Ətraflı axtarış
Baxanların
8349
İnternetə qoyma tarixi: 2010/03/10
Sualın xülasəsi
Şiələrin etiqadı bundan ibarətdir ki, Allah Cəbrayıl vasitəsiylə İmam Əliyə (ə) nazil etdi, lakin səhv olaraq Peyğəmbərə çatmışdır?
Sual
Şiələrin etiqadı bundan ibarətdir ki, Allah Cəbrayıl vasitəsiylə vəhyi İmam Əliyə (ə) nazil etmişdir, lakin səhv olaraq Peyğəmbərə (s) çatmışdır? Bax: Əl- məniyyətu vəl- əməl fi şərhi Əl- miləlu və əl- nihəl kitabı, səh 30.
Qısa cavab

Bu sualın cavabında bir neçə zəruri nöqtəyə diqqət etmək lazımdır.

A: Din və məzhəb tədqiqatçısına lazım olan ən mühüm şey olur ki, ilk növbədə mənbə və əsl kitablardan istifadə etsin.

B: Bir məzhəb barəsində olan məlumatı, onların öz mənbələrindən əldə etsin.

C: Meydani təhqiqdən (müxtəlif yerlərdə səfər etmək vasitəsiylə) bəhrələnsin. Bu qısa müqəddiməyə əsasən sizin sualınızı cavablandırırıq.

Bu iddia üçün işarə olunan mənbə ibarətdir " المنیة و الأمل في شرح الملل و النحل" adlı kitabdan ki, müəllifi Əbdul kərim Şəhristanidir və Məhdi Lədinullah Əhməd ibni Yəhya Murtəza adlı şəxs ona şərh və açıqlama yazmışdır.

Əbdul kərim Şəhristani, Əl- miləlu və Əl- nihəl kitabının müəllifi.

Əşəri məzhəb 479- cu ildə dünyaya göz açmış və hicri iliylə 548- ci ildə vəfat etmişdir. Onun kitabına şərh yazanda təbii olaraq ondan sonra dünyaya gəlmiş və vəfat etmişdir; o Zeydiyyə şiələrinin rəhbərlərindən olmuşdur; odur ki, (bu cür ibarəti təsəvvür etmək) bu cür ibarəti şiə əqidəsindən hesab etmək mümkün deyildir. Şiə əqidəsini öyrənmək üçün lazımdır ki, o məzhəbin öz kitablarına müraciət olunsun, nəinki Əşairə, Zeydiyyə və yaxud digərlərinin.

Bundan əlavə şiələrə əl çatan bir dövrdə yaxşıdır ki, qarşı- qarşıya təhqiq və sual- cavab (azda olsa belə) edin ki, bu həqiqət sizin üçün məlum olsun; çünki bu zaman heç bir şəxsdə kin- küdrət yaranmayacaqdır ki, bu cür səhv bir əqidə Əli (ə)- a nisbət verilsin.

Bəzi tarixçilərin yazdıqlarına əsasən bir çox ifrati və təfriti (hədlərini keçmiş) dəstələr vardır ki, o cümlədən Ğərabiyyə, Zəbabiyyə, Zimmiyyə, və Muxtiə ki, Peyğəmbərliyi Əlinin (ə) haqqı bilirdilər və etiqadları bi idi ki, Əliylə (ə) Peyğəmbərin (s) bir- birinə həddən artıq oxşaq olduqları üçün Cəbrayıl vəhy gətirdiyi zaman səhv etdi və vəhyi Peyğəmbərə nazil etdi. Odur ki, Peyğəmbər (s) Əlinin (ə) razılığını əldə etmək üçün öz qızını Əliyə (ə) verdi. Lakin həqiqi şiələr bu əqidəyə sahib deyil və bu cür yollarını azmış məzhəbləri özlərindən kənar bilirlər.

Ətreaflı cavab

Məzhəb və firqələr (və başqa elmlərdə) barəsində təhqiq aparan hər bir tədqiqatçı bir neçə nöqtəyə diqqət etməlidir.

A: Məzhəblər və firqələr barəsində tədqiq aparan tədqiqatçıya lazım olan şeylərdən biri də budur ki, ilk növbədə əsl və mənbə olan kitablardan istifadə etsin.

B: Müəyyən bir məzhəb və firqə barəsində lazım olan məlumatı öz mənbələrindən əldə etməlidir; misal üçün Əşairə əqidəsi barəsində tədqiq etdiyi zaman onların öz mənbələrindən əldə etməlidir nəinki digər məzhəblərin kitablarından o cümlədən Mötəzilə, Matridiyyə və...

C: Mümkün olduqca meydani təhqiqdən (müxtəlif yerlərə səfər etməklə) bəhrələnməlidir. Mümkündür bir məzhəbə aid çoxlu mətləblər bir kitabda hətta öz kitablarında yazılmış olsun. Lakin p məzhəbin davamçıları onu qəbul etməsin, bunları tədqiq etmək lazımdır.

Bəzi yazıçıların əsərlərində, şiə haqqında bəzi mətləblər müşahidə olunur ki, tamamışya yalan və təəssüb üzündən yazılmışdır; misal üçün Vilyam Tiri, Tir şəhərinin rəisi (vəfat 1186) səlibi döyüşləri dövründə on ikinci əsrin böyük yazıçılarından hesab olunurdu, baxmayaraq ki, sünnü və Fatimi İslami barəsində dəqiq nəzəriyyəsi vardır lakin İmamiyyə (şiə) məzhəbindən heç bir məlumatı olmamışdır. Amma o İmamiyyəni bu cür vəsf edir ki, Əlinin (ə) Peyğəmbərliyinə etiqadları vardır! Cəbrayılın İlahi vəhyi nazil etməsində xəyanət etdiyini bilirlər, yəni Əlinin (ə) əvəzində İlahi vəhyi Məhəmmədə (s) nazil etmişdir.[1]

Bu iddianı sabit etmək üçün qeyd olunan mənbə "Əl- məniyyətu vəl əməl fi şərhi Əl- miləlu vəl- əl- Nihəl kitabıdır müəllif Əbul- fəth Məhəmməd ibni Əbul- kərim Şəhristanidir, lakin Məhdi Lədunillah Əhməd ibni Yəhya Murtəza ibn Əlfəzl ibn Mənsur əl Hüseyni Əl- Yəmani adlı şəxs onu şərh etmişdir.

Bu kitaba diqqətlə nəzər saldıqda bu kitabın müqəddiməsində əsas qanunlara riayət olunması müşahidə olunur və orada şiəyə töhmət vurulur. Əl- miləl və əl- Nihəl kitabının müəllifi Əbdul- Kərim Şəhristani Əşəri məzhəbindən olan bir mütəkəllimdir ki, 479- cu ildə dünyaya gəlmiş və 548- vi ildə vəfat etmişdir onun kitabına şərh yazanda təbiidir ki, Şəhristanidən sonra dünyaya gəlmiş və vəfat etmişdir. O Zeydiyyə şiələrinin rəhbərlərindən olmuşdur. Odur ki, şiə əqidəsində sayılan etibarlı bir kitab deyil bəlkə şiə əqidəsini öyrənmək üçün bu məzhəbin öz kitablarını axtarıb mütaliə etmək lazımdır nəin ki Əşairə, Zeydiyyə və... məzhəblərin kitablarını.

Bundan əlavə şiələrlə qarşı- qarşıya gəldikdə yaxşı olar ki, onların özlərindən bu sual olunsun ki, həqiqət məlum olsun; çünki o zaman heç bir kəs inciməz ki, bu cür səhv bir əqidəni və xurafatı Əliyə (ə) nisbət verir.

Şiə əqidəsinə əsasən, Əli (ə) on iki İmamın birincisi və İslam Peyğəmbərinin xəlifəsi və canişinləridir, Peyğəmbərdən (s) sonra onun məqamı bütün səhabələrdən yüksəkdir.

Bəli, doğrudur ki, bəzi tarixçilərin yazdıqlarına əsasən ğali və ifrati (həddini keçmiş) o cümlədən Ğərabiyyə, Zəbabiyyə, Zimmiyyə və Muxtiə kimi məzhəblər vardır ki, Peyğəmbərliyi Əlinin (ə) haqqı olduğunu bilirlər; və bu əqidədədirlər ki, o iki həzrətin bir- birinə həddən artıq oxşar olduqları üçün, Cəbrayıl vəhyi gətirdiyi zaman səhv edib vəhyi Peyğəmbərə (s) nazil etmişdir, odur ki, Peyğəmbər (s) Əlinin (ə) razılığını əldə etmək üçün qızını onunla evləndirdi.[2]

Odur ki, bəzi tarixçilər o cümlədən ibni Qətibə (286) və ibni Həzm Əndolosi ifrati şiəyə bağlı "Ğəraibə" adlı bir məzhəbdən xəbər vermişdirlər. Onların etiqadı budur ki, Cəbrayıl vəhyi Əliyə (ə) nazil etdiyi zaman xəyanət etmişdir. Lakin bu cür bir məzhəb həqiqətən vardırdı, düşünməyə yeri vardır.[3]

Bir sözlə bu əqidənin şiəliylə heç bir əlaqəsi yoxdur.

Diqqət etmək lazımdır ğulub və ifrat edən müsəlmanları bizim rəvayətlərdə məzəmmət etmişlər bu haqda göstərici "Əhli- beyt barəsində ğulub nömrə 2976" ki, bu saytda mövcuddur müraciət edin.

Burada şiə əqidəsini bizə başa salan iki hədisə işarə edirik. İmam Əli (ə)- dan sual olundu: Ey Əli! Sən Peyğəmbərsən? Buyurdu: Vay olsun sənə mən Məhəmmədin (s) bəndələrindənəm![4] Digər bir hədisdə həzrət buyurur: Siz bilirsiniz mənim Peyğəmbə yanında necə bir məqamım vardır və onunla necə qohumam. O zaman ki, uşaq idim məni öz kənarına çəkib sinəsində yer verdi. Məni öz yatağında yatızdırdı öz bədənin bədənimə yapışdırıb öz ətrini mənə hiss etdirdi. Bəzi vaxtlar bir şeyi çeynəyib mənə meyl etdirdi. Məndən yalan eşitmədi və heç bir zaman səhvə yol vermədi. Kaçik yaşlarından Allah mələklərindən ən böyük mələyini gec- gündüz olunla birlikdə qərar verdi ki, uca məqamları dərk etsin və gözəl əxlaqa sahib olsun. Mən isə (səfər zamanı və hər an) dəvə balası anasından ayrı düşməyən kimi, ondan ayrılmırdım. Hər gün öz əxlaqından mənim üçün bir nişanə qoyur və ona əməl etməyə çağırırdı. Hər il hərada xəlvət edirdi və məndən başqa heç bir kəs onu görmürdü. O vaxt ki, Peyğəmbər və Xədicədən başqa heç bir müsəlman o evdə yox idi. Üçüncü müsəlman olan şəxs mən idim.

Peyğəmbərliyin vəhy nurunu və ətrini hiss edirdim. Peyğəmbərə (s) vəhy nazil olan zaman, mən şeytanın naləsini eşitdim.

Dedim: Ey Allahın Rəsulu bu nalə nədir? Buyurdu: "Bu şrytandır ki, onu daha pərəstiş etməzlər və naümüddür, şübhəsiz mən eşitdiklərimi sən də eşidirsən və mən gördüklərimi sən də görürsən, yalnız sən Peyğəmbər deyilsən, mənim vəzirim və xeyir yoldasan, möminlərin əmirisən".[5]



[1] - Porsecu saytından götürülmüşdür.

[2] - Hövzə net saytından götürülmüşdür.

[3] - Porsecu saytından götürülmüşdür.

[4] - Küleyni, Məhəmməd ibni Yəqub, Əl- kafi, cild 1, səh 90, dördüncü çap, Darul- kitab, əl- İslamiyyə nəşriyyatı, Tehran, 1365 hicri şəmsi

[5] - Nəhcül- bəlağə, Xütbə 192. (Qasiə xütbəsi).

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Müslim ibn Əqilin qızlarının adı nə idi?
    12706 تاريخ بزرگان 2011/05/31
    Cənab Müslim ibn Əqilin həyatı barəsində olan kitabların hamısını araşdırarkən, bu nəticə ələ gəlir ki, cənab Müslimin Atikə və Həmidə adında iki qızı olubdur. Atikə Kərbəla hadisəsində Aşura günü düşmən xeymələrə hücum edərkən şəhid olur. Amma Həmidə Kərbəla əsirləri karvanında olub və cənab Müslimin nəsli yalnız onun vasitəsi ilə davam ...
  • "Əssəlamu ələl- Hüseyn və əla Əli ibnil Hüseyn və..." «اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ و ...» salamında Əli ibnil Hüseyn kimdir?
    18257 تاريخ بزرگان 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, ziyarətnamə, təvəssül duası, pak İmamlara salavat və İmam Zeynəl- abidin və Əli Əkbər (ə)- dan qalan rəcəznamələrdən Əli ibnil Hüseynin o iki həzrətin müştərək adı olması istifadə olur, amma Aşura ziyarətinin zaman və məkan məsələsi ki, Aşura günü, Kərbəla məkanı və o gün öldürülənlərə işarə edir. Və həmçinin ...
  • Qurani- Kərimin hansı surəsində peyğəmbərin gecə namazı qılmasına hökm edilmişdir?
    8276 Təfsir 2011/10/31
    Peyğəmbərə gecə namazının əmr edilməsi Quranın bir neçə yerində bəyan edilmişdir. O cümlədən Allah Quranın Muzəmmil surəsində peyğəmbərə buyurur: “Gecəni qısa bir hissədən savayı ayaqa qalx.[1] Baxmayaraq ki, bu surədə müraciət olunan peyğəmbərdir (s), amma surənin davamından anlaşılır ki, möminlər də peyğəmbərin (s) bu proqramında birlikdə olmuşlar. İndi ...
  • Һәр бир мүсәлманын илк әввәлдә билмәли олдуғу етигады нәдир?
    7748 Qədim kəlam 2010/09/29
    Һәр бир инсан кәлмеји-шәһадәтини јәни, “Әшһәду ән ла илаһә илләллаһ вә әшһәду әннә Мәһәммәдән рәсулуллаһ” (шәһадәт верирәм ки, Аллаһдан башга танры јохдур вә Мәһәммәд Аллаһын елчисидир) – демәклә мүсәлман олур вә бүтүн Ислам ганунлары онун үчүн тәтбиг олунур. Бәдәни пак вә һимајәсиндә олан һәдди булуға чатмајан ...
  • Əhli- sünnənin baxışını nəzərə alaraq, şiə fiqhinin nəzərindən səfərdə namazı şikəstə qılmaq rüsxətdir yoxsa vacib?
    12497 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/07/16
    Yəqini olan məzələ budur ki, beş namaz əvvəlcə iki rəkət formasında qanuniləşibdir. Həmçinin heç bir şəkk yoxdur ki, həzərdə (vətəndə) olan namaza iki rükət əlavə olubdur. İndi müzakirə mövzusu budur ki, səfərdə olan namaza da iki rükət əlavə olub ya yox? Şiənin fəqihləri İmamlar (ə)- ...
  • Bizə salam verərək “əssəlamu əleykum” deyən qeyri-müsəlman şəxsə cavabımız necə olmalıdır?
    7788 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/09
    Dini təlimlərdə təkid olunan məsələlərdən biri də möminlərin bir-birinə salam verməsidir. Bu məsələ ilə əlaqədar bir neçə istisna halı vardır ki, onun nümunələrindən biri də qeyri-müsəlmana salam verməkdir. Fiqhi kitablarda qeyri-müsəlmana salam vermək məkruh (bəyənilməz iş) sayılır və buyurulur: “Kafirin salamının cavabında gərək qısa şəkildə (təkcə “əleykə” ...
  • Quran nəzərindən seçilmiş xalqın xüsusiyyətləri nədir?
    8112 Təfsir 2012/09/24
    Quranda “seçilmiş xalq” və onun xüsusiyyətləri ilə əlaqədar nazil olan ayələri araşdırarkən aşağıdakı məsələlər əldə olunur: 1. Qurani-kərim peyğəmbərlərin ümmətindən heç birini bütün cəhətlərdən ideal olan bir xalq (qövm və ümmət) kimi təqdim etməmiş, əksinə onların ümmətlərinin əksəriyyətini məzəmmət etmişdir. 2. Qurani-kərim yalnız ...
  • Doğru və aldadıcı sübhdən məqsəd nədir?
    6733 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/04/16
    Doğru və aldadıcı fəcr və ya sübhdən məqsəd fiqhdə və astronomiyada işlədilən terminlərdir. Onlardan məqsəd gecə və gündüzdə müəyyən vaxtları bildirməkdir. Yalançı yaxud aldadıcı sübh məşriq səmtində ağartı və işıqlanmanın əmələ gəlməsinə deyirlər. Bu vaxtda sübh namazın qılmaq olmaz. Doğru və ya sadiq fəcr və sübh çağı ...
  • Ümumiyyətlə tato haramdır?
    15938 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/05/04
    Həzrəti Ayətullah ul üzma Sistaninin ofisi (Allah onun ömrün uzun etsin) Özü- özlüyündə caizdir, icazə verilir. Həzrəti Ayətullah ul üzma Məkarim Şirazinin ofisi (Allah onun ömrün uzun etsin) Əgər bədən üçün xüsusi bir zərəri yoxdursa və əxlaqa zidd şəkillər onda olmasa icazə verilir. Hər halda dəstəmaz və ...
  • Nə üçün həzrət Məhəmmədin (s) dörd qadından çox arvad almasına icazəsi var idi?
    15385 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/06/21
    Peyğəmbərin (s) qadınlareının çox olması mövzusu daim insanlar üçün sual amili olmuşdur.Biz bu məqalədə gərək bəzi məsələlərə toxunmaqla müxatəbin zehnini bu kimi suallardan təmizləyək:1). Birincisi: "Dörd qadından artıq arvad almaq mövzusu haram olmazdan öncə Peyğəmbərimiz bu qadınla ailə qurmuşdu.2). Peyğəmbərimizin bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164804 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164285 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119876 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113911 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111044 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94210 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54915 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54575 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46296 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45900 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...