1. توجه به فضیلتها و صفات والای انسانهای فرزانه، برجسته و برگزیده
یکی از محورهایی که در آیات متعددی از قرآن کریم مورد تأکید واقع شده، زنده نگهداشتن یاد و خاطرۀ مردان الهی و شخصیتهای فرزانه و برجستۀ تاریخ، و سرگذشت عبرت آموز آنان است.
آخرین پرسش ها و پاسخ ها
-
آیا عبارت «فالله خیر حافظا» از لحاظ معنایی تفاوتی با عبارت «فالله خیر الحافظین» دارد، و چرا در قرآن کریم، عبارت اول مورد استفاده قرار گرفته است؟
11 صرف و نحوخدای متعال در سوره‌ی یوسف و از زبان حضرت یعقوب(ع) خود را بهترین محافظ و نگهدارنده معرفی کرده است که این معنا با عبارت «فَاللَّهُ خَیْرٌ حافِظاً»[i] بیان شده است. این فراز قرآنی از دو جهت قابل بررسی است: اول از جهت استفاده از اسلوب ...
-
آیا مردمی که در زمان حضرت سلیمان(ع) می‌زیستند، توانایی دیدن جن‌هایی که در خدمت حضرتشان بودند را داشتند؟
15 جنبیگمان اجنه‌ای که در قرآن کریم از آنان با نام شیاطین یاد شده در خدمت حضرت سلیمان(ع) بودند؛ اما این‌که همگان توانایی دیدن آنها را داشتند، قرآن کریم بر این موضوع تصریح نکرده است.بررسی این موضوع در گرو آن است که اجنه را موجوداتی دارای جرم ...
-
آیا امام علی(ع)، فرمانده ایرانی غیر مسلمان به نام ماهویه را مسئول دریافت مالیات شهر مرو کرده بود؟
61 تاريخ بزرگاننخست باید گفت؛ مـاهویه(ماهوی) در کشته‌شدن یزدگرد سوم آخرین شاه ساسانی، و به پایان‌رساندن واپسین روزهای شاهنشاهی رو به زوال ساسانیان و تصرف خراسان بزرگ به وسیله مسلمانان، در تاریخ ایران و اسلام نقشی اساسی داشت.[i]در برخی منابع گزارش شده است که ماهویه، مرزبان شهر مرو پس ...
-
دو واژه «وَلَد»(به فتح واو و لام) و «وُلْد»(به ضمّ واو و سکون لام) چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
39 لغت شناسی«الوَلَدُ» و «الوُلْدُ» به معنای آن چیزی است که زاییده می‌شود.این دو واژه به معنای «فرزند» بوده و در مفرد و جمع، و همچنین در پسر(مذکر) و دختر(مؤنث) مورد استفاده قرار می‌گیرد.البته برخی لغت‌دانان «وُلْد» را جمع «وَلَد» می‌دانند، مانند «وُثْن» که جمع «وَثَن» است.[1]گفتنی است که واژه ...
-
آیا در ادیان قبل از اسلام تقیه وجود داشت؟
93 تفسیرتقیه از نگاه دین اسلام، یک نوع تاکتیک حساب‌شده برای حفظ نیروهای انسانى و هدر ندادن افراد مؤمن در راه موضوعات کوچک و کم‌اهمیت به شمار می‌آید و به همین دلیل نیز مورد تأیید عقل است. بنابراین طبیعی خواهد بود که این تاکتیک در ادیان الهی ...
-
منظور از سخن لغو در فرهنگ قرآنی چیست؟ و آیا شامل هر سخن بیهوده‌ای می‌شود؟
69 تفسیر«وَ إِذا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَ قالُوا لَنا أَعْمالُنا وَ لَکُمْ أَعْمالُکُمْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ لا نَبْتَغِی الْجاهِلینَ»؛[i] و هرگاه سخن لغو و بیهوده‌ای بشنوند، از آن روى گردانده و می‌گویند: ما پاسخ‌گوی کردار خود بوده و شما باید پاسخ‌گوی کردار خود باشید! خدا حافظ!ا ما خواهان ...
-
در قنوت نماز وتر دست‌ها باید به چه حالت باشد؟
253 نماز شب و نوافل یومیهاز برخی روایات چنین استفاده می‌شود که هنگام قنوت نماز «وتر» (رکعت آخر نماز شب)، بلند کردن دست چپ در برابر صورت و شمارش اذکار با دست راست مستحب است:امام صادق(ع) فرمود: «در نماز وتر هفتاد بار استغفار کنید؛ به این ترتیب که دست چپ خود ...
-
آیا بدن برزخی با بدن اخروی با هم متفاوت‌اند؟
288 برزخانسان مرکب از سه چیز است: «روح»، «بدن عنصرى مادى» و «بدن مثالى برزخى». این بدن(بدن مثالی) بسیار شفاف و لطیفتر و رقیقتر از هوا است که حائل میان جسم مادى ثقیل و روح مجرد است. این بدن بسیار لطیف برزخى که قوانین ماده [ماده عنصری] در ...
-
چرا وجود را بسیط می‌دانیم و حد نداشتن وجود معنایش چیست؟
139 معقول ثانیبسیط بودن حقیقت وجود امری بدیهی و روشن است؛ زیرا اگر مرکب باشد یا از اجزای موجود ترکیب می‌یابد یا از اجزای معدوم؛ ترکیب از اجزای معدوم به معنای عدم ترکیب است و ترکیب از اجزای موجود به معنای ترکیب یک چیزی با خودش هست که باز هم ترکیب معنا ...
-
: آیا هنگام حجامت به خواندن آیات و دعاهای ویژه‌ای توصیه شده است؟
144 حدیثبر اساس آموزههای دینی دعا و مناجات با خدا در هر زمانی مورد تأکید است. در همین راستا انسان می‌تواند از هر دعایی که مخالف شرع نباشد برای برقراری ارتباط با خدا بهره گیرد؛ با این وجود برای حجامت به خواندن برخی از آیات قرآن و دعاهای ...
-
از دیدگاه اسلام، آیا هر نوع تعریف و تمجید از دیگران را باید رفتاری چاپلوسانه و تملق‌آمیز ارزیابی کرد؟
175 حدیثتعریف و تمجید بی‌جهت و بی‌مورد در روایات مورد نکوهش قرار گرفته است. به عنوان نمونه:«أَثْنَی رَجُلٌ عَلَی رَجُلٍ عِنْدَ النَّبِی ص، فَقَالَ: وَیلَک! قَطَعْتَ عُنُقَ صَاحِبِک قَطَعْتَ عُنُقَ صَاحِبِک ثَلَاثاً ثُمَّ قَالَ: مَنْ کانَ مِنْکمْ مَادِحاً أَخَاهُ لَا مَحَالَةَ فَلْیقُلْ أَحْسُبُ فُلَاناً وَ اللَّهُ حَسِیبُهُ وَ لَا أُزَکی ...
-
چرا خداوند انسان‌ها را مانند فرشتگان خلق نکرد، تا هیچ‌گاه به جهنم نروند و عذاب نشوند؟!
237 خلقت انسانخلاصه و لبّ این سخن و اشکال آن است که چرا خداوند، انسان را انسان خلق کرد، و چرا انسان را فرشته خلق نکرد؟ جواب این است که اگر انسان، فرشته خلق شود در آن صورت انسان نخواهد بود و در واقع انسان خلق نشده است. به ...
-
آیا فریضه زکات در جوامع و ادیان قبل از اسلام نیز وجود داشت؟
160 تفسیرآیات قرآن به صراحت بر وجود فریضه زکات در ادیان الهی قبل از اسلام تأکید می‌کند:«وَکانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَالزَّکاةِ وَکانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِیًّا»؛ حضرت اسماعیل(ع) خاندان خود را به نماز و زکات فرمان می‌داد و همواره رضایت خاطر پروردگارش را فراهم می‌آورد.«وَإِذْ ...
-
تجلی و تمثّل چه تفاوتی با هم دارند؟ و آیا تمثل در مورد خداوند متعال جایز است؟
157 تجلی ذاتیتجلی و جلوه‌کردن در لغت به معنای نمود کردن، ظاهر شدن، آشکار شدن، خود را نشان دادن و برطرف و دورکردن حجاب و موانع آمده است.[i] و ظاهراً همین معنا نیز در متون قرآنی و کتاب‌های فلسفی و عرفانی مد نظر است.[ii] و هستی‌شناسی و ...
-
آیا در اسلام توصیه‌هایی برای برطرف‌شدن بوی زیر بغل وجود دارد که به جای استفاده از مواد بهداشتی جدید، به آن توصیه‌ها عمل کنیم؟
303 حدیثابتدا باید گفت که دین متکفل برطرف‌کردن تمام نیازهای پزشکی - بهداشتی انسان‌ها نمی‌باشد که این موضوع را در پاسخ‌های دیگر بررسی کردیم. با این وجود روایاتی در زمینه پرسش مطرح‌شده وجود دارد که ناظر به راه‌حل‌های موجود در همان زمان بوده و گرچه بیشتر آنها امروزه نیز کاربرد ...
-
از نظر منطقی و فلسفی چطور می‌توان به یقین رسید که خالقیت خداوند با الوهیتش قابل جمع است؟
180 توحید در صفاتبه نظر می‌رسد برای روشن‌شدن موضوع و یافتن پاسخ این سؤال، چند پرسش باید مطرح شود؛ اولین پرسش این است که آیا مقصود از خالق و اله دو وجود و دو شخص مستقل است؟ یا دو صفت از یک شخص؟!
-
واژه‌های «حقب» و «أحقاب» در قرآن کریم به چه معنا است؟
164 قرآنواژهی «أحقاب» از ریشه‌ی «حقب»[1] به معنای زمان‌های بسیار و روزگاران طولانی است که آغاز و انجام آن مشخص نباشد.[2] این کلمه جمع است و در این‌که مفردش چیست، اختلاف نظر وجود دارد. برخی مفرد آن‌را «حُقْب» به ضم اول و سکون دوم دانسته و گروهی ...
-
دستور العمل اعمال ام داوود و اعتبار روایی آن‌را بیان کنید؟
163 تاريخ بزرگاناعمال ام‌داوود که شامل دعایی به نام استفتاح، اجابت و یا نجاح می‌باشد، از عباداتی است که به خواندن آن در ایّام البیض(روزهای سیزدهم تا پانزدهم ماه رجب)[1] سفارش شده است. در روایت آمده است که امام صادق(ع) این دعا را به فاطمه بنت عبدالله ...
-
آیا ابن سینا معتقد بود که علم خداوند، کلی و حصولی و زائد بر ذات او است؟
207 خداشناسیمبحث علم خدا یکی از مباحث مهم در فلسفه و کلام است؛ تا آن‌جا که برخی تا یازده نظریه در این زمینه نقل کرده‌اند.در همین راستا یکی از نظریات، نظریه منسوب به مشائین و ابن سینا است؛ و همان‌گونه که در پرسش آمده از نظر بو علی سینا ...
-
وضعیت ادبی کلمات موجود در آیه 23 سوره اسراء را بیان نموده و به این پرسش پاسخ دهید که آیا می‌توان واژه‌ی «احسانا» در این آیه را مفعول مطلق نوعی در نظر گرفت؟
198 صرف و نحواز نشانه‌های مفعول مطلق نوعی آن است که بیان‌کننده نوع و کیفیت و یا حالت فعل خود باشد. در عبارت «وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا»،[1] به بیان نوع و کیفیت احسان‌کردن اشاره‌ای نشده است، زیرا معمولا بیان نوع به صورت نعت یا مضاف‌الیه ای برای مفعول مطلق می‌آید مانند «احسن احسانَ ...
-
آیا داستان کودکی نمرود و نجات او از کشتی در حال غرق‌شدن، که در شعر پروین اعتصامی هم به آن اشاره شده، گزارش معتبری است؟
266 تاريخ بزرگانپروین اعتصامی در یک سروده خویش، علاوه بر داستان به آب انداختن حضرت موسی(ع) در کودکی، به لطف خداوند به نمرود در کودکی نیز اشاره می‌کند، با ذکر این نکته که نمرود سپاس لطف خداوند را به جا نیاورد و در برابر پروردگارش سرکشی نمود:وارهاندیم آن غریق بی‌نوا تا ...
-
آیا دعایی وجود دارد که هنگام کوتاه‌کردن مو آن را بخوانیم؟
229 حدیثدعا و مناجات با خدا موضوعی است که در هر زمان و مکانی بدان سفارش شده است؛ ازاین‌رو انسان می‌تواند هر دعایی را هنگام کوتاه‌کردن مو بخواند و از آن‌راه با خداوند ارتباط برقرار کند. البته در منابع دینی به دعاهای خاصی در این هنگام نیز توصیه شده است:
-
آیا در قرآن کریم به مشروعیت و مجاز بودن زیارت قبور اشاره‌ای شده است؟
317 تفسیراگرچه در مورد زیارت قبور - از جمله زیارت حرم اهل‌بیت(ع) - بیشتر به روایات صادره از پیامبر اسلام(ص) و ائمه(ع) استناد می‌شود، با این‌حال برخی آیات قرآن نیز به این مسئله اشاره داشته و می‌تواند مستندی برای جواز زیارت قبور باشد:خدای متعال در سوره‌ی توبه می‌فرماید: ...
-
آیا روایت معتبری وجود دارد که بر اساس آن، اگر مردم از رازهای یکدیگر باخبر می‌شدند، هیچ فردی در تشییع جنازه دیگری شرکت نمی‌کرد؟!
241 حدیثآنچه که در بسیاری از تعالیم و آموزههای دینی مشاهده می‌کنیم ناظر به آن است که خداوند «ستار العیوب» بوده و در بیشتر موارد عیبهای بندگان خود را پوشانده و از نگاه دیگران مخفی نگهمیدارد و اگر چنین اتفاقی رخ نمی‌داد، روال زندگی انسان‌ها به خطر می‌افتاد.در ...
-
آیا درک ما از واقعیت حاوی خیال‌پردازی بوده و با اصل واقعیت متفاوت است؟
213اگر ادعای موجود در پرسش (که درک ما حاوی مقداری خیال‌پردازی است)، خود مطابق با واقعیت باشد؛ یعنی خیال‌پردازی در آن دخالت نداشته باشد؛ دیگر نمی‌توان گفت تمام آنچه را که انسان درک می‌کند مطابق واقعیت نیست و حاوی مقداری خیال‌پردازی است، و اگر این ادعا مطابق با واقعیت نباشد، ...
