Please Wait
5815
Cevaba geçmeden önce birkaç konunun bilinmesi gerekir:
1- Değerli fakihler sagır’ı ‘Büluğ çağına ermemiş kimse’ diye tarif etmişlerdir. Sagır olan kimsenin, kendi malını satmak,[1] sulh etmek, hibe etmek, borç vermek, ödünç vermek gibi tasarruf (kullanma) hakkı yoktur. Bunlar onun menfaatine olsa da, reşit ve iyiyle kötüyü ayırmanın en üst derecisine ulaşsa da hüküm aynıdır.[2]
2- Çocuğun malında tasarruf etme ve işlerini yürütme velayeti babasının veya dedesinin (babasının babası) üzerinedir. Baba ve dede olmazsa onların kayyim olarak belirlediği ve vasiyyet ettiği kimse bu işleri üstelenir. Vasiy olmazsa küçük çocukların velayeti şer’i hakimin üzerinedir. Annenin, annenin babasının, kardeşlerin, amcaların, dayıların (baba veya dede onlardan birini vasiyet etmemişse veya şer’i hakim onlardan birini tayin etmemişse) çocuğun üstünde velayetleri yoktur. Şer’i Hakim’de olmazsa bu iş adil müminlerin üzerinedir.[3]
3- Sagır’ın veli ve kayyimi, onun malını ölçülü olarak kullanmalıdır. Ne israf etmeli, ne de cimrilik.[4] İsraf ederse sorumludur.
Şimdi sorunuzun cevabına geçelim. Bu konuda birkaç şeyi göz önünde bulundurmanız gerekir:
1- Anneniz (baba veya babanın babasının vasiyyeti ile ya da şer’i hakim tarafından) kayyim ise malın tasarrufu, eğer çocukların faydasına olursa tamamen şer’idir. Anne çoğu zaman ailenin faydasını göz önünde bulunduran kimsedir.
2- Anneniz kayyim değilse veya onun tasarrufları size göre çocukların faydasına değilse bunu son derece saygılı ve mantıklı bir şekilde annenize söyleyin. Meseleleri öyle bir şekilde anlatmaya çalışın ki, ona karşı saygısızlık olmasın.
3- Annenizin babanızdan miras almış olabileceğini ve bu mirası istediği şekilde kullanma hakkına sahip olduğunuda unutmayın. Anneniz dayınızın masraflarını kendi hakkından karşılamış olabilir.
4- Kısacası her durumda annenizin hakkına riayet etmeyi ve ona saygı göstermeyi tavsiye ediyoruz. Zira İmam Sadık (a.s) anne ve babaya iyilik yapmayı cihad ve ilk vakitte kılanan namazın yanında en üstün amellerden saymıştır.[5]
[1] -Vesiletu’n-Necat (Maa Havaşi Li’l-İmam), s.483, Mesele:1.
[2] -Ancak İmam Humeyni açıklamasında şöyle buyuruyor: ‘Değeri az olan eşyaların çocuk tarafından satılmasının doğru olması güçlü bir görüş olmaktan uzak değildir.’
[3] -Vesiletu’n-Necat (Maa Havaşi Li’l-İmam), s.484.
[4] -a.g.e.
[5] -Ravi diyor ki: İmam Sadık’tan (a.s) ‘Hangi amel daha üstündür?’ diye sorduğumda İmam (a.s) şöyle buyurdu: ‘İlk vakitte namaz kılmak, anne babaya iyilik ve Allah yolunda cihad etmektir.’ (Kuleyni, Usul-u Kafi, c.2, s.159)