Ətraflı axtarış
Baxanların
8796
İnternetə qoyma tarixi: 2012/01/09
Sualın xülasəsi
Əli (ə) hansı xütbədə, özündən qabaq üç xəlifənin xilafətə (xəlifəliyə) yetişməsi keyfiyyətini izah edir?
Sual
Həzrəti Əli (ə) Nəhcül- bəlağənin hansı xütbəsində özündən qabaq üç xəlifənin xilafətə yetişməsi keyfiyyətini izah edir? Bu xütbə hansı adla məşhurdur?
Qısa cavab

Əli (ə) Nəhcül- bəlağənin üçüncü xütbəsində özündən qabaq üç xəlifənin xilafətə yetişməsi keyfiyyəti barədə söz açır və o həzrətin (ə) (xütbənin sonunda) buyurduqlarından istifadə etməklə bu xütbə, "şiqşiqiyyə" adı ilə tanınıbdır.

Şiqşiqiyyə xütbəsi, xilafət barəsində imam Əlinin (ə) şikayətlərinə, onun (xilafətin) əldən getməsi qarşılğında İmamın (ə) səbrinə və sonda camaatın onunla beyət etməsinə şamil olur. Daha çox izahı ətraflı cavabda oxuyun.

Ətreaflı cavab

Nəhcül- bəlağənin "şiqşiqiyyə" xütbəsi adlanan üçüncü xütbəsi xilafət barəsində İmam Əlinin (ə) şikayətinə, onun əldən getməsi qarşılığında İmamın (ə) səbrinə və sonda camaatın onunla beyət etməsinə şamil olur.

O həzrət bu xütbədə buyurur: Allaha and olsun ki, o (Əbu Bəkr) mənim xəlifəlik üçün üçün dəyirmanın orta qütbü kimi (onsuz dəyirman fırlanmaz) olduğunu bildiyi halda xəlifəliyi köynək kimi əyninə geydi. (O bilirdi) elm və maarif mənim feyz bulağımda sel tək çağlar, elm və bilik səmasında qanad çalanların heç biri mənim zirvəmə çata bilməz. Sonra xəlifəlik köynəyini soyunub, ondan kənara çəkildim. Öz işlərim barəsində fikirləşdim ki, əlsiz (ordu və tərəfdarsız) hücum edim (öz haqqımı tələb edim), yoxsa qocaları həlak edən, gəncləri solduran və qocaldan, möminlərin ölüncəyə qədər əziyyət çəkdiyi kor qaranlığa səbr edim. Səbretməyin ağıllı iş olduğunu görüb, gözlərimi toz, çör- çöp, boğazımı isə sümük tutduğu halda səbr etdim.

Mirasımın tarac olduğunu görürdüm. Birincisi öz yolunun sonuna çatıb (və ölüm onu haqladı) xəlifəliyi özündən sonra Xəttabın oğluna (Ömərə) tapşırdı. Bunları bəyan etdikdən sonra Həzrət, məsəl olaraq şair Əşanın şerini oxudu. Məzmunu belədir: Əzab- əziyyətə qatlaşdığım bu günümdə naz- nemət içrə keçirdiyim dünənim arasında nə qədər fərq var. (Dəvənin donqar və palanı üstündə səfərin əzab- əziyyətinə qatlaşdığım bu günümlə Cabirin qardaşı Həyyanın dostu olaraq naz- nemət içrə keçirdiyim dünənim arasında nə qədər fərq var). Çox heyrətamiz və təəccüblüdür ki, sağlığında xalqdan beyətinin geri götürülməsini (mənim olmağım ilə) istəyir. Ancaq ölümünə bir neçə gün qalmış xəlifəliyə başqasını vəsiyyət edir və hər ikisi xilafətdən növbə ilə faydalanırlar. (Xülasə). Xilafəti elə bir adama tapşırdı ki, sərt və ardıcıl idi, səhvləri, etdiyi üzrxahlıqları saysız- hesabsız idi. Onmunla ünsiyyət, cilovunu bərk tutduqda burnunu yaralayıb dağıdan, cilovunu boş tutub, öz başına, buraxdıqda isə süvarisini həlak edən dikbaş, itaətsiz dəvəyə minmək kimi idi.

Allaha and olsun, onun vaxtında camaat çətinliyə düçar olaraq, səhvə yol verdi və doğru yola qədəm qoymadan haqqdan uzaqlaşdı. Mən də bu uzun müddətdə dözdüm və ağır möhnətlə, qəmlə yoldaş oldum. Axırda o (Ömər) da öz yolunu sonuna yetişdi və xilafət məsələsini, məni də onlardan biri güman etdiyi bir neçə adamın arasında ortaya qoydu. Pərvərdigara, təşkil olunmuş şuradan və etdikləri məşvərətdən sənə pənah gətirirəm. Camaat məni onların birincisinə bərabər tutub, mənə şəkk- şübhə ilə yanaşdı! İş o yerə çatdı ki, bu gün belə şəxslərlə (şura üzvü olan beş nəfərlə) bir sırada dayandım. Bununla belə eniş- yoxuşlarda onların ardınca getdim. (məsləhətə görə hər yerdə onlarla razılaşdım). Beləliklə, onlardan biri paxıllıq və kininə görə haqdan əl çəkərək batil yola qədəm qoydu, başqa birisi qohumluğu (həqiqəti) üstün bildi və məndən üz döndərdi. Başqa birisinin üz döndərməsinin səbəbi vardır ki, onu zikr etmək rüsvayçılıqdır. Nəhayət bir başqası ayağa qalxdı ki, çox yeyib- içməkdən şişən dəvə kimi idi. Və işi ancaq beytul- malı toplamaq və yemək idi. Onun atalarının övladları da onunla əlbir idilər. Onun dolaşıq ipi çözülənə qədər iştahlı dəvə bahar otlarının hamısını yediyi kimi Allahın malını yeyirdilər. Amma onun bəyənilməyən rəftarları onun işini xarab itdi və axırda mal- dövlət toplamağı və acgözlüyü əbədi nabud olmağına səbəb oldu. Sonra kaftarın boynunun tükü tək camaatın məni dövrəyə almasından başqa heç nə məni bu çətin və böyük işə vadar etmədi. Hər tərəfdən üstümə elə hücum çəkdilər ki, izdihamdan Həsən və Hüseyn az qaldı ayaq altında əzilsinlər. Paltarım və əbam hər iki tərəfdən cırıldı. Camaat qoyun sürüsü kimi məni dövrəyə aldılar (çobanın dövrəsində toplaşan, canavar görmüş qoyun sürüsü kimi). Beyətlərini qəbul edib xəlifəliyə başladıqda isə...[1]

 



[1] - Məkarim Şirazi, Nəhcül- bəlağəyə qısaldılmış şərh və aydın (səlis) tərcümə, cild 1, səh 65- 67 Hədəf mətbuatlığı, nəşriyyatı, birinci çap, Qum.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Dindən qaçan şəxsi necə hidayət etmək olar?
    5033 Əməli əxlaq 2011/07/28
    Belə insanlara ən yaxşı yol göstərmə aşağıdakılardan ibarətdir:1. Ona başa salmaq və soruşmaq lazımdır ki, Allah-taalanın bizə bəxş etdiyi bu qədər nemətlər – başda insanın xilqəti olmaqla ...
  • Günəş vasitəsi ilə bina və yerin paklanması şərti
    5581 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/16
    Şərh: Günəş mütəhhirlərdən (pak edicilər) biridir. Yer və bina, günəş vasitəsi ilə pak olanlardandırlar.[1] Amma yer və binanın günəş vasitəsi ilə pak olması şərti budur ki, günəşin düşdüyü yerin, yaxudbinanın üzü ilə onun daxili arasında hava və ya başqa pak şey fasilə salmasın.Məsələn, sement bloklar ...
  • İslam nəzərindən süni mayalanmanın hökmü nədir?
    17840 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/09/18
    Süni mayalanma xüsusilə insanın süni mayalanması yeni məsələlərdən biridir, ona görə də onun hökmü ayə və rəvayətlərdə açıqlanmayıbdır. Amma şiənin fəqih alimləri ayə və rəvayətlərdə ictihad üslubundan istifadə etməklə bu barədə nəzərlərini bildiriblər. Hazırda bu barədə şiə fəqihləri arasında neçə nəzər var:1.
  • Müasir insanın problemlərinin həlli üçün münasib olan mənəvi dəyərlər hansılardır?
    6265 قابلیت های عرفان 2012/09/24
    Həqiqi səadətə çatmaq üçün insanın təkamül hərəkətini bir neçə istiqamətdə bəyan etmək olar: 1. İnsanın Allahla əlaqəsi; 2. İnsanın özü ilə əlaqəsi; 3. İnsanın sair insanlarla əlaqəsi. Bunların hər birinin özünə məxsus xüsusiyyətləri olduğuna görə özünə məxsus həddi-hüdudu da ...
  • Niyə görə insan Allahı yaddan çıxarır?
    5989 Əməli əxlaq 2011/08/09
    Şeytanın vəsvəsələri, dünyaya bağlılıq və günah Pərvərdigarı yaddan çıxarmağın amillərindəndirlər, bunların əksi olaraq, namaz, Quran, Allahın ayələrində təfəkkür, dəlil və sübutlardan istifadə etmək qəlbləri Allahı yadı ilə dirildə bilər.Allahı yada salmağın aşağıdakı müsbət təsirləri vardır:1- Allaha itaəti zərur hesab etmək. 2- Təvazökarlıq. ...
  • Günahdan paklanmanın hansı yolları vardır?
    7380 Əməli əxlaq 2011/06/14
    İnsanın günahlarının bağışlanması yolları çox olmasına baxmayaraq biz onların bəzilərini aşağıda qeyd edirik: 1). Tövbə və Allaha tərəf qayıdış (bəzi şərtlərlə) 2). Günahların bağışlanmasına səbəb olan ən gözəl savabları əldə etmək, yəni yaxşı əməllərə qədəm qoymaq. 3). Kiçik günahların ...
  • Bilmək istərdim sünnülər xüsusiylə də vəhhabilər hansı dəlilə əsasən deyirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy aldıqlarında məsumdurlar nəinki hər bir halda?
    8328 عصمت 2012/10/09
    Sünnülərdən bəzi tayfaları (Həşəviyyə və Sələfilər kimi) Qurandan dəlil gətirmək həzrət Adəm və onun behiştdən çıxarılmasını bildirən ayələr kimi, dəlil gətirirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy və risalətlərinin təbliği zamanı məsumdurlar və digər hallarda günahkar və səhvə də yol verirlər. O cümlədən, Sələfilər (Vəhhabilər) də bildirirlər ...
  • Namaz əsnasında salamı cavablandırmağın yolu necədir?
    5905 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/13
    Namaz halında, insan başqasına salam verə bilməz. Əgər başqası ona salam versə, gərək o cür cavab versin ki, salam kəlməsi əvvəldə gəlsin;Məsələn desin: " السَّلٰامُ عَلَیْکُمْ" ya " سَلٰامٌ عَلَیْکُم" və lakin " عَلَیْکُمُ السَّلٰامْ
  • Bir adam necə yuxu yozmaq qüdrətin ələ gətirə bilər?
    8915 Hədis elmləri 2012/01/11
    Röya ya yuxu görmək bir işdir ki, hamı üçün həyat boyu baş verir. Ama onun keyfiyyeti hələ alimlər üçün belə aydın olmamışdır. Qurani kərim Həzrəti Yusifdən yad edərkən buyururu ki, həm doğru yuxu gördü[1] və həmdə Allah yuxu yozmaq elmin ona öyrətdi.[2] Yusif zindanda ...
  • Müsafir şəxs öz namazını pişnamaza iqtida edərək qıla bilərmi? Birinci cərgədə dayanıb namaz qıla bilərmi? Cərgələrin arasında əlaqə (ittisal) pozulmasın deyə, öz namazını axırıncı cərgədə qılmalıdırmı?
    5913 Cürbəcür 2012/04/09
    Müsafirin hazır şəxsə (vətənində və ya on günlük iqamət yerində olan şəxsə) və əksinə iqtida etməsi məkruhdur. Bu kimi məkruhluğun mənası hazırın hazıra, yaxud müsafirin müsafirə iqtida etdiyi zaman əldə olunan savabdan az savaba malik olmasıdır.[1] Əgər pişnamazla məmum (iqtida edən şəxs) ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    160438 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    146708 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    115702 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    106951 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    89302 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    88710 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    52209 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    41735 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    40953 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    40573 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...