Ətraflı axtarış
Baxanların
8999
İnternetə qoyma tarixi: 2010/06/15
Sualın xülasəsi
Asdi insanlar da məsum ola bilərlər?
Sual
Asdi insanlar da məsum ola bilərlər?
Qısa cavab

İsmət amanda qalmaq, günaha bulaşmaqdan və unutmaqlığa mane olmaq mənasınadır. İsmət müxtəlif dərəcə və mərtəbələrə malikdir. Onun ən yüksək mərtəbəsi ilahi peyğəmbərlərə və övsiyalara məxsusdur. Bu məqamlar Quran nəssinə və rəvayətlərə əsasən ancaq onların barəsində isbat edilir. Digərləri barəsində isə baxmayaraqki, bir həddədək əlçatılası və tanınasıdır. Amma başqalarının seyri onların mərtəbəsinə və həddinə çatmamışdır. Başqalarının tanıması da nəss və seçilmə vasitəsi ilə olmamışdır. Əksinə onun əsərləri və nişanələri (məsələn, niyyətlərdən agahlıq, kəramətlər göstərmək və s) aşkarlanması cəhətinə müəyyən olunmuşdur.

Ətreaflı cavab

İnsan ixtiyarlı varlıqdır. Bir cür yaradılıbdır ki, düzgün seçim və əməli saleh və Allahda itaət etməklə Xəlkifətullah məqamına belə çata bilər. Yəni bir insana mümkün olan bütün münasib kamalları özündə toplayıb, dünyanın alçaq naqisliklərindən uzaqlaşıb, qəlblərdə təsərrüf etməyə malik olsun.[1]

İnsanın düzgün seçimi onun elmi və güclü iradəsindən qaynaqlanır. Bu da dinin, fitrətin və ağlın ardıcıllığıdır. Elm və güeclü iradə nə qədər güclü olarsa, o qədər xəta və səhvdən amanda qalar. Əgər həmişə zikr halında olsa və Allahı yada salıb, onunla etinalı davranarsa, xəta və unutmağa düçar olmaz. Bu da həmin ismət məqamıdır. Bu məqam yavaş- yavaş fərdin tədrici yüksəlişinə və vilayət məqamına və xilafət dərəcəsinə çatmasına səbəb olacaq. Allahın peyğəmbərləri və vəsiləri Allahın vəhyinin əmanətdarı olduqları üçün imam və bəşərin nümənələri kimi sayılırlar. Məhz buna görə bu məqamların zirvəsində yer tuturlar. Tainki:

1-     Allahın vəhyi kamil və düzgün şəkildə bəşəriyyətin ixtiyarında qərar tutsun.

2-     Camaat edə bilsinlər onların dediyinə və əməllərinə etimad etsinlər.

3-     Onların rəftar, davranış və əxlaqından nümunə götürərək, onları nümunə kimi tanısınlar. Özlərini onlar kimi tərbiyət etsinlər. Xəlifətullah məqamına yetişmək üçün addım atsınlar. Tainki bu yolu davam etdirməklə Allahın liqasına çatsınlar. Bu səbəbdəndir ki, Allahın inayəti sayəsində bütün çirkinliklərdən uzaq qalır və səhvə yol vermirlər. Buna görədə kütlə onlara inanır və güvənir bununlada göccət hamıya tamam olur.

Deməli hər bir insan ismətə çatmaq üçün və xilafət və imamət məqamına yetişmək üçün addım atarsa, bu yolda hər nə qədər çox çalışarsa, təqvanı daha çox riayət edərsə, Allahın daha çox inayətindən bəhrələnəcək. Çünki o vədə veribdir ki, Allahın təqvasını tutun. Tainki Allah sizə öyrətsin.[2] Həmçinin buyurub: Hər kəs bizim yolumuzda çalışarsa, bizdə öz yolumuzu ona bildirərik, Allah həmişə yaxşılarladır.[3] Ey iman gətirənlər! Əgər Allahdan qorxsanız, O sizə haqla-nahaqı ayırd edən (bir nur) verər (dünyada və axirətdə çıxış yolu göstərər), günahlarınızın üstünü örtüb sizi bağışlayar. Allah böyül lütf (mərhəmət) sahibidir![4] Mö’min olub yaxşı işlər görən (Allaha itaət edən) kişi və qadına (dünyada və axirətdə) xoş həyat nəsib edəcək və etdikləri yaxşı əməllərə görə mükafatlarını verəcəyik. (Və ya gördükləri yaxşı işlərin müqabilində onlara daha yaxşı mükafatlarını verəcəyik!)[5]

Qüdsi hədisdəgəlibdir: Əgər mənim bəndəmə mənimlə məşğuliyyət qalib gəlsə, mən onun ləzzətini öz zikrimi deməkdə qərar verərəm. Nəticədə o mənim aşiqim və mən də onun aşiqi olarıq. Onunla öz aramda olan hicabları götürərəm. Camaat səhv və xətaya düçar olduqda O səhv və xətaya düçar olmaz. Nəticədə əgər danışarsa, sözləri peyğəmbərlər kimidir və onlar həqiqətən də zamanının ucalarıdır. Onlara görədir ki, Əgər mən yer üzündə bir əzabı göndərmək istədikdə onların yadına düşüb, əzabı yer üzündən qaytarıram.[6]

Peyğəmbərlərdə və İmamlarda ismətin olması nəqli və əqli dəlillərlə isbat olunmuşdur.[7] Lakin ancaq onlara məxsus deyil. Hər şəxs öz təqva, elm və güclü iradəsi nəticəsində və səyində ondan bəhrələnə bilər. Tainki onun əlamətləri və onda zühur və büruz etsin.

Peyğəmbər və imamlarda bu növ əlamət və nişanələrin açıqlanmasından əlavə Allah tərəfindən də ismətin olmasına sübutlar mövcuddur. Əgər bu türlü olmasaydı Allahın elm və hikməti peyğəmbərlərin besətindən və imamların vilayətindən Yəni insanları tərbiyə və hidayət etmək uyğun olmazdı.[8] Amma başqalarında bunun müəyyənləşdirilməsi əlamət və nişanələrin olmasına bağlıdır. O cümlədən:

1- Əksər insanların adi formada düçar olduqları günah şərayitində günahdan çəkinmək və post, məqam, mal, şəhvət kimi çirkinliklərdən uzaqlaşmaq.

2- Onlardan qeyri adi işlərin və kəramətlərin baş verməsi. Məsələn insanların fikirlərinə və niyyətlərinə elm vəxəstələri sağaltmaq və digərlərinin giriftarçılıqlarını aradan qaldırmaq ki onun əncamı hər şəxsin əlindən gəlmir.

3- Onun nifrətinin ya duasının qəbul olunması.

4- Ürəklərə nüfuz etmə və onlarda dəyişiklik və inqilab icadı.

5- Geniş ürəklilik. Aramlıq, fərdi və ictimayi işlərdə münasib mövzü tutması.

6- Allahın feyz yolu olub, bu səbəbə bərəkətlər və nemətlər nazil olur və bəlalar dəf olur.

Əlbəttə bunu qeyd etməliyik ki, hətta peyğəmbərlər içində belə İslam peyğəmbəri özünə məxsus bir məqama malıkdir ki, ona çatmaq heç bir şəxs üçün mümkün deyil. Peyğəmbərlərin öz aralarında da belə mərtəbələr var. İslam Peyğəmbəri onlarında ən yüksəyində durur. Sonra sonuncu vəsi və sonra digər imamlar sonra başqa peyğəmbərlər və sonra kütlə dayanır. Yəni ismətin üfüqi yüksəlişi və əmudi genişliyi Allahın xilafət məqamına çatması üçün elə bir rəngarəngliyə malikdir ki, hamı bir səthdə dayanmacaq və onu müəyyənləşdirmək Allahın elminə bağlıdır.[9]

İstifadə olunmuş ədəbiyyat

1-     Quranikərim

2-     Jəvadi Amoli, Abdullah, Təmhidol qəvaidin təmhidi, Əz- zəhra nəşriyyatının çapı, çap 1, 1372, Tehran

3-     Jəvadi Amoli, Abdullah, Quranda vilayət, İsra çapı, çap 1, 1379, Qum

4-     Jəvadi Amoli, Abdullah, İbadətlərin səbəbi, İsra çapı, çap 2, 1378, Qum

5-     Hüseyni Tehrani, Məhəmməd Hüseyn, Tövhide elmi və eyni, Əllamə təba təbayi nəşriyyatı, çap 2, 1417, Məşhəd

6-     Ayətullah Sədr, seyyid muhəmməd Baqir, Xelafəte insan və govahiye Peyambəran, Tərcümə: Jəmal Musəvi, ruzbeh çapı, 1359, Tehran

Rəvaqe Hekmət mədəni müəssisəsinin vasitəsiilə çap olmuşdur.

7-     Kiyaşimşəki, Əbulfəzl, İrfanda vilayət, Darus- Sadiqin çapı, çap 1, 1378, Tehran

8-     Mütəhhəri, Mürtəza, İnsane Kamil, Sədra çapı, çap 8, 1372, Qum

9-     Mütəhhəri, Mürtəza, velaha və velayətha, İslam çapı ofisi, Qum

10-  Məliki Təbrizi, Cavad, Risaleye liqaollah, Türbət, çap 2, 1379, Tehran.


[1] - Göstəricilər: Allahın sevimlisi olmaq, insanın kamal və səadəti, Allahın yaxınlığı, və...

[2] - Bəqərə surəsi, Ayə 282, Təğabon surəsi, ayə 11

[3] - Ənkəbut surəsi, ayə 69

[4] - Ənfal surəsi, ayə 29

[5] - Nəhl surəsi, ayə 97

[6] - Ayətullah Məhəmməd Hüseyn Hüseyni Tehraninin Tövhide elmi və eyni kitabında, səh 337

[7] - Misbah Yəzdi, Muhəmməd təqi, Rah və rahnəmaşenasi, səh 147 və 212

[8] - Misbah Yəzdi, Muhəmməd təqi, Rah və rahnəmaşenasi, səh 147 və 212

[9] - Göstəricilər: Quran baxışında peyğəmbərlərin isməti, Ayələrin zahirində peyğəmbərlərdə günah və ismət

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Nə üçün bəzi məclislərdə imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın məzlumluğu təsvir olunur?
    7338 Dahilərin sirəsi 2012/04/19
    Qeyd olunmalıdır ki, imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın şəhadətindən əvvəl və sonra varid olan müsibətlər öz-özlüyündə o həzrətdən məzlum bir çöhrənin təqdim olunmasına səbəb olur. İmam Hüseyn (əleyhis-salam) barəsində işlənən “məzlum” kəlməsinin təhlilindən belə nəticə alırıq ki, o həzrət üçün təsvir olunan məzlumiyyət “zəif və zülmü qəbul edən bir ...
  • Əllahus- səməddə, əs- səməd kəlməsi hansı mənadadır?
    12291 Təfsir 2012/02/15
    Lüğət kitabları, rəvayətlər təfsirçilərin kəlamlsrında "səməd" kəlməsi üçün, çoxlu mənalar qeyd olubdur. Ona görə də bu qısa məqalədə bir neçə nümunə hər üç dəstədən (lüğət, rəvayət və təfsir) açıqlayır.A). Rağib müfrədatda deyir: Səməd ağa və böyük ...
  • Əgər bir kəsə həcc vacib olarsa və getmək zamanı olduqda xəstədir. Bu həcci ümrəyə çevirmək və bir neçə nəfərlə getmək olarmı?
    5537 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/18
    Hər bir aqil və həddi bulluğa çatmış şəxsə həccin vacib olması üçün müstəti[1] olmalıdır. Bu şərt ödənildikdə həcconun üçün vacib olur. Yəni, həccin başlanğıc şərtləri ödənilməlidir ki, həcc vacib olsun. [2] Məsələn: Əgər həccə getmək üçün növbəyə yazılma imkanı vardırsa, ilk ...
  • Hər bir insanın ekizinin (həmyaşıdının) olması düzgündürmü?
    6838 Hədis elmləri 2012/01/08
    İnsanların ekizinin olması barədə bir neçə rəvayət vardır.Rəvayətlərdə gəlibdir ki, Allah- Taala İblisə buyurdu: Oxşarını sənə vermədən heç bir adama övlad vermərəm. Hər bir adamın Şeytani oxşarı vardır.[1]Başqa bir rəvayətdə gəlibdir ki, Peyğəmbər (s) ...
  • Rizq (ruzi) barəsində nə kimi rəvayətlər vardır? Halal ruzini hansı yollarla əldə etmək olar? Ruzinin artması üçün hansı dualar vardır?
    18578 Əməli əxlaq 2012/04/09
    Ruzini maddi nümunələrdə həsr edən adi camaatın təsəvvürünün əksinə olaraq, rəvayətlərdə ruzi kəlməsi geniş mənalara malikdir və Allahın verdiyi bütün nemətlərə şamildir – istər maddi nemətlər olsun, istərsə də mənəvi. Bununla belə, maddi ruzilər barəsində də bir çox rəvayətlər vardır ki, ətraflı cavabda onların bir neçəsi qeyd ...
  • İmam camaat namazın rükətlərinin sayında səhv edərlən, məmumların vəzifəsi nədir?
    6827 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/05
    Əgər imam camaat namazın rükətlərinin sayında şəkk etsə, ya namazı səhv qılsa və məmun namazın rükətlərinin sayında yəqini olsa, bunu imam camaata anlada və onu rükətlərin sayı və vəzifəsindən xəbərdar edə bilər.[1] Amma bu xəbərdarlıq elə formada olmalıdır ki, namazın batil olmasına səbəb olmamalıdır. Məsələn, əllə işarə, Allahu ...
  • Имам Заманла (әҹ) әлагә вә рабитә јаратмаг олармы?
    7530 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/11/22
    Үмумијјәтлә, бир-бирини танымајан ики нәфәр арасында әлагә вә рабитә өз-өзлүјүндә мүмкүн дејилдир. Әксинә, ики тәрәфдән һәр биринин гаршы тәрәфә елми вә билији олдуғундан сонра бир-биринә әлагә вә мәһәббәт јарандыгдан сонра бу бағлылығын гурулмасы мүмкүндүр. Јәни, ики тәрәфин бир-биринә гаршы олан мәһәббәт вә еһтирамы ...
  • Əli (ə) hansı xütbədə, özündən qabaq üç xəlifənin xilafətə (xəlifəliyə) yetişməsi keyfiyyətini izah edir?
    9809 Hədis elmləri 2012/01/09
    Əli (ə) Nəhcül- bəlağənin üçüncü xütbəsində özündən qabaq üç xəlifənin xilafətə yetişməsi keyfiyyəti barədə söz açır və o həzrətin (ə) (xütbənin sonunda) buyurduqlarından istifadə etməklə bu xütbə, "şiqşiqiyyə" adı ilə tanınıbdır.Şiqşiqiyyə xütbəsi, xilafət barəsində imam Əlinin (ə) şikayətlərinə, onun (xilafətin) əldən getməsi qarşılğında İmamın (ə) səbrinə və sonda camaatın ...
  • Səcdəyə getdiyimiz zaman hansı üzv əvvəl yerə dəyməlidir?
    6394 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Səcdə namazın vacib hissələrindəndir və vacib və müstəhəm şərait və hissələrə malikdir; o yerlər ki, səcdədə müstəhəb hesab olur, odur ki, kişi səcdəyə getdiyi zaman ilk növbədə əllərini, qadın isə əvvəl dizlərini yerə qoymalıdır.[1]
  • Qadınların məscidlərdə iştirak etməsi barəsində İslamın nəzəri nədir?
    7703 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2012/02/18
    Birinci rəvayətdə məqsəd budur ki, məscid namaz qılmaq və sair ibadətlər üçün ən yaxşı yer olsa da, qadınlar üçün ən yaxşı məscid onların evidir. Çünki belə olan halda naməhrəmlərlə qaynayıb-qarışmazlar. Bu rəvayət qadınların məscidlərdə iştirakını haram hesab etmir. İkinci rəvayətdə buyurulur ki, onlar məsciddə iştirak etmək istədikləri zaman mane olmayın. ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164865 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164487 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119919 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113999 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111208 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94274 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54940 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54761 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46365 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45958 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...