جستجوی پیشرفته
بازدید
13322
آخرین بروزرسانی: 1393/09/12
خلاصه پرسش
منظور از اقتضای ذاتی خالقیت پروردگار متعال چیست؟ به عبارت دیگر، این‌که می‌گویند خالقیت پروردگار اقتضا می‌کند که او خلق کند و دست به آفرینش بزند به چه معنا است؟
پرسش
منظور از این‌که خالقیت پروردگار متعال اقتضا می‌کرد که او خلق کند و دست به آفرینش بزند چیست؟ به بیان دیگر، این‌که چون خداوند خالق است و مجبور است خلق کند بر اساس خصلت خود آیا باعث می‌شود عده‌ای ناخواسته به دنیا بیایند و بعد باز بدون این‌که نقشی در قوانین حاکم بر خلقت داشته باشند مجبور به تبعیت باشند، و الّا مورد بازخواست و تنبیه قرار خواهند گرفت! به نظر شما چنین سخنی عدالت خداوند را خدشه‌دار نمی‌کند که چون خدا مجبور به خلق کردن بود عده‌ای باید خواسته و ناخواسته به دنیا بیایند و بعد هم پس از مدتی علی‌رغم میلشان با دنیا خداحافظی کنند و بعد تنبیه و... .
پاسخ اجمالی

معمولاً هنگامی که سؤال از هدف و مقصد یک فعل می‌شود؛ ابتدا هدف را به هدف فعل و هدف فاعل تقسیم می‌کنند؛ زیرا در فاعل‌های متعارف (غیر خدا) ممکن است هدف فاعل با هدف فعل مختلف باشد؛ مثلاً یک مخترع برای رسیدن به پول یا اشتهار به نبوغ، ماشینی را اختراع کند که آن ماشین موجب راحتی زندگی مردم و سرعت نقل و انتقال می‌شود، در این‌جا فاعل یک هدف دارد، و فعل هدف و اثر دیگر دارد. نکته دیگر این‌که در فاعل‌های معمولی(غیر خدا) هدف فاعل معمولاً چیزی بیرون از ذات فاعل است؛ یعنی فاعل آن هدف و مطلوب در ذات فاعل وجود ندارد و فاعل با این فعل می‌خواهد به آن هدف برسد؛ مانند مثالی که بیان شد، اما در مورد خداوند نمی‌توان گفت در وجود خداوند نقصی وجود دارد و خداوند به واسطه این فعل می‌خواهد آن نقص را بر طرف کند؛ بنابر این هدف خداوند از افعال خود به اقتضای ذات خدا است، نه برای رسیدن به امر خارج از ذات او. البته با یک نوع مسامحه می‌توان گفت هدف او همان هدف فعل است که این نیز به اقتضای ذات است.

منظور از اقتضای ذاتی، ویژگی و خاصیت جدا نشدنی ذات است. به بیان دیگر، اقتضای ذاتی، محبوب ذاتی بودن است؛ در هر صورت اقتضای ذاتی به معنای جبر نیست؛ مثلاً وقتی می‌گوییم اقتضای ذاتی انسان کشش و عشق به زیبایی است، به این معنا نیست که انسان مجبور است عاشق زیبایی باشد. یا این‌که وقتی می‌گوییم اقتضای ذاتی انسان دانشمند اظهار علم و افکار خود در قالب کتاب، مقاله، سخنرانی و تدریس است، به این معنا نیست که دانشمند در خلق این آثار مجبور است. خلاصه روشن است که محبوب بالذات با مجبور بالذات فرق دارد.

اما این سخن که در سؤال آمده (عده‌ای نا خواسته به دنیا بیایند) با آنچه که در آخر بیان شده که (علی‌رغم میلشان با دنیا خداحافظی کنند) سازگاری ندارد؛ زیرا اگر زندگی دنیایی خواسته فطری انسان نباشد رفتن از دنیا نباید خیلی خلاف میل طبیعی وی باشد.

آنچه در پایان این سؤال آمده است که چرا انسان بدون این‌که نقشی در قوانین حاکم بر خلقت داشته باشند، مجبور به تبعیت از آن است؟ گویا از نظر سؤال کننده انسان فقط باید قوانینی را تبعیت کند که در وضع آن قوانین نقش و دخالت دارد؛ لوازم این سخن بسیار وحشتناک است؛ مثلا اگر شخصی با کارد تیز بچه‌ بی‌‌گناهی را سر ببرد، از نظر سؤال کننده نباید مجازات شود؛ زیرا برّنده بودن کارت براساس قانون موجود در فیزیک کارد است و قاتل در آن نقشی ندارد و در اختیار او نیست؛ چنان‌که عدم مقاومت گلو و گردن کودک در برابر تیزی کارد و بریده شدن آن نیز مربوط به فیزیک بدن است و در اختیار قاتل نیست؛ همچنین مردن بچه پس از بریده شدن رگ‌های گلو و گردن، قانونی نیست که قاتل در آن نقشی داشته باشد؛ بنابر این، از نظر سؤال کننده چنین قاتلی استحقاق هیچ‌گونه مجازات ندارد.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود