Gelişmiş Arama
Ziyaret
10948
Güncellenme Tarihi: 2011/04/13
Soru Özeti
insan bir zikir söylemekle irfandaki seyr-ü sülükte “taharet makamına” varıyor artık namaz kılmak için abdest almasına ve gusül yapmasına gerek kalmıyor iddiasında bulunan bazı kimseler var olmaktadır. Acaba böyle bir şeyin doğru olması mümkün müdür?
Soru
bazı kimseler irfandaki seyr-ü sülük’e (manevi yoculuğa) girmişler ve şöyle iddia ediyorlar: insan bir tür zikir yaparak “makam-i tahir”e (taharet makamı) varıyor. Bu maka vardıktan sonra artık namaz kılmak için abdest almasına ve gusül yapmasına gerek kalmıyor. Yani insan bu makama vardıktan sonra abdestsiz ve gusülsüz namaz kılabiliyor. Acaba böyle bir şeyin doğru olması mümkün mumudur?
Kısa Cevap

İrfanda yüksek makamlara varmak zahiri ibadetlerden el çekmeye delil olamaz. Peygamber (s.a.a.) ve imamların (a.s.) makamına hiç kimse ulaştığını iddia edemez. Peygamber (s.a.a.) ve imamların (s.a.) hayatlarını mütalaaya tabi tuttuğumuzda onların her kesten daha güzel bu gibi ibadetlere sarıldıklarını ve sürekli bu ibadetlere bağlı kalınmasını ve hatta bazı müstahap olan amellere tekit ettiklerini görüyoruz.

Ayrıntılı Cevap

Sizin sorunuzu ve dediğinizi tamamlamak için şunu söylemek gerekir: bazı kimseler abdestsiz namaz kılınabilir iddiasında bulunduğu gibi bazı kimseler de irfanın yüksek makamına (yani hakikate) varıldığında bırakın abdestsiz namaz kılmayı kökten namazı bırakıyorlar ve bunun caiz olduğunu iddia ediyorlar.

Şimdi sorunun cevabına başlarken ilkin aşağıdaki iki soruyu soracağız: birincisi: acaba peygamberler (s.a.s.) ve imamlar (a.s.) “makam-i tahir” [1] olarak kendisinden yâd ettikleri makama vardılar mı varmadılar mı? İkincisi: acaba delillini gösterebilecek bir şekilde bu şahsiyetlerin zamanın her hangi bir kısmında abdest almak ve gusül yapmak gibi ameller olmak üzere zahiri ibadetleri terk etiklerine rastladınız mı?

Bu soruları cevaplandıran kimseyi, kuran ve rivayetlere inanan Müslüman bir kimse olduğunu farz edersek onun birinci soruya vereceği insaflı cevap kesinlikle pozitif ve ikinci soruya vereceği insaflı cevap da kesinlikle negatif olacaktır. Bunun tersini iddia eden her Müslüman savunması mümkün olan İslami kaynaklardan bir kaynak vermek zorundadır. Böyleli bir kaynağı bulan her kesten bu kaynağı bizim ihtiyarimize de sunmasını rica ediyoruz.

Bu konunun daha fazla açıklanması için şöyle demeliyiz: peygamberin (s.a.a.) en üstün makama vardığı konusu bütün Müslümanlar tarafından kabul görülmektedir ve bu konu onlar için çok açık ve nettir. Ancak bizim sorduğumuz soru şudur: bir kişinin söz konusu makama varmadığı halde Allah onu insanlar için en güzel ve en iyi örnek olarak tayin etmesi mümkün müdür? [2] Hakeza müminlere ona şartsız ve kayıtsız bir şekilde itaat edilmesini emretmesi mümkün müdür? [3]

Diğer taraftan biliyoruz ki, yukarıdaki iddiayı ortaya atan şahıslar birçok nedenlerden dolayı kendilerinin peygamber (s.a.a.) ve imamlardan (a.s.) üstün olduklarını ibraz etmiyorlar. Bu nedenlerden bir tanesi etrafında yer alan taraftarlarının onların bu iddialarına karşı tepki göstereceklerinden korkmalarıdır. Dolaysıyla şunu söylemekle yetiniyorlar: bizim bu iddiamız başkalarının ulaşmadığı bir nüktede ve bazı sırlarda yatmaktır!.

Şu noktayı hatırlatmak gerekir ki, biz bazı insanların gösterecekleri halisane kullukları nedeniyle Allah u Teala kendilerine özel bazı yetileri vereceğini inkar etmiyoruz. Ancak gerçek ve hakikatte kimlerin sapıttığını ve kimlerin doğru ve hak yolda olduğunu sadece Allah bildiği için [4] değişik ve farklı kimselerin sözlerini kabul etmek noktasında söylenen sözleri kuran ve sünnete götürüp kuran ve sünnet çerçevesi içinde değerlendirip tartmamız gerekir. Bu değerlendirme ve araştırma neticesinde kuran ve sünnete muhalif olduğu durumda onları yeniden gözden geçirmemiz gerekmektedir.

Konuyla alakalı olarak bilmeliyiz ki, zaman süresi içinde dinden yanlış anlaşmalar tarih boyunca söz konusu olmuştur. Bu yanlış anlaşılmaların bir çoğuna neden olan şey dini öğretilerden kişisel çıkarımlar ( istinbat) dır. Bazı kimseler, bir görüş ortaya atılır atılmaz onu araştırmadan ve İslam’ın kabul görülmüş kaynaklarından alınmış tartışılmaz konularla uyum içinde olup olmadığını ortaya çıkarması için hiçbir gayret içine girmeden ve kendini bu bağlamda hiçbir zahmete sokmadan kabul ediyorlar.   Bu tür inhiraflar bazen kendini dinin ibadi alanında göstermektedir (söz konusu soruda sorulan konu gibi) bazen dinin iktisadi alanında ve bazen de dinini diğer alanlarında kendini hüveyda etmektedir.

Ama taharet makamına vardıktan sonra abdest alma ve gusül yapma teklifinden kurtulurlar mı? Sorusu hakkında şunu demeliyiz: biz dini kaynaklardan hareketle bu amelin vacip olduğu noktasında mutmain derecesine varmış ve ortaya atılan iddiada da vacibi evveliye’yi inkar edecek bir durum yoktur. Şimdilik taharet makamına ulaşma olayı olmak üzere has durum ve şartlarda namaz kılmak için abdestin alınması ve guslün yapılması gerekli olmadığı meselesini ortaya atan bir kimselerle karşı karşıyayız. Bu durumda yapacağımız şey şudur ki onlardan iddialarını ve bu akidelerini gerekçelendirecek delillerini göstermelerini istemeliyiz. Diğer taraftan onların bu itikatlarını dini ilimlerde mütehassıs ve uzman olan kimselerle paylaşacağız ve konuyla alakalı mütehassıslerin görüşlerini alarak iddianın doğru olup olmadığını ortaya çıkarmaya çalışmalıyız. Sizin sorduğunuz soruda tarafın sadece iddiası zikir edilmiş ve delillerine asla işaret edilmemiştir. Şimdi biz İslam’ın kaynaklarına göz atarak bu iddiayı araştırıp değerlendirmeye tabi tutacağız:

Bir taraftan şunu bilmeliyiz ki insanın zahiri tahareti batini tahareti dolaysız bir şekilde etkilediği kesindir. Bedir savaşıyla irtibatlı olarak nazil olan enfal süresinin on birinci ayetinde şöyle denilmektedir: “Hani (Allah) kendi tarafından bir güvenlik olarak sizi hafif bir uykuya daldırıyor; sizi (zahirinizi) temizlemek, sizden şeytanın vesvesesini (içinizdeki pislikleri) gidermek… için üzerinize gökten yağmur yağdırıyordu”. Diğer taraftan da şunu demeliyiz ki, ayetler ve rivayetler gereğince iman eden her kes getirdiği imanla manevi taharetin derecelerinden bir derecesine varıyor zaten. Ancak bu ayetlerde tekliflerin kaldırılmasına neden olan taharet makamı adına her hangi bir şeye işaret edilmemiştir.

Dolayısıyla imanlı olan hiç kimse kirli (necis) değildir ta abdest onun içindeki bu necisi gidersin. İmam Sadık (a.s.) şöyle buyurmaktadır: “abdest almak Allah ın tekliflerinden bir tekliftir. Bu teklif ile isyan edenler ile itaat edenler bir birinden tanınırlar. İman sahibi olan kimseyi hiçbir şey necis yapamıyor”. [5] Bu rivayete dikkat ediniz: İmam (a.s.) hiçbir şey iman sahibi olan hiç kimseyi necis yapamıyor diyor. Oysaki birçok yerlerde mümin kimselerin bedeninin zahiri necaset ile necislendiğini biliyoruz. Bundan dolayı imamın bu sözlerinden anlıyoruz ki imamın (a.s.) buradaki maksadı dışsal necis değil bilakis insanın içsel necasettir. Yani iman getiren her kes getirdiği imanla manevi taharetin makamlarından bir makama ulaşıyor anlamındadır. Buna binaen teklif mahiyetinde Allah tarafından belirlenen abdest insanın manevi kirlililiğini götürmek için değildir. Belki bu teklif maneviyattaki kirlilikleri gideren teklifler dışında bir teklif olup insanları imtihana tabi tutma gayesini güden bir tekliftir. Bu teklifin vacip olma hükmünün idamesi insanın manevi taharetteki miktarıyla her hangi bir irtibatı söz konusu değildir. Hasan b. Ubeyd isminde birisi imam Sadık’a (a.s.) bir mektup yazıyor ve mektubunda imama dan (a.s.) şunu soruyor: müminlerin emiri hz. Ali (a.s.) peygambere (s.a.a.) vefatından sonra gusül verdi. Bu guslü verdikten sonra Hz. Alinin (a.s.) kendisi ölüye dokunma guslünü yaptı mı? Altıncı imam (a.s.) bu şahsın sorusundaki nüktenin ne olduğuna teveccüh ederek şahsa verdiği aşağıdaki cevap günümüzde ortaya atılan söz konusu iddialardan kaynaklanan şüpheye bir cevap mahiyetinde olduğunu söyleyebiliriz. İmamın verdiği cevap şöyledir: “peygamber (s.a.a.) hem kendisi tahir (pak) hem (pak edici yani diğerlerini de temizliyor) mutahhirdir. Ancak bununla birlikte Hz. Ali’nin (a.s.) kendisi Ona gusül yaptırdıktan sonra gusül yaptı. Sünnette yapılan bu gusül de bu amele binaen cari olunmuştur”. [6]

Görüldüğü gibi hem peygamberin (s.a.a) kendisi hem kendisine gusül yaptıran imam Ali (a.s.) taharetin en yüksek mertebesinde yer aldıkları noktasında hiç kimsenin kuşkusu  ve şüphesi yoktur. Ancak bu ikisi de bu yüce makamda yer almalarına rağmen muttakilerin mevlası Hz. Ali (a.s.) Allahın emrine itaat ederek hem Allahın resulü olan Hz Muhammede (s.a.a.) gusül yaptırıyor hem kendisi bu guslü yaptırdıktan sonra gusül yapıyor. İkimizde taharet makamına olaşmışsız dolayısıyla gusül yaptırmaya ve gusül yapmaya gerek yoktur şeklinde bir anlayışı ortaya atmıyor. Şia ve Sünni olmak üzere Müslümanların hem rivayi ve hem tarihi kitaplarında peygamberin (s.a.a.), masum imamların (a.s.) ve ashaplarının aldıkları abdest, gusül ve yaptıkları teyemmümleriyle çok karşılaşıyoruz. Bunların bütününü bu kısacık makalede beyan etmek makalenin gayesini açıyoruz. Onlardan hiç birisine bu amelleri terk ettikleri durumla karşılaşmıyorsunuz

Zikir edilenleri bırakın bir kenara iddia edilen zikir (şayet bu zikrin masumlara dayandıracak hiçbir senedi de yoktur) hakkında hiç düşündünüz mü? Bu zikirde ne gibi nitelikler yerleştirilmiştir ki bu nitelikler vasıtasıyla kuranı kerimde Allahın, rivayetlerde de peygamberin (s.a.a.) açık bir şekilde beyan etmiş oldukları emri kenara itiyoruz.!

İslam’ın bu öğretileri esasınca şu neticeyi almak mümkündür: İslam’ın düsturlarına amel etmek herkes için bir gerekliliktir. Bu tür iddiaları kabul etmek imkânsızdır. Buna rağmen eğer birisi çıkıp bu iddiada bulunur ve kendi iddiasını gerekçelendirecek delil sunarsa delillerini bu siteye ya dini öğreti ve bilimlerinde mütehassıs olanlara müracaat ediniz ta ortaya atılan delilleri bu çerçevede incelensin, değerlendirilsin ve araştırılarak gerçeğinin ne olduğu ortaya çıkartılsın.

Şunu hatırlatmakta yarar var ki, İslami irfanın bir kısım nitelikleri hakkında bilgi edinmek için aşağıdaki adrese müracaat edebilirsiniz:

Soru: 1223 (sayt: 1210) . Soru 2389: (sayt: 2548). Bu siteye de müracaat ediniz.



[1] Ariflerin nezdinde bu makam “sukr” makamı olarak bilinmektedir. Bu makam “sahv (dakik bir şekilde şeriata riayet etme)” makamını savunanlara karşı ortaya atılmış bir makamdır. Birinci makamı horasan ikinci makamı Bağdat mektebi savunmaktadır.

[2] Ahzap 21.

[3] Haşır, 7.

[4] Necm, 30.

[5] HUR AMULİ, Muhammed b. Hasan, “ vesailu’ş-şia ” Kum: müesesei alul-beyt, 1409, c. 1, s. 484, rivayet no: 1383.

[6] a. g. e., c. 3, s. 291, rivayet no: 3677.

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Göğe ne kadar çok çıkılsa oksijenin o oranda azaldığı bilimsel bir gerçektir. Kur’an’da bu gerçeğe işaret eden bir ayet var mı?
    13874 Tefsir 2010/12/28
    ‘Kur’an’ın kapsamlılığı’ hakkında görüş bildiren alim ve müfessirler, Kur’an’ın, pozitif bilimlerin bütün mesele ve ayrıntılarını ele alıp almadığı konusunda aralarında görüş birliği yoktur.Kimileri Kur’an’ın -bir ansiklopedi gibi- bilimsel konuların bütün detaylarını içerdiğini söylemekte, kimileri Kur’an, hiç bir bilimsel konuya değinmemiştir demekte, ...
  • Hazreti Muhammed’in (s.a.a) dokuz yaşında eşimi vardı?
    3807 پیامبر اکرم ص 2018/11/14
    İslam peygamberinin hayatını, eşlerinin özeliklerini ve peygamberin onlar ile olan ilişkilerini incelemek şu noktayı açığa çıkarır: Eğer Peygamber müteaddit eş edinmiş ise bu eylemin çeşitli hikmetleri bulunmaktadır. Burada onlardan bazılarına işaret edeceğiz. Öncelikle Peygamberin Ayşe ile olan evliliğinde şunu bilmemiz gerekir ki bu evlilik Ayşe’nin ...
  • Acaba din bir tane midir yoksa çeşitli midir?
    7115 Yeni Kelam İlmi 2010/01/02
    Dinden kasıt, Allah tarafından gönderilen ve Peygamberler (a.s.)'ın vasıtasıyla tebliğ edilen akaid, ahlak, kanunlar topluluğu ise bu durumda din tektir. Dinler arasında ki fark sadece hükümler arasında ki küçük ayrıntılardır ki, bireysel ...
  • Yüksek düzeyde kârla muzarebe yapmak doğru mudur?
    5646 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/12/29
    Bu sorunun kısa cevabı yoktur. Ayrıntılı cevap seçeneğini tıklayınız. ...
  • Peygamberin buyruğuna göre Kur’an’ın batın ve tefsirini açıklayan kimdir?
    9396 Eski Kelam İlmi 2011/08/17
    Bu içerik değişik tabirlerle imamlar (a.s) hakkında zikredilmiştir. Oların imanın temsilcileri, Kur’an’ın gerçek müfessirleri, konuşan Kur’an ve Kur’an’ın emirlerini aşikâr kılanlar oldukları ve başlarında da İmam Ali’nin (a.s) yer aldığı belirtilmiştir. Elbette bu hususun İslam inançlarında kanıtsal bir desteği de mevcuttur. Buna örnek teşkil edecek rivayetler vardır. Bu cümleden ...
  • Ehl-i kitap, meadın cismani olduğuna inanıyor mu? Lütfen bu alanda bir kaç kitap tanıtır mısınız?
    7999 Tefsir 2010/12/28
    Cevabın daha iyi anlaşılabilmesi için birkaç noktaya dikkat çekmek gerekiyor:1-Ehl-i kitabın (ister Yahudi olsun, ister Hıristiyan, ister Zerdüşt) öğretilerinde cismani mead adı altında bir konudan özel olarak bahsedilmemiştir. Bu yüzden bu konuda söyleyeceğimiz şeyler Ehl-i kitabın dini kitaplarından mead inancı hakkında anladıklarımızdır.
  • Berzah âleminde ilmî tekâmül gerçekleşebilmektedir, ama amelî tekâmül mümkün değildir. Bu konu felsefî açıdan ispat edilebilir mİ?
    11767 İslam Felsefesi 2012/01/23
    Kur’an ve rivayet açısından berzah eksenli tekâmül kabul edilmiş bir konudur. Felsefe de buna değinmiş ve onun hakkında değişik bahisler dile getirilmiştir. İnsanın berzah âleminde farzları yerine getirerek ve haramlardan sakınarak daha yüksek bir tekâmüle ulaşması anlamında olan ilmî tekâmülün mümkün olmadığını ilkönce hatırlatmak gerekir; çünkü berzah âlemi yükümlülük ...
  • Şia’daki adaletin Mutezile ile farkı nedir?
    10518 Eski Kelam İlmi 2012/01/23
    Şia ve Mutezile’den ibaret her iki okul da adaleti kendi mezhep usullerinden biri olarak ilan etmekte ve her ikisi de aklî iyi ve çirkine inanmaktadır; yani bir takım konular hakkında hatta mukaddes şeriat tarafından bir hüküm belirtilmemişse dahi, insan aklı yalnız başına onların iyi veya kötü olduğunu ...
  • Ölümden sonra ruhun, dünyanın işleri ve olaylarından haberi olabilir mi?
    39809 Eski Kelam İlmi 2010/06/12
    Kur’an-ı Kerim’den ve Masum İmamların (a.s) rivayetlerinden, öldükten sonra ruhların dünyaya gelebildikleri, yakınlarının, eş ve dostlarının vs. durumlarından haberdar oldukları anlaşılmaktadır. Meleklerinde bu işteki rolü reddedilmediği gibi buna açıkca değinilmiştirde.Rivayetlerde bu konuda şöyle buyurulmaktadır:1- ‘Şüphe yok ...
  • İkinci Halife, Hz. Ali (a.s)’ın damadı mıydı?
    12708 تاريخ بزرگان 2010/01/16
    İkinci halifenin Hz. Ali (a.s)’ın kızı Ümmü Kulsümle evlendiği konusu hem Şii, hem de Sünni rivayetlerde gelmiştir. Ama bu olayı anlatan rivayetler aynı olmayıp, birbirlerinden farklıdırlar. Sünni ve Şii rivayetlerde ortak olan nokta ikinci halifenin Ümmü Kulsüm’ü istediği, ama ...

En Çok Okunanlar