməlidir?
    6386 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Səcdə namazın vacib hissələrindəndir və vacib və müstəhəm şərait və hissələrə malikdir; o yerlər ki, səcdədə müstəhəb hesab olur, odur ki, kişi səcdəyə getdiyi zaman ilk növbədə əllərini, qadın isə əvvəl dizlərini yerə qoymalıdır.[1]
  • İmam Əli (əleyhis-salam) sübh namazında zərbətlənən zaman İmam Həsənlə Hüseyn orada idilərmi?
    9605 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Əli (əleyhis-salam) zərbətləndiyi zaman Həsənlə Hüseyn (əleyhiməs-salam)-ın onun yanında olması ilə əlaqədar çoxlu rəvayət gəlmişdir. Buna görə də bu bəhsdə bir neçə ehtimal verilir: 1. İmam Əli (əleyhis-salam)-a məsciddən kənarda zərbə vurulmuşdur. Bu ehtimala əsasən demək olar ki, həmin anda Həsənlə Hüseynin Əli (əleyhis-salam)-ın yanında ...
  • Sualın xülasəsi: İmamlar (ə) və alimlər baxımından namazın ilk vaxtında qılınmasının savabını bəyan edin.
    6814 Hədis elmləri 2012/04/18
    Namzın ilkin vaxtında qılınmasının çoxlu sayda savab və təsirləri bəyan edilmişdir. Məsələn: Namzın savabının iki qat olması, İlahi məhəbbətini qazanmaq və s... Alimlər də bu mövzuya diqqət etməklə insanları namzın ilkin vaxtında qılınmasına çağırmışlar. Bunu Allaha yaxınlaşma və seyri sluk üçün ən mühüm əsaslardan hesab ...
  • Seçilmiş dörd qadının və onların atalarının adı nədir?
    14315 تاريخ بزرگان 2011/09/11
    Övliya və saleh insanların arasında elə qadınlar olub ki, bəşərin tarixi boyu, tövhid və İlahi hədəflər yolunda çoxlu fədakarlıq ediblər və onların adı həmişə bəşərin qara tarixində parlayır. Amma İslami rəvayət və mənbələrdə uca dərəcəli, şərəfli və üstün dörd qadının adı qadınların ən üstünü və behişt qadınlarının üstünü olaraq çəkilmiş ...
  • Şəhid Dəstğeybin kitabları etibarlıdırmı?
    8256 تاريخ بزرگان 2011/06/27
    Əzəmətli şəhid Ayətullah Seyyid Əbul- Hüseyn Dəstğeyb Şirazi şiə aləminin alimlərindən və müctəhidlərindən biri olmaqla yanaşı arif bir insan olubdur ki, fiqh, ilahiyyat, əxlaq, irfan və... elmlərdə mütəxəssis olub onun kitabları və əsərləri ümumi şəkildə etibarlı və istifadəyə yararlı eyni zamanda təsirlidir. Əlbəttə bu məsələyə diqqət etmək lazımdır ki, məsum ...
  • Oruc tutumayan müsəlman üçün yemək və içməli su hazırlayıb verməyin hökmü nədir?
    5902 Cürbəcür 2015/05/30
    Əgər oruc tutmayan şəxsin şəri üzürü varsa və ya oruc tutmaq vacib deyilsə (məsələn, xəstəlik üzündən oruc tuta bilmir) bu əməlin iradı yoxdur. Əgər qüdrəti olan halda, qəsdən oruc tutmursa və xeç bir üzrü yoxdursa, bu iş günahdır və imkan həddində o şəxsi orucu tərk etdiyinə görə ...
  • Əbu Əli Sina nə üçün məntiq kitabında sıralamanı əvəz etdi?
    6941 İslam fəlsəfəsi 2011/10/03
    İbn Sina məntiqdə iki növ yenilik etmişdir:1.             Məntiq məsələlərində yenilik2.             Məntiqin yazılış quruluşunda yenilikİkinci növ yenilik məntiqin yazılışında onun iki düşüncə tərzinə dəlalət edir. Birinci düşüncə məntiqin bəzi məsələlərinin ...
  • Həzrət Məryəm (əleyha salam)-ın aləm qadınlarından üstün edilməsinin (ayədə) qeydsiz-şərtsiz olmasına diqqət yetirməklə həmin ayəni rəvayətlə necə məhdudlaşdırmaq olar?
    7192 تاريخ بزرگان 2012/04/09
    “Aləmin” kəlməsinin Qurani-Kərimdə işlədilmə yerlərinə və müfəssirlərin bu barədəki nəzərlərinə diqqət yetirməklə məlum olur ki, bu kəlmə yalnız zamanın bir dövründə olan insanlara məxsus edilir. Əhli-sünnət kitablarının bir çox yerlərində də ayələrə rəvayət vasitəsi ilə qeyd vurulur. Həmçinin həm əhli-sünnət, həm də şiə təfsirlərinin bir çox yerlərində ...
  • Bilmək istərdim sünnülər xüsusiylə də vəhhabilər hansı dəlilə əsasən deyirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy aldıqlarında məsumdurlar nəinki hər bir halda?
    9291 Qədim kəlam 2012/10/09
    Sünnülərdən bəzi tayfaları (Həşəviyyə və Sələfilər kimi) Qurandan dəlil gətirmək həzrət Adəm və onun behiştdən çıxarılmasını bildirən ayələr kimi, dəlil gətirirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy və risalətlərinin təbliği zamanı məsumdurlar və digər hallarda günahkar və səhvə də yol verirlər. O cümlədən, Sələfilər (Vəhhabilər) də bildirirlər ...
  • Əqd xütbəsinin fəlsəfəsin bəyan edin?
    8301 Əxlaq 2011/10/30
    İslam nəzərindənevlənmək ailənin və təbii olaraq ictimaiyyətin təşkili üçün bir müqəddəs əhd və peymandır və bir çox əsərlərə və nəticələrə malikdir o cümlədən: Cinsi meyli təmin etmək, nəslin törənməsi, insanın təkamüli, rahatlıq paklıq və iffət, hisslərin möhkəmlənməsi və bir çox başqa faydalardır. Bu müqəddəs əhdi peyman Allah Taalanın müəyyən etdiyi ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164825 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164349 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119884 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113939 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111088 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94230 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54926 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54632 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46311 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45920 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...