Gelişmiş Arama
Ziyaret
18664
Güncellenme Tarihi: 2009/10/20
Soru Özeti
Lanetleşmenin bir şartı var mıdır? Hangi konuda lanetleşmek mümkündür? Lanetleşmek kesin olara gerçekleş midir?
Soru
Lanetleşmenin bir şartı olmalı mıdır? Bir kimseyle lanetleşebilir miyiz veya herkes kendi imanını ispat etmek için lanetleşebilir mi? Hangi konuda lanetleşmek mümkündür? İslam tarihinde lanetleşmek kesin olarak gerçekleş midir? Kur’an ayetlerinde Allah Resulü (s.a.a) tarafından lanetleşmenin istenmesi hadisesinde gerçekten de lanetleşmek gerçekleş midir? Çünkü karşı taraf lanetleşme önerisini ret etmiştir. Bunun bir gerçekliği var mıdır?
Kısa Cevap

Lanetleşmek, batıl yolda olan kimsenin ilahi gazaba uğraması ve hak yolda olan kimsenin de tanınması ve böylece hak ve batılın birbirinden ayrılması için iki tarafın birbirine lanet etmesinden ibarettir. Lanetleşmek bir tür duadır ve kendine ait özellik ve şartlara sahiptir. Biz onların bazılarına işaret edeceğiz: İnsanın üç gün kendini ahlaki olarak ıslah etmesi, oruç tutması, gusül alması ve lanetleşeceği şahıs ile birlikte çöle gitmesi ve gün ışıldaması ile güneşin doğması arasındaki süre zarfında lanetleşmek gerekir. Lanetleşmek, Hz Peygamber zamanına özgü değildir ve diğer müminler de lanetleşebilir. Bu yüzden bunun hiçbir engeli bulunmamaktadır ve herkes belirtilen şartlara riayet ederek din düşmanları karşısında kendi hakkaniyetini ispat etmek için lanetleşebilir. Elbette lanetleşme şartları, ihlâs ve onda gerekli olan özgüven kolaylıkla her fertte bulunmaz ve acele ederek böyle bir girişimde bulunmamak gerekir; zira bunun ters bir etkisi olabilir. Yanı sıra lanetleşmenin karşı tarafın diyalogu, mantıksal ve bilimsel hususları ve de hak ve hakikati kabul etmeyip kendi batıl inancında ısrar etmesine dönük dinsel ve mezhepsel ihtilaf ve çekişmeler konularına özgü olduğu bilinmelidir. Lanetleşme ayetlerinin tefsirine bakıldığında Hz Peygamberin lanetleşme girişiminin barışla sonuçlandığı anlaşılmaktadır.

Ayrıntılı Cevap

Sizin sorunuz birkaç bölümden oluştuğundan biz de kısa bir mukaddimeden sonra aynı düzen içerisinde onları yanıtlayacağız.

Sözlükte Lanetleşme: Lanetleşmenin Arapça karşılığı olan Mübahele gerçekte “Behl” maddesinden türeyip bir şeyi bırakmak ve onu salıvermek anlamındadır. Bu açıdan yavrusunun rahat bir şekilde süt emmesi için bir hayvanı kendi haline bıraktıklarında ona Arapça’da “bahil” derler ve Arapça’da duada “ibtihal” işi Allah’a bırakmak manasına gelir.

Istılahta Lanetleşme: Lanetleşme ayetinden alınan mütedavil kavram açısından lanetleşmek iki şahsın birbirine lanet etmesidir; yani önemli dinsel bir konu hakkında birbiri ile tartışan şahısların bir yerde toplanması, işi Allah’a bırakması ve ondan yalancıyı rezil etmesini ve cezalandırmasını istemeleridir.[1] Lanetleşmek, batıl yol üzerine olan şahsın ilahi gazaba uğraması ve hak yol üzere olan şahsın da tanınması ve bu şekilde hak ve batılın tanınması maksadıyla iki tarafın birbirini lanetlemesidir.[2] Doğal olarak lanetleşen taraflar böyle bir girişimde bulunabilmeleri için Allah’ inanmalıdır. Çünkü Allah’ inanmayan bir şahıs ondan bir şey isteyemez. Size verdiğimiz cevaplar sorunuzda belirttiğiniz düzen çerçevesindedir.

1. Bir kimseyle lanetleşmek için lanetleşmenin bir şartı var mıdır?

Lanetleşmenin tanımında da belirttiğimiz gibi lanetleşmek bir tür duadır. Bu yüzden dua için belirtilmiş şartlar lanetleşmek için de gereklidir.[3] Ama lanetleşmenin özel bir dua olması nedeniyle doğal olarak özel özellik ve şartlara sahiptir ve biz onların bazılarına işaret ediyoruz:

A. Lanetleşmek isteyen kimse kendini üç gün ahlaki olarak ıslah etmelidir.

B. Oruç tutmalıdır.

C. Gusül almalıdır.

D. Lanetleşmek istediği kimseyle çöle gitmelidir.

F. Lanetleşmenin yapıldığı vakit, günün ışıldamasıyla güneşin çıkması arasında olmalıdır.

G. Tarafların sağ el parmaklarını karşı tarafın sağ eli üzerine koyması gerekir.

H. Kendinden başlamalı ve şöyle söylemelidir: Ey Allah’ım sen yedi göğün ve yedi yerin rabbisin ve varlığın gizli sırlarından haberdar, rahman ve rahimsin. Eğer benim muhalifim bir hakkı inkâr ediyorsa ve batıl bir iddiada bulunuyorsa gökten onun üzerine bir bela indir ve onu acı bir azaba müptela kıl. Sonra bir defa daha bu duayı tekrar etmeli ve şöyle söylemelidir: Eğer bu şahıs hakkı inkâr ediyor ve batıl bir iddiada bulunuyorsa, gökten onun üzerine bir bela indir ve onu azaba müptela kıl.[4]

2. Kendi imanını ispat etmek isteyen herkes lanetleşebilir mi? Başka bir tabirle lanetleşmek genel bir hüküm müdür yoksa salt Hz Peygamber zamanına mı özgüdür?

Sadece İslam Peygamberini konu edinen lanetleşme ile ilgili ayeti şerifenin iniş sebebine bakıldığında lanetleşmenin Hz Peygamberin zamanına özgü olduğu muhtemelen söylenebilir, ama bu doğru bir söz değildir ve lanetleşmek Hz Peygamberin zamanına özgü bilinemez. Diğer müminler de lanetleşebilir; zira evvela kesin bir usul kaidesi esasınca, “ayetin iniş sebebi ayeti sınırlandıramaz.”[5]  İkincisi, şüphesiz lanetleşme ayeti şerifesi, Müslümanlara lanetleşmek için genel bir çağrıda bulunmamaktadır ve konusu sadece İslam Peygamberidir. Ama bu husus, lanetleşmenin muhalifler karşısında genel bir hüküm olmasına ve takva sahibi olan ve de tamamıyla Allah’a bağlı bireylerin düşmanlar karşısında kanıtları inatçılık yüzünden bir işe yaramadığında onları lanetleşmeye çağırmalarına engel teşkil etmez.[6]  Üçüncüsü, İslami kaynaklardan nakledilen rivayetler esasınca da bu hüküm genellik taşır. Merhum Kuleyni Kâfi’de İmam Sadık’tan bir hadis nakletmiştir ve bu hadiste imam yarenlerinden birine şöyle buyurmaktadır: “ Eğer muhalifler senin hak sözlerini kabul etmezlerse onları lanetleşmeye davet et.”[7] Bu yüzden herkesin belirtilen şartlara riayet etmeyle, kendi hakkaniyetini ispat etmek için iman düşmanlarıyla lanetleşebileceğine inanılabilir.[8]

3. Hangi konuda lanetleşmek mümkündür?

Lanetleşmeyle ilgili ayetten istifade edildiği üzere lanetleşmek dinsel ve mezhepsel ihtilaf ve çekişmeler hakkında teşri edilmiştir; yani meselenin diyalogla hal edilmediği ve işin inkâr ve büyüklenmeye çekildiği yerde uygulanır.[9]

4. Kur’an ayetlerinde aktarılan Allah Resulü’nün lanetleşme istemi hadisesi gerçekten vuku bulmuş mudur; çünkü karşı taraf lanetleşme önerisini ret etmiştir. Bunun bir gerçekliği var mıdır?

Bu sorunun yanıtının verilmesi için ilgili lanetleşme hikâyesini beyan etmeliyiz:

İlgili ayeti şerifenin iniş sebebi bağlamında bu ayetin ve ondan önceki ayetlerin Necranlı bir heyet hakkında nazil olduğu belirtilmiştir. Hz Peygamber onları lanetleşmeye davet etmiştir. Onlar sonraki güne kadar Hz Peygamberden mühlet istemiş, Necranlı şahsiyetlere müracaat etmiş ve kendilerinin din büyükleri şöyle demiştir: Siz yarın Muhammed’e bakınız, eğer o kendi evlatları ve ailesi ile birlikte lanetleşmeye gelecek olursa, onunla lanetleşmekten korkunuz. Eğer kendi yarenleri ile birlikte gelirse onunla lanetleşin; zira ortada bir şey olmayacaktır. Sonraki gün geldiğinde Hz Peygamber Hz Ali’nin elini tutarak geldi ve Hasan ve Hüseyin onun önünde yürüyordu ve Fatıma ise onun arkasında idi. Hıristiyanlar da dışarıya çıkmıştı ve onların dini liderleri de kendilerinin önünde idi. Onlar, Hz. Peygamberin kaç kişiyle geldiğine baktı ve onlar hakkında soru sordular. Kendilerine Peygamberin yanında kendisinin amcası oğlu, damadı ve Allah’ın yarattıkları içinde nezdinde en sevgilisi olan Ali b. Ebi Talib’in, iki çocuğun kızı ve Ali’nin çocukları ve genç kızın da onun için insanların en değerlisi ve kalbine en yakın kimse olan kızı Fatıma olduğunu söylediler. Rahibe lanetleşmek için bir adım öne çık dendi ve rahip hayır ben lanetleşmek için üstün cesaret gösteren bir şahsı görüyorum ve onun doğru söylüyor olmasından korkuyorum ve eğer o doğru sözlüyse Tanrıya yemin olsun ki bir yıldan az bir süre zarfında tüm dünyada su içecek bir Hıristiyan bile kalmaz diye söyledi. Rahip, İslam Peygamberine şöyle dedi: Ey Ebu’l Kasım! Biz seninle lanetleşmiyoruz ve barışıyoruz bizim ile barış. Hz Peygamber onlar ile her bölümü en az kırk dirhem olan iki bin bölümlük bir kumaş, ödünç olarak otuz zırh, otuz mızrak çubuğu ve otuz at başlığı karşılığında barış yaptı. Bu, yemen bölgesinde Müslümanlar için bir komplo kurulmaması şartıyla gerçekleşti. Hz Peygamber, döndürülünceye dek bu ödünç eşyaların kefili oldu ve bu hususta bir ahitname yazıldı.[10]  Bundan dolayı, lanetleşmenin tüm öncüllerinin gerçekleştiği, ama karşı tarafın Hz Peygamberin özgüveninden dehşet duyduğu ve gerçekte lanetleşmeksizin teslim olduğu neticesi alınmalıdır. Lanetleşmeye gerek kalmadı ve İslam tarihinde lanetleşmenin gerçekleştiği bir örneğe rastlamamaktayız.    

 


[1] Mekarim Şirazi, Nasır, Tefsiri Numune, c: 2, s: 578, Daru’l Kutubu’l İslamiye, Tahran, 1374 h.ş, çapı evvel.

[2] Devani, Ali, Mehdiyi Mov’ud – Tercümei cildi 13 Bihar -, s: 636, Naşir Daru’l Kutubu’l İslamiye, Tahran, 1378 h.ş, çapı: bistu heştum.

[3]197. (Site: 983) (Duanın Kesin Kabul Edilme Şartları) ve 2145. (Site: 2269), (Duanın Kabul Edilme Şart Ve Yolları) Sayılı cevaplara müracaat ediniz.

[4] Kemerei, Muhammed Bakır, Usulu Kafi – Tercümei Kemerei -, c: 2, s: 513 – 514, c: 6, s: 145, Naşir: İntişaratı Usve, Kum, 1375 h.ş, çapı sevvum.

[5] El- Muvrid la Yuhassisu’l Varid, Hekim, Seyyit Muhsin, Hakai’ku’l Usul, c: 2, s: 412, Naşir: Basireti, 1408 h.k.

[6] Mekarim Şirazi, Nasır, Tefsiri Numune, c: 2, s: 589.

[7] Kuleyni, El- Kafi, c: 2, s: 513.

[8] Burada şu noktanın belirtilmesi faydasız değildir: Her ne kadar Kur’an-ı Kerim’de İslam Peygamberinin (s.a.a) Necran Hıristiyanları ile lanetleşme serüveni beyan edilmişse de erkeğin eşini yabancı bir erkekle iffete aykırı olan bir fiile bulaşması yönünde suçlaması da gerçekte bir tür lanetleşmek sayılır. Bu, gerekli şartları taşıyan bir yargıcın önünde gerçekleşir. Usul-i Kâfi, tercüme-i Kemerei, c. 6, s. 630.

[9] Usulu Kafi – Tercümei Kemerei -, c: 6, s: 629.

[10] Razi, Abu Abdullah Fahru’d Din Muhammed bin Ömer, Mefatihu’l Gayb, c: 8, s: 248; Bu iniş sebebi, az farklılıklarla Sahih-i Müslim, c. 12, s. 129, 4420; Sünen-i Tirmizi, c. 10, s. 260, 2925 ve c. 12, s. 187, 3658; Müsned-i Ahmed, c. 4, s. 32; Hakim, el-Müstedrek Âla’l-Sahiheyn , c. 11, s. 26, 4702; Envaru’l-Tenzil Ve Esraru’t-Tevil, c. 2,, s. 20; Mucem-i Kebir-i Taberi; Sahih-i İbn. Hayyan, Muşkilu’l-Asar-ı Tahavi; Ebu’l-Ferec Razi ve Tefsir-i Kebir gibi hadis ve tefsir kitaplarında yer almaktadır. Fahri Razi, ilgili ayetin tefsirinde İmam Hasan, İmam Hüseyin, Fatıma ve Ali (a.s) için nazil olmuş Tathir ayetinin iniş sebebini beyan ettikten sonra şöyle demektedir: Bu rivayet tefsir ve hadis âlimlerince görüş birliğince kabul edilmiştir.

 

 

 

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Cenabet guslü alması gereken biri namaz kılabilmek için guslün yanı sıra abdestte alması gerekir mi?
    26159 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2012/08/11
    Cenabet guslü yerine getirmiş olan kimse normal şartlarda abdesti bozan bir durumla karşılaşmadığı takdirde (tuvalete çıkma, yellenme gibi…)aldığı cenabet guslü ile namaz kılabilir ve namaz için abdest almaması gerekir. Eğer abdesti bozan bir durumla karşılaşmadığı halde gusülden sonra namaz için abdest alırsa haram olan(yapmaması gereken ) bir ...
  • İmam niçin masum olmalıdır ve imamın masum olduğu nasıl belirlenmelidir?
    13092 Eski Kelam İlmi 2008/06/18
    Şia, Ehl-i Sünnet’in aksine, imamın, da masumiyet konusunda peygamberler (s.a.a.) gibi olduğuna inanmaktadır. Bu yüzden İslam Peygamberi ve diğer ilahi peygamberlerin de masum oldukları gibi, imam da hata ve yanlıştan masum olmalıdır.Ama Ehl-i Sünnet, peygamberden sonraki halifeliği, ilahi değil, toplumsal bir makam olarak görmektedirler onlara göre bu makam halk ...
  • Rehberliğin görüşüne göre “bilerek” namazı bozmanın hükmü nedir?
    30111 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/12/22
    İradi olarak farz namazı bozmak ve kesmek haramdır ama bir kefareti yoktur. Eğer insan namazını doğru kılıp kılmadığına dair şüphe ederse şüphesine itina etmemeli, namazını doğru kıldığına hükmetmeli ve namazı bozmamalıdır. Ama namazını bozarsa bunun bir kefareti yoktur. Elbette farz namazı iradi olarak bozmak haramdır ama ...
  • Eğer namaz kılan bir insan namaz esnasında mescidin necis olduğunu veya olacağını anlarsa ne yapmalıdır?
    6070 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/09/12
    Tevzihü’l-Mesail’de şöyle belirtilmiştir: “Eğer namaz kılan şahıs namaz esnasında mescidin necis olduğunu anlarsa ve namaz vakti dar ise namazın tümünü kılmalıdır. Eğer vakti varsa ve mescidi temizlemek namazı bozmaya neden olmazsa namaz esnasında temizlemeli ve sonra namaz kılmalıdır. Lakin bu namazı bozacaksa, namazı bozmalı, mescidi temizlemeli ve sonra namaz ...
  • Ümmü'l Mü'minin deyimi nasıl ortaya çıktı?
    11752 Tefsir 2009/06/16
    Ümmü'l Mü'minin deyimi ilk olarak Peygamber (s.a.a)'in zamanında Ahzap suresinin 6. ayetinin nazil olmasıyla deyimleşti. Ayet, Peygamber (s.a.a)'in eşlerinin mü'minlere göre durumunu ortaya ...
  • Yemek yemek için ev sahibinden izin almak gerekir mi?
    7032 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/02/14
    İslami açıdan insanın yemeğinin helal ve pak olmasının yanı sıra mubah da olması gerekir yani o yemeğin sahibi de razı olmalıdır ve biz de onun razılığını bilmeliyiz. Başkalarını malını izinleri olmaksızın kullanmak haramdır. Ancak bir kimse başkasını yemek için evine davet etmiş yemek sofrasını açmış veya bir bağ sahibi ...
  • Eğer Ayşe müminlerin annesiyse ve Kur’an onun temiz olduğunu ilan etmişse, Cemel savaşında İmam Ali’yle (a.s) nasıl savaştı?
    9578 Eski Kelam İlmi 2011/09/21
    Sorudaki temizlikten kastedilen temizlik, tathir ayetinin içeriği olan tüm yönleriyle ve mutlak temizlikse, tathir ayeti sadece aziz Peygamber (s.a.a), İmam Ali (a.s), Fatıma (a.s), İmam Hasan (a.s) ve İmam Hüseyin ile ilgilidir ve Peygamberin eşlerini kapsamamaktadır. Ama iffet ile çelişen bir ameli yapma ithamından (ifk hadisesi) temizlenmek ise, bu ...
  • Gusül alırken bedenin mutlaka yıkanması gereken yerleri neresidir?
    9969 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/01/17
    Guslün doğru olmasının şartlarından biri suyun bedenin görünen dış yüzünün tümüne ulaşmasıdır. Nitekim Tevzih-ul Mesail’de şöyle yazar: ‘Gusül alırken bedende iğne ucu kadarda yıkanmayan yer kalırsa gusül batıldır. Ama kulak ve burun içi gibi görünmeyen yerlerini yıkamak farz değildir.’
  • Hz. Meryem’in makamının yükselmesine neden olan şey nedir?
    15584 Tefsir 2012/06/26
    Kur’an ve hadislerden anlaşılan şu ki; İmran’ın kızı Meryem, mali bakımından iaşesini idare edebilecek bir güce sahip değil ve böyle fakir bir ailede (zira o doğmadan önce babası vefat etmişti) dünyaya gelmiştir. Bu neden dolayı onun sorumluluğunu Hz. Zekeriya (Meryem’in teyzesinin kocası) üstlenmişti. Bu değerli ...
  • Aceleyi gidermek için ne yapılmalıdır?
    6741 Teorik Ahlak 2012/05/03
    Acele, dinsel öğretilerin men ettiği hususlardandır. Bu, işleri yapmada erken girişimde bulunmak anlamına gelir. Acele etmek hız ve işleri zamanında yapmak ile fark eder. Hız, öncüllerin ve gerekli şartların hazır olmasından sonra insanın fırsatı elden vermemesi ve işi yapmak için girişimde bulunmasıdır. Acelenin karşısında ise soğukkanlılık ve ...

En Çok Okunanlar