Please Wait
8703
Allah’ı tanımanın doğru yolu hakkında rivayetler esasınca bu husustaki ölçünün teşbih ve durmaktan uzak durmak olduğunu söylemeliyiz. Konunun açıklaması için ayrıntılı cevaba müracaat ediniz.
Allah’ı tanımak, Allah’ın tecellilerine yönelik bilgi etme yoluyla mümkündür. En son merhalede ise kâmil arif Allah’ı kendinde bulur ve bu husus Allah’ın onun kalbine tecelli etmesi yoluyla gerçekleşir. Rivayetlere göre Allah’ı tanımada doğruluğun ölçüsü teşbih ve durmaktan uzak durmaktır. Teşbih ve durmak hakkında da şunları söylemek gerekir: Allah’ı her sıfat ve tasavvur edilen her benzerlikten münezzeh bilmek, O’nu kalp ve şuhud aracılığıyla idrak edemeyen insanların çoğunluğu için zihni olarak Allah hakkında susmaya/durmaya neden olur. Allah’ın sıfatları hakkında susmak/durmak, Allah’a inanmakla birlikte pratikte O’nu kendi egemenliğinden soyutlamamız ve yaratan ile yaratılan arasında hiçbir ilişkinin mümkün olmadığına inanmamız manasına gelir. Susmanın/durmanın mukabilinde olan teşbih ise Allah’ı yaratıklarla bir bilmek veya yaratıklara benzetmektir; nitekim nakledildiği üzere Allah’ı yaratıklarla bir bilmek küfürdür ve O’nu yaratıklardan ayrı bilmek de susmak/durmak anlamına gelir ve bu ikisinin arasını bulmak ise tevhittir.[1],[2] Bundan dolayı susmaktan/durmaktan kaçınmak, Allah’ı her türlü sıfattan izole edip pratikte O’nu inkâr etmekten ve varlık âleminde onun Cemal ve Celalinin bulunduğunu kabul etmemekten kaçınmaktan ibarettir. Teşbihten kaçınmak ise Allah’ı yansıtan mazhar aynalarını görmemek, onları Allah’ın ortağı bilmemek ve onların yaratıcısına dikkat etmek manasındadır. Başka bir ifadeyle, Allah asla zihin aracılığıyla idrak ve tasavvur edilemez. Allah’ı tanımanın doğru yolu kalp yoludur ve bu ilahi tecellilere yönelik aşk duymayla Allah’ı tanımaktan ibarettir. Hakiki aşk makamında Allah’ın mazhar ve tecellilerine yönelik bilgi edinmek Allah’ı tanımaktır; çünkü Allah ne mazharların kendisi ve ne de onlardan ayrıdır. Bu bilginin kemali ergin insanın tanımasıdır.
Bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdakileri cevapları okuyunuz:
1. Allah’ı Tanıma İmkânı, 98 (Site: 889).
2. Allah’ı Tanımak Ve Ona Aşk Duymak, 1609 (Site: 1611).
3. Fıtrat Ve Allah’ı Tanımak, 1041 (Site: 1105).
4. Namazda Tespih Ve Onunla Birlikte Hamd Etmek, 22779 (Site: fa9773)
[1] “ان الجمع بلا تفرقه زندقه و التفرقه بدون الجمع تعطیل و الجمع بینهما توحید” Amuli, Seyyid Hayder, Camiu’l Esrar ve Menbeu’l Envar, s: 117, İntişaratı ilmi ve ferhenği, 1368 h.ş, bi ca; ve Hasanzade Amuli, Mumiddi’l Himem, s: 109, Vezareti Ferhenk ve İrşadı İslami, 1378 h.ş.
[2] Cevaptan alıntı: 9803 (Site: 9773)
