Ətraflı axtarış
Baxanların
7214
İnternetə qoyma tarixi: 2012/02/13
Sualın xülasəsi
Mələklər həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın köməkçiləridirsə, onda nə üçün qeybdə yaşayır və zühur etmir?
Sual
Nəql olunur ki, “Həzrət Məhdi (əleyhis-salam) dünyaya gələn zaman quşlar asimandan enərək qanadlarını onun mübarək surətinə və bədəninə sürtüb sonra uçub gedirdilər.” “Bunlar nədir?!” deyə atasından soruşduqda buyurmuşdu: “Bunlar asimanın mələkləridir, bu körpəyə təbərrük etmək üçün aşağı enmişlər. Bu mələklər o həzrət zühur edən kimi onun köməkçiləri olacaqlar.”
Əgər mələklər həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın köməkçiləridirsə, onda nə üçün hal-hazırda qaibdir və zühur etmir?
Qısa cavab

Bu sual ilə əlaqədar iki məsələyə diqqət yetirmək lazımdır:

Birincisi budur ki, ilahi-qeybi yardım və köməklərin müxtəlif şərtləri vardır və bu şərtlər həyata keçməyincə baş verməsi mümkün deyildir. Misal üçün, “Bədr” müharibəsində müsəlmanlar lazımi şərtlərə malik idilər və Quranın buyurduğuna əsasən məlaikələr onlara kömək edirdilər. Halbuki, “Ühüd” müharibəsində onlara belə kömək olunması qeyd olunmur.

İkincisi, o həzrətin qeybdə olmasının fəlsəfəsi yalnız canı ilə əlaqədar təhlükə deyildir. Əksinə, digər məsələlər də, o cümlədən, insanların imtahan olunaraq sınaqdan keçirilməsi və s. də irəli çəkilir. Şiənin etiqadına əsasən, qeybətin əsas fəlsəfəsi ilahi sirlərdəndir və zühurdan sonra məlum olacaqdır.

Ətreaflı cavab

Şiə alimləri qeybət dövrünün hikmətlərindən biri kimi İmam (əleyhis-salam)-ın canına olan təhlükəni qeyd etmişlər. Möhtərəm sual verən şəxs də şiə kitablarında qeyd edilən hədislərdən birinə istinad etməklə deyir ki, əgər mələklər İmam Zaman (əleyhis-salam)-a kömək edəcəklərsə, onda həzrət nə üçün öz canı barəsində düşmənlərdən qorxmalıdır?! Başqa sözlə, İmam (əleyhis-salam)-ın canının qorunması üçün ilahi və qeybi yardımların varlığı ilə onun qeybdə və gözlərdən gizlin olmasının nə lüzumu vardır? Buna əsasən, bu sual qeybətin səbəbi və hikməti ilə əlaqəlidir. Bu suala cavab vermək üçün iki məsələni də izah etməliyik. Birincisi, bir cəmiyyətə ilahi köməklərin göndərilməsinin şərtləri nədir? İkincisi, qeybdə olmağın əsl səbəbi nədir? İmamın qeybdə olmasının yeganə səbəbi onun canına qarşı mövcud olan təhlükələrdirmi?

1. İlahi köməklərin qanun çərçivəsində olması

Sualda irəli çəkilən rəvayətin düzgün olub-olmamasını araşdırmadan bu məsələyə diqqət yetirməliyik: Rəvayətlərin məcmusundan aydın olur ki, həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın qiyamının möcüzəli şəkildə, qeydi-adi vasitə və imkanlardan geniş şəkildə istifadə etməklə baş verməsi əsla qərara alınmamışdır. Amma rəvayətlərdə ilahi-qeybi köməklərdən istifadə olunması barəsində qeyd olunur ki, İmam Zaman (əleyhis-salam) zühur edən zaman məlaikələrdən bir qrupu o həzrətin və səhabələrinin köməyinə gələcəklər. [1]

Əlbəttə, qeybi yardımların da müəyyən şərtləri və həddi-hüdudu vardır. “Bədr” müharibəsində müsəlmanlara ilahi yardımların gəlməsi ilə əlaqədar “Ali-İmran” surəsinin 123-124-cü ayələrində deyilir: “Şübhəsiz, Allah “Bədr” müharibəsində bacarıqsız olduğunuz halda sizə kömək etdi. Belə isə, Allah qarşısında təqvalı olun, bəlkə şükür edənlərdən olasınız. O zaman ki, möminlərə deyirdin: “Pərvərdigarınızın sizə, nazil olan üç min mələklə kömək etməsi kifayət deyildirmi?!” Əlbəttə, bundan sonrakı ayədə Allah-taala mələklərin vasitəsi ilə möminlərə kömək göndərilməsini onların səbir və təqvaları ilə şərtləndirmişdir.

Quran ayələrinə diqqətlə nəzər saldıqda ilahi-qeybi yardımların bəzi digər şərtlərini də başa düşmək olar. Məsələn, “əgər siz Allaha (Onun dininə) kömək etsəniz, Allah da sizə kömək edəcəkdir.” [2] Bu kimi sair ayələrdən başa düşmək olar ki, Allahın qeybi yardımları təsadüf üzündən və qayda-qanunsuz deyildir, onun özünəməxsus çərçivəsi, meyarı vardır. “Bədr” müharibəsində möminlərə bir qrup məlaikə ilə kömək olundu, “Ühüd” müharibəsində isə belə imdad və köməklərdən xəbər yox idi. Bu da ilahi-qeybi köməklər üçün müxtəlif şərtlərin olduğuna dəlildir. Bir kəs irad tutaraq “əgər möminlərə kömək göstərmək üçün bir mələk vardırsa, onda nə üçün “Ühüd” müharibəsində müsəlmanların köməyinə gəlmədilər və onlar məğlubiyyətə uğradılar?” deyə bilərmi?! Şübhəsiz, müsəlmanlar “Ühüd”də əvvəlki ideal ixlas şərtlərinə malik deyildilər, bunun nəticəsində ilahi-qeybi yardımlardan məhrum qaldılar.

İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın barəsində də vəziyyət eynilə belədir. Şübhəsiz, bu ilahi yardımlar müəyyən şərtlərin mövcud olduğu zaman baş verəcəkdir. Onlardan biri də “Bədr” səhabələri kimi tam ixlaslı köməkçilərin varlığıdır.

Rəvayətdə deyilir ki, əgər İmam (əleyhis-salam)-ın “Bədr” səhabələri qədər köməkçisi olsaydı, qiyam etməsi vacib olardı. Şeyx Mufid (rəhmətullahi əleyh) bu rəvayətin izahında yazır: “Mühüm məsələ budur ki, həmin sayda, həmin ixlas və iman keyfiyyətində köməkçisi mövcud olsun.” [3] Buna əsasən, hər vaxt “Bədr” səhabələrinin malik olduğu həmin ixlasla bu sayda köməkçisi tapılsa, İmam Zaman (əleyhis-salam)-a da qiyam etmək lazım gəlir. (Əlbəttə, bu o zaman mümkündür ki, qiyam və zühur üçün sair şərtlər də gerçəkləşmiş olsun. Bunu ikinci hissədə qeyd edəcəyik.) Belə olanda Allahın mələkləri də möminlərin köməyinə gələcək, onlara qeybi yardımlar nazil olacaqdır.

2. İmam (əleyhis-salam)-ın canına qarşı təhlükə qeybətin hikmətlərindən sadəcə biridir

Şiə alimləri demişlər ki, İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın qeybdə olması Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in gizlənməsi kimidir (bir dəfə “Əbu Talib” dərəsində, bir dəfə isə mağarada). Həzrət Peyğəmbərin canı təhlükəyə düşdüyü zaman gizləndiyi kimi, İmam Zaman (əleyhis-salam) da öz canına qarşı təhlükə yarandığı üçün məxfi şəkildə yaşayır. [4]

Əlbəttə, bu, qeybət üçün irəli çəkilən hikmətlərdən biridir. Şiə alimləri digər hikmətləri də qeyd etmişlər: 1. Camaatın sınağa çəkilib imtahan edilməsi, 2. İmamın hər hansı bir şəxsin beyətində olmasının qarşısının alınması. [5]

Bundan əlavə, şiənin etiqadına əsasən, qeybətin əsas səbəbi camaat üçün bəyan olunmamışdır. [6] İmam Sadiq (əleyhis-salam)-ın belə buyurduğu nəql olunur: “Bu əmrin sahibi üçün mütləq bir qeybət dövrü olacaqdır.” Bunun səbəbini soruşduqda həzrət buyurdu: “Bunun (əsl) səbəbini deməyə icazəli deyiləm.” Amma bu işin (əsl səbəbi deyil) hikməti barəsində soruşduqda buyurdu:  “Hikməti keçmiş höccətlərin qeybəti ilə əlaqədar baş verən həmin hikmətdir. Amma əsl səbəbi yalnız zühurdan sonra aşkar olacaqdır. Necə ki, həzrət Xızrla Musanın hadisəsində gəminin deşilməsi, cavan oğlanın qətlə yetirilməsi və uçuq divarın düzəldilməsinin də hikməti yalnız bir-birindən ayrıldıqları zaman bəyan edilmişdi... Qeybət məsələsi ilahi sirlərdən biridir.” [7]

Belə nəticə almaq olar ki, əvvəla, Allahın qeybi yardımları dəqiq hesab-kitab üzündəndir, ikincisi, İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın qeybdə olmasının yeganə səbəbi öz canına qarşı təhlükə deyildir ki, belə məlaikələrin varlığı ilə artıq qeybdə qalması əbəs bir iş olsun. [8]

Əlavə məlumat üçün aşağıdakı görünüşlərə baxın:

1. “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın diri olmasının əqli dəlilləri”, sual 12155 (sayt 13081)

2. “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın uzun ömürlü olmasının fəlsəfəsi”, sual 209 (sayt 1405)

3 . İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın qeybi imdadlar vasitəsi ilə hifz olunması”, sual 18074 (sayt 17679)

4. “Qeybət dövründə İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın vücud faydaları”, sual 13908 (sayt 13719)



[1] Əllamə Məclisi, "Biharul-ənvar", 52-ci cild, səh. 328, 361, 387

[2] “Muhəmməd” surəsi, ayə: 7

[3] Şeyx Mufid, “Səlasətun fil-ğeybət” risaləsi, Əla Ali Cəfər, səh. 12, birinci çap, “Şeyx Müfidin min illik yubiley konfransı”nın çapı

[4] Şeyx Tusi, “Əl-ğeybət”, Aqa Bozorg Tehraninin müqəddiməsi ilə, səh. 61, “Məktəbətu Sadiq”, Nəcəfi Əşrəf

[5] Əmini, İbrahim, “Dadgostəre cəhan”, səh. 147, onuncu çap, “Şəfəq” nəşriyyatı

[6] Yenə orada, səh. 146

[7] Əllamə Məclisi, "Biharul-ənvar", 52-ci cild, səh. 91, “Daru ehyait-turasil-ərəbi”, Beyrut

[8] İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın qeybətinin fəlsəfəsi ilə əlaqədar əlavə məlumat üçün bax: “Ba qamhaye səbze intizar”, “Xaneye xerəd” nəşriyyatı

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • İlahi kitabda hər rətb və yabis var, kitabdan məqsəd, mövcud Quandırmı? Rətb və yabisdən məqsəd nədir? Onlar necə varlıqdır?
    6342 Təfsir 2010/11/10
    Bəzi ayələrdə "kitabi mubin" qeyd olunub və ondan məqsəd Qurani kərim olmasına baxmayaraq, amma bu ayə və buna oxşar ayələrdə ki, ilahi elmin sənədini açıqlayırlar, "kitabi mubindən" məqsəd, varlıqlar yaranmamışdan qabaq, ilahi elmin mərhələsidir ki, onun özü digər kitab və lövhələrə şamildir, onun keyfiyyət və miqdarı, bizə məlum deyil.
  • Qəbrdə müsəlman və qeyri-müsəlman üçün sual-cavab necədir?
    9442 Qədim kəlam 2014/05/20
    Bərzəx sözü ərəbcədən lüğətdə pərdə və iki əşyanın arasında qərar tutan maneəyə deyilir; amma məşhurlar kalamında bərzəx dünya ilə Axirət arasında Allah-taala tərəfindən yaradılmış bir aləmdir. İnsanın ölümündən sonrakı ilk mənzili də oradır. Bərzəx aləmindən məqsəd həmin qəbr aləmidir. Elə bir aləm ki, insan ölümdən sonra Qiyamətə ...
  • منظور از «ادبار النجوم» در قرآن چه زمانی از شبانه‌روز است؟
    1512 Təfsir 2022/11/01
    خدای متعال در بخش پایانی سوره‌ی طور، به بیان احوال مشرکان و عذاب اخروی آنها پرداخته و پس از آن به پیامبر(ص) دستور می‌دهد تا در اجرای فرامین الهی صبر پیشه کند و به عبادت و تسبیح و تقدیس او بپردازد. در آیه ...
  • Modern dünyada dinin yol göstərməsi necə təsəvvür olunur?
    7189 Təzə kəlam 2011/06/12
    "Din" kəlməsi bütün dinlərə istər səmavi olsun istərsə də olmasın, təhrif olmuş olsun və yaxud təhrif olmamış (İslam) olsun, şamil olur. Bizim əqidəmiz budur ki, İslam dini yalnız buna malikdir ki, bütün dövr və əsrlərdə müsbət yol göstərməyə malikdir; Çünki İslam bütün dinlərin sonuncusu və ən kamil İlahi ...
  • Deyilir: Əgər niyyət pak olsa bəsdir və dua və ziyarətə daha ehtiyac yoxdur; bu doğrudurmu?
    9737 Əməli əxlaq 2010/11/10
    Bu şeytanın insanları dua, ziyarət və digər əməllərdən uzaqlaşdırmaq üçün olan bir hiyləsidir, çünki dua və təvəssül imamların vasitəsi və Allahın bir başa olan əmri ilə insanların öhdəsinə qoymuşdur. İnsanlara nümunə və qəlblərinin saf olmasına dualar səbəb olub məsum imamlarla daha çox əlaqə yaratmağa səbəb olmuşdur. Bütün ...
  • Haram yoldan əldə edilmiş və sahibi də məlum olmayan pulun xumsu ödənməlidirmi?
    6494 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/15
    Haram yol ilə əldə edilən pul əldə edənin şəxsi malikiyyətində deyil. Öz əsas maliki və ya maliklərinə qaytarılmalıdır. Əgər bu mümkün deyilsə, Maliki məchul malın hökmündədir. Və xumsu yoxdur. Bəlkə o pulun bütövü Camiuş- şərait bir mərcəi təqlidin ixtiyarında olmalıdır və ya onun icazəsi ilə sahibinin niyyətinə ...
  • Төвбә сурәсинин ики сон ајәсинин сәнәд вә әһвалаты нәдир?
    6853 Təfsir 2010/04/22
    Үмуми олараг суалда гејд олунан “сәнәд”дән мәгсәдин нә олдуғу там ајдын дејил вә заһири белә олан суалларын мүәјјән ҹавабы јохдур. Амма, ола биләр бу сөздән мәгсәд, ајәнин назил олма сәбәби вә ја тәфсири олсун. Јахуд, Гуранын охунушларында олан бәзи ихтилафлара ҝөрә мәсум Имамлардан ...
  • Bəni İsrailin dana pərəstişinin cəzası hikmətli idi?
    6925 Təfsir 2012/04/17
    Təfsirçilər bu ayədə Allahın öldürmək əmrindən məqsədində üç ehtimal veriblər: 1. Bu əmr, imtahan əmri olub və onların tövbəsiylə bu əmr onlardan götürülübdür. 2. Bu ayədə qətldən məqsəd şeytani vəsvəsələri və nəfsani şəhətlər kəsməkdir. 3. Ayədə qətldən məqsəd, həqiqi qətldir yəni bir- birinizi öldürüb həlak ...
  • Fəlsəfə, irfan, ağıl və hikmət arasındakı fərq nədir?
    14299 İslam fəlsəfəsi 2012/04/19
    Fəlsəfə – ən xüsusi mənada varlıq aləmindəki gerçəklikləri dərk etmək üçün zehni, əqli və istidlal yönlü səylər mənasınadır. Hikməti fəlsəfədən fərqli bir məsələ hesab etdiyimiz halda o, fəlsəfədən yüksəkdədir və ilahi və lədünni mənşəyə malikdir. Quranda da “ilahi bir əta və nemət” kimi qeyd olunmuşdur. Belə ki, ...
  • Müsəlmanlar arasında müxtəlif firqələrin yaranmasının səbəbləri nədir?
    10696 Qədim kəlam 2010/12/07
    Müxtəlif məzhəblərin yaranmasında, çoxlu səbəblər var. məsələn, bir dəstənin peyğəmbər (s)- in həzrət Əli (ə)- nin imamlığı barəsində olan vəsiyyət və əmrlərinə diqqət etməmələri, digər dinlərin ardıcıllarinin müsəlmanların içinə yol tapması və mədəniyyət cəhətdən onlarla qarışmaları, islamın əsl təlimlərindən və Əli- beyt (ə)- in maarifindən uzaq düşmək bir əsrə yaxın ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164847 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164435 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119909 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113977 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111163 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94257 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54933 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54704 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46349 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45943 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...