Gelişmiş Arama
Ziyaret
7691
Güncellenme Tarihi: 2011/10/13
Soru Özeti
İslam’ın değersel sisteminin mertebeler silsilesi nelerdir?
Soru
İslam’ın değersel sisteminin mertebeler silsilesi hangileridir?
Kısa Cevap

Belli bir hedef veya hedeflere ulaşma yolunda, birbirleriyle uyum içinde olan ve birbirlerine bağlı cüzlerden oluşan bütünlüğe sistem denir. Belli bir felsefi ve mektebi temel esasınca, belirli hedeflere ulaşma yolunda uyum içinde olan ve insanın iradesine dayalı davranışlar bütününe siyasi, iktisadi… sistemler denir.[1]

Dolayısıyla “İslam’ın değersel sistemi”nden maksat; teorik, yöneliş ve pratik ( yapılmalı ve yapılmamalı sistemi) gibi farklı ve uyum içinde olup belli bir hedefi takip eden sistemlerin bütünüdür.[2] Çeşitli alanlarda İslam’ı değerlerden oluşmuş sistemler bütününe “değersel sistem” denir. Örneklendirirsek, “İslam’ın değersel sisteminde iş”, “İslam’ın değersel sisteminde yargı”, “İslam’ın değersel sisteminde cihat”, “İslam’ın değersel sisteminde evlilik” ve…

İslam, bir çok büyük sistemlere sahiptir. İtikat ve inanç sistemi, toplumsal sistem, aile sistemi, ekonomik sistem, siyasi sistem, yargı sistemi ve…

Bu sistemlerde değerler, öncelikler ve aile, iktisat, siyaset ve yargı alanlarında İslam’ın programlarından bahsedilir. Ne var ki aile veya aile çatısı altında yer alan “evlilik” gibi işlerin her birinin İslam’ın değersel sisteminde kendine has bir yeri ve konumu vardır. İslam’ın değersel sistemi, muhtelif sistemlerde İslam’ın değersel bütünlüğünü konu eder.

Bu değersel sistemde, çoğunlukla her birinin özel ehemmiyete sahip olan çeşitli unsurlar vardır. Değerler arasındaki ölçü ve mevcut şartlardaki ihtilafı[3] ve İslam’ın değersel sisteminin geniş olması ve sistemlerin çeşitliliği dikkate alınmasıyla, İslam’ın geniş olan değersel sisteminin mertebeler silsilesini açıklanması muhal gibi veya son derece zordur. Ne var ki bu değerlerden bazılarının yüksek bir dereceye sahip olduğu son derece açıktır. Şayet bu sistemde, Tevhidin (şirk koşmamanın) birinci derecede yer aldığı söylenebilir; zira tevhit olmaksızın din ve İslam’ın temeli gerçekleşmez.[4]”Cihat” bu değerlerden bir tanesidir. Din ve mezhebin aslı tehlikeye düştüğü zaman, toplumsal tabakaların tamamı için, değerler bütünü içinde cihat en değerlisi olur. Adil hükümetin kurulması ve ispatından sonra, İslam’ın toplumsal programları açısından en iyi değer toplumsal adalettir.[5] Bazen değersel ve intiza’i olan (elde edilen) bazı şeyler (değer) İslam’ın düsturlarından istihraç edilir. Hakkı söyleme ve adalet bağlamındaki değer anne-baba ve akrabalara karşı göstermesi gereken saygı değerine oranla daha değerli olduğu bu tür değerlerdendir.[6]

Konuyla ilgili daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki kaynaklara müracaat ediniz:

1- “Sistemi ahlakiyi İslam”, Ayetullah Cafer Sübhani,

2- “Mektep ve nizami iktisadiyi İslam”, Ayetullah Mehdi, Hâdevi’yi Tehrani, birinci bölüm (Nazariyeyi endişeyi müdevven der İslam) kitaplarına müracaat edebilirsiniz.



[1] Museviyan, Seyit Abbas, “külliyati nizami iktisadiyi islam”, Kum: daru’s-sakaleyn, 1379, s. 11.

[2]Mecelle’i marifet”, şomare 33, makale: ehmiyet ve arzeşi tahkik der zemineyi “müdiriyeti İslam”.

[3] Konuyla ilgili bkz. “sual 5210 (sayt: 5538)”.

[4] Allah-u Teâlâ Nisa Suresi’nin 48. Ayetinde şöyle buyurmaktadır: “Şüphesiz Allah, kendisine ortak koşulmasını asla bağışlamaz. Bunun dışında kalan (günah)ları ise dilediği kimlere için bağışlar. Allah’a şirk koşan kimse, şüphesiz büyük bir günah işleyerek iftira etmiş olur.”

[5]Andolsun, biz elçilerimizi açık delillerle gönderdik ve beraberinde (semavi) kitabı ve (hakkı batıldan ayırt eden ve adaletli kanunları) mizanı indirdik ki, insanlar adaleti yerine getirsinler.” (Hadid Suresi), 25.

[6] Allah u Teala şöyle buyurmaktadır: “Ey iman edenler! Kendiniz, ana babanız ve en yakınlarınızın aleyhine de olsa, Allah için şahitlik yaparak adaleti titizlikle ayakta tutan kimseler olun…”(nisa 135).

Ayrıntılı Cevap
Bu sorunun ayrıntılı cevabı yoktur.
Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Cenabet guslü alması gereken biri namaz kılabilmek için guslün yanı sıra abdestte alması gerekir mi?
    26159 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2012/08/11
    Cenabet guslü yerine getirmiş olan kimse normal şartlarda abdesti bozan bir durumla karşılaşmadığı takdirde (tuvalete çıkma, yellenme gibi…)aldığı cenabet guslü ile namaz kılabilir ve namaz için abdest almaması gerekir. Eğer abdesti bozan bir durumla karşılaşmadığı halde gusülden sonra namaz için abdest alırsa haram olan(yapmaması gereken ) bir ...
  • İmam niçin masum olmalıdır ve imamın masum olduğu nasıl belirlenmelidir?
    13092 Eski Kelam İlmi 2008/06/18
    Şia, Ehl-i Sünnet’in aksine, imamın, da masumiyet konusunda peygamberler (s.a.a.) gibi olduğuna inanmaktadır. Bu yüzden İslam Peygamberi ve diğer ilahi peygamberlerin de masum oldukları gibi, imam da hata ve yanlıştan masum olmalıdır.Ama Ehl-i Sünnet, peygamberden sonraki halifeliği, ilahi değil, toplumsal bir makam olarak görmektedirler onlara göre bu makam halk ...
  • Rehberliğin görüşüne göre “bilerek” namazı bozmanın hükmü nedir?
    30111 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/12/22
    İradi olarak farz namazı bozmak ve kesmek haramdır ama bir kefareti yoktur. Eğer insan namazını doğru kılıp kılmadığına dair şüphe ederse şüphesine itina etmemeli, namazını doğru kıldığına hükmetmeli ve namazı bozmamalıdır. Ama namazını bozarsa bunun bir kefareti yoktur. Elbette farz namazı iradi olarak bozmak haramdır ama ...
  • Eğer namaz kılan bir insan namaz esnasında mescidin necis olduğunu veya olacağını anlarsa ne yapmalıdır?
    6070 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/09/12
    Tevzihü’l-Mesail’de şöyle belirtilmiştir: “Eğer namaz kılan şahıs namaz esnasında mescidin necis olduğunu anlarsa ve namaz vakti dar ise namazın tümünü kılmalıdır. Eğer vakti varsa ve mescidi temizlemek namazı bozmaya neden olmazsa namaz esnasında temizlemeli ve sonra namaz kılmalıdır. Lakin bu namazı bozacaksa, namazı bozmalı, mescidi temizlemeli ve sonra namaz ...
  • Ümmü'l Mü'minin deyimi nasıl ortaya çıktı?
    11752 Tefsir 2009/06/16
    Ümmü'l Mü'minin deyimi ilk olarak Peygamber (s.a.a)'in zamanında Ahzap suresinin 6. ayetinin nazil olmasıyla deyimleşti. Ayet, Peygamber (s.a.a)'in eşlerinin mü'minlere göre durumunu ortaya ...
  • Yemek yemek için ev sahibinden izin almak gerekir mi?
    7032 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/02/14
    İslami açıdan insanın yemeğinin helal ve pak olmasının yanı sıra mubah da olması gerekir yani o yemeğin sahibi de razı olmalıdır ve biz de onun razılığını bilmeliyiz. Başkalarını malını izinleri olmaksızın kullanmak haramdır. Ancak bir kimse başkasını yemek için evine davet etmiş yemek sofrasını açmış veya bir bağ sahibi ...
  • Eğer Ayşe müminlerin annesiyse ve Kur’an onun temiz olduğunu ilan etmişse, Cemel savaşında İmam Ali’yle (a.s) nasıl savaştı?
    9578 Eski Kelam İlmi 2011/09/21
    Sorudaki temizlikten kastedilen temizlik, tathir ayetinin içeriği olan tüm yönleriyle ve mutlak temizlikse, tathir ayeti sadece aziz Peygamber (s.a.a), İmam Ali (a.s), Fatıma (a.s), İmam Hasan (a.s) ve İmam Hüseyin ile ilgilidir ve Peygamberin eşlerini kapsamamaktadır. Ama iffet ile çelişen bir ameli yapma ithamından (ifk hadisesi) temizlenmek ise, bu ...
  • Gusül alırken bedenin mutlaka yıkanması gereken yerleri neresidir?
    9969 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/01/17
    Guslün doğru olmasının şartlarından biri suyun bedenin görünen dış yüzünün tümüne ulaşmasıdır. Nitekim Tevzih-ul Mesail’de şöyle yazar: ‘Gusül alırken bedende iğne ucu kadarda yıkanmayan yer kalırsa gusül batıldır. Ama kulak ve burun içi gibi görünmeyen yerlerini yıkamak farz değildir.’
  • Hz. Meryem’in makamının yükselmesine neden olan şey nedir?
    15584 Tefsir 2012/06/26
    Kur’an ve hadislerden anlaşılan şu ki; İmran’ın kızı Meryem, mali bakımından iaşesini idare edebilecek bir güce sahip değil ve böyle fakir bir ailede (zira o doğmadan önce babası vefat etmişti) dünyaya gelmiştir. Bu neden dolayı onun sorumluluğunu Hz. Zekeriya (Meryem’in teyzesinin kocası) üstlenmişti. Bu değerli ...
  • Aceleyi gidermek için ne yapılmalıdır?
    6741 Teorik Ahlak 2012/05/03
    Acele, dinsel öğretilerin men ettiği hususlardandır. Bu, işleri yapmada erken girişimde bulunmak anlamına gelir. Acele etmek hız ve işleri zamanında yapmak ile fark eder. Hız, öncüllerin ve gerekli şartların hazır olmasından sonra insanın fırsatı elden vermemesi ve işi yapmak için girişimde bulunmasıdır. Acelenin karşısında ise soğukkanlılık ve ...

En Çok Okunanlar