Please Wait
14524
- paylaşmak
İslam fıkhı ıstılahında mudarebe: taraflardan birinin sermeye diğerinin ise iş gücü koyarak ve her iki kesiminde karda ortak oldukları ticari akit ve sözleşmedir. Daha açık bir tabirle: mudarebe iki taraf arasında gerçekleştirilen taraflardan birinin diğerini sermaye vermesi ve sermaye verilen şahsında bu sermaye ile ticaret yapmasıdır. Elde edilen kar da daha önceden belirlenmiş bir oranda taksim edilir. Sermaye verene malik sermayeyi çalıştırana ise amil denilmektedir. Hatırlatmakta fayda var; mukaddes İslam dini kulların ibadet ile ilgili konularına teveccüh ve inayeti olduğu gibi geçim ve iktisadi konularına da teveccüh ve inayet etmektedir. Açıktır ki ferdin ve toplumun saadeti kulluk ve ibadettedir bu ise doğru bir geçim ve iktisat gerektirir. Müslüman’ın izzet ve azameti yaratıcısına olan kulluğunda ve bunun yanında geçim, iş ve ticarette göstereceği sağlıklı ve akıllı davranışlardadır. Allah Teâlâ buyuruyor:
"رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاة يَخافُونَ يَوْماً تَتَقَلَّبُ فيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصار"[1]
(Öyle) adamlar (vardır ki) onları ne bir ticaret, ne bir alış veriş Allâhı zikretmeliden, dosdoğru namaz kılmaktan, zekâtı vermek den alıkoymaz. Onlar kalplerin ve gözlerin (dehşetle) döneceği gönden korkarlar.
"فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون "[2]
Artık namazı kılınca, yeryüzünde dağılın. Allah'ın fazlını isteyip arayın ve Allah'ı çokça zikredin; umulur ki felaha (kurtuluşa ve umduklarınıza) kavuşmuş olursunuz.
Bir rivayette şöyle geçmektedir: Kim çaba gösterip helal rızık tahsil ederse; Allah Teala dan sadaka almış kimse gibidir.[3] Şüphesiz mudarebeden kasıt Müslümanların pazarına, iktisadına canlılık kazandırmak; parayı piyasaya sürerek Müslümanların ticaretinin ve iş sektörünün gerilemesini önlemektir. Bu ticari akitte ki bir diğer amaç ise çalışkan ve yapıcı insanların önünün açılması bu kıymetli Müslüman ferlerin işlevsiz ve fonksiyonsuz kalmasını engellemektir.
Mudarebe sözleşmesinde zarar sermaye sahibine aittir. Ama elde edilen kazançla uğranılan zarar temin edilebilinir. Eğer Amil bütün zararı veya bir kısmını temin etmeyi üstlenirse sözleşmenin sıhhati acısından bunun sözleşmede izhar edilmesi gerekir.[4] Mudarebe istenildiğinde feshedilebilinen sözleşmelerdendir. Bazı şartlar taşır:
- Mudarebe akdini okumak (tarafların kabulü).
- Mükellefiyet şartlarını taşımak( akil olmak, baliğ olmak, ihtiyar sahibi olmak).
- Kazanç paylaşım oranını önceden belirlemiş olmak.
- Sermayenin meşru işlerde kullanılması.
- Mudarebenin kastı olan sermayenin nakit ve miktarının belirli olması.
- Amilin bu işi gerçekleştirecek gücünün olması.
Mudarebe temiz ve bereketli bir ticarettir. İslam dininin de teyit ve onayını almıştır.